|
2000
|
|
|
Behi eroen gaitza (Behien Entzefalopatia Espongiformearen gaitza) Britainia Handian detektatu zen estrainekoz 80ko hamarkadako amaieran. Frantziako lehen kasua 1991
|
urtean
agertu zen ostera. Gaitza Europako hainbat estatuetara hedatuz joan zen harrezkero.
|
|
2001
|
|
|
Euskararen lekukoak deritzan bildumarako eskainia digu Altunak Etxeberri Ziburukoaren Manual devotionezcoaren lehen zatia, 3.814 bertso omen dituena, eta 1627
|
urtean
agertu omen zena. Agertu omen zena diot horrela aipatzen baitugu aho batez, nahiz zinetan eta benetan esku artean darabilguna XVII. mendearen azkenetakoa izan4.
|
|
|
Larramendik pizten du hemen behin ere itzalia egon ez zen hauspeko sua eta lehen liburuan, De la antigüedad y universalidad del Bascuence en España, de sus perfecciones y ventajas sobre otras muchas lenguas, demostración previa al Arte, que se darà ¡ à ¡ luz desta lengua, 1728: Artea, El impossible vencido deritzana, hurrengo
|
urtean
agertuko zen. Hori aski ez bazen bazterrak zirikatzeko, luzaro gabe irten zen Diccionario trilingüe entzutetsua.
|
|
2003
|
|
|
1954
|
urtean
agertzen jaku Kerexeta euskal idazle lez, Euzko Gogoa aldizkarian, Arantzibia izenordepean bere burua lotsor estaltzen dauala, 15 olerki argitaratzen ditu. Gero, Euzko Gogoa eta Olerti aldizkarietan argitara emoniko olerkiak liburu bitan batuko ditu:
|
|
|
Amaitu ahal izateko, Frantziako monarkari eskatu zizkion, bai eta lortu ere, berebiziko pentsioa eta errenta, liburuaren zer guztietan erabat murgilduta bizi ahal izateko, magistraturaren kezka guztietatik askatua. Parisera aldatu zen 1683 urtean, eta liburuaren lehen tomoa 1689
|
urtean
agertu zuen. Hil ondoan ere, beste biak agertu ziren, obra osoa argitaratu arte.
|
|
2005
|
|
|
Eta amak uste seme maitea lanean ari zaiola hortzak izerdi bere ordenagailuarekin!!! Gero eta gogorragoak dira eta ez omen dute gehiago filma izena ere merezi
|
urtean
agertzen diren 12.000tarik 11.500ek.129
|
|
|
11 1724
|
urtean
agertu zen haren itzulpena frantsesez. Horren faksimilea egun ere eskuragarria da in:
|
|
2006
|
|
|
Geroztik, Parisko deserrian bizi izan zen, noizbehinka ihesaldi ero hura nola egin zuen hitzaldi luzeetan esplikatuz. 1872
|
urtean
agertu zen Souvenirs d’un Sibérien. Extraits des memories de Rufin Piotrowski liburua ihesaren kontuekin, eta urte berean hil zen Rufin:
|
|
2007
|
|
|
Parasito batek sortua eta flebotoaren (intsektu txiki bat) ziztadaren bidez transmititua, gaixotasun honek orbain larriak eragin ditzake, sarritan aurpegian. Leishmaniasia 2002
|
urtean
agertu zen 100.000 kasu inguru hiriburuan bakarrik, Kabulen, eta ez da lehentasun bat ez Gobernuarentzat, ez laguntza humanitarioarentzat, haurren heriotza tasa, tuberkulosia, malaria eta traumak murrizten saiatzen baitira. Gaixotasunaren forma arruntena hilgarria ez bada ere, ondorio larriak eragiten ditu.
|
|
|
Sabino Aranak, beste askok bezala, uste zuen" Euskal Herria" hitza berria zela, baina 1567
|
urtean
agertu da lehenbizikoz, Juan Pérez de Lazarraga arabarraren eskuizkribuan (eusquel erria idazkerarekin). Joanes Leizarraga lapurtar artzain kalbinistak nacione hitza ibili zuen euskaldunak izendatzeko, 1571n.
|
|
2008
|
|
|
Estreinako kasu ezagunak 1974
|
urtean
agertu ziren eta, harrezkero, beste hainbat ere deskribatu izan dira, banan banan eta kanpo faktoreekin loturik, hala nola mikrotraumatismo errepikakorrekin edo eraginiko alderdiaren gaineko presio jarraituarekin.
|
|
|
Lehenengo troiatarra 1980
|
urtean
agertu zen; baina Internet hedatu baino lehenago ez ziren asko erabiltzen, eskuz banatu behar zirelako. Orain, ordea, errazagoa da haiek banatzea, eta nahiko arriskutsuak dira, birusak baino nekezago suntsitzen direlako.
|
|
|
Lehenengo troiatarra 1980
|
urtean
agertu zen; baina Internet hedatu baino lehenago ez ziren asko erabiltzen, eskuz banatu behar zirelako. (Argazkia:
|
|
|
Azkuek hiriez zuen iritzia, egiletzari buruzko inolako zalantzarik gabe, 1916
|
urtean
agertu zuen argiro. Bilbon Euskal Esnale kultur elkartearen babespean emandako hitzaldi batean izan zen:
|
|
2009
|
|
|
Ahoskera baturako bidean azterketa lanak egin zituen. 1993 urtean sortu zen, Patxi Altuna buru zela, eta 1998
|
urtean
agertu zen azkenengoz Euskaltzaindiaren organigraman, Lourdes Oñederra buru zela.
|
|
|
1887an errege hondartza izendatu zuten Kontxa. 200dik gora etxola izatera iritsi zen; 1837
|
urtean
agertu ziren lehenak. 1930 inguruan hasi zen etxolen makalaldia, albornoza erabiltzea derrigorrezkoa bihurtu zutelako.
|
|
2011
|
|
|
osasuna, hezkuntza, zerbitzuak... Ez da kasualitatea izango, justu aurten, Bilduk espero gabeko emaitzak lortu dituen
|
urtean
agertzea gaizki kudeatutako hainbeste kontu. Gehiengo osoa ez da ona inorentzat, eta gaizki egindako kontuek erakusten dute hori.
|
|
2012
|
|
|
106. William Damier(), marinel oso ezaguna, hainbat liburu argitaratu baitzuen bere bidaiei buruz. Beronen idazlan nagusia, Bidaia berria munduaren inguruan, 1697
|
urtean
agertu zen.
|
|
|
Bidaldi horiei buruzko lehen eskuko informazioa eman zuen zenbait ipuinetan, gero nobelak izango ziren narrazioetan —besteak beste, Lago Argentino, El ventisquero eta Kilometro 25 liburuetan—, non ezagututako paisaiak, pertsonaiak eta historiak jaso eta moldatu egin zituen. Idazlearen lehenbiziko nobela, La semilla que trae el viento, 1940
|
urtean
agertu zen eta dagoeneko izenburuan bertan ikus zitekeen bere narratiban lurrak izango zuen garrantzia eta presentzia.
|
|
|
Liburua 2000
|
urtean
agertu zen. Ezkerreko indarrei lan komuna egitera deitzeko jaio zen.
|
|
2013
|
|
|
Beste laguntzaile berezi bat 2010
|
urtean
agertu zitzaidan ia ustekabean: Legazpiko ZingiZango Euskara Elkartea.
|
|
|
Dumoulinen lanik kontuzkoena Pariseko Ohiturari eginiko iruzkina izan zen, 1538
|
urtean
agertutakoa. Ohiturak behin betiko forma hartu zuen 1510ean, eta iruzkina latinez idatzi zen.
|
|
|
Iheringek ironia maisutasunez erabili eta zenbait kontzeptu azpimarratu zituen; bada, horiek arrakastatsuak izan zein ez, garai hartan nagusi zen Pandektistikaren ezaugarri bihurtu ziren. Zuzenbide erromatarraren espirituaren inguruan hiru liburuki idatzi zituen (Der Geist des rómischen Rechts); lehenengoa 1852
|
urtean
agertu zen, eta bertan hauxe esaten zuen:
|
|
|
Guglielmo Duranteren (Durandus) Speculum iudiciale izenekoak (justiziaren ispilua), 1271
|
urtean
agertu zenak, eman zien buru prozeduraren inguruko lan horiei. Jatorriz Proventzakoa zen Durantek Bolognan ikasi zuen zuzenbide kanonikoa; jarraian, aita santuaren auditore bihurtu zenez gero, mundu kristau osotik Erromara heldutako gora jotze guztiak ebatzi behar zituen, eta, horrezaz landara, bere jaioterriko gotzain ere izan zen.
|
|
2014
|
|
|
Indusketen arrastoen ondoan, Nafarroa Bizirik ekimenaren oroitarria. Gaztelu horren izena 1210
|
urtean
agertu zen lehen aldiz, Antso VII.a Azkarra k «Castelum de Aycita» aipatzen zuen, inguruko hainbat herritako foruetan. Juan de Eraso ezkutariak esanda, gatazka zibiletan beaumontarrek 1462an konkistatu zuten gaztelua, eta, mendi erdi geroago, 1512an suntsiturik zegoela ageri da dokumentuetan, Nafarroako konkista gertatu eta aste gutxira.
|
|
|
1860
|
urtean
agertu da Du Principe des nationalités liburua, autorea M. Deloche, Bonaparteren armadako ofizial baten seme, Parisen Ministerio ezberdinetan kargudun, Renan bezala Idazkunen eta Letra Ederren Akademiako kide. Bitartean atzerri politika frantsesa biziki aldatu baita. Napoleon III.ak nazionalitateen printzipioa bere ikurtzat hartu dizu?, printzipio horrek Frantzian gerra franko prusiarra baino lehen arrunt zuen zentzuaren eta garrantziaren azalpen entusiastikoa da.
|
|
|
Gmail, suite ofimatikoa Google Docs, berehalako mezularitza Gtalk edo hodeia Google Drive. Filosofia horrekin bi urtez garatu zuen azkenean deitu zena Chrome OS, oso sistema eragile oinarrizkoa hainbat fabrikatzaileren arabera aplikatu zituen eredu batzuk. Emaitza chromebook ak 2011ko udazkenean atera ziren, baina ez ziren sendotu erosleen artean joan den urtera arte, salmenta errekorrak hautsi zituztenean, eta saldutako hamar ordenagailutik bi. Chromebook ak izan dira Gabonetan gehien saldu den gailu teknologikoetako bat 2013
|
urtean
agertu ziren fabrikatzaile garrantzitsuenen ereduak, oso prezio lehiakorretan, testuak editatzeko edo idazteko ordenagailu eramangarri bat noizean behin behar duen baina haren truke diru kopuru handiak ordaintzeko prest ez dagoen publikoari irabazteko. Hain da arrakastatsua, ezen teknologia gailuetako bat bihurtu baitira Amazonen salduenak aurreko Eguberrietan.
|
|
2015
|
|
|
|
urtean
agertu zen, azaro abenduetako zenbakian).
|
|
|
Espainiako II. Errepublika aldarrikatu zen
|
urtean
agertu zen Ama Birjina Ezkion, ezkertiar sinesgabeen eta mundu arrotz baten beldurrez bizi zen gizarte baten mamuak haizatzeko. Ez dakit Itsasondon ere urte nahasiak izan ote ziren.
|
|
|
GPRS sistema (General Packet Radio Service; informazio paketeen bidezko irrati zerbitzu orokorra). 2000
|
urtean
agertu zen Europan eta 2002an Estatu Batuetan, eta 2, 5G belaunaldiko mugikor deitzen zaie. Bigarren eta hirugarren belaunaldiko sistemen arteko teknologia da.
|
|
2016
|
|
|
Eta halaxe izan zen hainbat eta hainbat kasutan, arazo moral ekonomiko batek bere isla iltzarazi zuelako euskal letretan, bada, lore jokoetan nahiz Euskal Jaietan antolaturiko sariketa ezberdinetan, zurruteroen kontrako idazgaia saritu baitzuten, hona hemen zenbait adibide erakusgarri. Debako sendagilea izan zen Martin Aranburuk Erari espirituzcoac gueyegui eratetic personai eta familiai etortzen zaizten ondoren caltegarrien gañean arguibidea izenburuko lanttoa ondu zuen 1900.eko Azpeitiko Euskal itz jostaldietarako, Donostiako moldiztegi probintzialean hurrengo
|
urtean
agertu zena. Horretan, eta alkohol mota guztiak deitoratzen bazituen ere, gure gurea zeukan sagardoaren ondasunak, beste edariekin alderaturik behinik behin, goraki nabarmentzen zituen:
|
|
|
Bigarren
|
urtean
agerturiko txorien zerrenda luzexkoagoa izan zen. Enada edo bragada (Hirundo rustica) izan zen lehenbizikoa:
|
|
|
Bere bizitza nekoso eta pribazioez beterikoak, predikazio eta konfesionarioan egin lan itzelarekin batera, santu fama ederra bereganatzen lagundu zion, eta horregatik ez da batere harritzekoa jazotzen 1804 urtean hil zenean herritarrek haren gorpujantzien puskak eramatea errelikia gisa. Halere egungoan guri interesgarria agitzen bazaigu bestelako arrazoiengatik da, eta nonbait zehatza izateko, Iruñeko Longasen moldiztegian 1791
|
urtean
agertu zuen 250 orrialdeko liburu bat dela eta: Respuesta satisfactoria del colegio de misioneros de N.P San Francisco de la N.V. de Zarauz a la consulta y dictamenes impresos por la N.V de Balmaseda con ocasion de una preposicion sobre bailes.
|
|
|
Iritsi zaiguna lehenengo bost aginduen azalpena dugu, hogei sermoitan egina. Hasiera batean arazoak egon ziren lan horren argitara eramateko, baina Karlos IV.a erregearen ministraria zen Luis Urkixoko euskaldunari esker, arazoak desagertu egin bide ziren eta esan
|
urtean
agertu zen Euskal Herriko hiriburuan. Liburuak elkarrizketa itxura aurkezten du, galdera eta erantzunen bidez. VIII. erakastearen bukaeran, bai arto zuriketen ohitura zaharra nola dantzaren aipamenak dakartza, saminki galarazteko.
|
|
|
Edizio faksimilea Donostiako Txertoa argitaletxeak inprimarazi zuen 1985.ean, 350 aleko hedapen labur batean, eta Mikel Aramendik egina. Vinsonek Hoiartzabalen liburuaren lehendabiziko edizioa ez omen zuen ezagutzen, ez eta 1579.eko bigarrena eta 1632.eko hirugarrena ere, bai baina laugarrena, Bordelen 1633
|
urtean
agertu zena hain zuzen ere," reveu corrige en ceste derniere impression, augmente de la declinaison du soleil". Bestaldetik argitalpen horretan honako aitzakia eman zigun inprimatzaileak:
|
|
|
Bere bildumak zientifikotasuna eta seriotasuna erakusten duten lehendabizikoak dira eta bertan jasotzen diren sarrera guziek zorroztasuna salatzen dute argikiro. Bere Bibliographie de la langue basque 1891
|
urtean
agertu zen, eta zazpi urte beranduxeago oraino bigarren bat agerrarazi zuen Complement et suplement izenburu azpian. Halaber, ezin da ahantzi beste frantsa batek halako entsegu bibliografikoa ere egin zuela zenbait urte lehentxeago, François Michelek alegia, bere Le Pays Basque, sa population, sa langue, ses moeurs, sa litterature et sa musique 550 orrialdeko lan mardulean.
|
|
|
1827
|
urtean
agertu zuen bere lan bakarra: Guia de colmeneros o tratado prdctico de abejas, acomodado por su estilo y claridad a toda especie de gentes con una breve exhortacion a fin de que los pudientes de esta peninsula pongan abejas para utilidad del comun y particulares, impreso a expensas de Juan Jose Olano en Pamplona, 1827 por Francisco Erasun y Rada.
|
|
|
Liburu gisa argitara eman zituen lehenbiziko lanen artean, aipagarriak lirateke bere ogibidearekin lotuta ondu zituenak: Euzko aldunen Alkartea Bilbo, 1935euskal langileei zer nolako eskubideak zor zitzaizkien aldarrikagai Madrilgo gorteetan ogutzi hitzaldia, edota gaztelaniaz ere taxutu Ley de arrendamientos rusticos ber tokian eta
|
urtean
agertutakoa, funtsean ere hitzaldi baten testua.
|
|
|
1793
|
urtean
agertu ziren,
|
|
|
Ardiak eta behiak hazten dituzte etxaldean, Sarra kartierean diren Burgua eta Lixabean etxeetako lurretan. Azken horretan ginduen ate irekitze eguna, non kokatzen zen herriko etxerik zaharrena, 1194
|
urtean
agertzen zelakotz lehen aldikotz. Sar hitz denboran, Bernard Layre FDSEAko elkarteburuak jendetzari egunaren xede desberdinak aurkeztu zazkon:
|
|
2017
|
|
|
osasuna, hezkuntza, zerbitzuak... Ez da kasualitatea izango, justu aurten, Bilduk espero gabeko emaitzak lortu dituen
|
urtean
agertzea gaizki kudeatutako hainbeste kontu. Gehiengo osoa ez da ona inorentzat, eta gaizki egindako kontuek erakusten dute hori.
|
|
|
Arilzikloalkilaminen taldean sailka daitezkeen substantziak dira; ketamina eta fentziklidinaren (PCP) antzeko egitura duten substantzien taldea osatzen dute. 2010
|
urtean
agertu ziren Europan research chemicalsubstantzia gisa. Guztiek izaten dute eragin pizgarria eta disoziatzailea, jatorrizko drogen antzera.
|
|
|
Eraso askotarikoen gainean azken
|
urtean
agertu diren erreportaje eta iritzi artikulu andana ikusita, Berriako artikuluan idatzi nuen indarkeria matxistaren jorraketa mediatikoaren inguruan patxadaz hausnartzeko garaia heldua dela iruditzen zitzaidala. Indarkeriaren kontrako atxikimenduen metaketa publikoak eragin positibo handia duela kontzientziazioaren areagotzean.
|
|
|
Donoztiriko eliza ez da oraingoa, 1320
|
urtean
agertzen baitzen jadanik Nafarroako idatzi zaharretan, nahiz orain ikusten duguna aldi bat baino gehiagotan arra antolatua izan den geroztik, bereziki 17 mendean erlijioko gatazken ondorioz. Izanik ere ikusgarriak, Donoztiriko elizaren baitan diren soailu eta pareta zaharrek, eta bereziki beren tinduek, badute arrafreskatzearen beharra.
|
|
2018
|
|
|
Espazio eta garai guztietako nahikoa gorpuzki ditugu”. Elizaren iparraldean joan den
|
urtean
agertu ziren hormak berriro agerrarazi dituzte eta beheraka zulatzen ari dira. Ipar hego orientazioa duen eta 80 cm zabal dituen horma bat agertu zen 2017an.
|
|
|
Iruindar guztiek ondo gogoratzen dute nekropoli islamiko bat, hau da maqbara bat, 2002
|
urtean
agertu zela, Gazteluko plazako parkineko lanei ekin zitzaienean. Aurkikuntza ustekabe bezain esanguratsua.
|
|
2019
|
|
|
Dena den, 1586
|
urtean
agertzen zaigu dagoeneko Gaztaina aldia (AN) Urdiainen. Edonola ere, emango luke atzizkia finkaturik gabe zegoela hiztunen ahotan edo, ziurrenik, izkiriatzaile bakoitzak bere ikutua eman nahi ziola.
|
|
2021
|
|
|
Orain dakargun ale honetarako azkeneko
|
urtean
agerturikoen artean hamabi hautatu ditugu, baina denak daude ikusgai labayru.eus/etnografia atalak webgunean. Orain arte gaztelaniaz eta ingelesez zeuden, baina gaur egun euskaraz ere argitaratzen dira.
|
|
|
Sylvia Plathen Crossing the Water poema liburua ere idazlea hil ondoren apailatu zuten, 34 olerkiz, Londresen. Eta berdin, E.M. Forster hil eta hurrengo
|
urtean
agertu zen Maurice, amodio homosexual baten istorioa.
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, bitartean haurrek eta gazteek ez dituzte beraien EKE mailak lurralde guztietan hobetzen, hogeita hamar
|
urtean
agertutako joera horrela hautsiz. Zergatik apartatzen dira lurralde batzuk hogeita hamar urteko epean mantendu den hazkunde orokortutik?
|
|
|
1 — 1023an, Baskoniako dukerriaren baitan, Antso Handiak Lapurdiko bizkonderria sortzen du," la vicomte de Labourd", bere askazi bat horko bizkonde izendatuz. Iduriz ber
|
urtean
agertzen dira Zuberoako bizkonderria eta Arabako konderria. Ohargarri zait hiruek lehoia badutela beren armarri edo erredolan.
|
|
|
819an Otsoa III Zentulo dukea presoner egiten dute eta erbesteratzen. 824an Orreagako bigarren guduka, bestearen ondotik aipatuko dudana horretarako kapituluan. Ber
|
urtean
agertuko da Iruñeko lehen erregea, Iñigo Arista. 836an berriz gerla da Charles le Chauve enperadorearekin, baina laster bakea. 850 irian bukatzen da Baskoniako 1 dukerria. Bikingoak 844an agertu baitira, frankoen eta baskoien arteko gudukak urrituz joanen dira. 868an Charles le Chauvek Baskoniari uko eginen dio, frankoen muga Garona ibaiko eskuin aldean finkatuz. Arte horretan sortu da Baskoniako 2 dukerria, hobeki erranik Baskoniako printzerria
|
|
2023
|
|
|
Euskal Herritik haratago bidaia baten ideia 2022
|
urtean
agertu zen. Laurie Mariani, Nepalen sortuak proposatu zuen 2024ko primaderan Himalaiako Langtang haranean espedizio baten antolatzea, berekin elbarritu pertsona bat hartuz.
|
|
|
Filosofoa zen baina ere militante, langile izana, sindikalista, Brigada Internazionaletan egona, Londresera joan zen 1940 urtean Frantziako indar libreetara. Liburu hau haren azken idatzia da, 1949
|
urtean
agertu zena, hil eta gero Albert Camus-ek obra nagusi bezala hartu zuena. Mundua gerra eta basakerian uzkailtzen ari zelarik, filosofoak jendarte berri baten eraikitzeko baldintzak ikertu zituen, munduko historia baita
|
|
|
Korsikako agintari politiko guziak, Gilles Simeoni barne, hurbiletik miatuak izan ziren frantses lehendakariaren mintzaldia aitzin. Aldaketa joan den
|
urtean
agertu da, Yvan Colonna preso zen militantearen erailketaren ondotik, korsikar gazteak supituki oldartu baitziren. Ugarteko toki ezberdinetan piztu ziren suak itzaltzeko, Darmanin barne ministroak autonomiaren hitza aitzinatu zuen, 2022ko martxoan.
|
|
|
Testuaren lehen argitalpena Le journal de Nérac aldizkarian egin zen 1862an. Aldizkaria 1834
|
urtean
agertu zen eta Frantziako Liburutegi Nazionaleko iturriaren arabera 1914an desagertu zen.
|
|
|
Pasioko Kofradia izan zen antolatu zen lehen taldea. 1398
|
urtean
agertzen hasi ziren, eta Karlos V.ak 1404an onespen berezi bat eman zien, misterioak antolatzeko baimena, 1518an Frantzisko I.ak berretsi zuena. Lehen aldia zen talde osatu batek egitura iraunkorra sortu nahi zuela.
|