|
2001
|
|
|
Kalitatea bera ere neurtuegin ohi da, aldez aurretik erabakitako zenbait parametro konbentzionalez beharbada, baina azkenean mundu mailan erabat onartzen den homologazio sistemaz. Aldi berean, Ezagutzak ere behar izango du neurkinen bat, aitzindariak eta atzeratuak nolabait alderatzeko, errefe rentziakazpima rratzeko,
|
urte
batetik besterako urraspidea baloratzeko, emaitzak eta etekinak ezagutzeko.
|
|
2002
|
|
|
Euskararen normalizazioaren alde
|
urte
batean gauza ugari egiten dira eta, horregatik, zaila izaten da lerro gutxitan gauza guztiak azaltzea eta baloratzea. Hori dela eta, nire ustez ekimen horien artean, etorkizunari begira garrantzi handiko gaietariko bat luzez jorratu dut:
|
|
|
Ekaizpean:
|
urte
baten peskizan
|
|
|
Fakultateka, karreraka eta ikasmailaka aztertu ditu Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak euskal lerroetako ikasleen euskara maila, 92 ikasturtean hasi eta 96 ikasturtera arte. Emaitzak bihotz erdiragarriak izan dira
|
urte
batean bai, etahu rrengoan ere bai. Esate baterako, Biologiako ikasleen artean, soilik %34k eduki zuen EGA tituluari dagokion euskara maila 96 ikasturtean; urtez urteko emaitzak hauexek izan ziren:
|
|
2003
|
|
|
iaztik hona behintzat, %8, 5 jaitsi da. 3.148 ikasle galdu dira
|
urte
batean.
|
|
2004
|
|
|
Badu orain
|
urte
bat euskal kultur erakundeak hitzarmen bat izenpetu duela Eusko Jaurlaritzarekin, hain zuzen kultura trukaketak areagotzeko, elkarteen, artisten eta erakundeen eskutik, eta nolazpait gure buruetan daukagun muga ezabatzeko, edo bederen ematzeko.
|
|
|
Beste batean ere, Donostiako Okendo kalean ospatzen ziren Euskal Festetan, beste isun bat jarri zidaten, bitxia hau ere. Izan ere, Gobernu Zibilarekin gure eztabaidak genituela eta,
|
urte
batez antolatzen zen euskal liburuen erakusketa batean ez parte hartzea erabaki genuen, hau da, gure argitaletxea ez zen erakusketa horretara aurkeztu, besterik gabe.
|
|
2005
|
|
|
Bai, arreba zaharrenak, Anitak, kontatu izan dit,
|
urte
bateko umea nintzela, zapi artean ondo bilduta, Pepein baserrira eramaten ninduela abioien eta kanoien bonbetatik babesean egoteko.
|
|
|
Beti gauza bera esan ohi dut holakoetan:
|
urte
bateko datuak deus gutxi balio duela hurrengo urteetan finkatzen ez bada.
|
|
|
Azken hamarkada honetan behin bakarrik egin du
|
urte
batetik bestera jauzi handiagoa ekoizpenak, 1998an, 22 puntu. Baina oraingoa 19,1 puntu izanik ere, kopuru absolututan igoera handiagoa da, 300 titulu pasa.
|
|
2006
|
|
|
Bitxia bada ere, iaz eta aurten kopuru berberean: 228 titulu bai
|
urte
batean bai bestean.
|
|
|
Olentzeroren arrakasta bestelako eskakizun batzuk sustatzeko erabili nahi izan zen, zehatz mehatz esanda, euskal presoen auzia. Ondorioz,
|
urte
batean Olentzero kaiola baten barruan atera zuten kalera, bera ere preso. Bai, ondo irakurri duzue.
|
|
|
Ez dakit historiatxo horren xehetasunik, baina bai ondorioena: handik
|
urte
bat edo bira, herrian Olentzero bat eta bakarra egon beharrean, bi sortu ziren, bata instituzionala eta bestea popularra. Herri bat, bi Olentzero.
|
|
|
Hurrengo etapa bi Olentzeroren arteko borroka izan zen, desfilearen ordutegia eta ibilbidea zirela-eta. Finean,
|
urte
batean behintzat, herriko plaza bakarrean (herri horrek plaza bakarra du) umeek bi Olentzero ikusi ahal izan zituzten batera, bata izkina batean, bestea bestean. Ez dakit posible ote den hondamendi handiagorik imajinatzea, baina zinez diotsuet, hau ez da txiste txar bat, hau benetan gertatua da.
|
|
|
Pianoa jotzeko beti berotze ariketak egiten bezala ibili behar dut, behatzei berotasuna eman nahian. Gogoratzen naiz
|
urte
batean oporretan, Benidormen. Beste abisu bat jaso nuen han.
|
|
2007
|
|
|
Bururatzean, gomita ukan dugu heldu den urteko topaketak Guyanan egiteko, ber denboran ikusteko zer aurrerapen izan den
|
urte
batez herri hizkuntzentzat eta ezagutzak egiteko hamar hizkuntza eta kultura ezberdin dituen eskualde batekin.J bxxxxxxxj
|
|
|
Ikusgarriaren kalitateaz gain, plazer egiten du ikustea 540 biztanle diren herri ttipi batean, gai direla
|
urte
batez 50 aktorez goiti, ttipi eta handi, elkarretaratzea egitasmo komun batean parte hartzeko. Eiki, zuberotarrek horrelakoen ohidura badute pastoralekin bereziki, baina ere bestelako ikusgarrietan, belaunaldien arteko harremanak bizi bizirik atxiki nahi dituzte, euskararen eta euskal kulturaren ohakoan.
|
|
|
Ehun eta hogei kide, amateurrak eta profesionalak, aritu dira Izar Bide prestatzen
|
urte
batez; eta, egia erran, uzta ederra eman dute, erakutsiz kantu, bideo eta dantzekin tradizioa eta gaurkotasuna uztar daitezkeela gure euskal munduetan gaindi.
|
|
2008
|
|
|
• Harrigarria da Karmele Jaioren Amaren eskuak obrak egin duen bidea: jaio den urtean lau edizio gehiago izan ditu, hots,
|
urte
batean bost edizio.
|
|
|
zientzia eta teknika, aisia liburua, erlijioa eta orotarik sailak. Hurrenkera gutxi edo asko berdina izanda ere,
|
urte
batetik bestera liburu mota bakoitzak izan duen pisua ez da bera izan. Liburu mota bakoitzarekin alderaketa zabala egingo dugu hori ikusteko, arestian egin dugunaren antzekoa:
|
|
|
Jaitsiera argia, 115 titulu gutxiago, hau da, 18,6 puntu behera egin dugu
|
urte
batean. Ikusi da hurrengo urteetan zein den bidea, baina ematen du beherantz begira doala, jada 2004an hasita.
|
|
|
Baimen horiek
|
urte
batekoak, gero urte bikoak eta gero iraunkorrak izatera pasatzen dira. Baina prozesu horren azalpenak beste artikulu bat eskatuko lukeen moduan, eta honetarako azaleko perspektiba eskatu zaidanez, irakurleak aspektu hauetan erreparatzea nahi nuke:
|
|
|
kontua ez da AHT egin gura dela errepideak autoz husteko; kontua da denetik gehiago maxima dela (autobide gehiago, trenbide gehiago, zentral gehiago, errauste planta gehiago, portu gehiago) lurralde politikaren gidari (sailburuak berak esana da hau ere (Berria,): " 800.000 kamioik garraia dezaketen zama garraiatu ahal izango dugu trenez
|
urte
batean, baina horrek ez du esan nahi kamioi horiek errepideetatik kenduko ditugunik [geurea da azpimarra]"). Galdera, berriz, betikoa, eskolan ikasi ohi ziren itaun erretoriko horien tankerakoa:
|
|
|
Hamabost kide ditu Segurtasun Kontseiluak; horietako hamar Batzar Orokorrak hautatzen ditu eta bi urtero txandakatuz doaz (bost kide berri hautatu ohi dira
|
urte
batean eta beste bost hurrengoan; aurtengo urrian, adibidez, Japonia, Turkia, Austria, Mexiko eta Uganda hautatu dituzte, Iranen hautagaitza kanpoan utzita).
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, aztergai bera hiru modutara begiratuko dugu: balio absolutu gisa, erreferentziazko
|
urte
baten argitan eta, hirugarrenik, urtetik urterako dinamikan.
|
|
|
Iaz, 200 titulu galdu zirela-eta, ea alarma argi gorria piztu ote zen galdetzen nuen. Banioen orduan, eta gaur ere bai,
|
urte
bateko gorabehera horiek zer diren benetan jakiteko denbora gehiago behar dela, perspektiba luzeagoa. Aurtengo ikuspegia guztiz bestelakoa da, adibidez.
|
|
|
Europako mentalitateetan oso sartuta dago eta egon da, eta Euskal Herrian indar handia dauka, bereziki euskaldunen artean. Orain dela 70 urte, 1939ko irailean hasi zen II. Mundu Gerra, eta
|
urte
bat lehenago egin zen Anschluss aren berme ideologikoa pangermanismoa zela gogoratzea ez da txarra. Pangermanismo hark oinarri arrazistaz gain oinarri linguistikoak ere bazituela ezaguna da, bere definizioaren muinean hizkuntza baitago.
|
|
|
Etxeari buruzkoa ere gustura egin nuen, sail berean. Parisen
|
urte
batez etnografia ikasten nengoela idatzi nuen lan hau. Barandiarani buruz oraintsuago idatzi dudan liburua ere, Vida y obra de D. Jose Miguel de Barandiaran, atseginez egin dut.
|
|
|
Ez da erraza
|
urte
bateko harat hunaten aipatzea euskal kultura mailan. Ez dezaket Iparraldean iragan gertakari guziak zerrenda, oro har urte aberatsa izan baita, nola sorkuntzarentzat, hala hedapenarentzat.
|
|
|
Aurreko
|
urte
batean, 20, 25, 30 betetzen zituzten hainbat kultur talde eta enpresa gogorarazi genituen. Aurten, eta tarte hau amaitzeko, gure kulturaren bi erakunde dekanoak aipatu nahi nituzke:
|
|
|
Beste
|
urte
bat pasatu eta ezin esan, kultur arloan behinik behin, aurreko arazoak konpondu direnik... Aitzitik, aipatutakoaz gain, Praileaitz I kobazuloaren inguruak lehen bezain gaizki babestuta segitzen du, orain Euskal Gobernuan daudenak duela urtebete" babesteko dekretua" aldatzearen alde bazeuden ere... baina horri buruz iaz idatzi nuen eta... J
|
|
|
Euskaraz bai dinamikarekin bat eginda, beraz, Xiberoa Herri Alkargoak esanahi politiko nabaria duen ekimenean partaidetzea ebatzi du. Hortaz, bere egunoroko jardunetan euskarari gero eta leku handiagoa emateko konpromisoa hartu du,
|
urte
batean zehar egin diren edo ez direnak begiztatuak izango direlarik ziurtagiria atxikitze edo galtzearen epaian.
|
|
2010
|
|
|
Abiapuntuko urtea 2000 urtea izanik,
|
urte
baten salbuespenarekin gora egin du etengabe, intentsitate ezberdinez bada ere. Aurtengo igoeraren lerroaren norabidea tituluen igoeraren lerroaren parekoa da; izan ere, igoera neurri on batean nobedadeei zor zaie, zehazki 235 titulu.
|
|
|
Mende berrian zehar
|
urte
batean gora eta hurrengoan behera egin du. Iaz eta aurten, ordea, bietan jo du gora, modu nabarmenean, gainera.
|
|
|
1986an, IUCNk (International Union for Conservation of Nature) Otawan kontserbazioari eta garapenari buruz antolaturiko munduko biltzarrean, garapen iraunkorraz hitz egiten da. Rio-ko gailurra baino
|
urte
bat lehenago, IUCNk (1991) bere munduko estrategiaren bertsio eraberritu bat plazaratu du, non garapen eta kontserbazio arazoak hausnarketa berean batzen diren gizakien bizi baldintzak hobetzeko asmoarekin, ekosistemen zama gaitasuna gainditu gabe eta bizitzaren aniztasunaren babesa zainduz. Helburu hori lortzeko, hazkunde demografikoa egonkortzeaz gain, planetako biztanleria faboretuenen kontsumo maila murriztu litzateke.
|
|
|
Orain
|
urte
bat inguru, Francesc Torresek Iluna da lo datzagun gela erakusketa aurkeztu zuen Artiumen. Bi lan ziren erakusketaren osagarri, biak gudaren ingurukoak.
|
|
2011
|
|
|
Ezkondu zen aitarekin 1919ko maiatzaren 15ean. Nire arreba sortu zen
|
urte
bat geroago, eta ni hiru urte geroago.
|
|
|
Eta irakaslegaiak ezarri gintuzten lizeoetan. Horrela egin dut
|
urte
bat Baionan, 1940.
|
|
|
Bai. Eta galdegin nuen beste
|
urte
bat egitea Saint Clouden, eskubidea bainuen. Gero, bigarren oposizioan, agregation deitzen den horretan, idatzizkoa pasatu nuen, eta ahozkoan, hartu zituzten bost, eta ni seigarrena izan.
|
|
|
Gero, uztailean, jin zitzaidan Lafitte erranez" orain euskaltzain oso zara". Anartean ere, izan nintzen egun batez Bordelen, Lafoni galdegiteko ea laugarren
|
urte
bat ukaiten ahal nuen CNRSn, eta gero joan nintzen espainol departamentura, bainekien bazela hor ene adiskide bat. Sartu zelarik Salomon, departamentuko burua, ezagutu ninduen, bazekien nor nintzen, eta erran zidan:
|
|
2012
|
|
|
Bi osagaien arteko indar erlazioan ez dago alde handirik
|
urte
batetik bestera: 2000 urteaz geroztik batez bestekoa 72,6 da nobedadeen alde eta 2010ean pitin bat altuagoa:
|
|
|
Afrikako iparraldean eta Ekialde Ertainean giza mugimenduek erregimen politikoak bertan behera botatzen dituzten bitartean, demokraziaren alde indarra eginez, Europa shock egoeran sartzen ari da. Noski, Magreben gertatzen ari dena baloratzea zaila da; demokraziaren alde baino sasi demokrazia erlijiosoen alde egiten ari da,
|
urte
bat ez da pasatu eta dagoeneko zentsura eta emakumeen eskubideen aurkako erasoak hasi dira. Baina tira, demokrazia ez al da herriaren nahia?
|
|
2013
|
|
|
Hartara, 2002an Eusko Jaurlaritza eta EITBren arteko harremana arautuko zuen kontratu programa onartu zen. Bertan EITBren betebehar programatikoak zehazten ziren, baita trukean Eusko Jaurlaritzak horiek finantzatzeko egin beharreko ekarpenak ere;
|
urte
bat geroago, 2003an, ikus entzunezko sektoreko Liburu Zuria argitaratu zen, zeinaren bidez arlorako hurrengo urteetarako estrategia finkatu zen. Bertan, besteak beste, euskarazko produkzioa berariaz sustatu beharra aipatzen da, bai eta zinemagintzaren garrantzia azpimarratu ere sektore osoaren proiekziorako, nahiz eta telebistako produkzioa lehenesten den ikus entzunezko industriaren etorkizuneko garapenaren oinarri modura.
|
|
|
Tira, Hollowayk mundua boterea eskuratu gabe aldatzea proposatzen zuen; azken finean, horixe praktikatzen zuen eta duen mugimenduarekin, zapatistekin, sintonian zegoen. Baina postleninistarik behinena
|
urte
batetik bestera hain desesperantzatua agertzea... Jakin luke historian gertaerak filmetan baino mantsoago doazela.
|
|
|
Edizio digitalak ez du tendentzia jakin bat adierazten:
|
urte
batean gai eremu batean nagusitzen da, hurrengo urtean, berriz, bestean. Ez da seinale ona.
|
|
|
Bi museo horietan ez zaiola sekula emakume artista bati bakarkako erakusketa bat eskaintzen. Ez da esaten orain
|
urte
bat inguru plataforma bat sortu zela Euskal Herrian, A Plataforma, emakume artistek sufritzen duten bigarren mailako tratamendua kritikatzeko. Azken finean, erraza da Alhondigako kartelen aurrean" zelako injustiziak" esan eta jarraian Guggenheimera edo Arte Ederretako museora kontzientzia garbiarekin joatea.
|
|
|
Duela
|
urte
bat pozez hartu genuen Eusko Legebiltzarraren osaera berria. Osaera horrek hizkuntza eskubideen bermean zein hizkuntzaren berreskurapen prozesuan urrats ausarta egiteko aukerak emango zituela igurikatzen genuen.
|
|
2014
|
|
|
Beste
|
urte
bat eman du Bilboko Arte Ederretako Museoak emakumeek egindako lan garaikiderik erosi gabe: 2007an erosi zuen azkena.
|
|
2015
|
|
|
Urte luzeetan eman kanpainaren ondotik, ikusi zen mobilizazioa goi mailara heldua zela, eta ez zuela luzaz hola irauten ahal. ELBk, ez ohizko biltzar nagusi berezi batean, 2004ko urtarrilean, erabaki zuen
|
urte
baten buruan Euskal Herriko Laborantza Ganbera sortzea, estatuak ez bazuen hori sortzen.
|
|
|
Youtube 2005ean sortu zen, eta
|
urte
bat beranduago Googlek erosi zuen 1.650 milioi dolar ordainduta. Momentu horretan dirutza hori ordaintzea harrigarria izan zen askorentzat, baina perspektibarekin hartuta ondo asmatu zutela argi dago.
|
|
2016
|
|
|
1941eko irailean sortu nintzen. Frantsesek gerla galdua zuten jada, eta aita izana zen
|
urte
bat lehenago mobilizatua. Beti pentsatu dut justu justu hura gerlatik jin eta gero egin nindutela.
|
|
|
Ez nuen erakutsi nahi lortu zutenik. Badakit
|
urte
bat lehenago hasi zela ama erraten behar nuela interno joan, baina amañik ez zuen nahi. Eta, batez ere, aitak ez zuen nahi.
|
|
|
Lagunak galdu nituen. Tolosan
|
urte
bat egin nuen, eta, gero, batere xerkatu gabe, Enbatako egonaldi bat egin genuen Kanbon, 1965eko udan. Hor agertu zen Hazparneko kolegioko lehendakaria, Piarres Xarriton apeza, eta hark galdegin zidan ea ez nuenentz kolegioan irakasle lanean aritu nahi.
|
|
|
inguruan. Itsasuko Enbataren agerraldia 1963ko apirilaren 15ean izan zen, baina
|
urte
bat edo bi lehenago sortuak izan ziren ikasleen taldearekiko bereizketa eta funtzionamendu propioa. Nik bigarren urtean hartu nuen parte Enbatan.
|
|
2017
|
|
|
Monzon eta Baleztenaren artean gertatu zen. Eusko Ikaskuntzaren kongresua iragan eta nik idazkari segitu nuen
|
urte
batez, eta orduan Euskal Dantzarien Besta Baionan ospatu zen eta jendea Donostiatik, Donibane Lohizunetik, denetatik etorri zen. Eta Iruñetik Ignacio Baleztena jin zen Muthiko Alaiak taldearekin.
|
|
|
Beraz, aurpegi ezagunak eta txapelak... gaitzekoa zen hori enetzat. Eta
|
urte
baten buruan, 1937an, nik banituen orduan 16 urte, eta banuen adiskide bat, hondarribiarra, Federico, nik uste, zazpi urtekoa, erdaraz ari nintzen harekin, orduan ez bainekien euskara, eta egun batez galdegin nion:
|
|
|
Memoriarik gabeko beste
|
urte
bat
|
|
2018
|
|
|
Jakingo duzuenez, Iparraldeko artistek Intermittences izeneko laguntza dute. Hots, 50 lan-egun deklaratuta,
|
urte
bateko diru-laguntza eskubidea dute. Horrela babesten dituzte artistak Frantziako legediaren baitan.
|
|
|
Auziari dagokion lehen geltokia, nire gogoetan, urteari dagokio; zer den gure literatur sistemari dagokion
|
urte
bat. Durangoko Azoka pasa berri da lerrook idazten ari naizelarik, eta Durangoko Azoka, liburugintzari dagokionez, urte amaiera izaten da.
|
|
2020
|
|
|
Bigarren grafikoak, eboluzioaren indizeak, erreferentzia laburra du kontuan, aurreko urtea, alegia; horrek, beraz,
|
urte
batetik aurrerako aldaketa zein den adierazten du.
|
|
|
Ni morala askatzeko eta eskubide sozialak eta nazionalak lantzeko egin nintzen abade. Hain nintzen kritikoa Eliza ofizialarekin ze, Teologiako
|
urte
batean tesi txiki bat egin nuen: Eliza ofiziala antikristoa zela frogatu nahi nuen!
|
|
2021
|
|
|
Iaztik hona 156 titulu gutxiago tzen ditu urtez urte. Bigarrenak, eboluzioaren indizeak, aurreko urteko erreferentzia laburra hartzen du kontuan,
|
urte
batetik besterako aldaketa zein izan den adieraziz.
|
|
2023
|
|
|
Gero seminario handian Teologia ikasketak
|
urte
batez egin eta berehala armadara joan behar izan zenuen.
|
|
|
Urteak arteari edota arteak urteari zer ekarri dion planteatu didaten honetan, zail egiten zait aurreko urtearekiko ezberdintasunik topatzea. Alabaina,
|
urte
bat atzera egin eta San
|
|
|
Azpimarratzekoa da, dena den, 2000tik honako joera orokor xamarra dela
|
urte
bateko irabaziak hurrengo urteko galerarekin orekatzearena, gorakada bati beherakadak erantzuten baitio gehienetan hurrengo urtean. Halaxe gertatu zen 2004, 2009, 2012, 2016, 2018 eta 2021ean.
|
|
|
Lehenak, eboluzioaren lerroak, 2000ko emaitza erreferentziatzat hartu eta harrezkeroko balioak neurtzen ditu urtez urte. Bigarrenak, eboluzioaren indizeak, aurreko urteko erreferentzia laburra hartzen du kontuan,
|
urte
batetik besterako aldaketa zein izan den adieraziz.
|