|
2007
|
|
|
Beraz, Louis Dassance eta José Eizagirre izan ziren harreman estuak lortzeko aukera handienak izan zituztenak Eskualzaleen Biltzarraren bilerak zirela medio, sarrien parte hartu zutenak izan baitziren. Azpimarratu beharra dago Eizagirreren leialtasuna; azken baten, gainerako guztiek karguari zetxikion erantzunbeharra zuten, baina Eizagirre,
|
urte
bat baino ez zen buru izan eta zazpi bileretara joan zen.
|
|
|
Eskual Etchea, Aintzina, 1936ko urtarrila. François Arretz jaunak etxearen parte bat alokatu zien euskaltzaleei berrehun eta hogeita bost liberatan hilero,
|
urte
baterako, 1935eko irailaren 15tik 1936ko irailaren 15era Alokatzeko idazkia sinatu zuten Uztaritzeko François Arretzek eta Jean Duboscqe Aintzinako kudeatzaileak.
|
|
2008
|
|
|
4 Ez da harritzekoa
|
urte
batean Azpilkuetan, heldu den urtean Garesen eta ondokoan Iruñean aritzea irakasten.
|
|
|
Bakotxak bere deia eta bidea, gure apez pilotarietara itzul gaiten, zenbat ez ziren ordu hartan apezaren bidea hartzen zutenak zeinek bere haineko dohainekin. Baigorrin gaudeno, Jean Haritschelhar eta nihauren herrian, nola ez sala hemen bost herritar gazte sartu zirela
|
urte
bat edo bitan apezeskoletarat 1924 urteetan, gehienak herrietan erretor izan direnak, oro pilotari ez baziren ere, Anttoneneko Jean Leon Etcheverry sare jokolaria bezala, beti pilotazale egiazko edo sustatzaile bederen.
|
|
|
Artikulu ugari ere, Iraultzaren ospakizunak kari, Parisen ospa tu Esposizioaz. Zenbait, soldadugoko lege berriaz, hiru urtetara murriztu zuena, apaiz eta apaizgaiak ere
|
urte
bateko soldadugoa egitera behartuz. Ongi etorri Jaufret Baionako apezpiku berriari, Presidenteak onetsiari, eta laudorio haren liberal izpirituari, Intxauspe bikario jeneralaren aginteari mugak ezarri ko zizkiolakoan (RB 44, IX).
|
|
2010
|
|
|
Berehala, 1802.an, bere liburu zabalduenaren aurkezpena egin zuen (CC). Lan hori, dotrina irakasteko metodoa,
|
urte
bat geroago publikatuko zen Tolosan, Andres Gorosabelen moldiztegian.
|
|
|
Halere ikasketa mailari buruzkoak dudagarriagoak izan daitezke, emana den sailkapenarengatik: « 6 Unibertsitateko ikasketak» aukeran, adibidez, batxilergotik landako
|
urte
bat eta doktoregoa ez dira batere hein berdinekoak, edo« 7 Beste formakuntzak» aukeran erantzun osoki ezberdinak sar daitezke, ikasketa maila era askotakoa izan baitaiteke.
|
|
|
Orokorrean AEKko ikasleak lanean dira gehienik (%67) eta urte oroz langile gehiago bada herriko ikasleetan (%71) ezinez eta etorkinetan (%62). Baina enplegu tasa apaltzen da
|
urte
batetik bestera, %74tik1995ean %69ra 2008an herrikoentzat eta %67tik %59ra etorkinentzat.
|
|
|
Galdetegian bost aukera baziren: ?
|
urte
bat baino gutiago?,? 5 urte baino gutiago?,? 10 urte baino gutiago?,? 10 urte baino gehiago, eta, betidanik?.
|
|
|
eta, betidanik?. Lehen hiruen idazketa aldatu dugu,?
|
urte
bat edo gutiago?,? 5 urte edo gutiago?,? 10 urte edo gutiago, emanez.
|
|
|
|
urte
bat edo gutiago5 urte edo gutiago10 urte edo gutiago10 urte baino gehiagobetidanik
|
|
|
|
urte
bat edo gutiago5 urte edo gutiago10 urte edo gutiago10 urte baino gehiagobetidanik
|
|
|
Har ditzagun lehenik Euskal Herrian
|
urte
bat edo gutiago iragan dutenak. Ohartzen gara hoietan 26 herriko badirela.
|
|
|
Oro har haatik datuak onargarriak dira., 1422 herrikoen artean guti dira Euskal Herrian bizi osoan egon ez direnak:, hauek 150 dira, ikasle herrikoen %10 Azken hauek beraz Euskal Herritik joan, ondotik Euskal Herrira berriz jin dira eta hauetan hamar urte baino gehiago iragan dituztenak 69 dira (%5), talde handiena. Ondorioz euskara ikasten duten, herrikoen egonkortasun geografikoa handia dela erran dezakegu., 1042 etorkinen artean, hamar urte baino gehiago iragan dituztenek kopuru handiena osatzen dute 344 ikaslekin, etorkinen herena., Urte bat edo gutiago iragan duten 192 etorkinak azpimarratzekoak dira, Euskal Herrira heltzearekin batera euskararen ikastea deliberatu dutelako., Halaber
|
urte
bat edo gutiago iragan duten 26 herrikoek, denbora gutiren, buruan euskararen ikasketa hasi dute. Herrikoen %2 dira eta etorkinen %18.
|
|
|
Ondorioz ikusten dugun goranzko joera adierazgarria den ez dakigu. Halere
|
urte
batetik besterako emendatze handia agertzen da, erran nahi baita ikasleen haurrek euskara gero eta gehiago ikasten dutela. Joera hau iraunkorra balitz euskararen geroarentzat berri ona litzateke.
|
|
|
Bigarren oharra da motibazioen ordena ez dela aldatzen
|
urte
batetik bestera, motibazio hautatuenetik guttienik hautatuenera. Aldiz ordena aldatzen da herriko ikasleen erantzun sailkapenaren eta etorkinenen artean, eta orokorrean.
|
|
|
Frantsesez bakarrik idatziak dira. Beraz
|
urte
bateko erantzunak aztertzen ditugu, ikasturtekoak.
|
|
|
Gainera, urtez urte ikastolek jaso beharreko finantzazio berezi hori negoziatu egin behar zen, 1989ko akordioan ez zirelako zehaztu urte bakoitzeko kopuruak. Ikastolen mugimenduko ordezkarien esanetan, urte bakoitzean jaso beharreko kopuruak nahita ez ziren finkatu, kostoak
|
urte
batetik bestera alda zitezkeelako, eta ikastolek hazkunde izugarria zutelako orduan.
|
|
2012
|
|
|
norbaiten edo zonbaiten bizia, historia handiko zati bati lotürik. Eta hori aldikal berri da, ber pastorala ez beita
|
urte
batetik besteala arrapikatzen, lehenago üsatzen züen bezala.
|
|
2013
|
|
|
Gauza bertsua errepikatu zuen bi aste geroago, euriak oldarrak geldiarazten zituela aipatu zuenean. Bi urte lehenago oldar handi bat egin zuten Champagne eskualdean, eta
|
urte
bat lehenago, uztailean hasirik, Somme eskualdean. Bi aldi haietan euriak aitzinamendua trabatu zuela eta gelditu behar izan zirela idatzi zuen Adémak.
|
|
|
Azpiko taulan ageri den bezala, astekaria sortu eta
|
urte
batera, 1888an, 850 erosle zeuzkan astekariak. 1889an ehun erosle gehiago lortu zituen.
|
|
|
Lekukotasunen arabera, ordea, ageri da zabalkunde hori aski berria zela. Donamartiriko apaizak erantzun zuen Eskualduna
|
urte
bat hartan baizik ez zela saltzen bere herrian, hots aski fenomeno berria zela. Ahatsako erretore Gracy k argitu zuen berak hartu zuela astekari hori herrira helarazteko ardura:
|
|
|
Urte haietan Eskualdun Ona anitz hazi zen. Hasi eta
|
urte
baten buruko, 1905eko urtarrilerako, erosle kopurua 1.700etik 5.000ra igan zen, eta handikhiru urtera 7.000raino. Horrez gain, euskarari lehen baino leku gehiagoeman zion.
|
|
|
1870koa hertsiki lotuak dira, eta 1871tik 1914erako garaia une giltzarria izan zen. Gerla haren ondorioz hein batez, eta beste arrazoi orokorrago batzuengatik ere bai, XIX. mende bukaera nazionalismoen iratzartze
|
urte
bat izan zen, pixkanaka pixkanaka gerla eraginen zuen giro bat sortzeraino.
|
|
|
Artikulu biziki pedagogiko haiez gain, geroago ere beste batzuk izan ziren; gerlaren urtemuga batzuen karietara, adibidez, gerlari buruzko xehetasun anitz emateko. Hala gertatu zen 1915ean, gerla lehertu zenetik
|
urte
bat iragan zenean, zazpi astez gerlaren arrazoiak eta bilakaera esplikatu baitzituzten.
|
|
|
Dena den, aipatzen ditugun idazle guztien artean ez zen Hiriart Urruti izan gerlaz gehien idatzi zuena. Ez zezakeen bestela egin, gerla lehertu eta
|
urte
baten buruan hil baitzen, 1915eko azaroaren 4an. Baina hil aitzineko testuetan bada, segur, zer aztertua.
|
|
|
Amette artzapezpikuaren gisan, «zuzentasunaren» ideiari eman zion garrantzia. Haatik, handik
|
urte
baten buruan, herri aliatuetako agintariak bakeaz mintzo zirela, eta bake hura urte bat lehenago Aita Santuak egin proposamen berean oinarritzen zela azpimarratu zuen Eskualduna k. Artikulu hartan, bai, lerroen artetik, Frantziaren eta 1917ko agintarien isiltasuna kritikatu zuen:
|
|
|
Amette artzapezpikuaren gisan, «zuzentasunaren» ideiari eman zion garrantzia. Haatik, handik urte baten buruan, herri aliatuetako agintariak bakeaz mintzo zirela, eta bake hura
|
urte
bat lehenago Aita Santuak egin proposamen berean oinarritzen zela azpimarratu zuen Eskualduna k. Artikulu hartan, bai, lerroen artetik, Frantziaren eta 1917ko agintarien isiltasuna kritikatu zuen:
|
|
|
Frantziak eta gainerako aliatuek
|
urte
bat lehenago Aita Santuak egin proposamenetan oinarrituz eztabaidatzea ez zuen begi onez ikusi Eskualduna k. Eztabaida hura bai, baina begi txarrez ikusi zuena zen urte bat lehenago eskaintza bera gutxietsi izana.
|
|
|
Frantziak eta gainerako aliatuek urte bat lehenago Aita Santuak egin proposamenetan oinarrituz eztabaidatzea ez zuen begi onez ikusi Eskualduna k. Eztabaida hura bai, baina begi txarrez ikusi zuena zen
|
urte
bat lehenago eskaintza bera gutxietsi izana. Baina, funtsean, Francis Latourrenarabera, gerla giro hartan, Vatikanoaren bake eskaintzak «gaizki ulertuak» ziren, eta elizgizonen «zirkulu hertsira» mugatuak.
|
|
|
Gerla
|
urte
bat baino gehiago hartan hasia zen, eta hastapenean uste baino anitzez gehiago luzatu zen. Hiriart Urrutik ez zuen gerla epe motzean bururatuko zen itxaropenik agertu.
|
|
|
Luze izanen zela onartu behar zen, etsaia gosearen eta bakartzearen bidez akiaraztea ez baitzen epe laburrekoa izanen. Funtsean,
|
urte
bat geroago, Blaise Adémak gerla hainbeste luzatzearen azalpenak eman behar izan zituen, pazientzia galtzen ari zen jendeari erantzunez:
|
|
|
Jendeak erakutsi kezkak aipatzen hasi zen, baikor izateko arrazoi guztiak daudela segurtatuz bururatzeko. Gerla uste baino gehiago luzatzearen justifikazioa eman behar zuen, eta lubakiei buruzko artikulu pedagogikoa egin zuen horretarako(
|
urte
bat lehenago Hiriart Urrutik egin zuen bezala), garaipena segurua zela baieztatzeko. Arazoen aitzinean, beti baikor agertzen zirelako beste adibide bat, hain zuzen.
|
|
|
Urte pare bat geroago, Greziako herriak hango erregea kargutik kendu zuela kontatu zueneta berriz ere oroitarazi Greziako herritarrak Aliatuen aldekoak zirela, baina Konstantino erregea zela «etsai handiena». Egoera haren ondorioz, Aliatuen tropak
|
urte
bat eta erdiz geldirik zeudela esplikatu zuen, Greziaren oldarraren beldurrez. Azkenean erregea kanpo ezarri izanaz kontent agertu zen Adéma.
|
|
|
Eta hori, gerla hasi eta laster. Jean Saint Pierrek gerla hastapenari buruzko anekdota bat kontatu zuen, gerla hasi eta
|
urte
bat geroago. 1914ko abuztuan, Charleroiko porrotetik landa, Frantziako armadak Belgikatik gibelera egin zuen, ia Pariseraino.
|
|
|
Euskaldunak Eguberriko kantuen emateko elkarretaratzen zirela idatzi zuen Saint Pierrek. Beste
|
urte
batez, Eguberrietako mezak ahal bezala nola ematen zituzten kontatu zuen, baina euskaldunek hitzordua ez zeukatela huts egitekoa gehitu zuen. Berez egun garrantzitsuak direnak giristinoentzat, gerla denboran garrantzi handiagoa hartzen zutela islatzen zen Saint Pierreren eta besteen testuetan.
|
|
|
Hala ere, ohargarri da azken ofentsibaren deskribapen bizia egin zuela. Bide batez,
|
urte
bat lehenagoko Verduneko porrotaren aitortza egin zuen, baina beti ere Craonneko garaipena ohoratzeko. Baikor agertu zen Andereen Bideko ofentsiba hartaz, baina helburu osoa ez zuten bete, Jean Ansoborloren arabera.
|
|
|
Euriak oldarrak geldiarazten zituela azaldu zuen, 1917ko abuztuan. Bi urte lehenago oldar handi bat egin zutela Champagne eskualdean, eta
|
urte
bat lehenago, Somme eskualdean. Bi aldi haietan euriak aitzinamendua trabatu zuela eta gelditu behar izan zutela esplikatu zuen.
|
|
|
1883an, Bai Jauna Bai izeneko astekari literario elebiduna sortu zuen Serafin Barojak, Iruñean. Baina
|
urte
bat baizik ez zuen iraun. Xahoren ahaleginetik landa agertu zen euskara hutsezko lehen astekaria Los Angelesen argitaratu zen, nafar lapurteraz idatzirik:
|
|
|
Martial Henry Berdoly Bordeleko industrialari baten semea zen. Bordelen sortu zen 1844an, baina
|
urte
bat zuela joan zen Donapaleura, gurasoekin. Haren aitak, 1833an Uhartehiriko gazteluaren jabe egin zenak, 1848ko legebiltzarrerako hauteskundeetan aurkezteko asmoa agertu zuen.
|
|
2014
|
|
|
Hirurogeita hamarren hamarkadako
|
urte
batean, Gabriel Ares ti, Gregorio Monreal7 eta ni arratsalde batean Bilbon elkarrekin genbiltzala, La> Concordia> kafetegira sartu ginen, gaur egun bin goleku bilakatua, Bilboko Burtsaren egoitzaren ondoan. Bertan kafe bana edaten ari ginela, Mokoroaren esalditegiaren gaia atera eta hari buruz jardun genuen.
|
|
2016
|
|
|
Ikusgarri horretan bizimolde berriak debatitzen ziren, bizitzeko denbora hartzen ez delako eta kulturari toki eskasa uzten zaiolako. Bunuzeko dantza taldearen hogeigarren urtemuga ospatu zen ikusgarri hori plantan ezarriz,
|
urte
bat baino gehiagoko lana aurkeztu zen, herriko kultura galdekatuz, herriari kultura zer den eta norentzat egina den galdetuz. Publiko handia etorri zen eta kostaldera ere ekarri zuten.
|
|
|
Larzabalek Sarako Lorea eta Matalas antzerkiak idazten dituelarik Enbatamugimendua sortua da eta bertan lanean ari da, kolaboratzailea da ere aldizkarian eta Anai Artea elkartea sortuko zen Matalas plazaratu eta
|
urte
bat berantago.
|
|
2017
|
|
|
Euskal Elkargoak
|
urte
bat bete du, sailak antolatzen hasiak dira eta hizkuntza politikako lehendakariordea izendatua dute. Lanean ari bitez, eta Euskal Elkargoak sortu zuen itxaropena egitate bihur bezate, orain arte euskararen berreskurapenean buru belarri aritu direnekin batean.
|
|
2021
|
|
|
Gero ideiaz kanbiatü zen, sotana üzi züan eta armen ofizioa hartü nahi üken. ...k, eta Valentin Lüküz, zamalzain, horren seme gehien, etxe hortako jaunak", afios, arranda noble eta lür arranda elibat 210 libera tournoisen berme ezarten dütüe, eta soma horren parte bat baliatürik date" a faire le voyage que lesditz sieur Valentin de Luxe et Jehan de Luxe, son frère, escuyer, font pour aller au service du roi de France" Valentin Züberoalat ützülirik zen
|
urte
baten bürüan: 1611ko abentüaren bian," aitoren seme Valentin, Lüküz, Jaurgaineko jaun" agertzen den idazki batez, lür arranda elibat ezarten dütü 150 liberako soma baten berme," éclarant avoir icelle, pour subvenir a un certain voyage que ladit.
|
|
|
Bena ez naik, beste
|
urte
batez, bortüan hotzeraziren.
|
|
|
42.22.2h Batzuetan beraz, diskurtso markatzaile sinplea, ikusi batera adberbioa den beste elementu batez osaturik agertzen zaigu, eta, hala, beraz honelatan, beraz halatan, beraz horrela eta abar aurki daitezke liburuetan, nahiz egun ahozko hizkeran ia ezezagunak diren, Hegoaldeko euskalkietan behintzat: [...] egin zenituzketela
|
urte
batez. Beraz honelatan galdu dituzu bertze urte guztiak (Axular);[...] eta bat bertzearen mienbro eta parte.
|
|
|
" zenbat olio/ harri/ ardo/ diru?" Berdintsu gertatzen da beste hauetan ere:
|
urte
bat, urtebete, hilabete egon zen, hilabete bat egon zen, aste bat, astebete pasatuko dut eta abar.
|
|
|
zer pozakin laztan musuka zaitun artuko besora! (López Alén); Burdiñak gora, txatarrak atzera aurrera (Erkiaga); Afrikan sortu zen, orain dela 140.000 urte,
|
urte
bat goiti beheiti (Salaburu).
|
|
|
Urte batekoa delarik, hola eman daiteke: urteko haurra;
|
urte
bateko haurra; urtebeteko haurra. Tradizioan ere holakoak erabili izan dira:
|
|
|
Tradizioan ere holakoak erabili izan dira: Eta eskainiko dio Jaunari bere dohaina, urtebeteko bildots mantxa gabeko bat holokaustoan, eta urtebeteko ardi mantxa gabeko bat bekatuagatik (Uriarte); Ordea nola hasten baitzen malizia gabe,
|
urte
batetako haurraren pare, eta egoitza hartan iraun baitzuen bi urtez, eta ez gehiago (Axular); Esku ttipiño batzuk zituen, hamabi urteko haur baten eriak, dena hezurra (J. B. Etxepare); Eta ireki zuen bere diruko kutxa eta armadari eman zion urte bateko soldata (Duvoisin).
|
|
|
Eta eskainiko dio Jaunari bere dohaina, urtebeteko bildots mantxa gabeko bat holokaustoan, eta urtebeteko ardi mantxa gabeko bat bekatuagatik (Uriarte); Ordea nola hasten baitzen malizia gabe, urte batetako haurraren pare, eta egoitza hartan iraun baitzuen bi urtez, eta ez gehiago (Axular); Esku ttipiño batzuk zituen, hamabi urteko haur baten eriak, dena hezurra (J. B. Etxepare); Eta ireki zuen bere diruko kutxa eta armadari eman zion
|
urte
bateko soldata (Duvoisin).
|
|
|
Baldintzazkoa erabiliz, aldiz, halako segurtamenik eza adierazten du bere solasean. Desberdintasun horren indarra solas ingurumenak mugatuko du; adibidez, zuk Maddi noiz ikusiko duzun batere argi ez bada (bihar, etzi, edo
|
urte
baten, edo bizpahiruren buruan), orduan baliokidetasun pragmatiko handiagoa hartuko dute bi perpausek.
|
|
|
Haatik, partizipioa instrumentalean gero ((z) tik) postposizioarekin batean agertzen bada, perpausak kausazko edo denborazko balioa izan dezake: Aitak erranez geroz, sinetsazu (Lafitte); Lagunak joanez gero bakarrik egon naiz; Algar ikusiz geroz,
|
urte
bat igaran da (Casenave Harigile).
|
|
|
Adibide horiek guztiek iraganaldian kokatu erreferentzia puntua aitzin gertatuak adierazten dituzte: ‘bezpera aitzin (atzo arratsaldea) eman zitzaien arratsaldea libro hartzeko baimena’; ‘mozkorra iratzarri baino lehen joan zen eguna’; ‘bigarren botila bukatu aitzin kontatu zituen denak mozkorrak’; ‘Mertxe eta Jesus Mari
|
urte
bat lehenago hasi ziren ikastola horretan irakasten’; ‘Brown jaunak lanak aurrez egin zituen’; ‘lehenago adiskidetze harremanak egin zituen Gernikak’ Alabaina, perifrasi horiek ez, baizik eta [tu+ izan/* edun] adizki analitikoa agertzen da maiz auzoerromantzeek pluskuanperfektua erabiliko luketen testuinguruan ere: Hiru Erratzak ostatuan Blacki buruz isil gordeka entzun zuen elkarrizketarena Lupini kontatzea gustatuko zitzaion, Blackek bere aita amei traizio egin ziela esatea (I. Mendiguren); Inolako frogarik gabe sinetsi genuen komunistaren edo juduren baten boikotagatik joan zela argia (Lertxundi); Biharamunean izugarrizko ajeaz esnatu nintzen, bezperan edan genuenagatik eta Marik eman zidan gauagatik (Iturralde); Bezperan ikusi zuen neskaren aurpegia ezin zuen ahantzi (R.
|
|
|
Itxuraz adberbiotik ez oso urrun bada, kasu horretan subjektua da, eta komunztadura egiten du: badira hamar bat urte ez dela etorri/ bada
|
urte
bat ez dugula ikusi.
|
|
2022
|
|
|
1453ko abenduan Maria Aragoiko erreginari esker, Concordia de Val la dol id delakoa sinatu zuten Aragoi, Gaztela eta Nafarroako erresumek, eta
|
urte
bateko bakea hitzartu zuten. 1454ko tregoa hori burutu baiko, beaumontarrek Do nibane Garazi eraso zuten 1455eko martxo bukaeran, eta beste guduka bat ger tatu zitzaien Torralban agaramontarren aurka.
|
|
|
Erantzunez gerla zibila berpiztu zen Na farroan, Gaztelako armada bat Errioxan agertu eta Katalunia matxinatu(): hor
|
urte
bat berantago hasi beharra zen Hamar Urteetako Gerla(). Eskandalu handia piztu zen Europa hurbileko gorteetan.
|
|
2023
|
|
|
Lehenak
|
urte
batez zintzoki maitatu du bere bikotekidea, baina hiru hilabete kanpoan egon eta aski izan da ordezkatua izateko. Bigarrenak bi urte daramatza bikotearekin, bi urte horietan sei hilabete pasa dituzte elkarrekin egon gabe eta ez da engainurik izan.
|
|
|
Irakasle taldeek eta zuzendaritza taldeek zailtasunak dituzte gai honi lehentasuna emateko. Lehentasuna edo presa duten gaiak
|
urte
batetik bestera aldatzen dira, eta orain arte, bederen, ikasleen ahozko komunikazio gaitasuna ez da lehentasuna izan. Ikusi dugunaren arabera, gutxienez, hiru bat ikasturte behar dira ikastetxe bateko irakasle taldea prestatzeko eta lan ildoa ikastetxean sendotzeko.
|
|
|
Jarraipen horri beste zailtasun bat ere gehitzen zaio ikastetxe publikoetan: klaustrokide asko aldatzen direla
|
urte
batetik bestera.
|