|
2002
|
|
|
Garbi gera bedi, beraz, informazioaren gizartean hiritarren eskura jarriko diren era orotako ekimenak, kultura eta heziketan eragingo duten ekonomia ekimenak bereziki, bultzatu ezean, aro berriarekin
|
sortutako
hizkuntzak (mediatikoak eta telematikoak) interpretatzeko bitartekoetatik baztertu den hiritarra baztertu soziala eta politikoa izango dela. (Baztertua bilakatuko dela edo baztertua izaten jarraituko duela).
|
|
2007
|
|
|
Horretaz gain, analisiak kontuan hartu behar du Txillardegik, Euskararen Erabileraren Kale Neurketa bera oinarri, sortu zuen Soziolinguistika Matematikoak egindako ekarpena. Azken garai honetan hizkuntzen eraRosa Ramos –Neurketaren konplexutasuna bileraz hausnartzeko boladan dagoen hiztunaren alderdi emozionalari eta psikosozialari garrantzia kendu gabe, ezin dugu bazterrean utzi hiztun elebidunek
|
sortutako
hizkuntza komunitateak egituratzeko eta hiztun berriak erakartzeko daukan (edo ez daukan) indarraren garrantzia; hau da, egiturazko aspektuen garrantzia. Izan ere, pisu guztia hiztun elebidunen jokaeran jartzen badugu, hurrengo urratsa izan daiteke ezagutza eta erabileraren arteko aldearen erantzukizuna hiztun horien leialtasun faltari egoztea, gainerako eragileei, hiztun elebakarrei hain zuzen (eta gizartean elebakarren eta elebidunen artean gertatzen den elkarreraginari), inolako garrantzirik eman gabe.
|
|
2008
|
|
|
A. Renteriaren aipamen latz horren atzean dena aztertzea lerroalde honen helburua litzateke. Era batez, Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP, Office Public de la Langue Basque) eragina zein den ebaluatzeko goizegi da, egitura gaztea baita, jakinez urteak eta urteak behar baitira hizkuntza baten egoera aldatzeko24 2004ko uztailaren 9an
|
sortutako
hizkuntza politikarako egitura publikoak 2007an bete du hizkuntza politikarako proiektuaren lehen urtea.
|
|
|
Fenomeno hori aztertzeko, lehen hizkuntza (LH) eta hizkuntza gaitasuna gurutzatu ditugu, eta hortik
|
sortutako
Hizkuntza Bilakaeraren Indizearen (BILA) emaitzak erabili.
|
|
|
Hortik abiatuta, zirkulu funtzionalari eginiko kritika —helburu operatibo eta konprometituekin
|
sortutako
hizkuntza beharra biziberritzeko eredua dela— zehatz daiteke. Hemen, kontua ez da ereduaren defentsa arrazoitzea, baizik eta haren ezaugarriak identifikatzea.
|
|
2009
|
|
|
Masak manipulatu nahi dituzten pertsonek eta entitateek auzi hau ondo ezagutzen dutela argi dago, nahiz eta beharbada ezagutza hori inkontzientea izan. Orwellek 1949an publikatu zuen 1984 liburuan, gobernuak
|
sortutako
hizkuntza berria (newspeak) deskribatzen du. Hizkuntza berri horrekin jendearen pentsatzeko era moldatu nahi dute gobernutik, eta baita lortu ere.
|
|
2010
|
|
|
Garai batean progresista eta komunista batzuek ikuspuntu hau bultzatu eta teorizatu zuten: munduko langileria alienatua eta zapaldua askatzeko, langileen eta mugimenduen arteko komunikazioa bermatu behar zen; gainera, hizkuntzak ere alienazioa suposatzen du, menperatzaileek
|
sortutako
hizkuntzatik aterata ere askatasuna lortuko litzateke. Esperantoa, adibidez, izan zitekeen hizkuntza egoki bat horretarako.
|
|
2011
|
|
|
" Espainiako Gorteetatik datoz herri euskalduna ukatzen zein euskaldunon eskubideon aurkako hizkuntza politika menderatzaileak onartzen dituzten erabakiak". EHEren iritziz euskarari eman behar zaio lehentasuna," egoera iraultzeko bertatik bertara adostu eta
|
sortutako
hizkuntza politika burujabea behar dugula aldarrikatu behar dugu". Gizarteari euskaraz bizitzeko hautua egiteko deia egin dio.
|
|
|
Eta estatuentzat hizkuntza zein kultura ordezkapenarekin jarraitzeko edozein bide da zilegi: eskolak ez du euskalduntzen, eta hala ere, hirueleaniztasuna, TIL eredua,... bultzatzen dute, arlo guztietan euskaldunon eskubideen urraketa etengabea da... Egoera iraultzeko bertatik bertara adostu eta
|
sortutako
hizkuntza politika burujabea behar dugula aldarrikatu behar dugu. Euskaraz Bizi den herria eraikitzeko, euskara lehentasunezkoa izatea ezinbestekoa da.UEMA da euskarari lehentasunezko tokia emateko tresnetako bat.
|
|
2013
|
|
|
Azken aurreko liburuaren izenburua bera Jalgi hadi plazara Etxepareri eginiko erreferentzia da, baina nortasun lesbiarra plazaratzearen analogia eginez; liburu berean Euskaltzaindiak Etxeparek idatziriko testu pornografikoak ezkutatzearekin lotua dago Ezpeldoik argitu behar duen kasua. Parodiaz gain, Iratxe Retolazak dio Ipar Euskal Herrian
|
sortutako
hizkuntza eredua kritikatzen duela Bordak (2010, 136). –Katolizismoaren eta patriarkatuaren eredu ere badena, eta bestetik, Hego Euskal Herrian sorturiko ereduari ere kritika egiten dio, merkantilizazioaren eta profesionalizazioaren eredu delako?.
|
|
|
Bertan, hizketaberriaren (newspeak) printzipioak azaltzen ditu. Estatu totalitarioak
|
sortutako
hizkuntza da hizketaberria; bere helburua jendea kontrolatzea da, pentsamendua eta mundu ikuskera kontrolatuz. Soziolinguistika eta hizkuntzaren plangintza ez dira gutxietsi behar!
|
|
2015
|
|
|
Lluis Aracil ek
|
sortutako
hizkuntza normalizazio kontzeptua, askotan baliatu du euskararen aldeko mugimenduak. Horren adibideak dira, besteak beste, Eusko Legebiltzarrak 1982an onartu zuen Euskararen erabilera normalizatzeko oinarrizko Legea eta, 1997an, Euskararen Unibertsoa Jardunaldietan bultzatu zen Hizkuntzaren Normalizaziorako Plan Estrategikoa.
|
|
|
Egokia izan zen bertan
|
sortutako
hizkuntza eredua, Lapurdiko itsasbazterreko hizkeran oinarritua: bizilagun multzo handiko eskualdea zen, bizimoduz aurreratua, herri hazi samarrak zituena, eta eguneroko jardunean euskara zerabilena.
|
|
|
Saioaren hasieran aipatu da, Erdi Aroan zehar, Mediterraneo inguruko herrietan sortutako lingua franca. Dirudienez, alderdi hartako hizkuntzak bata bestearekin nahastuaz gauzatu zen, eta gisa horretara
|
sortutako
hizkuntzak dira pidginak.
|
|
|
Islandia inguruetan ere jardun zuten euskaldunek balea arrantzan, eta hartu eman horietan
|
sortutako
hizkuntza bereziaren albisteak argitaratu zituen Nicolaas G. H. Deen holandarrak 1937an (orain in ASJU 25 (1991): 321).
|
|
|
" Litekeena da Afrikatik duela 60.000 urte atera zen gizakiak hizkuntza komun bat eta hizkuntza horrek jarraitutasuna izaitea euskarara heldu arte. Egitura kontsideratuz, badirudi duela 30.000 urte inguru
|
sortutako
hizkuntza dela". Euskaldunak nundik nora sortu eta hedatu ziren?
|
|
2016
|
|
|
Jakina, batzuetan helburu sinbolikoetarako sortzen diren hizkuntza irizpideak oso arruntak dira. Beraz, argudiatu daiteke hiztun konprometituek eta gizarte zibiletik
|
sortutako
hizkuntza ekintzaileek (edo" hizkuntzazaindariek") hizkuntza menperatu ahal izateko ikasten jarraitu behar dutela estatus sinbolikoa ere lortzeko. Jarrerak aldatu daitezke, eta Man uhartean erakutsi den bezala, Kornualles eta mundu osoko testuinguruetan, grabaketa nahikoak badaude, ez da inoiz beranduegi hizkuntza bat biziberritzeko.
|
|
2017
|
|
|
Gure esparruan jarri ohi den adibidea latinarena da. Nahiz eta latinetik
|
sortutako
hizkuntzak jakin, ez gara gauza latina ulertzeko. Eta beti latina hartzen dugunez eredu, ziurtzat ematen da duela bi mila urteko euskara entzungo bagenu ez genukeela ulertuko.
|
|
|
Horregatik, Y kromosomen aldakortasuna ikertzen bada gaur egungo populazioetan, lerro genealogikoetan gora egin ahal izango dugu arbaso komun bateraino iritsi arte, hildako hizkuntza baten berreraiketan erabiltzen den antzeko prozedura erabiliz, harengandik
|
sortutako
hizkuntza eta dialektoetan aurkitzen diren antzak eta desberdintasunak kontuan hartzen baitira. Denboran zehar zenbat mutazio pilatu den jakindakoan, posible izango da jakitea gizataldeak zein momentutan bereizi ziren edo harremana galdu zuten.
|
|
|
bat desagertu beharrean, biak nahastea berri bat sortuz. Egoera hau egonkorra izan daiteke, hala
|
sortutako
hizkuntzak haurren ama hizkuntza izaten hasten direnean, Kreolera mintzairak adibidez, edo iragankorra bietako bat galtzen denean. Kasu honetan daude spanglish eta
|
|
|
Historikoki Euskara mintzatua izan den eskualdean baino zabalduagoa zatekeela pentsatzekoa da, berbera edo haren kiderik, eta hizkuntz familia baten partaide izango zen, dudarik gabe. Honek iragan urrunera garamatza, Colin Renfrew aditua, adibidez, Afrikatik atera zen lehenengo homo zabalketaren ondorioz
|
sortutako
hizkuntza dela baieztatzera iritsi da.
|
|
2018
|
|
|
Javik eta Nikok euskara behar zuten Edurnerekin zeukaten maitasun harremanarekin aurrera egiteko eta" behar natural" horren indarrak eraman zituen euskara ikastera. Hain zuzen ere, nahiz eta euskararik ez jakin, egoerak
|
sortutako
hizkuntza premiara egokitu ziren biak ala biak, eta" behar natural" hori izan zuten euskara ikasteko akuilu.
|
|
|
Gaur egun, lan munduko harremanak pertsonen arteko harreman intimoenetarako eta hurbilekoenetarako zubi izaten dira. Lan harreman horietan
|
sortutako
hizkuntza ohiturek eragin betea dute lankideen arteko bikote harremanetan eta, elkarbizitzarako pausoa emanez gero, baita etxeko hizkuntza ohituretan ere.
|
|
|
Gaur egun, lan munduko harremanak pertsonen arteko harreman intimoenetarako eta hurbilekoenetarako zubi izaten dira. Lan harreman horietan
|
sortutako
hizkuntza ohiturek eragin betea dute lankideen arteko bikote harremanean eta, elkarbitzitzarako pausoa emanez gero, baita etxeko hizkuntza ohituretan ere.
|
|
|
Gaur egun, lan munduko harremanak pertsonen arteko harreman intimoenetarako eta hurbilekoenetarako zubi izaten dira. Lan harreman horietan
|
sortutako
hizkuntza ohiturek eragin betea dute lankideen arteko bikote harremanean eta elkarbitzitzarako pausoa emanez gero, baita etxeko hizkuntza ohituretan ere.
|
|
|
Gaur egun, lan munduko harremanak pertsonen arteko harreman intimoenetarako eta hurbilekoenetarako zubi izaten dira. Lan harreman horietan
|
sortutako
hizkuntza ohiturek eragin betea dute lankideen arteko bikote harremanean eta elkarbitzitzarako pausoa emanez gero, baita etxeko hizkuntza ohituretan ere.
|
|
2019
|
|
|
...aburpena. gaur egun munduan hitz egiten diren 7.000 inguruko hizkuntzen artean, 2.500 gutxi gorabehera galzorian daudela jotzen da. adostutako zenbaki hori oso zalantzan jarri dugu artikulu honetan, uste baitugu heriotza arriskuan dauden hizkuntzen kopurua behetik kalkulatuta dagoela, zeren eta soilik hizkuntzen %5 baino gutxiago igo daitezke esparru digitalera. artikulu honetan arrakala digitalak
|
sortutako
hizkuntzen heriotza masiboaren ebidentzia aurkeztuko dugu. • Hitz gakoak:
|
|
2021
|
|
|
hasteko, hizkuntzaren eta dialektoaren artean desberdintzeko arazoagatik eta, bestalde, batzuetan ez dagoelako garbi hizkuntza bat tokiko edota migranteen hizkuntzatzat hartu behar ote den. Hemen 2019an Errusiako Zientzien Akademiako Hizkuntzalaritza Institutuak
|
sortutako
hizkuntzen zerrenda (http:// jazykirf.iling ran.ru/ list_ 2019.shtml) hartuko dugu oinarritzat.
|
|
2022
|
|
|
Aktitudeak: Asoziazioen ondorioz
|
sortutako
hizkuntzarekiko juzku eta sentimentu ebaluatibo/ afektiboak dira.
|
|
|
Aktitudeak aurretik aztertutako asoziazioen ondorioz
|
sortutako
hizkuntzarekiko juzku eta sentimendu ebaluatibo/ afektiboak dira. Maila ezberdinetan bereizi ditugu:
|
|
|
Kreolea? Esklaboek
|
sortutako
hizkuntza, gaur herrialdean funtzio ez formaletan ia guztiek hitz egiten dutena. Bihozkada.
|
|
|
Azken mezu hau jatorrizko hizkuntza batzuetan ere ezagutu dugu, hizkuntza indigena askori" dialekto" deitu izan zaie, hizkuntza estatusa ukatuz. Kreolearen kasuan, esklaboek frantsesa eta afrikar elementuak nahastuz
|
sortutako
hizkuntza izanik, horri heldu izan diote indar minorizatzaileek hizkuntzaren estima zauritzeko orduan.
|
|
2023
|
|
|
Etsigarria da EAEko Hezkuntza Legea berrian duela 40 urte
|
sortutako
hizkuntza ereduak mantetzeko asmoa. Argudio moduan jarri da gurasoek eredu desberdinen artean aukeratzeko askatasuna bermatzea.
|