|
2000
|
|
|
Zeren, marraren bertzalderat —bazterturik nindukan aitaren ondoan, eta ene ama urrunaren ondoan, zeinak, aldi berean, izugarri erakartzen baininduen, anitzetan erran izan dizudan bezala—, jaun Marcel baitzegoen, konparazione... edo, zehatzago erranik, jaun Marcel
|
zegoen
bere batez —jaun Marcel malgua eta etorkorra, abegikorra eta eskuzabala, deus ere eman behar izaiten zuenean altzoaz eta baheaz emaiten zuena—, eta nik maite nuen jaun Marcel, kasik osaba bezainbat.
|
|
|
Eta, kontradikzione hura ulertzen ez nuela, osaba Joanikoti galdetu nion, argibide bila, zergatik
|
zegoen
bera apez katolikoaren alde eta haren erreboltaren alde.
|
|
|
Ibai zolan ari zirenek orduantxe asmatu zuten beheko mukulua kablearen muturrari lotzera. Suhiltzaileetariko batek keinu egin zion zubi gainean
|
zegoen
bere lankideari, eta honek garabia abiarazi zuen. Tramankuluaren motorrak ez zuen erabat ito hilotzaren asotsa ugaldea uztean, guztiz kontrako norabidean harri handi batek ur gaina urratzean aterako zuen gisakoa.
|
|
|
Barne beiratetik harata, Ana guri so
|
zegoen
bere mahaitik, erne iduri bulego barnean zer erabakiko. Burua bertze aldera itzuli zuen, nire begiei itzuri.
|
|
|
Pipatzeko bertze paper bat atera berria zuen paketetxo gorri batetik, eta lanean ari zen berriz, lehiatsu, jainko ezezagun bati gure garunak arruntik ketzeko zina egin balio bezala. Hain
|
zegoen
bere egitekoari emana, non harrigarria egin zitzaidan haren boza entzutea, Ximurrari galdezka:
|
|
2001
|
|
|
Badik dioenez oso pozik
|
zegoen
bere alabatxoarekin, baina txit kezkaturik haren etorkizunaz.
|
|
|
Gero Kaioarrira joan zen, enbarkazioan gordea zuen antxetaren bila. Antxeta ez
|
zegoen
berak utzitako zokoan. Kanpora irten zen, eta ez zuen inguruan ikusi.
|
|
|
Elurrolde metodikoa izan zen, jausi eta jausi jardun zuen dena eternalki estali nahi balu bezala, eta gogoratu zuen ilunabar hartan, etxez etxekoan, Mugertza baserriaren atarian kantaturiko seizazpi bertsoetako bat, Zuri nabarra azpiko, gorri ederra gaineko, andrea zure parerik ez da hau plaza hau ondratzeko. Kantarien artean
|
zegoen
bera, nahiz eta isilik, eta etxeko beste guztiak atartean zeuden, amama izan ezik.
|
|
|
Nekatuta eta estropezuka ailegatu nintzen Ikastetxera. Ez nuen inor topatu, Padre Solana ere ez
|
zegoen
bere talaian. Logelara ailegatu eta, ohe gainean etzatera nindoala, goragalea sentitu nuen eta komunera joateko astirik gabe makurtu nintzen leihora.
|
|
2002
|
|
|
Mirari bera harrituta
|
zegoen
bere buruarekin. Zergatik aitortu zion hori, nori eta Juleni?
|
|
|
–Utzi, utzi –haserre
|
zegoen
bere buruarekin, ospa baino ezer hoberik, kementsuagorik egin ez zuelako. Neskak zapi bat pasatu zion, odola garbitzeko.
|
|
2003
|
|
|
Matiasek ez zien, hala ere, ordezko soldaduei kasurik egin. Gerra asko irabazita
|
zegoen
bera 25 titular haiekin eta zertan hasiko zen aldatzen. Altuegiak ziren, gainera, ordezko soldaduak, eta aski ezaguna da pertsona altuak ez direla onak gerrarako, ez eta, esate baterako, brikolaje lanetarako ere.
|
|
|
Beharbada horregatik egongo naiz horren sentibera ospitaleko langileen esku artean. Orokorreko mediku bat ari zait ikerketa egiten, iritsi nintzen gauean
|
zegoen
bera dela uste dut. Auskultatu, urdaila poliki haztatu, sabela.
|
|
2004
|
|
|
Harrera gelan mapa ikusi nuela gogoratu nintzen, eta hara zuzendu nituen pausoak. Harreragilea ez
|
zegoen
bere lekuan, baina mapak mahai gainean zeudenez, euretariko bat hartu eta egongelan jesarri nintzen hura begiztatzeko. Ez nintzen minutu askotan bakarrik egon.
|
|
|
Heydrich zutik
|
zegoen
bere idazmahaiaren atzean. Biolinari eusten zion eskuetan, eta harien afinazioa aztertzen zuen, hatzekin pizzicato leunak eginez.
|
|
|
Bihozkada hutsa izan zen, aitortu beharra zegoen. Baina Del Valle ohituta
|
zegoen
bere bihozkadak aintzat hartzera. Eta itxuraz garrantzi handirik gabeko gertakari hark aukera emanen zion euskaldunen egoitzaren inguruko zelata lan aspergarritik libratzeko.
|
|
|
Gaueko irrati saioek lagun egiten zioten gau osoan, txapa mozteko tresna erraldoiarekin batera. Baina hamaikagarren sektorean
|
zegoen
bere postura zihoala megafoniako deia entzun zuen: gaueko txandako langile guztiak biltzeko abisua.
|
|
2005
|
|
|
Etxeko egongelan
|
zegoen
bera. Ines?, amarekin eta izeba Emilirekin batera, Aneren desfilea telebistaz ikusten, ordu batzuk lehenago bezala, baina, orduan ez bezala, Aneren arrakastarekin batera Ines ez zen mareatu, ez zorabiatu, eta bai puntu bihurtu:
|
|
|
harik eta urakanak, bere azken interbentzioan, betean astindu zuen arte, burukorik eta abiturik gabe utziz, larrugorri. Baina han
|
zegoen
bera. Pepelu Pepetegi?, sor Purísimaren aingeru salbatzailea, haize zurrunbilo hartatik libratuko zuena?
|
|
|
Itziarren begiak ez zeuden lehen bezala, Mateo etengabe bilatzen, ez zeuden urtu beharrean Mateori begiratzen zionean eta ez zen asko ahalegintzen disimulatzen. Mateo sekula baino erneago
|
zegoen
bere neska edozertan laguntzeko, begiak jaisten zituen apal Itziar edozer gauzagatik haserretzen hasten zela konturatzen bazen.
|
|
|
Poliziarengana jo nahi zuen, eta nik ezetz eta ezetz. Horrek bizitza hondatuko liguke, baina ez
|
zegoen
berarekin arrazoitzerik. Azkenik Azuarengana jo nuen, honek lokalarekin edo presionatuko zuelakoan, baina nik ez nekien hil egingo zuenik.
|
|
|
Mateoren ama irribarretsu egon zen gau osoan; argi
|
zegoen
bera dena oso gozo zegoela esatera joana zela eta, guk saltsak ondo lotu gabe eta haragia gordinik aterata ere, berak gozo zegoela esango zuela; baina Manuel Urrestik ez zituen laudorioak oparitzen, are gutxiago bere ikasleari eta bere semeari. Plater zailenak eskatzen ahalegindu zen eta, platera mahairatu bezain azkar, esku-zapiaren ondoan zituen betaurrekoak janzten zituen dena ongi aztertzeko.
|
|
2006
|
|
|
Atera zenean, ezagutzen zuen toki bakarrera joan zen Moulin, Villeneuvera alegia. Hala ere, morroia ez
|
zegoen
bere senean.
|
|
|
Ezer zehatzik adierazten ez zuen keinua egin nion, elkarrizketa batean trabatuz gero nire gezurra agerian geratuko zelakoan. Dena dela, han inor ez
|
zegoen
bere karreraz hitz egiteko irrikan: gaztetxoak ziren, ondo pasatzeko eta elkar ezagutzeko gogoz etorriak:
|
|
|
Oraindik gure jefearen usaina zeukan, zapatetan zintzilik. Eta bukatu gabeko itzulpenekin beteta
|
zegoen
bere mahaia. Dozena bat berba galduta.
|
|
|
Mehaineko jauna zen gure buruzagia. Urtebete baino gehiago zuen papisten altxamenduak bere jabegoetatik aterarazi zuenetik, eta irrikan
|
zegoen
berea zena berreskuratzeko. Ustekabe gaiztoa zuen esperoan:
|
|
|
Leizarraga ez
|
zegoen
bere gogotik Bidaxunen.
|
|
|
Erromako Elizak burua pozoiturik, ez zekien zurezko estatua batek ezina duela halakorik. Auskalo zergatik, Tomas Atondo harro
|
zegoen
bere lanbideaz eta iruinsemea izateaz.
|
|
2007
|
|
|
Senarrak behin eta hamar aldiz galdetzen zion zer zeukan, zergatik
|
zegoen
berarekin haserre. Baina emaztearen erantzuna beti bera zen:
|
|
2008
|
|
|
Gela txiki bateraino lagundu dute mandataria. Zain
|
zegoen
bertan komandantea. Ireki samar dauka alkandora militarra.
|
|
|
Natividad ez
|
zegoen
bere onean, baina ezta burutik eginda edo burua galduta ere, burmuinetan sukarraren berun likidoa sumatu behar zuen arren, hain zituen begiak kargatuta, kristal heze batez eginak iduri. Horregatik, kalonje jaunak iradoki zionean, konplimenduzko hitz batzuen ondotik, konfesioaren komenientzia Jauna hartu aitzin, amaren aita espirituala ez ezik, alabena ere bazen kalonje jauna?, gaixoak ez zuen eragozpenik jarri; aitzitik:
|
|
|
Eta hain
|
zegoen
bere misioak itsututa, bestalde, non, kokainaren aurkako hotsak zabaltzen hasi zirenean ere, urte batzuk geroago drogaren erabateko debekua ekarri zutenak, ez Sherlock Holmesen ospeak eta entzuteak ez Sigmund Freudek kokainari buruz zituèn aldeko iritziek, ezta aita santu Leon XIII.ak Mariani izeneko kokazko ardo bat promozionatzeko egin zuèn pro pagandak ere5, ez zuten balantza orekatzerik izan, antza, hain ziren larriak, adituek ziotenez, kokainaren ondorio zuzenak zein albokoak?, berak berean jarraitu baitzuen?
|
|
|
Etxe barruko kea nahiko sakabanatua zegoen, eta begiratu hutsarekin ikusi genuen garaipenaren truke ordaindutako prezioa. Hunter kordea galduta
|
zegoen
bere saieteraren ondoan; Joyce, berriz, berearen ondoan bala batek burua zeharkatuta berearen ondoan, mugitu ezinik betiko; eta hantxe erdi erdian Squireak kapitainari eusten zion, biak zein baino zein zurbilago.
|
|
|
Horrela hizketan ari zela, altxatu egin zen ohetik asko kostata, nire sorbaldari halako indarrarekin helduz non ia garrasi egin bainuen, eta zangoak hilda balitu bezala mugituz. Kontraste penagarria
|
zegoen
bere asmo adoretsuen eta haien berri ematen zuen ahots ahularen artean. Gelditu egin zen ohe ertzean esertzea lortu zuenean.
|
|
|
Ikusi bezain laster agurtu gintuen, aspaldiko lagunak bagina bezala. Salto batean lehen solairuan
|
zegoen
bere bulegora eraman gintuen. Gizon urtetsua zen baina gorputzaldi ona zuen.
|
|
|
Natividad ez
|
zegoen
bere onean, baina ezta burutik eginda edo burua galduta ere, burmuinetan sukarraren berun likidoa sumatu behar zuen arren, hain zituen begiak kargatuta, kristal heze batez eginak iduri. Horregatik, kalonje jaunak iradoki zionean, konplimenduzko hitz batzuen ondotik, konfesioaren komenientzia Jauna hartu aitzin –amaren aita espirituala ez ezik, alabena ere bazen kalonje jauna–, gaixoak ez zuen eragozpenik jarri; aitzitik:
|
|
|
Eta hain
|
zegoen
bere misioak itsututa, bestalde, non, kokainaren aurkako hotsak zabaltzen hasi zirenean ere, urte batzuk geroago drogaren erabateko debekua ekarri zutenak –ez Sherlock Holmesen ospeak eta entzuteak ez Sigmund Freudek kokainari buruz zituèn aldeko iritziek... ezta aita santu Leon XIII.ak Mariani izeneko kokazko ardo bat promozionatzeko egin zuèn pro pagandak ere5, ez zuten balantza orekatze...
|
|
2009
|
|
|
hilezkortasun greko kristauaz arduratzea, emakumeen eta aristokrata alferren denbora pasarako uzten zuen. Ordea, espiritua ekintza da(. Thätigkeit?), eta zeharo sinetsia
|
zegoen
bera, inoiz Naturan ekile izan denaren, ekintzaren, jarraipenaz gorputzaren hilondoan,, existentziaren beste forma batean?.
|
|
|
(III, 235). Unibertsoa Jainkoak sortu badu, jostatzen da abbé materialista, zenbat denbora eraman zion denbora sortzeak?, espazioa sortu baino lehen, non
|
zegoen
bera. Jainkoa kausa gisa ezer esplikatzen ez duen arrazoia da:
|
|
|
Lurrera erori bitartean, pentsatu zuen zakur batek hozka egin ziola, baina berehala ohartu zen oker zegoela. Burua txano batez estalitako morroi bat
|
zegoen
bere gainean. Morroiak larruzko jaka distiratsu bat zeraman eta Oskarren perspektibatik catch eko borrokalari erraldoi bat zirudien.
|
|
|
Gogoz biriketaratu zuen egurats ezaguna. Hor
|
zegoen
bere habia, bere babestokia. Iratiko infernuak indarrean segitzen zuen bere baitan, pentsamendu guztiak kutsatuz, baina orain urrunxeagoa zirudien.
|
|
|
Deus ez egite hark bere onetik ateratzen zuen. Hala ere, ez
|
zegoen
bere burua engainatzerik. Ana hilik zegoen.
|
|
|
Pozez sentitu zuen bere burua Angiek. Hortxe
|
zegoen
bere lana. –Berriz egiaztatuko dut ea eskaileretan behera datorren jendearen begietara lehen kolpez jotzen duten?.
|
|
|
Ezin zuen, eszena horren barruan
|
zegoen
bera ere, nahitaez. Bere buruak agintzen zionaren kontra, azkenean neskaren ondoan eseri zen, ahal moduan, dibanean.
|
|
|
hainbeste gozatzen ari zen, agidanez, non beste kopa bat eskatu baitzuen, gaur gaurkoak, bihar biharkoak; galderak ere han behar zituen, jakina; une hartan, baina, Ada airean igeri zebilen, ausaz, bigarren kopa bukatzear zuenean, aurpegi osoak irri ezin dohatsuago batek hartua zirudien behinik behin?, eta galderak hodei txiki haiek ziren, beharbada, Adak berak istant batean zeharkatzen zituenak, oztopo txikienik gabe? edo gainera igotzen zen, galderak zaldi heziak balira bezala, noranahi eraman zitzakeenak, nonahiko bidetik; Ada bakarrik
|
zegoen
bere mahaian, eta inork ez zion eragozten: bakarrik zegoen, bai, eta ez zuen beste inoren beharrik, antza; gustura baino gusturago zebilen airean hegan, lur guztien eta lurreko arazo guztien gainetik, eta hura nahikoa zitzaion; edo ez zitzaion nahikoa, beharbada, goian zegoenari gorago egitea bururatu, airezko arrainontzi mugagabe bat ote zen, bada, zerua, kolore orotako arrainak zituena??, eta hirugarren kopa hartzea erabaki baitzuen, gaur gaurkoak, bihar biharkoak; gorago egin beharrean, baina, behera egin zuen, hartaz ohartu nahi zuenak begi bistan zituen frogak, Adaren irri dohatsua ez baitzen jada hain dohatsua, arintasunaren biribiltasuna nonbaitetik apurtu balitzaio bezala:
|
|
|
alde batetik, barruan pilatutako ezinegona kanporatzeko ordua zen, edo tentsioaren energia potentzialari atea zabaltzekoa, bestela esanda, beste energia mota bat bihur zedin: irri eta barre bihur zedin, alegia, ateraldi hark barrealdi bat merezi zuen eta; bestetik, berea jendaurreko ekitaldia baitzen, nola edo hala behar zuen Lorenzok ikusleen txaloa buruan, Rodolforen aurkakoa ere izan zitekeena, bere aldekoa zen heinean; helburu hura, baina, ez
|
zegoen
bere eskuetan, ikusleenetan baizik, eta hauek, hauetako batzuek, ez zioten huts egin, hiruzpalau ikusle euskaldun barrez lehertu beharrean hasi ziren behinik behin; orduan, baina, Rodolforen irri zabala, aurpegi osoa betetzen ziona, Lorenzoren euskarazko erantzuna ulertu ez zuelako edo, izoztu egin zen bat batean:
|
|
|
horregatik oheratzen zen gauero fantasmei dei bat eginez, jauregia behar bezala babes zezaten, harik eta gau haietako batean beste amets bat izan zuen arte, zalantzarik txikiena onartzen ez zuena, hain ziren argiak eta garbiak amets berriak eskaini zizkion irudiak, antza, berak hala kontatzen zuen behintzat. . Ikastetxeko patioan
|
zegoen
bera, bakar bakarrik, bat batean izara batean bildutako fantasma bat agertu zitzaionean: –Zaude lasai, Domingo, zure anaia naiz-eta, Benjamin Maria:
|
|
|
Arrain gorriaren heriotzak egoera goibel hartan sartu zuen Gabino, handik bizpahiru egunera ezusteko batek atera zuen arte: Felipe Gastaminzaren kartak; Gabino, egia esan, ez zegoen kontu hartaz ahaztuta, nahiz eta esperantza gero eta txikiagotzen ari zitzaion, eguna joan eta eguna etorri, hilabetea ere pasatu zen Gabinok berea idatzi zionetik, baita hilabete eta erdia ere?, ez baitzuen erantzunik jasotzen; ezustekoa izan zuenean, Gabino ez
|
zegoen
bere gelan, galerian baizik, beste gaixoekin hizketan, eta hala, postaren moja arduraduna kartarekin heldu zitzaionean, chaise longue tik jaiki eta bere logelarantz abiatu zen, ez Rodolfo Bustamante izeneko gaixo hitzontzi baten iruzkina entzun gabe, halere, gazteleraz ozta ozta zekièn beste gaixo batek. Lorenzo Mutiloak, hatza lokira zeraman bitartean, mugimendu birakari ezin adierazgarriago batean:
|
|
|
Egun batean hegan egin zuela, asmatu duzue!, oraintxe kontatuko dizuet nola. Fraideak errezoan bilduta zeuden, ekisainduak gordetzen zuèn eta gordetzen duen Kristoren gorputzaren inguruan, bakoitza bere jarlekuan; Jose, berriz, hain bilduta
|
zegoen
bere baitan eta hain bilduta Kristoren baitan, hain sentitu zuen bere suzko bihotza Kristorenarekin bat eginik, non Jainkoak, bere espirituaren indarraz, fraidea jaso eta hegan eraman baitzuen bera zegoèn lekuraino:
|
|
|
salatzen bazituen ere ez baitzituen haiek galduko, seguru ezetz, lagunak ongi galduta baitzeuden ordurako, okerreko jarrerak galbideratuta: hantxe
|
zegoen
bera, baina, edo hantxe jarri zuen Kristok, hobeto, ez lagun galduak are gehiago galtzeko, haiek salbatzeko baizik!; hala, bada, borroka latz hartan sartuta zebilen Domingo, bai ala ez, ez ala bai, begiak itxi eta irekitzen zituen, ireki eta itxi, abiada ezin biziagoan?, bihotza ere gero eta taupada azkarragoetan: esan nahi baita larritasunaren eta angustiaren hots desesperatuak zirela haiek, hots ozenago baten zain zeudenak, hotsak hotsetan estal zitezen, eta orduan, zutitu eta esatekoa esan zuen:
|
|
|
Gabino ez
|
zegoen
bere mementorik onenean, eskuineko birikak onera egin zuen arren (Koch baziloaren leizeek desagertzeko bidean ziruditen), ezkerrekoak ez, eta medikua gero eta gehiago mintzatzen zen kolapsoterapiaz, erabateko erabakia hartzeko bi hilabete falta baziren ere?, baina, emakumeen harrera bitarteko, itxuraldatu egin zen haren aurpegia, irririk egiten ez zutèn ezpainek irri egin baitzuten eta dir dir e... denborarekin zerikusirik ez zuèn denbora berria, uharte bat ere bazena, uhartea eta altxorra?, gaixotasunaren denborak inguratua; espazioarekin, baina, antzeko zerbait gertatzen zitzaion Gabinori, ausaz, gelako espazioan egon arren arrainontzitik zintzilikatu baitzituen begiak, arrainontzia gelako erdigunea eta gelako ardatza balitz bezala, zeinaren inguruan biraka baitzebiltzan gelako metro kubiko guztiak; arrainontziaren barruan, berriz, arrain gorria zen altxorra eta arrain gorria uharteko igerilaria.
|
|
|
bazirudien ezen, zenbat eta gurpil hartan sartuago, orduan eta konbentzituago zegoela hartutako erabakiarekin: ...tzen zuelako; izan zitekeen, halaber, Albertori emandako hitza betean bete nahi zuelako; edo izan zitekeen, azkenik, bizi senak ere bere defentsasistema partikularra eraiki zuelako, jarrera hari eusten zion bitartean bigarren planoan geratzen baitzen beste guztia, baita Adarekin bizi zuèn pasio sublimatuaren itzal hura ere, hondamendira eraman zezakeena, beste egoera batean; Domingo, beraz, pozik
|
zegoen
bere bizitzarekin, oro har; kideek, gainera, biziro estimatzen zuten, hartzen zituèn konpromisoetan serioa izateaz gain, bere buruari barre egiten ere bazekielako:
|
|
|
bere fabrika, gero eta handiagoa, izerdi tantaz izerdi tanta lortu zuen, dirua alez ale, jakituria bere ahaleginaren ahaleginez, eta ospea eta sona, berriz, apurka apurka, prestigioaren eta onarpen sozialaren gailurra mailaz maila igo ondoren; halaxe irabazi zuen, orobat, jendearen errespetua, jendeak berak noiznahi erakusten ziona, bere erreberentziazko keinuekin, edo bere isiltasunarekin, Nazariok hitz egiten zuen bakoitzean; fabrikan, kalean eta toki guztietan jasotzen zuen begirunezko tratu hura, etxean izan ezik, itxura guztien arabera, halako ateraldiak baitzituen ume lotsagabe hark? Nazariok bazekien, bai, Domingo inkontziente samarra zela, pentsatu baino lehen esaten baitzituen esan beharrekoak, isildu beharrekoak, alegia?, baina norbaitek jakinarazi zion jakitekoa, mutila bere kasa ohartzen ez bazen; hartarako
|
zegoen
bera, aita, mutila bere lekuan jartzeko, eta, hala, eskumuturretik heldu eta gero eta estutzenago ziola, esan zion:
|
|
|
Nurmiren txanda zen, beraz; Nurmi korrikalari ona zen, izen bat ere bazuena, irabaziak baitzituen kroseko lehen mailako hiru proba, baita bigarren mailako beste asko ere, hogeita hamarren bat guztira; Nurmi, gainera, harro
|
zegoen
bere balentria haietaz, hiru balentria handi haietaz bereziki: hain harro zegoen, non berarekin baitzeramatzan hiru kopa handi zilarreztatu, kopa haiek benetako izatea emango baliote bezala:
|
|
|
ikusi behintzat ikusten zuen, baina ez bere ohiko bi begiekin, beste batekin baizik, zeinak ikusia izan gabe guztia ikusten baitzuen, bai barrualdera eta bai kanpoaldera ere; barrura begira, bihotza zukeèn tokian, hutsune bat ikusten zuen; kanpora begira, berriz, neska bakarra ikusi zuen nasan: Ada zen, eskua dantzan zerabilena, harik eta dantza hartatik uso bat sortu zen arte, Domingori hegan eta hegan joan zitzaiona eta bularrean pausatu; gero, usoa bat batean desagertu, eta Domingo zutik jarri zen?; amets hartatik irten eta itzarri zenean, ordea, une hartan doi?, Domingo etzanda
|
zegoen
bere literan, halako sentimendu gazi gozo batekin, ametsak poztu eta aztoratu balu bezala. Ada bezperan besarkatu zuèn une gori hura ere gogoan, ausaz?, arrebaren lurrak lur debekatuak baitziren, azken batean, eta debekuak erakartzen baitzuen, beldurtzen eta atzera eragiten bezainbat; Domingo, beraz, beste lur eta beste mundu batzuk ezagutzeko asmoarekin zihoan itsasontzian, baina noiznahi etort... Madrilen ezagutu zituèn pare batena, biak Gurutze Gorriko erizainak, Domingo ospitalean ezin hobeto zaindu zutenak?
|
|
|
egin ziezaiokeèn oparirik onena, hark ez baitzuen burua altxatzen Pagoagara azken aldiz joan zenetik, hitzik ez zuèn iruzur baten lekuko zuzena izan zelako; hantxe zapuztu zen, antza, Reginaren bizitza osoko ametsa? baina hantxe
|
zegoen
bera. Ada?, amari errotik kendu ziotèn ametsa bere lekuan jartzeko prest, leku ezin egokiagoan!; ez al zuen, bada, amak, Ama Birjinaren ohorez, leku berezi hura eraiki Regina enean bertan?; oi, Regina eneko, arrosen arkupe, hura, horma batera jotzen zuena, non baitzegoen hutsarte bat, Reginak hutsik utzi zuena, nahita utzi ere, zeruko Ama Birjina bera hantxe ager zekion noizbait:
|
|
|
ez gabardinarik, ez betaurreko beltzik? ...riari arretaz begira, harik eta geltokiburuak banderatxoa jaitsi, trenak ziztua jo, eta makina eta bagoiak abian jarri ziren arte; eta orduan, bat batean amets batek hartu balu bezala, distira ezin distiratsuago batek bete zituen Adaren begiak, orduantxe ohartu balitz bezala ezen trenak beste lur batera zeramatzala bidaiariak; zenbat bider egin ez ote zuen, bada, Adak amets beste lur batekin, hain
|
zegoen
berean itota!; tren ziztuarekin batera barne oihu bat ere entzun zuen, ausaz, gizakia nomada zèn garaitik zetorkiona eta odolean halako dar dar berezi bat eragin ziona; zer egiten zuen berak, baina, han geldi, baldin eta une hartan ongi baino hobeto jakin behar bazuen, jakituriaren aurreko jakituria batean, askatasuna tren ihesaldi bat baizik ez zela?; eta, hala ere, geldi geldi geratu zen, ikus... Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina, geltokia!?, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon:
|
|
|
egin zituen hogei metro, berrogei, ehun, ehun eta hogei... begiratu zuen atzera berriro ere, badaezpada, arnasestuka, baina atzean inor ez: ...riari arretaz begira, harik eta geltokiburuak banderatxoa jaitsi, trenak ziztua jo, eta makina eta bagoiak abian jarri ziren arte; eta orduan, bat batean amets batek hartu balu bezala, distira ezin distiratsuago batek bete zituen Adaren begiak, orduantxe ohartu balitz bezala ezen trenak beste lur batera zeramatzala bidaiariak; zenbat bider egin ez ote zuen, bada, Adak amets beste lur batekin, hain
|
zegoen
berean itota!; tren ziztuarekin batera barne oihu bat ere entzun zuen, ausaz, gizakia nomada zèn garaitik zetorkiona eta odolean halako dar dar berezi bat eragin ziona; zer egiten zuen berak, baina, han geldi, baldin eta une hartan ongi baino hobeto jakin behar bazuen, jakituriaren aurreko jakituria batean, askatasuna tren ihesaldi bat baizik ez zela?; eta, hala ere, geldi geldi geratu zen, ikus... Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina –geltokia! –, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon:
|
|
|
bere fabrika, gero eta handiagoa, izerdi tantaz izerdi tanta lortu zuen, dirua alez ale, jakituria bere ahaleginaren ahaleginez, eta ospea eta sona, berriz, apurka apurka, prestigioaren eta onarpen sozialaren gailurra mailaz maila igo ondoren; halaxe irabazi zuen, orobat, jendearen errespetua, jendeak berak noiznahi erakusten ziona, bere erreberentziazko keinuekin, edo bere isiltasunarekin, Nazariok hitz egiten zuen bakoitzean; fabrikan, kalean eta toki guztietan jasotzen zuen begirunezko tratu hura, etxean izan ezik, itxura guztien arabera, halako ateraldiak baitzituen ume lotsagabe hark... Nazariok bazekien, bai, Domingo inkontziente samarra zela, pentsatu baino lehen esaten baitzituen esan beharrekoak –isildu beharrekoak, alegia–, baina norbaitek jakinarazi zion jakitekoa, mutila bere kasa ohartzen ez bazen; hartarako
|
zegoen
bera, aita, mutila bere lekuan jartzeko, eta, hala, eskumuturretik heldu eta gero eta estutzenago ziola, esan zion:
|
|
|
..., baina, Ada airean igeri zebilen, ausaz –bigarren kopa bukatzear zuenean, aurpegi osoak irri ezin dohatsuago batek hartua zirudien behinik behin–, eta galderak hodei txiki haiek ziren, beharbada, Adak berak istant batean zeharkatzen zituenak, oztopo txikienik gabe... edo gainera igotzen zen, galderak zaldi heziak balira bezala, noranahi eraman zitzakeenak, nonahiko bidetik; Ada bakarrik
|
zegoen
bere mahaian, eta inork ez zion eragozten: bakarrik zegoen, bai, eta ez zuen beste inoren beharrik, antza; gustura baino gusturago zebilen airean hegan, lur guztien eta lurreko arazo guztien gainetik, eta hura nahikoa zitzaion; edo ez zitzaion nahikoa, beharbada, goian zegoenari gorago egitea bururatu –airezko arrainontzi mugagabe bat ote zen, bada, zerua, kolore orotako arrainak zituena? –, eta hirugarren kopa hartzea erabaki baitzuen, gaur gaurkoak, bihar biharkoak; gorago egin beharrean, baina, behera egin zuen, hartaz ohartu nahi zuenak begi bistan zituen frogak, Adaren irri dohatsua ez baitzen jada hain dohatsua, arintasunaren biribiltasuna nonbaitetik apurtu balitzaio bezala:
|
|
|
ez al zuen, bada, bere zoritxarrak aparatu on bat merezi –hain zegoen zaharkitua etxean zutena! –, musikaren notak eta soinuak modurik fidelenean erreproduzituko zituena, zoritxarra musikaren edertasun akatsik gabean guztiz urtu zekion behingoz?; galdetu zion prezioa saltzaileari, sartu ziren elkarrizketa luze batean –saltzaileak aparatuaren kualitate eta bertute guztiak aipatzen zizkion, Adak entzun egiten zion bitartean, aldeko jarrera batean hasieran: ...alak zituen, halako eran non kanpotik ere ederki antzematen baitzitzaion barruan gertatzen ari zenari–, huraxe zelakoan, ausaz, lurreko amari –Reginari– egin ziezaiokeèn oparirik onena, hark ez baitzuen burua altxatzen Pagoagara azken aldiz joan zenetik, hitzik ez zuèn iruzur baten lekuko zuzena izan zelako; hantxe zapuztu zen, antza, Reginaren bizitza osoko ametsa... baina hantxe
|
zegoen
bera –Ada–, amari errotik kendu ziotèn ametsa bere lekuan jartzeko prest, leku ezin egokiagoan!; ez al zuen, bada, amak, Ama Birjinaren ohorez, leku berezi hura eraiki Regina enean bertan?; oi, Regina eneko" arrosen arkupe" hura, horma batera jotzen zuena, non baitzegoen hutsarte bat, Reginak hutsik utzi zuena, nahita utzi ere, zeruko Ama Birjina bera hantxe ager zekion noizb... nik egin dizut tokia, eta orain zatoz Ama Maria!; hutsarteak bi metro eskaseko garaiera zuen eta metro erdi zabal, eta horregatik hartu zuen saltzaileak metro xingola, Adak eskatuta; saltzaileak, gero, ahoa bi aldiz zabaldu, eta Adak bi aldiz eragin zion buruari, gora eta behera; azkenik, biek ala biek agur egin zioten elkarri, irri zabala ezpainetan, tratua hantxe itxi balute bezala; biharamunean, baina, Ada dendara itzuli, eta buruaz ezetz esan zion saltzaileari erabakitasun handiz:
|
|
|
bazirudien ezen, zenbat eta gurpil hartan sartuago, orduan eta konbentzituago zegoela hartutako erabakiarekin: ...tzen zuelako; izan zitekeen, halaber, Albertori emandako hitza betean bete nahi zuelako; edo izan zitekeen, azkenik, bizi senak ere bere defentsasistema partikularra eraiki zuelako, jarrera hari eusten zion bitartean bigarren planoan geratzen baitzen beste guztia, baita Adarekin bizi zuèn pasio sublimatuaren itzal hura ere, hondamendira eraman zezakeena, beste egoera batean; Domingo, beraz, pozik
|
zegoen
bere bizitzarekin, oro har; kideek, gainera, biziro estimatzen zuten, hartzen zituèn konpromisoetan serioa izateaz gain, bere buruari barre egiten ere bazekielako:
|
|
|
Nurmiren txanda zen, beraz; Nurmi korrikalari ona zen, izen bat ere bazuena, irabaziak baitzituen kroseko lehen mailako hiru proba, baita bigarren mailako beste asko ere, hogeita hamarren bat guztira; Nurmi, gainera, harro
|
zegoen
bere balentria haietaz, hiru balentria handi haietaz bereziki: hain harro zegoen, non berarekin baitzeramatzan hiru kopa handi zilarreztatu, kopa haiek benetako izatea emango baliote bezala:
|
|
|
ikusi behintzat ikusten zuen, baina ez bere ohiko bi begiekin, beste batekin baizik, zeinak ikusia izan gabe guztia ikusten baitzuen, bai barrualdera eta bai kanpoaldera ere; barrura begira, bihotza zukeèn tokian, hutsune bat ikusten zuen; kanpora begira, berriz, neska bakarra ikusi zuen nasan: Ada zen, eskua dantzan zerabilena, harik eta dantza hartatik uso bat sortu zen arte, Domingori hegan eta hegan joan zitzaiona eta bularrean pausatu; gero, usoa bat batean desagertu, eta Domingo zutik jarri zen...; amets hartatik irten eta itzarri zenean, ordea –une hartan doi–, Domingo etzanda
|
zegoen
bere literan, halako sentimendu gazi gozo batekin, ametsak poztu eta aztoratu balu bezala –Ada bezperan besarkatu zuèn une gori hura ere gogoan, ausaz–, arrebaren lurrak lur debekatuak baitziren, azken batean, eta debekuak erakartzen baitzuen, beldurtzen eta atzera eragiten bezainbat; Domingo, beraz, beste lur eta beste mundu batzuk ezagutzeko asmoarekin zihoan itsasontzian, baina noiz... Madrilen ezagutu zituèn pare batena –biak Gurutze Gorriko erizainak, Domingo ospitalean ezin hobeto zaindu zutenak– eta hirikoak besteak:
|
|
|
Eta Domingori hura geratu zitzaion, heriotza hartan pentsatze hutsak –non zegoen Tartaloren edo Drakularen historiarik izugarrienekin ere gozatzen zuen mutila? – ileak lazten baitzizkion, itomenari buruzko gogoetarik txikienak ere halako itomen bat eragingo balio bezala... horregatik oheratzen zen gauero fantasmei dei bat eginez, jauregia behar bezala babes zezaten, harik eta gau haietako batean beste amets bat izan zuen arte, zalantzarik txikiena onartzen ez zuena, hain ziren argiak eta garbiak amets berriak eskaini zizkion irudiak, antza, berak hala kontatzen zuen behintzat. " Ikastetxeko patioan
|
zegoen
bera, bakar bakarrik, bat batean izara batean bildutako fantasma bat agertu zitzaionean: ‘Zaude lasai, Domingo, zure anaia naiz-eta, Benjamin Maria:
|
|
|
Gabino ez
|
zegoen
bere mementorik onenean –eskuineko birikak onera egin zuen arren (Koch baziloaren leizeek desagertzeko bidean ziruditen), ezkerrekoak ez, eta medikua gero eta gehiago mintzatzen zen kolapsoterapiaz, erabateko erabakia hartzeko bi hilabete falta baziren ere–, baina, emakumeen harrera bitarteko, itxuraldatu egin zen haren aurpegia, irririk egiten ez zutèn ezpainek irri egin baitzuten eta... denborarekin zerikusirik ez zuèn denbora berria, uharte bat ere bazena –uhartea eta altxorra–, gaixotasunaren denborak inguratua; espazioarekin, baina, antzeko zerbait gertatzen zitzaion Gabinori, ausaz, gelako espazioan egon arren arrainontzitik zintzilikatu baitzituen begiak, arrainontzia gelako erdigunea eta gelako ardatza balitz bezala, zeinaren inguruan biraka baitzebiltzan gelako metro kubiko guztiak; arrainontziaren barruan, berriz, arrain gorria zen altxorra eta arrain gorria uharteko igerilaria.
|
|
|
Egun batean hegan egin zuela, asmatu duzue!, oraintxe kontatuko dizuet nola. Fraideak errezoan bilduta zeuden, ekisainduak gordetzen zuèn eta gordetzen duen Kristoren gorputzaren inguruan, bakoitza bere jarlekuan; Jose, berriz, hain bilduta
|
zegoen
bere baitan eta hain bilduta Kristoren baitan... hain sentitu zuen bere suzko bihotza Kristorenarekin bat eginik, non Jainkoak, bere espirituaren indarraz, fraidea jaso eta hegan eraman baitzuen bera zegoèn lekuraino: ekisainduraino bertaraino, alegia; eginarazi zizkion aldarearen gainean bizpahiru bira; itzularazi zuen atzera bere jarlekura... hura bai miraria, mutilak!
|
|
|
bizi senak eta zuhurtasunak esaten zioten ezetz, ez lagunik salatzeko, haiek galdu nahi ez bazituen behintzat eta aurka jarri; kontzientziak, baina, baietz esaten zion, baietz eta baietz... salatzen bazituen ere ez baitzituen haiek galduko, seguru ezetz, lagunak ongi galduta baitzeuden ordurako, okerreko jarrerak galbideratuta: hantxe
|
zegoen
bera, baina, edo hantxe jarri zuen Kristok, hobeto, ez lagun galduak are gehiago galtzeko, haiek salbatzeko baizik!; hala, bada, borroka latz hartan sartuta zebilen Domingo, bai ala ez, ez ala bai –begiak itxi eta irekitzen zituen, ireki eta itxi, abiada ezin biziagoan–, bihotza ere gero eta taupada azkarragoetan: esan nahi baita larritasunaren eta angustiaren hots desesperatuak zirela haiek, hots ozenago baten zain zeudenak, hotsak hotsetan estal zitezen, eta orduan, zutitu eta esatekoa esan zuen:
|
|
|
alde batetik, barruan pilatutako ezinegona kanporatzeko ordua zen, edo tentsioaren energia potentzialari atea zabaltzekoa, bestela esanda, beste energia mota bat bihur zedin: irri eta barre bihur zedin, alegia, ateraldi hark barrealdi bat merezi zuen eta; bestetik, berea jendaurreko ekitaldia baitzen, nola edo hala behar zuen Lorenzok ikusleen txaloa buruan, Rodolforen aurkakoa ere izan zitekeena, bere aldekoa zen heinean; helburu hura, baina, ez
|
zegoen
bere eskuetan, ikusleenetan baizik, eta hauek –hauetako batzuek– ez zioten huts egin, hiruzpalau ikusle euskaldun barrez lehertu beharrean hasi ziren behinik behin; orduan, baina, Rodolforen irri zabala, aurpegi osoa betetzen ziona, Lorenzoren euskarazko erantzuna ulertu ez zuelako edo, izoztu egin zen bat batean: izoztu zen irriaren gorputza –ezpainen zurruntasuna eta masailen zurbiltasuna ez ziren hilotz batez baizik mintzo–, eta izoztu zen irriaren arima, irria bera irri kutsu oroz hustuz; izotzak, baina, istantean egin zion leku suari –Rodolforen suzko suminari–, baita suak irri aztarna guztiak –izotzak eta hilotzak– sutu eta erraustu ere –nola egin zezakeen, bada, don Rodolfo Bustamante abokatuak irri, baldin eta barrez ari bazitzaizkion aldeano ezjakin haiek? –, eta orduan, ozen bai ozen esan zuen:
|
|
|
Arrain gorriaren heriotzak egoera goibel hartan sartu zuen Gabino, handik bizpahiru egunera ezusteko batek atera zuen arte: Felipe Gastaminzaren kartak; Gabino, egia esan, ez zegoen kontu hartaz ahaztuta, nahiz eta esperantza gero eta txikiagotzen ari zitzaion, eguna joan eta eguna etorri –hilabetea ere pasatu zen Gabinok berea idatzi zionetik, baita hilabete eta erdia ere–, ez baitzuen erantzunik jasotzen; ezustekoa izan zuenean, Gabino ez
|
zegoen
bere gelan, galerian baizik, beste gaixoekin hizketan, eta hala, postaren moja arduraduna kartarekin heldu zitzaionean, chaise longue tik jaiki eta bere logelarantz abiatu zen, ez Rodolfo Bustamante izeneko gaixo hitzontzi baten iruzkina entzun gabe, halere, gazteleraz ozta ozta zekièn beste gaixo batek –Lorenzo Mutiloak– hatza lokira zeraman bitartean, mugimendu birakari ezin adierazg...
|
|
2010
|
|
|
erantzun zidan medikuak, hitzetik hortzera; garaipen txiki handi bat zen hura niretzat, galtzaileari istantean jakinarazi nahi izan niona: . Entzun duzu, ama??; baina galtzailea ez
|
zegoen
bere galera onartzeko prest, eta berehala ekin zion gauza bakoitza bere tokian uzteari, helburua lortzeko epailea tartean sartu behar bazuen ere: –Hara, seme, ea auzia behingoz argitzen dugun.
|
|
|
Izeba, izan ere, beti
|
zegoen
bere tokian: orduan, baina, zergatik ez?; gogoan dut pasadizo bat, deigarria ere badena eta erakusten duena zer nolakoa zen izeba Ernestina alor hartan ere; oroitzen dudanetik, ipuin bat kontatzen ari zitzaigun Adari eta bioi, umeak baikinen artean; ez dakit zer ipuin zen, hiru txerritxoena edo Edurne Zurirena, hori da gutxienekoa; izebak, jakina, kontakizuna erritmo bati egokitzeko ahaleginean, bere geldialdiak egiten zituen, baina kontua da, halakoetan, buruak noiznahi egiten zidala ihes geldialdietako zirrikituetan zehar eta ezusteko galderak egiten nituela:
|
|
|
Lorategian geunden izeba eta biok bakarrik, mahaiaren inguruan eserita, itzalean, haizerik ez; argi beteko eguzki ederra zegoen, landareen eta objektuen formari zehaztasun handia ematen ziona, airearen gelditasunean; hunkituta nengoen, eta, hala ere, argiak eta formak hain itxura sendoa ematen zioten kanpoko errealitateari, landare bakoitza eta objektu bakoitza doi doi
|
zegoen
bere lekuan, finko eta zurrun?, non halako nora ez tupusteko bat nagusitu baitzitzaidan; egia ote zen landare eta objektu haien artean gu geu ere beste landare edo beste objektu bat besterik ez ginela?; egia ote zen izebak arestian esana?; egia ote zen Benjamin Maria inoiz existitu izan zela?; egia ote zen hunkituta nengoela?; baina begiak arretagunez aldatu eta izebaren begiekin topo egin nuenea... hitz baten eta esku baten bila, alegia?, barruko errealitatea kanpokoari gainjarri, makurtu ziren landareak bat batean begi hain benetako haien aurrean, makurtu ziren objektuak eta makurtu zen eguzkia?
|
|
|
Esan behar ote dizut, Damaso, arrebari irri egin nahi izan niola, baina irria ezpainetan izoztu zitzaidala? Maria Bibianak, baina, nekez jakin zezakeen nire estutasunaren berri, hain
|
zegoen
bera ere hunkituta kontatzen ari zenarekin. Ez zirudien, gainera, amaitu zuenik, orduantxe esan baitzidan:
|
|
|
Belaunen gainean erori al zara??; eta, amari begirada aztertzaile bat zuzentzen ziola, gehitu zuen: . Edo??; amak konturatu beharra zuen, izebak hitz bakarreko esaldiari erantsi zizkiòn eten puntuak eransteko moduan, susmoren bat piztu zela haren baitan, baina ama harro
|
zegoen
bere ubelune haietaz: izebari harrotasunez betetako begirada luzatu?. Nik ere sufri dezaket, hitz erdirik esan gabe, zuk bezala, Ernestina:
|
|
|
Gela hartan sarrerako mutila baino ez zegoen, batere jaramonik egiten ez ziena, eta beste bi mutiko 1 eta 2 ordenagailuetan. Ezin zuen zertan ari ziren ikusi, baina bakoitza oso kontzentratuta
|
zegoen
bere pantailan.
|
|
|
Gauza errepikatzen ari zen ordurako. Suizidioa esateko plazeragatik
|
zegoen
bere ahoan; besteren begietan bere suizidioa ikusteagatik.
|
|
|
Atea tentuz ireki eta gure zoritxarreko susmoa gauzatu egin zen: lurrean jesarrita
|
zegoen
bere gelako ispiluari begira, barre algarak eginez, begiak asko irekiz eta mihia guztiz ateraz tarteka.
|
|
|
Errekaldean lasaitasuna arnasten zen, eta kresala, itsasoa hurbil zegoenaren seinale. Ander gero eta hurbilago
|
zegoen
bere arbolaren sustraiak aurkitzetik. Memoriaren lehen lau urtetako hutsunea betetzen zihoan.
|
|
|
Ander erabat hunkituta
|
zegoen
bere animalia gustukoenaren irudiaren aurrean eta Dioniren eskuei begiratzen zien magiako trikimailuren bat ezkutatzen zutelakoan. Nola egin zezakeen gizonak halako egiantzeko irudirik?
|
|
|
Eguneko azken saioa zen eta jendea zain zegoen afixetako mutikoaren balentriak ikusteko. Munduko tigre hezle gazteena ere prest
|
zegoen
bere dohainak erakusteko, azken minutuetan hiru aldiz komuna bisitatu ondoren. Harmailak jendez beteta ikusteak gehiago aztoratu zion sabelean ostikoka zerabilen zizarea; ehunzangoa behar zuen gutxienez.
|
|
|
Lo geratu bai, ohean etzan bezain laster, baina begiak bildu orduko irudien anabasa hasi zitzaion erasoan, ametsaren eta eldarnioaren arteko eremu paduratsu horretan, ez lo gozorik egin ez itzarri ezin zuela. ...la, eta zerraren zarataren gainetik aitaren makakorro etsiak, baina aitaren uluak eta ujuak baino ozenago galeperrak, galeper saldoak pentsua jan eta jan, urru eta urru, odolez gorrituriko pentsua jaten, odoletan blai eurak ere, aitaren hanka ebakian mokoka, urru eta urru etengabean; eta galeperrei titiak hazi zitzaizkien, eta izter luzeak, aitaren izterraren antzera, eta galeperraren izter artean
|
zegoen
bera, eta galeperraren titietan mokoka, ahoa odoletan, eta galeperrarekin batean oihu eta barre...
|
|
|
Txandal galtza zahar batzuk atera, haiek eta kamiseta bat jantzi, eta sukaldera jo zuen. Hara zihoala, ez zekien eguneko zer ordu zen, ezta ze otordu egokitzen zen ere, baina berdin zitzaion, idia jateko moduan
|
zegoen
bera, adar eta guzti.
|
|
|
Belaunen gainean erori al zara?"; eta, amari begirada aztertzaile bat zuzentzen ziola, gehitu zuen: " Edo..."; amak konturatu beharra zuen, izebak hitz bakarreko esaldiari erantsi zizkiòn eten puntuak eransteko moduan, susmoren bat piztu zela haren baitan, baina ama harro
|
zegoen
bere ubelune haietaz: izebari harrotasunez betetako begirada luzatu —" Nik ere sufri dezaket, hitz erdirik esan gabe, zuk bezala, Ernestina:
|
|
|
Izeba, izan ere, beti
|
zegoen
bere tokian: orduan, baina, zergatik ez?; gogoan dut pasadizo bat, deigarria ere badena eta erakusten duena zer nolakoa zen izeba Ernestina alor hartan ere; oroitzen dudanetik, ipuin bat kontatzen ari zitzaigun Adari eta bioi, umeak baikinen artean; ez dakit zer ipuin zen, hiru txerritxoena edo Edurne Zurirena, hori da gutxienekoa; izebak, jakina, kontakizuna erritmo bati egokitzeko ahaleginean, bere geldialdiak egiten zituen, baina kontua da, halakoetan, buruak noiznahi egiten zidala ihes geldialdietako zirrikituetan zehar eta ezusteko galderak egiten nituela:
|
|
|
Lorategian geunden izeba eta biok bakarrik, mahaiaren inguruan eserita, itzalean, haizerik ez; argi beteko eguzki ederra zegoen, landareen eta objektuen formari zehaztasun handia ematen ziona, airearen gelditasunean; hunkituta nengoen, eta, hala ere, argiak eta formak hain itxura sendoa ematen zioten kanpoko errealitateari —landare bakoitza eta objektu bakoitza doi doi
|
zegoen
bere lekuan, finko eta zurrun—, non halako nora ez tupusteko bat nagusitu baitzitzaidan; egia ote zen landare eta objektu haien artean gu geu ere beste landare edo beste objektu bat besterik ez ginela?; egia ote zen izebak arestian esana?; egia ote zen Benjamin Maria inoiz existitu izan zela?; egia ote zen hunkituta nengoela?; baina begiak arretagunez aldatu eta izebaren begiekin topo egin n... hitz baten eta esku baten bila, alegia—, barruko errealitatea kanpokoari gainjarri —makurtu ziren landareak bat batean begi hain benetako haien aurrean, makurtu ziren objektuak eta makurtu zen eguzkia— eta, haren eskua hartuta —hain nengoen hunkituta—, halaxe mintzatu nintzaion:
|
|
|
" Txistu ere egiten dut, noski... baina nik txistua jotzen ikasi nahi nuke, birika indartzeko ariketa ona bada, jakina...";" Horrek ere lagunduko dizu, bai, neurriz bazabiltza" erantzun zidan medikuak, hitzetik hortzera; garaipen txiki handi bat zen hura niretzat, galtzaileari istantean jakinarazi nahi izan niona: " Entzun duzu, ama?"; baina galtzailea ez
|
zegoen
bere galera onartzeko prest, eta berehala ekin zion gauza bakoitza bere tokian uzteari, helburua lortzeko epailea tartean sartu behar bazuen ere: " Hara, seme, ea auzia behingoz argitzen dugun.
|
|
|
Esan behar ote dizut, Damaso, arrebari irri egin nahi izan niola, baina irria ezpainetan izoztu zitzaidala? Maria Bibianak, baina, nekez jakin zezakeen nire estutasunaren berri, hain
|
zegoen
bera ere hunkituta kontatzen ari zenarekin. Ez zirudien, gainera, amaitu zuenik, orduantxe esan baitzidan:
|
|
2011
|
|
|
baita urduriago ere, don Jaimeren garaipen tipi haiek guraize batzuk balira bezala, markesari gangarra mozten ziotenak: markesa, izan ere, harro baino harroago
|
zegoen
bere markesgoaz, zeinak halako burgoitasun ohoragarri bat ematen baitzion, oilar guztiz ahaltsu bihurtzen zuèn gangar sinboliko baten jabe egiten zuena; eta don Jaimek gaur gangar puska bat moztu zion eta bihar bertze bat, harik eta Torreko markesa oiloen pareko sentitzen hasi zen arte: zenbat eta bera oiloago, orduan eta don Jaime oilarrago; eta orduan, paperak aldatzen hasi ziren?
|
|
|
Aski zen nire gelari begirada bat ematea. Dena
|
zegoen
bere lekuan, dena zegoen bere neurrian: mahai gainean idazteko makina eta lore sorta, haserretuta bezala elkarrengandik aparte zeuden bi aulki.
|
|
|
Aski zen nire gelari begirada bat ematea. Dena zegoen bere lekuan, dena
|
zegoen
bere neurrian: mahai gainean idazteko makina eta lore sorta, haserretuta bezala elkarrengandik aparte zeuden bi aulki.
|
|
|
–Ama batek seme alabak, bi, hil, eta bere buruaz beste egin zuen; telebistaz berria eman zutenean Marc Cherry pantailari begira
|
zegoen
berearekin. Oso desesperatuta egon beharra dago hori egitera iristeko esan omen zion.
|
|
|
Kotxea etxean utzi eta itzuli nintzen berearen bila, han
|
zegoen
bera ere, bizirik edo. Etxera itzuli nintzen, ez ospitalera eramatera abiatu, nire autoan sartu eta abiatu nintzen Landetara, bera bihotzekoaz hiltzen zen bitartean.
|
|
|
Izaroren aitak amari sinetsarazi zion mundua baserriko neska musugorri inuzente batek inoiz imajinatuko ez lukeen bezain gogorra zela, euskalduna izanik batez ere, eta bera esentzia, hor kanpoan otso gaiztoak lapurtu nahi duen zintzotasuna, kutis leunez; bikote ezin hobea egiten zuten; gudaria eta agindutako lurra, berreskuratu behar denaren gordailua, inozentzia jator hori, katolikoa, noski ama hogeita hamar urtera iritsi aurretik, gero alabak, gero dependentzia? Nire ama harroegi
|
zegoen
bere ihesaz, gero gizon batekin ezkondu beharraren tramitean dena galtzeko. Horregatik bere aita heroi publikoa da oraindik, nirea ez, nirea militante bi seme alabarekin bikotekide biak aldi berean izan daitezkeen neurrian da, biak noizean behin, gero eta gutxiago.
|
|
|
Beldur zen, hain zaharra izanik, Kurt lotan ez ote zuten harrapatuko. Gainera, irrikan
|
zegoen
bere aitonaren aspaldiko adiskidea ikusteko, eta ez zuen minutu bakar batez ere itxaron nahi. Horrenbestez, taxi bat deitu zuten hoteleko harrera mahaitik.
|
|
|
Ez zuen beti ezkor eta beltz agertu nahi. Lucía, bestalde, pozarren
|
zegoen
bere aitonaren aspaldiko adiskidearekin hitz egitea lortu zuelako. Hegazkinean behin eta berriz ikusi zuen Marzahn auzoko etxebizitza hits hartan grabaturiko bideoa.
|
|
2012
|
|
|
Bataren patrikatik platano hori beltza, helduegia, atera zuen. Itziarrek nazka sentitu zuen, baina ama harro
|
zegoen
bere altxorrarekin. Itziarrek pena sentitu zuen orduan, eta ez zuela gehiago itzuli nahi esan zion bere buruari, nahiz eta jakin joaten jarraituko zuela.
|
|
|
Zurekin, Marta. Bizkarka
|
zegoen
bera eta ez ninduen ikusi. Zuk bai ordea.
|
|
|
Sentipena laster igaro zen. Jendea ez
|
zegoen
berari begira. Presaka zebiltzan espaloitik.
|
|
|
Orein bat
|
zegoen
beragandik bost bat metrora.
|