|
2008
|
|
|
kurduak eta arabiarrak. Iranen, sei
|
talde
etniko handi daude, eta bakoitzak bere hizkuntza, lurraldea, historia ditu; beraz, sistema federala askoz egokiagoa da.
|
|
|
Oro har, EAEko bertako biztanleek atzerritarrekin duten harremana ondo ikusten dutela ondorioztatzen da ikerketan. Hala, bizitzeko beste leku bat aukeratu behar izanez gero, hirutik bik beste arraza edo
|
talde
etniko batzuetako zenbait pertsona bizi diren leku bat aukeratuko lukete. «Hori da gaur egun gehien gertatzen den egoera; praktikan, jendeak egun bizi den lekua aukeratu du, eta horrek esan nahi du ez duela horren txarto ikusten», azaldu du Aierdik.
|
|
2009
|
|
|
Indonesia munduko artxipelago handiena da, eta, inor bizi ez den uharte txiki ugari baldin baditu ere sei mila inguru, beste hamar mila irlek osatzen duten uharte multzo zabal horretan errealitate anitz daude; orotara 300
|
talde
etniko baino gehiago bizi baitira artxipelagoan. Mutur batetik bestera, hiru orduko aldea egoteaz gain, kilometroak bezainbat errealitate sozial eta politiko dago, eta herri aberastasun hori arriskutsua da erabat zentralizatua dagoen estatu batean; uhartetan zatituta dagoen artxipelagoa pusketan apurtu baitaiteke, Indonesiako estatuaren etorkizuna arriskuan jartzeraino.
|
|
|
Nigerko Deltako auzia 1958an hasi zen, petrolioa aurkitu zutenean. Garai hartan Erresuma Batuko kolonia zen, eta
|
talde
etnikoek ez zuten ahotsik ustiaketa akordioetan. 1993ra arte Shellek 634 milioi upel atera zituen ogoniarren lurretatik, International Crisis Groupen arabera.
|
|
|
Alemaniak berehala onartu zituen herrialde berriak, hango gutxiengoen eskubideak errespetatzeko eskatu gabe. Herritarrak kanporatzen hasi ziren, eta herri batzuk babestu zituzten, beste batzuen eskubideen kaltetan, hau da, tratu ezberdina eman zieten Jugoslavia zeneko herri eta
|
talde
etnikoei. Horrek kaosa sortu zuen, eta herrialdea gerran murgildu zen.
|
|
2013
|
|
|
Afganistango mugan boterea duten taliban talde nagusietako bateko burua zen Nazir. Eskualde horretan jatorrizko
|
talde
etnikoen araberako antolamendu politiko eta soziala dute; horregatik, mugaren bi aldeetako taldeek harreman handia dute elkarren artean, eta denak daude AEBetako okupazioaren kontra. Tokiko gobernuekin izan beharreko harremanak, ordea, gatazka handiagoa sortzen du.
|
|
2014
|
|
|
«Horregatik, gure parte hartzea kontuan hartzen ez duen edozein konstituzio eredu ez da zilegi izango guretzat». Maputxeak Txileko
|
talde
etniko handiena dira: herritarren %9 inguruk dute jatorri maputxea.
|
|
2016
|
|
|
Zure sexualitatea ezkutatuz gero, oharkabean pasa zaitezke.Halere, hirietatik herrixketara aldea egongo da, ezta. Bai, baita eremuen arabera ere. Tanzanian, adibidez,
|
talde
etniko batzuk daude non emakumeak elkarrekin ezkontzen diren. Are gehiago, emakume bat emakume batekin baino gehiagorekin ezkon daiteke, eta hiltzerakoan batera ehorzten dituzte.
|
|
2021
|
|
|
Rojavan jaio zen, Siriaren menpeko Kurdistanen, Al Hasaka eskualdean, duela 55 urte. Arabiar sunita izanda ere, arabiarrez eta kurdueraz abesten du, eta beti mintzatu da eskualdean bizi diren
|
talde
etnikoen arteko elkarbizitzaren alde. Bere musika Rojavako aniztasun horren isla da, Suleimanen beraren esanetan.
|
|
|
Obamaren eta demokraten gobernuari eginiko kritikek argi uzten dute herrialde horretan arraza gorrotoa estrukturala eta norabide anitzekoa dela, klasismoari lotua dagoena. Alde horretatik, Estesek hainbat adibide ematen ditu, ikus dadin lehen presidente beltzak zurien aldeko politikak aplikatu zituela, are beste
|
talde
etniko gutxiagotuen kalterako izan zitezkeenean ere. Irakurketan zehar, behin baino gehiagotan etorri zaizkit akordura arrazismoa lantzen duen eta 2004an estreinatu zen Crash film amerikarraren harira, Obamaren agintaldian bertan, Paul Haggis zuzendariaren hitzak:
|
|
|
Txinarekin, bai, harreman gehiago daude. Baina Txina dago, halaber, zenbait
|
talde
etnikoren erakunde armatuen atzean, eta, azken batean, Pekinek bere onura nahi du beste ezeren aurretik. Militarrak ez haserrarazteko, urrats bat atzera egin zuen Txinak, baina herrialde egonkor bat nahi du batez ere:
|
|
2022
|
|
|
Nahiko ohikoak dira gatazkak Sobietar Batasuneko kide izandako bi errepublika horien arteko mugan, baina azkar baretu ohi dira. Moskuk eskualdea banatu zuen, baina guztiz aintzat hartu gabe non zeuden
|
talde
etnikoen kokalekuak.
|
|
|
Bi herrialdeen arteko tentsioa Sobietar Batasuna desegin ostean sortu zen. Gainerako errepublika sobietarren moduan, Kirgizistanek eta Tajikistanek independentzia eskuratu zuten, baina Moskuk ezarri zituen mugak,
|
talde
etnikoen banaketak guztiz aintzat hartu gabe. Isfara ibaiaren alde batean Tajikistango Sughd probintzia dago, eta bestean, Kirgizistango Batken eskualdea.
|
|
|
Nik pentsatu dut aurre egitea horri. Iruñea multietniko bati buruz ari banaiz, nola saihestu gure
|
talde
etnikoaren presentzia?».
|
|
|
Gatazkaren erdigunean daude Etiopiako
|
talde
etniko nagusien arteko tentsioak. TPLF 1991tik egon zen gobernu nazionalean, baina 2018an EPRDF Etiopiako Herriaren Fronte Iraultzaile Demokratikoa koalizio gobernuak agintari berria izendatu zuen, eta lehen ministroak Oparotasunaren Alderdia sortu zuen.
|
|
2023
|
|
|
Etnia askotarikoetako herritarren interakzio sozial mugatuaren eta kontakizun nazionalisten hegemoniarengatik, alderdi konfesionalak garaile atera izan dira bozetan. Azkenekoetan, urriaren 2an, berriz ere alderdi nazionalistek lortu zuten boto gehien hiru
|
talde
etniko nagusietako bakoitzean, eta, hortaz, pisu erabakigarria izango dute parlamentuan.
|