|
2002
|
|
|
Alkoholak hainbat minbizi-motaren, gibeleko gaixotasunen, istripuen eta indarkeriaren arriskua areagotzen du, baina neurrian hartzeak murriztu egiten du gaixotasun koronarioen arriskua. Britainia Handiko Medikuen Elkargoko Ian White azterlanaren egileetako batek esan du% 5 baino ez den heriotza-arriskuari eusteko, 44
|
urtetik beherako
emakumeek substantzia horren eguneroko kontsumoa unitate batera mugatu beharko luketela. Aldiz, 44 eta 74 urte bitartean eguneko bi unitateetara irits daiteke, eta hiruretara arte, 75etik aurrera.
|
|
2004
|
|
|
Kanpainak bularreko minbiziaren detekzio goiztiarraren garrantzia azpimarratzen du, tratamendu kirurgiko edo farmakologiko agresiboak saihesteko. Miguel Martinen arabera, 50
|
urtetik beherako
emakumeen kasuan, minbiziak gora egiteko arrazoiak izan daitezke, adibidez, elikadura edo lehen umea izateko emakumearen adinean gora egitea.
|
|
2005
|
|
|
Baina, gizonak segitzen zuen emakumearen ordezkari legala izaten, eta bere baimena behar zuen ondorengo kasuetan: merkataritzan jarduteko, kargu bat onartzeko, kontratu bidez donazioak egiteko, donazioak onartzeko, behartutako ordainketak egiteko, ondasunak salerosteko, herentziak onartzeko edo ukatzeko, tutorea izateko, zerbitzuak kontratatzeko, etab. Gainera, senarrak mantentzen zuen patria potestatea eta 25
|
urtetik beherako
emakumeak ezin ziren etxetik joan gurasoen baimenik gabe, ezkontzeko ez bazen. Beraz, lege honek ere ez zituen aurrerapauso gehiegi ekarri.
|
|
|
Gizartean enkoadratzearen xede argiena izan zuena Gizarte Zerbitzua izan zen. Derrigorrezkoa zen ezkongabeak edo alargunak ziren 35
|
urtetik beherako
emakumeentzat. Emakume horiek sei hilabetez sei ordu egunean lan egin behar zituzten, jaiegunetan izan ezik.
|
|
2008
|
|
|
Eta ez da aldaketarik espero. Osakidetzak atzo jakinarazi zuenez, ez du minbizia garaiz detektatzeko programaren adin tartea zabalduko, eta, ondorioz, ez ditu 50
|
urtetik beherako
emakumeak programan sartuko, «heriotza kasuak murrizteko balio duenik frogatu ez delako».
|
|
|
Sarriugarteren arabera, 50
|
urtetik beherako
emakumeen bularrek dentsitate handiagoa dute, eta mamografiek ez dute minbizia hautematen. Donostiako Onkologia Institutuko Tumoreen Erregistroko arduradun Maria Jose Mitxelena ere iritzi horrekin bat dator.
|
|
2010
|
|
|
Batzuetan, emakumeek hormona-terapia jaso dezakete, minbiziaren hazkuntza mantsotu egiten duena, baina albo-ondorioak izaten ditu, hala nola larruazaleko alergiak, goragalea, buruko mina eta umetokiko odol-jarioa. Europako Onkologia Institutuko zientzialari-taldeak lehen saiakuntza klinikoa egin du, egiaztatzeko ea, DIUren bidez, hormona lebonogestrelak pixkanaka askatuz joan ahala, sei hilabetez gonadotropina (GnRH) hormonak hilero injektatuz, tumorearen hazkuntza geldiarazi eta leheneratu daitekeen 40
|
urtetik beherako
emakumeengan. Azterketan parte hartu zuten emakumeek hiperplasia endometrial atipikoa zuten, minbizi endometrikoaren aurreko egoera, edo minbizi endometrialaren hasierako fasean zeuden.
|
|
|
Wikimedia Endometrioko minbizia munduko seigarren minbizirik arruntena da emakumeen artean; izan ere, emakumezkoek pairatzen dituzten tumore guztien %4, 8 da, eta heriotzen %2, 2 Menopausia ondoko emakumeen gaixotasuna da, eta oso gutxitan eragiten die ugaltzeko adinean daudenei. Kalkuluen arabera, 40
|
urtetik beherako
emakumeen %3 eta %5 artean bizi dira, eta horietatik %70 nuliparoak dira (ez dute haurrik izan). Endometrioko minbizia duten pertsonentzat duen eragina izugarria da, tratamenduak ugalkortasuna betiko galtzea ekar baitezake.
|
|
2011
|
|
|
Amaren adinari dagokionez, zuzeneko harremana hauteman da erditzeen goiztiartasunarekin. 20
|
urtetik beherako
emakumeek eta, batez ere, 40 urtetik gorakoek aukera gehiago dituzte egoera horri aurre egiteko. Gero eta emakume gehiagok atzeratzen dute amatasuna hainbat arrazoirengatik, eta horrek ugalkortasun-ahalmena murrizten du (nabarmen murrizten da 36 urtetik aurrera).
|
|
2012
|
|
|
erraztasun handiagoak emanen dira gazteek beren enpresa sortu ahal izan dezaten, langabezia-prestazio guztiak jaso ahal dituztelako. Orain arte, prestazioaren %60raino kobratu ahal izango lukete ordainketa bakar batean, oro har, eta %80raino 30 urtetik beherako gazteen edo 35
|
urtetik beherako
emakumeen kasuan. Beren ahalmenen hereneko elbarritasuna duten langile autonomoek bakarrik eska zezaketen prestazio sozial osoa.
|
|
|
EINen datuek adierazten dutenez, 40 urtetik gorako amen erditzeen %9, 8 haur goiztiarrenak izan ziren, eta adin horretatik beheitikoetan, berriz, erditzeen %6, 7 Erditze anizkunak: 40
|
urtetik beherako
emakumeen erditzeen %1, 9 bakarrik izan ziren anitzak (bikiak, hirukiak edo gehiago), EINen datuen arabera, erditzean izandako ugaltze-eragina %4, 3koa da erditzearen unean 40 urtetik gorako amentzat. Aurreko plazenta:
|
|
2013
|
|
|
Lehen mailako desertilitatea askoz ere handiagoa da emakume gazteetan, eta bigarren hezkuntzakoak, berriz, eragin nabarmena du adineko emakumeen taldean. Arazoa 25
|
urtetik beherako
emakumeen %2, 6k bakarrik du, eta 40 urtetik gorakoen %27k baino gehiagok. Faktore horrek, adituek diotenez, are gehiago eragiten du emakumea askoz gazteagoa bazen lehen semea izan zuenean.
|
|
2014
|
|
|
Plazaolak berak eman du datua: «Ehun minbizitik hogei dira 40
|
urtetik beherako
emakumeen artean». Adi egon behar dela dio.
|
|
2015
|
|
|
Hala, gizartean baztertuta geratzeko arriskuan dauden pertsonei laguntzen die, «ekintzailetzaren bidez bizimodua aurkitzeko». Abenduaren 1etik martxoaren 31 arte, Madrilgo Erkidegoko 30 gaztek eta Kataluniako 30 gaztek – 30 urtetik beherako gizonek edo 35
|
urtetik beherako
emakumeek – prestakuntza-programa bat jarraitzen dute, eta bertan gaitasun ekintzaileak eskuratzen dira. Erabakiak hartzeko autokonfiantza, ekimena eta segurtasuna irabaztea funtsezko alderdiak dira programa honetan.
|
|
2016
|
|
|
Garaian ez genekien loreak egiten ere, baina emakume pila bat elkartu ginen, 370 inguru. Loreak egin bitartean ateratzen ziren benetan landu nahi genituen gaiak, adibidez, zergatik geneuzkan hainbeste ume -50
|
urtetik beherako
emakumeek batez beste hamaika ume zeuzkaten-, edo indarkeria sexualaren gaia, oso naturaldua baitago.
|
|
|
Bularreko minbiziaren bi kasu edo gehiago (bietako bat bi titietakoa edo 50 urtetik beherakoa). Bularreko minbiziaren kasu bat 40
|
urtetik beherako
emakume batean. Bularreko eta obulutegiko minbiziaren hiru kasu (horietako bat, behintzat, obulutegia), lehen edo bigarren graduko ahaideetan.
|
|
|
Irudia: World Vision Haurren ezkontza eta ablazioa Zazpi segundotik behin, 15 urtetik beherako neskato bat ezkontzen da Save the Children erakundeak argitaratutako azken txostenaren arabera, zazpi segundoz behin 15
|
urtetik beherako
emakume bat ezkondu egiten da. Txostena, titulu hau duena:
|
|
2018
|
|
|
Nola eskatu gaixotasunagatiko baja, autonomoa izanez gero. 7 Gazteentzako abantailak Norberaren konturako langileak 30 urte baino gutxiago baditu (edo 35
|
urtetik beherako
emakumea bada), beste abantailaren bat izan dezake. Zein?
|
|
2019
|
|
|
Familiak ere badu garrantzia Familiako medikuari jakinarazi behar diogu lehen mailako gizonezko batek (aitak edo anaiak) 55 urte baino lehen infartua izan ote duen edo lehen mailako senide eme batek (amak edo arrebak) 65 urte baino lehen infartua izan ote duen? Gaixotasun kardiobaskularra izateko arrisku handiagoa dago lehen mailako senideren batek gaixotasun kardiobaskularra izan badu adin goiztiarrean (55 urtetik beherako gizonak edo 65
|
urtetik beherako
emakumeak). Gainera, arrisku kardiobaskularreko faktore aldaezina da, eta, beraz, oso garrantzitsua da familia-aurrekari horiek familia-medikuari eta kardiologoari azaltzea, alda daitezkeen gainerako arrisku kardiobaskularreko faktoreetan arreta handiagoa jar dezaten.
|
|
2020
|
|
|
Baina zerbitzu hau haientzat bakarrik da? Zerbitzua “18
|
urtetik beherako
emakumeentzat eta pertsonentzat da”, azaldu du Igor González Dbuseko zuzendari kudeatzaileak. Horrela, bidaiari zaurgarrienek gauez etxera itzultzean gerta daitezkeen erasoak saihestuko dituzte.
|
|
2021
|
|
|
Buruko odolbilduak pairatu dituzten gehienak 50
|
urtetik beherako
emakumeak izan direnez, aipatu izan da albo kalte horrek sexuarekin lotura izan dezakeela. Galarragaren esanetan, baina, goiz da oraindik halako ondorioetara iristeko:
|
|
|
Maiztasun oso arrarokoa da. Jakinarazitako kasuak txertaketaren ondorengo 21 egunen barruan aurkeztu ziren, eta, batez ere, 60
|
urtetik beherako
emakumeen artean.
|
|
2022
|
|
|
1947an, emakume honek daukan asbestosia aitortuta zegoen. Bestalde, 1957an indarrean sartu zen lege batek esaten zuen 18 urtetik beherako gizonek eta 21
|
urtetik beherako
emakumeek ezin zutela lan egin amiantoarekin. Kepa Madariagaren kasuan debekatuta zegoen 18 urtetik beherako mutil bat amiantoarekin ibiltzea.
|
|
|
Gaur egun, gizartea dagoen bezala egonda, mundua eraiki duten bezala eraikita, gazte amatu direnak salbuespen hutsak dira, eta gaztetzat hogeita hamar
|
urtetik beherako
emakumeak hartzen ditut. Ikasketak amaitu, bidaiatu, etengabeko formakuntza dela-eta hizkuntza mordo bat ikasi, urte sabatiko bat hartu, bikotekidea topatu, utzi, beste batzuk topatu, lana aurkitu, utzi, aurkitu, bizitza etxe batean hipotekatu eta haurdun geratzerako, hogeita hamarrak paseak izatea da ohikoena.
|