|
2001
|
|
|
Goiok hamaika mailen luzea egin zuen, beltzaren atzetik gelara atoian sartu orduko. Gelan ohe zabala
|
zegoen
erdi erdian, maindire gorriz estalia, eta Goio ohe bazterrean eseri zen, zerbeza eskuan oraindik.
|
|
2002
|
|
|
Ermitaren gainean, azken pisuko erpinean sarturik bezala eta eraikina koroatuz, argiune bat osatu zuten hodei beltzek. Ilargi betea
|
zegoen
erdian, begi zerutiar baten modura. Laino ilunak metatuz joan ziren zeru morean, ubeldurak balira bezala.
|
|
2003
|
|
|
Oinazez ikusi genuen, aieneka, baina gure harridurak goia jo zuen zer eta palankana bat, ur epela eta eskuzapi eske hasi zenean. Koitadua, burua galtzen hasia, guztiz sinetsirik
|
zegoen
erditzen ari zela. Hamar haurren ama izan eta.
|
|
|
Nola ere izan zen, hantxe
|
zegoen
erdi argiturik talaian lurperatu zuten bigarren gorpuaren misterioa. Hura Gure Gizona ote zen?
|
|
2008
|
|
|
Hiriak hedatze prozesu handia nozitu zuen XVIII. mendean. Garai hartan, muinoan
|
zegoen
Erdi Aroko hiria Arabako Lautadara zabaldu behar zen, horrek hirigintza eta arkitektura aldetik zekartzan zailtasun eta guzti. 22 metroko desnibela gainditzeko lanak 1781 urtean hasi ziren, Justo Antonio de Olaguibel gasteiztar arkitektoa zuzendari zela.
|
|
|
Badira euskaraz hitz ugari gaskoitik edo nafar erromantzetik heldu zaigunak: arrangura, > tristura, > ardura... > De facto, nafar erromantzeren gunea, gaztelaniatik eta aragoieratik desberdina izanik, komunikabide korapilo baten tartean murgildurik
|
zegoen
Erdi Aroan, eta erabat garrantzitsua da komunikabide korapilo bezala, benetako zubia nafar erromantzea bihurtuz, gaztelania eta aragoieraren artean Hegoaldean eta gaskoi eta okzitaniar arte Iparraldean izanik. Ez dezagun ahaztu, lehendabizi idatzitako euskal testua, Bernard Etxepareren Primitiae> Linguae> Vasconum, > gune horretatik etorri zaigula erromantze (gaskoi edota nafar erromantze) grafiaz idatzirik.
|
|
2011
|
|
|
Inoizka, ondoko sarreran ikus daitekeen bezala, bukaeran a dugu, apika azken bokala artikulutzat hartu delako, analogiaz alegia. Arakilen Ocue izeneko herrixka
|
zegoen
Erdi Aroan. Beste azalpen baterako ikus Perurena (2007:
|
|
2014
|
|
|
Baina ez dago txokolate txarrik. Sukaldeak bobeda forma zeukan, luzea zen, mahai handi bat
|
zegoen
erdian. Hormak eta sabaia kolore berarekin margotuta zeuden, halako horixka triste bat.
|
|
|
Urduritzen hasi zen, mahaitik altxatu, bulegotik ere irten. Beste hiru edo lau langile baino ez
|
zegoen
erdiko gelan, askotan geratzen zirenak berandura arte... Atzera sartu zen Irene bulegora.
|
|
2015
|
|
|
Irakurtzeko eta ikasteko, soto moduko bat erabiltzen genuen. Patiotik zeukan sarrera, eta zurezko mahai handi bat
|
zegoen
erdian. Liburuak lurrean egon ohi ziren, meta txikitan pilatuta.
|
|
2016
|
|
|
Baina neskari leiho atzetik prismatikoekin begiratzean bien artean hesi asko zeudela sentitzen zuen; gasolindegira zegoen distantziaz gain, hor
|
zegoen
erdian ibaia, hor lantegiko fatxadak eta leihoek jartzen zuten barrera, begien aurrean zituen lenteen hesia, denak ere bi munduen arteko aldearen irudi. Prismatikoek hurbiltasun ilusio bat sortzen zuten, lenteen bestaldean zegoen guztia gerturatzen ziotelako, ez ordea bien arteko distantzia gaindiezina zela etsiarazten zioten pentsamenduak uxatzeko adinakoa.
|
|
|
Gainontzeko estatuetan isolatu egin zituzten, eta lehen ghettoak agertu ziren. Superstizio handia
|
zegoen
Erdi Aro osoan zehar juduen inguruan, batez ere, predikatzaile eta elizgizonek zabaldua. Behe mailako elizgizonak ziren gorroto horren bultzatzaile nagusiak, agintari zibilak askotan neurri horien aurka baitzeuden.
|
|
|
Nonbait, erantzun nion erdiarekin aski nuela, agian gutxiagorekin ere konformatuko nintzatekeela. Hurrengo aldian irakaslearekin hitz egin nuenean, berak kontatu zidan halako batean, gelan usteak erdia ustel duela esan zuenean, gure semeak esan ziola ni ustela ez
|
zegoen
erdiarekin konformatzen nintzela.
|
|
2017
|
|
|
XX. mendearen hasieran saldu zuten Kexaako serorek haien komentuan
|
zegoen
Erdi Aroko erretaula, eta 1928 urtetik aurrera Chicagoko Arte Institutuan izan da ikusgai. Museoak oholtza zaharberritu du orain, jatorrizko xarma berreskuratuz.
|
|
|
Zurrumurrua isildurik, arreta egin zen. Bitartekoak exkaxak ziren, mikrofono bat
|
zegoen
erdian, boa gorri bat zintzilik zuela eta, Axik begiak ezker eskuin mugitu zituen, bozgorailu exkax batzuk. Hirurogeiren bat izango ziren, eta, bataren eztula, bestearen xuxurloa, besteen zurrumurrua nekeza egingo zitzaien denen belarrietaraino ailegatzea.
|
|
2018
|
|
|
Patroia Divina Pastoraren gainean
|
zegoen
erdi etzanik; andrea, basajaun haragijale haren besartean, usakumetxo bihurturik. Gu ikusiz, andreagandik apartatu, brageta itxi eta edari onak ateratzen hasi zen berriz atsegin handiz.
|
|
|
Emakume heldu bat, 35 urte ingurukoa edo agertu zen gure aurrean tupustean, phallus impudicus hura begiztatzen ari ginenean. Emakumea benetan erakargarria zen eta are erakargarriago
|
zegoen
Erdi Aroko soineko batekin, non wonderbra historiko batek lehertzear eta ia ia agerian uzten zizkion titi marmitak. Phallusetik paparrera zuzenean pasatu ziren gure begiradak haren begi urdinekin topo egin aurretik.
|
|
|
Momentu hartatik gogoratzen dudan gauza bakarra konfusioa, zalaparta eta sinesgaiztasuna da. Berehala kendu zidaten kume beroa gainetik, di da, bat batean jendez beterik
|
zegoen
erditze gela, agian han zeuden aurretik ere, eta denek presa handia zuten.
|
|
|
Joana parez pare zuen, eta albo banatara zeuden haren bi lagunak, ezker eskuin. Filmetan askotan ikusi izan zuen eszena zen hura, baina oraingoan bera
|
zegoen
erdian eta hura ez zen film bat, errealitatea baizik.
|
|
|
Afalostean, Eugéneren amak beste gela batera eraman zituen gonbidatuak. Mahai biribil bat
|
zegoen
erdian, alfonbra pertsiar baten gainean eta oihal beltz batez estalia; haren inguruan, urre koloreko zortzi aulki, gorriz tapizatuak; eta, horietako batean jesarrita, andre bat, durbante moduko bat buruaren estalki.
|
|
2019
|
|
|
Hilzorian zegoen norbaitek handik ekarritako urre apurrak erakutsi ere egin omen zituen, inon inoiz ikusi ez ziren bezalako aleak. Bazter haietan ba omen
|
zegoen
erdi eroritako txabola bat ere. Horiek ziren sonak.
|
|
|
Haren bukaeran zegoen herriraino. Han eguzkipean, bero zapaltzaile haren menpean
|
zegoen
erdi lotan beren herri maitea. Tom bera, konturatu gabe, hankako behatz lodiarekin zerbait idazten ari zen.
|
|
|
Gaixoturiko emakume batek lasterka ibiltzeko ohitura zuen, gela batetik beste batera, eta mahai bat
|
zegoen
erdian. Modu jakin batez atontzen zuen mahai zapia, neskameari deitu, mahaira hurbilarazi, eta bota egiten zuen lanetik[...] Obsesio hori azaltzen saiatu zenean, gogora etorri zitzaion estalki horrek orban itsusi bat zuela, eta hura nahitaez ikusteko moduan jartzen ziola beti neskameari[...] Dena eztei gauaren erreprodukzio bat zen, senarra ez baitzen orduan gizon gizon agertu.
|
|
|
Uharte Arakilen iparraldean dagoen ubelde gaineko zubiak 700 bat urte ditu, XIV. mendekoa da. Harresiz inguratuta
|
zegoen
erdi Aroko Uharte Arakilera sartzeko bi zubietako bat zen herriaren iparraldean dagoena. Ibaiaz beste aldean garita moduko bat izanen luke zubiak eta babeserako beste horma bat herri aldean.
|
|
2020
|
|
|
Hirurogei bat lagun zeuden bide bazterreko belardi txiki batean, Lagunbide txaletaren parean. Mahai bat
|
zegoen
erdian, alderantziz jarritako aulki bat haren ondoan, eta hogei bat aulki tolesgarri aurrealdean. Bi telebista kamera mahaiari apuntatzen eta, inguruan, auto pila bat, telebistako kamioi bat, furgoneta batzuk...
|
|
|
Plaza hau herriko erdigunea zen, gaur bezalaxe, eta autobus gehienak hantxe gelditzen ziren. Francoren alde eroritakoen omenezko izugarrizko monumentu bat
|
zegoen
erdi erdian, gurutze handi bat. 1972an, ETAk bonba bat lehertuz suntsitu zuen, baina azkar berreraiki zuten.
|
|
|
Gutun azala ireki, eta handik atera zuen zintzilikarioari begira geratu zen: urrezko kate batetik dilindan esku bat, erdiko behatzak elkarri itsatsita zituena eta alde banatara beste bi behatzak simetrian zabalduak; esku ahurrean begi moduko bat
|
zegoen
erdian harribitxi gorri bat zuena. Etxea erositakoan egindako miaketan aurkitu nuen armairu batean, lamina eta egutegi zahar batzuen azpian.
|
|
2021
|
|
|
Ala Afrika edo auskalo nongo gaztelua, ala erbestea. Ez
|
zegoen
erdiko biderik.
|
|
|
Ekoiengoa dena. Ekoien herrian monasterio bat
|
zegoen
Erdi Aroan. Egun, Sarriko jaurerri barruan dago Ekoien, Garesko udalerrian.
|
|
2022
|
|
|
3 Pamplona, Aranza di, 1973). Beraz, iduri luke fededun gartsu eta mistikoa izateaz gain, Zuria de presiotik hurbil bizi zela, non ez
|
zegoen
erdiz erdi horretan murgildua. Holako senarrarekin, harrigarri ote zaigu emaztea zainetarik gaixotu ledin?
|
|
|
Ia bost milioi euro inbertitu ditu horretan Jaurlaritzak eta oso pozik gaude. Agintaldi hasieratik
|
zegoen
erdi lotuta, nahiz eta gero luzatu egin den. Urteetako eskaera bat zen eta hurrengo urte bukaerarako amaituta egongo da.
|
|
|
Postaria ate inguruan zegoen, bidera irteteko goitik behera prestaturik –bisera, berokia eta sable herdoildua eskuetan–, eta gurdi gidariek troika prestatu berrian zakuak noiz ipiniko zain. Posta bulegaria dendari postu itxurako bere mahaian
|
zegoen
erdi lo, inprimaki batean zerbait idazten eta hizketan:
|
|
|
Gizon zahar bat
|
zegoen
erdi lotan sarrerako aulki hegaldun handi batean. Bulegoan kandela bat piztu eta beren aurretik joan zen gizona eskaileretan gora.
|
|
|
Lehenik, patioa zeharkatu eta putzuaren ondoan esertzea lortu zuen, itzalean. Putzuaren barruko horma marrubi hostoz tapizatuta
|
zegoen
erdi paretik gora, eta basa marrubi mikatzak agertzen ziren ertzaren gainetik; hormaren beheko aldean eta, itxuraz, hondoan ere bai, landare sarri hezeak, bihotz forma distiratsuko hostotxo berde ilunez jantziak.
|
|
|
Armairu denak ziren zuriak, eta turkesa koloreko ate meheak zeuzkaten, ertz borobilduekin. Altzari luze bat
|
zegoen
erdi erdian, sukaldea bitan banatzen zuen apaldun mahai moduko bat; ehunka trastek egiten zuten gainezka bertan: baziren kafe poteak, txikoria paketeak, galletak, arrautzak, puru kaxak, berakatzak, plastikozko poltsa korapilatuak...
|
|
2023
|
|
|
Zergatik ez zuten desagerrarazi? Zergatik
|
zegoen
erdi biluzik. Eta beste galdera guztien gainetik, eta azpitik, hau:
|
|
|
Gela ilun bat zen, eta estolda usaina zuen. Hanka metalikoko ohe bordel bat
|
zegoen
erdian, eta haren atzean, leiho mehar bat, kanpoko argiari pasatzen uzten ez ziona. Zurezko armairu porroskatu baten ateak zabalik, barruan alkandora hertsagarri bat zegoen esekigailutik zintzilik.
|