|
2000
|
|
|
Azken hamazazpi urte hauetan garaitsu honetan hamaikak emandako erantzun bera eman nion nik. Inongo lotsa izpirik gabe zabor pilan
|
utz
zezala, alegia.
|
|
|
Haatik, Chevenementek bere kargua utzi duen arren, gobernu frantsesak ez du bere ikuspuntua aldatuko, ezta Errepublikako presidenteak ere. Beraz,
|
utz
dezagun afera hori alde batean gauza asko baitago Euskal Herriko garapenaren alde egiteko.
|
|
|
Pernandoren egia dirudi, eta hala da. Gainerako ajenteak Elkartea, bertsozaleak, hedabideak, eskola, bertso eskolak, gizartea orokorrean aparte
|
utz
ez badaitezke ere, bertsolariaren ikuspegitik egungo egoera zertan den azaltzen ahaleginduko naiz. Nola dabil gaur egun bertsolaria?
|
|
|
Beraz, bada garaia begirune eta askatasun osoz
|
utz
diezaguten Euskal Herriaren berezitasunak ikasten, Madriletik inposaturiko hezkuntza eredua eta testu liburuak alde batetara utziz. Bada garaia geure kabuz ibiltzen hasteko, geure kabuz haziak ereiteko, jaso beharreko uzta jasotzen hasteko.
|
|
|
Estatuek bezala, zenbaitetan, gutxiengo egoeran dauden taldeak indartsuak izan daitezke, etabaliabide baliotsuak kontrolatzeaz aparte, partaide diren gizabanakoei leialtasunakeska diezaizkiekete. Hala ere, estatuetatik bereiziz, hauen mugak aldatu egitenbaitira eta herritarrek
|
utz
baititzakete?, herriak kultura jakinetan jaiotzen dira etauztea zailagoa izaten da.
|
|
|
Euskal Herria, Euskadi, Pars Vasco, Pays Basque. Euskaldun hitza bera ere.Esanahi bikoitzekoak zaizkigu askotan, eta jendea animatzeko zilegi bedi erabilpen osotaxutua ez izatea, baina
|
utz
dezagun argi kultura eta kulturgintzaren onerako, erabilpenzuzena zein den: euskalduna= euskara duena; Euskadirik oraindik ez dagoela; PaisVasco, Pays Basque, Basque Country eta abar, gauza bera direla hizkuntzaezberdinetan adierazita.
|
|
|
Informazio irratiari gagozkiola, ezin
|
utz
daiteke aipatzeke 1987 urtera arte France Inforen (informazioa 24 orduz) gaur egungo programa edo kanalaren funtzioa Radio 7 izenekoak betetzen zuela, nahiz eta azken irrati hau desberdin xamarra zen (gazteentzako informazio erabilgarriak emateaz batera, 24 orduz musika uhinetaratzen zuen; rock moldea batez ere). Formula aldatu nahian, Roland Faure-k, Radio France ko presidente zuzendariak, Radio 7 itxi eta Radio France Info abiarazi zuen 1980ko hamarkadaren amaieran, informazioan oinarritutako irrati mota horrek entzuleen irritsak eta gustuak irabaz zitzan.
|
|
|
Izan ere, behin eta birritan erraiten zigun aita Leokadiok ezen atseginari, noiz eta ukitzen baikintuen eta gorputzean barrena sartzen, uko egin behar zitzaiola, eta arbuiatu eta errefusatu beharra zegoela, halatan, ezezko batez, zeinak atsegina bezain biribila behar baitzuen. ...bentzutu eta garaitu, zeren, Axularrek berak zioen bezala, bekatuaren egiteko aski da puntu bat, gogoaren egozte bat, borondatearen deliberatze bat eta konsentitze bat, eta zeren aski baitzen, ondorez, baiezko bakar baten garaitia ahalegin osoaren bekatuzkotasunaren erabakitzeko; eta nola, finean, milaka eta milaka ezezkoren artean ez zen gaitz ez neke baiezkoren batek menera nintzan edo zalantzan
|
utz
nintzan —eta hura beti zen errazago, noiz eta itzartzen bainintzen supituki eta deblauki, amets lizun batetik—, hala kutsatzen ninduen baiezko hark punturen batean, eta puntu hark bertze puntu guztiak kutsatzen zituen, nola edateko ontzirat isuri pozoin xortak ontzi osoa, eta hala sentiarazten ninduen, neure deusezean, kulpant eta bekatari... are gehiago kontatzen ari natzaizun kasu har...
|
|
|
Eta jesuiten kolejiorat joan, bertzerik ez nuen nahi jada, baina, handik bizpahiru egunetarat, ilunaldi haietarik batean, Mattinek erran zidan: " Ez nazak nehoiz ere
|
utz
, Joanes..." Eta nik erran nion: " Hago lasai.
|
|
|
Baina aita jesuitak ez zuen, artean, etsi nahi, eta erran zion eta eskatu zion, arren eta arren, ezen
|
utz
ziezaiola apur bat gehiago bere egiteko hartan eta bere utziezinezko trabailu hartan, baina aitak ezetz eta ezetz, gaua eta goiz osoa izan zuela hartarakotz, eta aski zela, zeren eta lehenbailehen akabatu nahi baitzuen tigrearen historia harekin... Eta aita Bartolomek orduan erran zion:
|
|
|
Baina, beldurrak gehienetan gibelat bihurtzen bagaitu ere, ez beti, zeren, guti batzuetan, aitzina baikaramatza, geure baitarik eta beldurraren beraren baitarik ihesi, nola eraman baininduen ni orduantxe, ausartzia ez den ausartzia iduriko batean, eta, horrela, iritzirik ezen erokeria haren aitzinean ezin
|
utz
nezakeela aita bakarrik, erran nion:
|
|
|
Homo fit sapiens bis non, sed saepe legendo.20 Eta, hartaz ari zinela, bertze komentario hura egin zenigun: ...kurtzen duenak bi liburu irakurtzen ditu", zeren ez baitzen berdin liburu bat irakurtzea bazkal aitzinean edo bazkal ondoren, eri egonik edo osasuntsu... eta zeren eguraldiak ere bere eragina izan baitzezakeen, halako moldez, non orzkarbiak, bertzerik gabe, arrai eta alegera jar baikintzakeen, eta lainoak triste, oraingo arraitasunak eta geroko tristeziak, bakoitzak bere oinatzak eta aztarnak
|
utz
ziezazkiokeelarik irakurleari, bere irakurbidean. Eta, noiz eta ideia hura aditu bainizun, atsegin izan nuen, baina etxerako bidean, haatik, galdegite bat etorri zitzaidan:
|
|
|
Nik ezagutzen nuen osaba Joanikot, eta segur nengoen ezen napolitarraren hitzek gogo hozturik baizik ez zezaketela
|
utz
, zeren iruzurtzat eta engainamendu handitzat baitzituen sainduen mirakuluak eta mirakulukeriak, bataz, horrela pentsatzen zuelako, eta, berriz bertzea, gurean eskarmenturik ere izan genuelako, noiz eta aitak etxerat ekarri baitzuen lignum crucis aren erlikia hura, aitona Nikolasen gaitza sendatuko zuelakoan, aitonak hari musu emanez gero, baina alferrik... Osabak, halarik ere, gonbidatuarekin konplitzeko edo, irria edo irri iduriko hura luzatu zion.
|
|
|
Eta aulkia aterbe tipi batean sartuko banu, euria egiten duenerako....? Eta aterbean sartzeko, ate bat, hertsi egin daitekeena, ikusnahi begiluzeenganik babesteko, edo zabalik ere
|
utz
daitekeena, zeren eta ni bezalako naturalista batek naturari beha bizi behar baitu...
|
|
|
Haatik, jakinik, halaber, ezen gauza bakoitzak bere hatsa duela eta ez dagoela, hats hori gabe, deus ulertzerik,
|
utz
iezadazu lehenik azaltzen nik osabari aditurikako hitzak, gure bidaia haren hatsa eta spiritua ezin hobeki laburbil dezaketenak:
|
|
|
aitaren hitz haiek, konparazione, noiz eta Mattinen alde atera baitzen, hura hartzaren ehizan zebilelako, gogortki eta ostinatuki: ...dikoen gainetik"; edo, amaren figura eta iduria —amaren irria eta amaren musua—, hain eder egin zitzaidana eta behin eta berriro dei egiten zidana, zintki eta fintki jarrai nenkion, bere irri hark eta bere musu hark ireki zidaten bidetik... eta gogoratu zitzaidan, halaber, nola san Agustinen ama, santa Monika, otoitz egiten ibili zen, gau eta egun etsi gabe, semeak bekatuzko bideari
|
utz
ziezaion amoreakatik eta zuzenekoari atxik, eta nola erdietsi zuen azkenean bere xedezko xedea... Eta ez ote zen, bada, amaren eta bion arteko historia bertze historia haren idurikoa, zergatik ez...?
|
|
|
—Baina, izurrite hura iritsi baino lehen, kontatu behar dizut nola mintzatu zitzaidan aita Bartolome bere bisita haietarik batean honetaz eta hartaz... baita nik artean egin gaberik nuen testamentaz ere, eta nola kontseilatu zidan ezen jauregia ospital baten egiteko erabil nezakeela, edo Jesusen Konpainiaren eskutan ere
|
utz
nezakeela, hura kasik onena!, zeren Konpainiak baitzuen kontu haietan jende aditurik eta ezin prestuagorik, Jainkoaren zerbitzari leialak guztiak, jauregia modurik onenean enplega zezaketenak, Jainkoaren jainkozko loria gatik. " Pentsa ezazu", erran zidan hark, eta nik baietz erran nion, pentsatuko nuela.
|
|
|
—Anaia Tigre: bakea nahi dugu eta bakean
|
utz
gaitzazu.
|
|
|
Ene kezka eta ene antsia egun hartan, jaun André...! Baina
|
utz
dezadan kontu hori alde baterat, zeren eta, bertzenaz ere, anitzetan mintzatu izan bainatzaizu kezkaz eta antsiaz liburuan barrena. Eta, horrela, derradan soilik, don Fidelen plantazionean bizi izan nuen historiaren akabatzeko, ezen Goruki atera nuela lehenik toki batetik, eta Xiritxe ondotik bertze toki batetik... eta aitzina eta aitzina egin genuela, hartaraz gero, hirurak zaldi gainean, gau ezin garbiago batean, harik eta oihanaren ertzean utzi nituen arte, biharamuneko argi urratzean.
|
|
|
Eta zeren, bertzalde, aitona Nikolas gero eta urduriago baitzebilen denbora hartan, Villagrandeko dukearen kontu harekin, nik uste, ez dakit jeloskor zegoelako edo barrendik zalantza edo itzal batek jaten zuelako. Harik eta harekin xakean ari nintzen egun batean eskatu zidan arte ezen bakarrik
|
utz
nezala... eta, handik aitzina, bakarrik aritu zen, bere buruaren kontra edo barrendik jaten zuen bere itzal haren kontra arituko balitz bezala.
|
|
|
Eta aitona Nikolasek mila kezka eta mila buruhausteren artean aitzinatu behar izan zituen bere bi ola haiek, bertzalde, eta kezka eta buruhauste haiek ere, arestian aipatu bertze arrazoinekin batean, are gehiago estal zezaketen eta itzalean
|
utz
bere bertze kezka hura —bere iraganari eta familiaren iraganari lotua, baita erlijioneari eta erlijioneen arteko gerlari ere, azken buruan—, gorputz hartu ezinik geratu zena.
|
|
|
Eta, hasteko, erranen dizut ezen Pedro Huiziren eta osabaren arteko harremanak uste baino lehenago okertu zirela. Izan ere, osabak, pintura zela eta ez zela, eta libertatea zela eta ez zela, anitzetan hersten eta estutzen zuen Pedro, bere ideiekin eta kontseiluekin behin eta berriro mailukatzen zuela, baina Pedro nekatua zegoen eta ahitua bezala zegoen, bizitzan hamaika fortuna gaixto jasan ondoren... eta libertatea baino gehiago bakea behar zuen eta bakean
|
utz
zezaten, eta osabak ez zuen bakean uzten. Eta Pedro ez zen, bertzalde, bortz urteko umea...
|
|
|
NEGUKO goiz hotz batean eraman zuten osaba Joanikot... nihaur ondoan nindukala, zeren, aita Bartolomeren mehatxuaren ondotik, deliberatu bainintzen bizitokiz aldatzerat, eta halatan joan nintzen jauregitik, non bizi izan bainintzen Salamancatik itzuliz gero, osabaren etxerat, oharturik ezen aita jesuitaren mehatxua ekaitz handi bateko lehen oinaztura izan zitekeela, eta ezin
|
utz
nezakeela, hargatik, osaba Joanikot bakarrik.
|
|
|
" Seme maitea"... eta nola sentitu nuen ezen osabak arrazoin zuela!, zeren eta halakoa baitzen ene nortasunaren eta ene izatasunaren zuhaitza: aitak erroak eman zizkidan, baina osabak eguzkia, eta hala hedatu zitzaizkidan zuhaitzaren adarrak aitaren baratzetik osabaren baratzerat, osabarenean eman zitzan eta erortzerat
|
utz
zitzan fruiturik onenak eta onduenak.
|
|
|
Ordea, buruz ezetz erraiten zidala, ihardetsi zidan: " Nik ere zor dizkizut bertze bortz erreal gutienez, ikuskizunagatik, eta, beraz,
|
utz
ditzagun gauzak horrela"; eta, deus ere koberatzen ez zidala, erantsi zuen: " Atxik zeure bi hotza goiti, mutila!
|
|
|
Baina
|
utz
ditzadan neure kontsiderazione hauek nik baino gehiago dakiten teologoen eskuetan, eta natorren berriro lehenerat.
|
|
|
Handik atera ginenean, ordea, gizon bat atera zitzaigun biderat, eta, so ere egiten ez zidala, Mignon besarkatu eta zaflako amoltsu bat eman zion ipur-masailean. Eta, bat batean, ene anaiarekin gertatu zitzaidan bezala Elbira zela kausa, jeloskor sentitu eta besoa tinkatu nion, frantsesez erraiten niola, haserre, ezen
|
utz
zezala Mignon bakean; gizonak ez zuen nik hitzez adierazia ulertu —zeren eta holandarra baitzen, berehala jakinen nuen bezala—, baina bai keinuz adierazia, eta, hala, hark ni paparretik atxiki, eta ulertzen ez nizkion hitzak erran zizkidan. Eta, noiz eta baitzirudien ezen muturka hastera gindoazela, Mignon tartean sartu eta ene alde atera zen, erraiten ziola gizonari ozentki nik ez dakit zer, holandesez segur, zeren eta Mignonek holandesez eta frantsesez baitzekien eta nik ez nion ulertu.
|
|
|
Ez nengoen, zinez, bianda ezin apetitosago haren uzteko eta arbuiatzeko...! Zeren eta mahai gainerat bere puntuan zegoen eper gaztea ekarri baitzidaten, eta nik ederki profitatu behar nuen eperkia, hezurrik tipienak ere xurgatu, lamikatu eta garbi
|
utz
arteino...
|
|
|
Burua ez zuen mugitu ere nire aldera barnera sartu nintzelarik, eta nik ihardetsi nion haren interes ezari. Ez nintzen" Lisboara" joana, Perseoren Medusena eginez, hango andrakumeen begiradak harri eginik
|
utz
nintzan.
|
|
|
—Makurrik ez baduk,
|
utz
nire esku zer argitaratu eta zer ez egunkaria nire zuzendaritzapean dagoen bitartean. Eta fantasia mordo honek —haren bolalumak nire papera zafratu zuen— ez dik argia ikusiko.
|
|
|
—Hau ez duk matematika —bere koadernoko orriei lotu zen berriz, hizlari bat bere gidoiari bezala— Gaur balio duena hutsean
|
utz
zezakek bihar aurkikuntza berri batek. Dena dela, aise ere gehiago ikertu behar diagu.
|
|
|
—Zuek segi ikasten, gogor, ongi ari zarete eta —ekiten zigun, bere kokots punttaduna ferekatzen zuela— Aberastea niretako
|
utz
.
|
|
|
Zein ingenuoa gure Diogenes zaharra! Baina
|
utz
ditzadan burubide hauek; Will Langekin ari nintzen. Eta zer esan dezaket nik, bada, William Langez, neuk gizon hura sekula ikusi ez banuen?
|
|
|
Ba, ni ez noa itsas-ertzera esan nion haserre. Zoaz zu, eta
|
utz
nazazu bakean.
|
|
|
Anjel,
|
utz
ezazu gurutzea hortxe.
|
|
|
Baina
|
utz
dezadan artzain bizitza ezti, baserri birako bakezko barruti.
|
|
|
Zentzu ona, arrazoia, onura publikoa, horiek guztiak ezin daitezke bertan behera
|
utz
; badira arrazoi batzuk, komenigarritasuna eta ekitatea, besteak beste, jabearen familiari uzteko ondasun horiek; zehatzak izatera, familia horren inolako kiderik ezin, tituluz behinik behin, horren jabetza galdatu. Nola egingo da seme alaben arteko oinordetza zatiketa eta, horren ezean, senideen artekoa?
|
|
|
Portalisek berak ere, ezin bazterrean
|
utz
bi horien aipamena, bete betekoa edo zeharkakoa:
|
|
|
Era berean, gure burua gorde eta zaindu dugu, den arazorik ñimiñoena ere arautu eta aurreikusteko asmo handinahi eta arriskutsu horretatik babesteko. Nork igarriko, berriz, edozein koderi zabalera larregiko deritzoten horiek direla, betiere, legegileari egundoko zama ezartzen diotenak, deus ere
|
utz
ez dezan epailearen erabakipean?
|
|
|
Esan dut gertakari eta proposizioei dagokienez balio erlatiboa baino ez dagoela, on eta txar erlatiboak bezalakoak, eta beste horrenbeste. Jarraitu baino lehen,
|
utz
iezadazue nahiko argia den adibide batekin agertzen. Errepide zuzena aurretik erabakitako helburu batera eramaten duen errepidea da; nahiko argi geratu zaigu ez duela zentzurik errepide zuzenaz mintzatzeak aurretik erabakitako helburu hau kenduz.
|
|
|
" Salbu nago, ezerk ez dit minik egingo, edozein gauza gertatu arren" esateko joera ematen digun egoera mentalaz mintzatzen ari naiz. Orduan,
|
utz
iezadazue esperientzia hauek bururatzen, bada, nire ikuspegitik, argitu nahi ditugun ezaugarriak zehatz mehatz erakusten dituzte eta. Horri dagokionez esan behar dudan lehenengo gauza da esperientzia hauen ahozko adierazpena zentzurik gabekoa dela!
|
|
|
Baina konparazio batek zerbaiten konparazioa izan behar du. Gainera, gertakari bat konparazio baten bidez deskribatu ahal badut, konparazioa ere
|
utz
dezaket eta bera gabe gertakariak deskribatu. Baina, aztertzen ari garen kasuan, konparazioa uzten saiatu bezain fite, bere atzean dauden gertakariak soilik baieztatuz, gertakari horiek ez daudela ikusten dugu.
|
|
|
Izan ere, ohitura oinarritzen zuen hutsegitea ezagutu ondoren, gizakiak ohitura uztea gerta daiteke —eta gaur maiz gertatzen da— Baina kasu hori bakarrik gertatzen da, gizakiak bere portaera
|
utz
dezan hutsegitea atzematea nahikoa denean. Baina herri baten erlijiozko ohiturei dagokienez ez da hori gertatzen eta, horregatik, hemen ez dago inolako hutsegiterik2.
|
|
|
Badago modu bat paradoxa honi aurre egiteko joeran sar nadin. Utz iezadazue munduaren existentziaren aurrean hunkipenaren esperientzia berriro bururatzen, eta
|
utz
iezadazue hura deskribatzen modu desberdin samar batean. Guztiok dakigu ohiko bizitzan miraria zeri deituko geniokeen.
|
|
2001
|
|
|
Euskal Herrian egon den bataila handienetako bat izan da, Lemoiz geratzea garaipen bat izan zen bezala. Eskandalu bat denez, ezin zuten horrekin jarraitu eta kasua istea erabaki dute," formulazio okerra" aitortu, eta bakean
|
utz
ditzagun.
|
|
|
" Gazten Erregea" (Karlomagno enperadorearen eta beste askoren faboritoa), bitxikeria gisa ogiaren mamia gehitzen zaion (lehortu, hauts bihurtu eta lizun berdexka berezia garatzen duena) gazta bakarra dela esan behar da. Umatzen 30 egun utzi behar zaio, baina zapore oso indartsua gustuko dutenek urtebete
|
utz
dezakete. Gaur egun hainbat herrialdetan ekoizten da, eta Frantzian bertan antzeko asko daude.
|
|
|
Lan esparruko erreformako konpromiso berriak gorpuztuko dituzten erabaki politikoak iritsi bitartean, boterearen ingurumariak bultzaka ari zaizkio gobernuari, lan merkatuan" zorroztasun" gutxiagoz jokatzea onar dezan, edo, gauza bera dena, malgutasun handiagoz jokatzen
|
utz
dezan. Horrela, Espainiako Bankuak, bertako gobernadore Jaime Caruanaren bidez, hainbat errezeta eskatu ditu lan merkaturako:
|
|
|
HILABETE bat pasatu da jadanik Paueko prefetak 16 euskal errefuxiatu eta herritar arrunt bat Frantzia
|
utz
dezaten agindua eman zuenetik. Bien bitartean, 16 pertsona hauetako hiruk helegitea aurkeztu dute Paueko Administrazio Auzitegian.
|
|
|
Iparraldean bizi diren pertsona hauek lana galdu dute dagoeneko. Kari honetara, eta Frantziako administrazioak aginduen kanporaketak bertan behera
|
utz
ditzan, Koordinaketa eta errefuxiatuen kolektiboa manifestaldi bat antolatzen ari dira. Berau, azaroaren 24an Baionan burutuko da" Euskal Herrian bizitzeko eskubidearen alde" lelopean.
|
|
|
Beraz, Ezkioga= intolerantzia binomioa batere gogoko ez dugunez, orain berriro manipulatu nahi gaituztenei hona hemen eskari apal bat:
|
utz
gaitzazue bakean eta egin itzazue filma onak eta historia hobea!
|
|
|
Baina argitarazio kontuak
|
utz
ditzagun, alboratu idazleak testuaren aurrean agertzen dituen duda mudak eta zalantzak.
|
|
|
Erabiltzaileak aireportuko erreklamazio orrietan jasota
|
utz
ditzake bere erreklamazioak.
|
|
|
Izan ere, adineko jendearen jarduera birtualak (zaharrak erosteko ahalmen handi samarra dauka eta erabakiak azkar hartzen ditu)
|
utz
dezakeen dirutzaren eskerga konturatzen edo hautematen hasiak dira alor horretako konpainia handiak: adin horretarako jendeari zuzendurik, Sarean ugalduz doazen berariazko orrietan tartekatzen hasiak dira eta dagoeneko duten edadeko bezeroa urria den arren, leial jokatzen du.
|
|
|
Desodoranteek arropan
|
utz
zitzaketen aztarna edo markei goazkiela, Dove, Rexona eta Natural Honey laginek bakarrik gainditu zuten proba, trataturiko besapearen eta tratatu gabekoaren artean alderik ez baitzen atzeman.
|
|
|
Ekarpen horiek, langintza berean zaildutako profesionalenak direnheinean, aintzat hartu beharrekoak dira oso. Gainera, ikuspuntu trukaketa honekgeure antolakuntza eta koordinazio sistemaren eraginkortasuna
|
utz
lezakeagerian, gauza bat baita nik pentsatu eta egin dudana, eta beste bat, seguruenez, irakasle urraskideek ulertu eta egin dutena.
|
|
|
(iii) Inbertsio atzerritarrak eskuraturiko mozkinen erdia gehituz gero, 308.510 milioi dira
|
utz
diezaiegun Mundu Bankuko eta NMFko adituei interesen ordainketa eta mozkinen aberriratzea noraino meta daitezkeen erabakitzea.
|
|
|
Haragitik bertatik, animalietatik, harremanetarako azaleretatik edo hainbat puntutan egiten den manipulaziotik (hiltegiak, zatiketa aretoak, harategiak, baita kontsumitzaileen helbidea ere) etor daitezke. Animaliak kontuan hartuz gero, funtsezkoa da hiltzean osasuntsu egotea eta animaliaren ehunen batean “ezkutatutako” mikroorganismoak
|
utz
ditzakeen infekzio prozesurik ez izatea. Lehen etapa hori (animaliaren hazkuntza eta dagokion gizentzea) behar bezala egin dadin, gainera, abeltzainak profesionaltasuna izan behar du, bere ustiategia eta animaliak modu higienikoan erabiliko dituela bermatzeko.
|
|
|
Establezimenduetan itsulapikoak banatuko dituzte, kopuru txikiak
|
utz
ditzaten
|
|
|
Zezenketa haragia saltzeko debekuak zezenen sektorea zezenik gabe
|
utz
lezake San Fermin feria.
|
|
|
Aipagarrienen artean, mamitisa dago, baina egia da, halaber, modu desegokian erabiltzen edo erabiltzen direnean, batzuetan arduragabekeriagatik eta beste batzuetan ezjakintasunagatik, esnearen eta esnekien hondakinen ondoriozko kutsadura eragin dezaketela, eta horrek osasun arazoak ekar ditzakeela. Antibiotiko guztiek, batetik, hondakin aktiboak
|
utz
ditzakete esnean, eta, bestetik, itxaron egin behar dute, tratamendua egin ondoren, animalia organismoak metaboliza ditzan. Gutxieneko kontrol neurririk behar ez bada, hondakinak gizakien elikadura katera igaroko dira.
|
|
|
Orain mesedez,
|
utz
nazazu bakarrik. Joan zaitez!
|
|
|
Ez, ez ezazu erantzun oraindik. Atzeratu dezagun geroko erantzuna eta
|
utz
iezadazu aurrena, Zalantzaren Apologia gauzatzen.
|
|
|
Gobernutik zerbait lortzeko, zure lurraldeetarako ura ukaiteko, poliziak bakean
|
utz
zaitzan, lanpostua lortzeko, goian daudenak diruz ongi gantzutu behar dituzu.
|
|
|
Zabor biltzaileak izango dira, oharkabean, ezkontideen segitaldea. Zaborrontzia lurretik jaso eta sinestezinezko azkartasunarekin altxatuko diote behekoek kamioi gainekoari, honek zaborrontzia irauli eta berehala itzuliko du, behekoek itzelezko trebeziarekin atarian zaborrontzia hutsik eta zutik
|
utz
dezaten.
|
|
|
Jakina, hau mahuka luzea denean, izan ere, mahuka luzeak urte guztirako balio dezake: bero egiten duenean jaso egin daiteke Â; hotz egiten duenean, berriz, dagoen moduan
|
utz
dezakezu.
|
|
|
Funtsean bat gatoz: hura eta ni, alegia, etsirik gaude euskara ez dugula bertan behera gupidarik gabe
|
utz
dezakegun huskeria. Nik, ordea, ez dut sinesten hizkuntza eta pentsamoldea elkarri hark uste duen neurrian loturik dabiltzanik, behin eta berriro aditzera eman dudanez.
|
|
|
Liburu hori gainera, zure nekea ahalik eta arintzearren, ohitua zauden erara moldatu dizute. Ez dezazula, bada, zabarkeria edo uste okerren bat dela bide, eskuetatik
|
utz
.
|
|
|
Ezin ditzaket, ordea, gogorik ez badut ere, medikuak bakean
|
utz
, Hipokratesen zina gogorarazi digun Arenaza jauna dela medio: " lenengo eta bein, ez [eriari] kalte aundiagorik egin" 7 Garbi dago hori xehetasunetan sartzen ez garen bitartean, baina ilun, arras ilun, horrelako erabateko oinarriekin gertatu ohi den bezala, aurrean daukagun eri hau edo hori gogoan dugunean.
|
|
|
Saia gaitezen, eske hori egiten diot ene buruari eta besteri, oraingo gauzak oraingo begiz ikusten, oraingo auziak oraingo buruz xuritzen. Ez gaitezen gal amets bideetan barrena;
|
utz
ditzagun ametsak lo gaudenerako. Bereizten gaituzten auziei deus ere kendu gabe, ez ditzagun behin  tzat, setaz eta elkarri ezin amore emanez, gehi eta zabal. Bizi garelako  gabiltza borroka.
|
|
|
Astarloak baditu merezimendu gailenak eta, gailenak izateaz gain, beti aitortzen ez zaizkionak. Berak erakutsi zigun, izan ere, nola euskal adizkiak parti, deklinabide mugagabearen berezitasuna berak ezagutu zuen Darrigolek baino lehenago eta
|
utz
ditzadan horretan gauzak, gaia behar bezain landua ez dagoelako. Kontrako aldetik, berriz, berak sartu zuen, ez sortu, testuak (hitzak, hobeki esan) azken muturreraino xehatzeko usadioa eta partiketa modu hori, Arana Goirik ontzat hartu zuelako noski, bizirik zegoen 1936an, nahiz zokoratuxea, Altubek esaten digunez.
|
|
|
Baina ni etsita nago. Gelditzen zaizkidan urte pizarretan bakean
|
utz
nazatela; eta gero nahi duenak nahi duena egin dezala nire paperekin.
|
|
|
Haatik, ezin dezakegu ahantz hainbat euskal herritar oraindik ere erdaldunak direna, eta justiziaz beraz, ezin ditzakegula ezelan ere zapal eta bazter. Era berean, gorago esan dudan legez, ezin
|
utz
dezakegu alde batera gure arazoa ez bailitzan, Euskal Herriko hainbat eskualdetako hizkuntza nagusi eta lehena erdara dela. b) Euskararen zabalkundea oso prozesu geldoa izanen dela, eta berrogei urte dugula, behintzat, Euskal Herri osoa berreuskaldundu baino lehen. c) Euskal Herria ren egitura soziala eta historikoa ikusita, elkarrekin batera joan eta borrokatu arren, bakoitzakbe re erritmoari eu... erkidego autonomoa, Nafarroa Garaia eta Iparraldea. d) Euskara industrian eta bizitzan sartzeko ahalegin berezia egin behar dugula:
|
|
|
–Nahiago dut biluzik, ene egiazko biluztasuna agerian
|
utz
lezakeen arropa uhar kario batez beztiturik baino!
|
|
|
–Italiako atean
|
utz
nazazu.
|
|
|
–Orduan,
|
utz
gitxatxu lanean –bukatzen zuen hautetsiak, aita bihotz zabal baten maneran mintzatuz; eta fedea oparitzen genion, gusturik hoberenean, geroaren bermatzeko beste" habiarik" ez geneukalako, V izeneko eta kuskandel itxurako estralurtarrak barbaria honetarik gure salbatzera etorri artean.
|
|
|
– Barkatu, non
|
utz
nezake ekipajea?
|
|
2002
|
|
|
Eta hirugarrena, modu praktiko eta koherente batez, desobedientziaren aldarrikapena bermatua izan dadila. Hau da, desobedientzialariak ez du eskatzen sistematik ateratzeko errespetua, baizik sistemaren barruan izanik, berau aldatzeko ekimenak errespetatuak izan daitezen, osatu nahi duen komunitatearen oinarrizko justizia arauak aldarrikatzea
|
utz
diezaioten, alegia.
|
|
|
Oraingoan, izaera dramatiko bat ezarri nahi izan zaie. Baina
|
utz
dezagun iragana gibelean eta zehaztu ditzagun etorkizunari buruzko gure asmoak.
|
|
|
Erabat ados. Argi
|
utz
dezagun, kritikaren luzerak zenbait lekutan komunikabideetan, kasu duen garrantzi funtsezkoa. Gauza bat dago argi:
|
|
|
Ados, baliabideak behar dira, baina baita lehentasunak ezartzea ere:
|
utz
ditzagun dauden egoerak dauden moduan eta gutxienez jar dezagun aldaketarako ahalegina hastear direnekin. Herri elebidun batean bagaude, horri aurre egin behar zaio eta bietan funtzionatu behar da, zerbitzuak ere bi hizkuntzatan emanez.
|
|
|
Batasunaren ilegalizazioaren aldekoak zein kontrakoak, guztiak jabetzen dira erabakien garrantziaz. XIX. mende bukaerako Gamazada, Primo de Riveraren garaiko ilegalizazioak, 1936ko Estatutua, edota Gernikako Estatutuaren onarpenak berak utzi duten antzerako lorratz historikoa
|
utz
dezake Batasunaren ilegalizazioak. Goizegi ere izan daiteke halakorik aipatzeko, baina epe motz eta ertainera, neurri honek ondorio ugari izango dituela dago gehientsuenon burutan.
|
|
|
Estatuak zein eraso antidemokratiko egin dezakeen ere ikusi da. Batzuk aipatzen dute autonomia bertan behera
|
utz
dezakeela, baina horrek prozesua azkartzea besterik ez luke ekarriko.
|
|
|
Inausketatik geratu den galarra (hosto eta adaxkak) konposta egiteko
|
utz
ditzakegu edo, bestela, horrelako hondakinak berariaz jasotzen dituzten edukiontzietan sartu.
|
|
|
Huraxe izan zen egun ere halaxe da, oraino desagertu ez diren hainbat tributan biziraupenaren kodea: Lurra herentzian jaso dugu,
|
utz
diezaiegun hurrengoei ahalik eta egoera egokienean.
|
|
|
Beste eskiatzaile bat aurreratzen baldin baduzu,
|
utz
iezaiozu bere mugimenduak egiteko bezainbesteko tokia.
|
|
|
Askok azpimarratzen dute testuliburuak prestatzeaesker txarreko lana dela, apenas baitakar onurarik curriculumaren ikuspuntutik (edo ikerketak baino onura txikiagoak baitakartza). Puntu horrek zer pentsatu ugarieman lieke Euskal Herriko hezkuntza arduradunei, materiala ez baitaberez sortzen, eta unibertsitate mailakoa ez baitaiteke edonoren eskuetan
|
utz
. Izanere, galdetutako gehienek uste dute unibertsitaterako materiala adituek idatzi edoitzuli behar dutela, ahal dela unibertsitateko irakasleek.
|
|
|
badira degradatuz doazen eskandaluak eta interes kuotari eusteko modukoak ez direnak (harezko gazteluak bezala desegiten dira, itsasgora hurbiltzen zaienean); baina badira ondorioak dituzten eskandaluak: dimisio bat ekar dezaketenak, ikerketa ofizial bat eragin dezaketenak edo inor justiziaren esku
|
utz
dezaketenak.
|
|
|
hedabideek errituak ezarri dituzte gure artean; erritu horien arteko batek eguneko orduak zelan banatu ekarri digu, kasurako. Albisteen kontsumoa, esate baterako, pasarte garrantzitsua da gizarte modernoetako liturgia sozialean; eta gizarte aurreratuetan, pentsaezina da hedabideen jarduna baztertuta
|
utz
lezakeen kultura modernorik sortzea eta garatzea.
|
|
|
|
utz
dezala: izaera saiatsukoarena da Maitasun.
|
|
|
Meteloren egoitzarantz abiatu zen hiru lau bere atzetik zeramatzala, eta han aipatua zioten gazte bilkura aurkitu zuenez, eztabaidan ari zirenen buruen gainetik altxatu zuen ezpata eta honako hau esan: «Neure gogoarren diotsuet, nik ez dut Erromako herria utziko, eta ez dut onartuko beste erromatar hiritar batek ere
|
utz
dezan. Neuk jakinda huts ematen badut, zigor ditzala Jupiter Gorenak bukaerarik txarrenarekin neure bizitza, nire etxea, familia eta ondasunak.
|
|
|
Gaixo Katulo, lelokeriak
|
utz
itzazu honez gero eta galdutzat eman galdurik ikus ditzazunak oro. Lehen distiraz izan dituzu hainbeste eguzki bero, maiteena nuen neskatxa lagun zenbiltzanean maitero.
|
|
|
Hurrengo egunean Flamininok senatuari eman zion horren berri. Senadoreek, pentsatuz Hanibalek bizirik zirauen bitartean sekula zutela haren azpikerietatik salbu egon, mandatariak bidali zituzten Bitiniara erregeari eska ziezaioten euren etsairik handiena ez zezala bere ondoan gorde eta beraien eskuetan
|
utz
ziezaiela. Prusias ez zen ausartu hauei ezetzik ematen, baina zera esan zien, berari ez ziezaiotela egiteko eskatu, abegikortasun arauen kontrakoa baitzen:
|
|
|
Era honetara, ez zuen begirik ipintzen zerbitzari galant haiengan, ezta artez beteriko zilarrean ere; eskua mahaira luzatu ere ez zuen egiten; koroeak berez bezala erortzen ziren. Azkenik tiranoari arren egin zion alde egiten
|
utz
ziezaion, harrez gero ez zuela nahi eta zoriontsu izaterik.
|
|
|
Eman egunak beti onean heldu ahala. Maitasunaren gozoa ez
|
utz
inoiz gaztetan,
|
|
|
Orain Tresa Kloes gozoak narabil, kitara jotzen bait daki. Beragatik beldur gabe hilgo nintzake, zoriak
|
utz
baliezaio animari onik.
|
|
|
Horietatik sortu zen arrainaren artean ezpata arrain bakarra zegoen, beste itsas espezie batzuetako 30 ale zituelako. Gaur egun, Greenpeacek Frantzia, Italia, Britainia Handia eta Irlanda presionatzen jarraitzen du arrantza arte hori
|
utz
dezaten. Hala, “heriotza sareak” erabiltzen dituzten ehun bat itsasontzi galok Kantauri itsasoaren eta Mediterraneoaren artean nabigatzen jarraitzen dute, eta Italiak, berriz, 750 ontzi ditu, legez kanpo, Mendebaldeko Mediterraneoan jito sareekin aritzen direnak.
|
|
|
Ur horiek ez dira behar bezain garbiak edateko edo janaria prestatzeko, baina automobila garbitzeko, pisuak garbitzeko edo lorategia ureztatzeko erabil daitezke. Alde horretatik, garrantzitsua da kanaleteak bezalako sistemaren bat instalatzea, euria hartu eta biltegietan
|
utz
dezaten. Gainera, lorategirik izanez gero, astean behin edo bitan ureztatzea komeni da, goizean edo ilunabarrean, lurruntzearen ondoriozko galerak saihesteko.
|
|
|
“Epaiak aukera ematen du kalte psikosozialak lan istriputzat hartzeko. Epaileak arrazoia ematen ari zaizkie enpresaburuen kalte moralak jasaten dituzten langileei, eskuoihala atera eta lanpostua
|
utz
dezaten nahi baitute”, laburbildu du Jesus Uzkudun CCko Lan Osasuneko arduradunak. OO.
|
|
|
Segundo batzuk igaro ondoren, ile pintzel gogorrago bat pasatzen da moldurari atxiki ez zaizkion urrezko ogiaren hondarrak askatzeko. Urre itxura gastatua emateko, eremuak estali gabe
|
utz
daitezke Hurrengo orriak gainjarri egiten dira, hau da, bata bestearen gainean jartzen dira zentimetro batzuetan, hondoko kolore gorria ezkutatzeko. “Kalbak” geratzen badira, misto gehiago eta urrezko zatitxo bat aplikatzen dira.
|
|
|
“Kalbak” geratzen badira, misto gehiago eta urrezko zatitxo bat aplikatzen dira. Urre itxura gastatua emateko, eremu txikiak urrezko ogiz estali gabe
|
utz
daitezke. Oro har, nahikoa da urre koloreko xaflez osatutako geruza bat, baina objektuaren edo altzariaren ezaugarrien arabera bi edo gehiago eman daitezke.
|