|
2015
|
|
|
Bertsoarekin harreman zuzenik ez dudan aldetik ekin diot hau idazteari, bertsoarekin harreman zuzenik ez dudala uste izango baituzu irakurtzen duzun horrek, eta horrexegatik egin baitidate enkargua aldizkari honetako arduradunek ere, niri, hain zuzen, ale bat ekartzekoa, bertsolarien agerkarira. ...rekin, aspaldikoa izan arren, eta jakin gabe lotura hori badela, gainera, hizkuntza honetan mintzo garen gehienon halabeharrezko bistazko ezagutza baino zertxobait estuagoa; eta eskatu didate alea osatzeko, gainera, juxtu loturarik eza hori lausotzen joan zaidan ikasturtearen ostean, bistazko ezagutza baino ezagutza koska bat sakonago horretatik makina bat urte pasatu diren honetan, bertsoa etxera
|
sartu
zaidanean, eguneroko elkarrizketa eta goizaldeko matraka dezentetara.
|
|
|
Ez dut tokia deskribatuko; imajinatu nahi lukeenak, aski du Grease ko hanburgesa jatetxeko partea errepasatzea. Beraz, 50eko hamarkadan futurista eman nahi zuen hanburgesa, tipula uztai eta marrubi irabiatuen fabrika hartara
|
sartu
ginen. Atean, zain genuen zerbitzari bat, gizon heterosexual kanonikoen ehuneko berrehunaren atseginerako prestatua (norberak irudika dezala parte hori).
|
|
|
“Tamalez nahi baino bilketa eskasagoa egin dut, jakin badakidalako horrek garrantzia handia duela. Elkartean zuzendaritzan
|
sartu
nintzenean ohartu nintzen horren balioaz, duela 18 urte inguru, eta ahal dudanetan materiala eramaten saiatzen naiz, gure etxe eta karpetatan baino hobeto gordetzen eta artxibatzen eta katalogatzen dituztelako besteak beste, eta badakidalako bilketa lana garrantzitsua dela, eta egunen batean nik zerbait banu badakidalako non egongo den, baita beste inork balu ere”.
|
|
2016
|
|
|
Hor hasi zen jendea ohartzen idazteko zuen gaitasunaz, eta Lete bera ere orduan hasi zen poesia lantzen; hori izan zuen ibilbide literarioaren abiapuntua. Ez dok Amairu taldean, berez, testuak lantzeko
|
sartu
zen; Lurdes Iriondo ezagutzeak eraman zuen kantura. Dena den, inoiz ez zuen utziko antzerkia albo batera, urte haietan ere aritu baitzen bizpahiru aldiz aktore lanetan.”
|
|
|
Eta hizkuntzak? Guk ingelesez askorik ez dakigu… Bueno, Interneten herrialde gonbidatuetako inprobisazioaren inguruan irakurriko dugu eta… Non
|
sartu
gara baina! ”.
|
|
|
Ez badago komunikaziorik, ez dago ekoizpenik, ez olerkirik, ez tradiziorik; ez dago ezer ere. Entzuleengana ez iristekotan, hobe nuke Cynghanedd egitera kobazulo batera
|
sartu
eta ez handik atera ilea mozteko ere!
|
|
|
Gizonek egin izan dute eta, gainera, gizonek taldean eta tabernetan. Hor ezin izan dute emakumeek
|
sartu
. Eta gaur egun ere oraindik nahiko giro testosteronatua egoten da.
|
|
|
Galesez ez genekien euskaldunok ere, sentitu, sentitu genuen zirrara, eta ez nolanahikoa, Tabakalerako saioan Karen Owenek Europa gaiari kantatu zionean. Dub base ilun eta eder baten gainean, ahots sendo eta minez, bere poema eman, esan, bota zigun; eta ulermenaren mugen gainetik, edo hobe esan azpitik, sakonagotik, entzuleon barruetaraino
|
sartu
zen.
|
|
|
Gogoratzen ditut bi lurralde puskatutako bi ahots mugaz hizketan, gogoratzen dut Yunetek eragin zidan hotzikara, kantatzen hasterako. Hauskortasunaren aldeko edo kontrako iraultza oihu baten antzeko zerbait
|
sartu
zidan sabelean. Badaramat oraindik.
|
|
|
Eta aste osoa pasako zuena nirekin. Rekalde tabernatik Gure hitzak kantua jarrita agurtu gintuztenean konturatu nintzen horrekin, edo hurrengo goizean bestela, nahi baino lo gutxiago eginda autoan
|
sartu
eta igandeak kantu bera jarri zidanean. Gure hitzak direlako, Zipreko, Kubako, Galesko, Mallorkako, Austriako, Mexikoko eta Euskal Herriko hitzak, altxatzeko hitzak, erortzeko hitzak, erotzeko hitzak, esateko hitzak.
|
|
|
Hasieran, oso bertsio girotik gentozen, geure burua ez oso serioegi hartzetik eta jendeak gu ere ez oso serio ikustetik, era berean. Lehenengo diskorako baxu jotzaile bat
|
sartu
zen, talde ikuskera hartu genuen eta gure kantak jotzen genituen. Espazio aldetik bertsozaleek antolatutako saioak izatetik, musika eszenan sartzen hasi ginen.
|
|
|
Askotan, lanik handiena hori izaten da: norberaren buruari ez onartzea zulora
|
sartu
izana. Onartzen duzun mementoan hasten zara gora egiten.
|
|
|
Hein batean horregatik ari gara hain gustura: desafio bat da soka mehe horren gainetik ibiltzea, jakinda batzuetan asmatuko dugula eta beste askotan hanka
|
sartu
eta mina eragingo dugula. Intentzioa onerakoa da, eta merezi du arrisku hori hartzea.
|
|
|
Aldizkarian ordu asko
|
sartu
dituztenak eskuetako hatzekin zenbatu daitezkeela egia da, baina gainerako ehunka guzti horiengatik ez balitz, sareagatik, bertsozaleen familia handiagatik, mirari txiki baten eraginez baietz esaten duten guztiengatik izan ez balitz, Bertsolarik ez zituzkeen 25 urte bete izango. Ezta bakarra ere.
|
|
|
Izatez, aldizkarian ordu asko
|
sartu
dituen jendea, bi eskuetako hatzekin konta daiteke.
|
|
|
Haren alboan, diru kontu prosaikoak hizpide, Xanti Jaka. Haien akuilupean aritzen ginenon artean, Laxaro Azkune, Kristina Mardaras, Andoni Egaña, Koldo Tapia eta ni neu ginen, nire akorduan, gune guneko planetak, nahiz beste satelite batzuk ere izaten ziren tartean,
|
sartu
irtenean. Talde horrek zehazki noiz arte iraun zuen, horixe ez dakit garbi, baina bai dozena bat urte baino gehiago aritu ginela; dezentez gehiago, seguruenik.
|
|
|
Eskaera onartu orduko, eta ikusita zeintzu ginen iritzi artikulu bana idaztekoak, beldur nintzen denok gauza bera esango ote genuen: ezinezkoa zirudien egitasmoan
|
sartu
izanaren erru guztia Joxeanek zeukala, alegia. Izan ere, berak deituta egin genuen lehen bileran (edo bigarrenean, Donostiako Antiguan izan zela uste baitut), horrelako aldizkari bat (National Geografic zuen Joxeanek eredutzat) bertsolaritzaren alorrean ezinezkoa zela erabaki genuen, aho batez erabaki ere.
|
|
2017
|
|
|
Kontuak kontu, txapelketa hasteko zorian zela uko egin zion Jon Sarasuak bertan parte hartzeari. Patu puta zer den, haren ordez Aitor
|
sartu
zen, Jonen anaia, ordezko zerrendan buru buruan zegoen eta.
|
|
|
Aitak, orain bere zalantzak ditu”. Enbeitaren bertsoak ere onak dira, baina ezin hemen denak
|
sartu
, eta Andonirenak ere bi baino ez ditut aldatuko (Egañaren lehena eta hirugarrena, bertsoaldiko lehena eta bosgarrena):
|
|
|
Arratsaldean, Anoeta estadio inauguratu berrian Realak eta Madrilek jokatzen zuten partidaren aipamenarekin hasi zuen Iturriagak bere saioa. Eta Aritz Lopategi kartzelako lanean ari zela Kodrok gola
|
sartu
eta Belodromoko barea kanpoko olatuak zapuztu zuen.
|
|
|
Bai, bueno, tranpatxoa egin dut; 2001ekoa baita bertsoaldi hori. Baina, une hartan sentitu nuena sentituta,
|
sartu
beharra neukan, derrigor.
|
|
|
Andoni Egaña, Sustrai Colina, Igor Elortza, Jexux Mari Irazu, Unai Iturriaga, Maialen Lujanbio, Jon Maia eta Aitor Mendiluze. Colina eta Mendiluze lehen aldiz
|
sartu
ziren finalera. Lujanbioren eta Egañaren erakustaldiaren final moduan geratu zait iruditegian.
|
|
|
Perretxiko hori bazenik ere hor jakin genuen ez gutxik. Egañak Maiarekin egin zuen kartzelan diren beterano eta
|
sartu
berriaren elkarrizketa hura ere itzela izan zen. Kartzelako lana, “Aturritik Ebrora herri bat badela”… famatu egin den gai bakarretakoa.
|
|
|
bertsozaleek
|
sartu
|
|
|
|
sartu
begirada:
|
|
|
|
sartu
nahi lurpean
|
|
|
Tabernazalea zen, baina oso gizon langilea aldi berean”, jarraitzen du Asentsiok. “Pixka bat edaten zuenean zen bertsolaria, bestela batere ez”,
|
sartu
da Bixente.
|
|
|
|
sartu
didazula!
|
|
|
“Iztio baserria Orandatik Azpeitia aldera dago lehengo bide zaharrean. Baserri hori Martzial Uzinek erosi eta soroetan zumea
|
sartu
zuen. Urtero zumea ebakitzera Landetako kuadrilla joaten zen eta Joxe Agirre, idiekin garraioan ibiltzen zenez, hari deitu omen zioten zumea Iztiotik errepidera jaisteko.
|
|
|
Lehen unetik harrapatu ninduen hizkuntzak, ez dakit zergatik. Rosariora itzultzean euskal kulturan murgildu nintzen, euskal musika entzuten hasi nintzen –Berri Txarrak batez ere, eta 2008 urtean euskal etxera
|
sartu
nintzen lehenengo aldiz, hainbeste interesatzen zitzaidan hizkuntza hori ulertu nahian.
|
|
|
Hortik aurrerakoak, bakoitzak bere komenentzira kontatzen ditu oraindik ere. Zarauztarrek
|
sartu
ziotela lehen arpoia; getarriarrek eutsi ziotela baleak ihesari eman zionean; batzuk parte hartze handiagoa izan zutela besteek baino… Kontua da Zarauzko moila txikiegia izaki, Getariakora eramatea erabaki zutela batzuek eta besteek. Eta orduan hasi ziren xextrak.
|
|
|
naiz berak baliari/ batere
|
sartu
ez.
|
|
|
Kontxan laga biarrian/ mollan dute
|
sartu
|
|
|
Hantxe
|
sartu
ninduten/ lehenengoz potera
|
|
|
Eta eredu bezala ez zuen Xenpelar bera erabili, ordurako mende bat igaroa baitzen hil zela, Oiartzungo Antonio Lekuona Matxio baizik. Kontatzen dutenez, igande goiz batean Antonio Valverde mezatan zegoela
|
sartu
omen zen baserritar hori, eta bururatu omen zitzaion margolariari Xenpelar horrelakoxea izango zela. Mezatatik irtetean proposatu zion ea modelo gisa posatzera etxera etorriko zen.
|
|
|
Beti lekuz kanpo egoteko dohaina omen zuen. 80ko hamarkadaren hasieran Tafallako Cuatro Esquinas tabernan ardo bat edaten ari zela, PSOEko buruzagi batzuk
|
sartu
omen ziren eta jota bat kantatzeko eskatu omen zioten. Honela kantatu zuen eta ez zioten bigarrenik eskatu:
|
|
|
Besteak beste, Alfredo Bryce Echenique eduki nuen irakasle. Paueko fakultatean klase batzuk ematen hasi nintzen, eta Baionakoan
|
sartu
nintzen, ondoren, Hizkuntzak eta Zibilizazioak katedran. Aspaldi jubilatu nintzen, baina bulego txiki bat daukat oraindik han, eta joaten naiz lan egitera.
|
|
|
Fontes Linguae Vasconum aldizkarian argitaratu nuen multzo bat, Cuadernos de Etnologíaren separata batean ere bai, eta Igela aldizkarian ere bai, azkenik. Joxe Martin Elexpuruk Euskal lizunkeriaren antologian ere
|
sartu
zituen batzuk.
|
|
|
Imanol Lazkanok dio eskeko kopla generorik jolastiena zela, libreena, eta edozer gauza egiteko aukera ematen zuela eta eman dezakeela: adarra jo, kritika egin, ziria
|
sartu
eta baita kirtenkeria batzuk esateko ere. Horren lekuko da azken hamarkada honetan Zarauzko Putzuzulo gaztetxeak urtez urte antolatu duen Kopla Txapelketa ere.
|
|
|
Ibilbide honetan ez dira
|
sartu
Bilbon bertsolaritzarekin zerikusia duten leku guztiak; falta dira Vistalegre zezen plaza edo Bilboko Kafe Antzokia, eta horiek gabe nekez kontatu daiteke hiriaren bertso historia. Ibilbidean 13 geldialdi bildu ditut, egungo Bilbo gustagarri eta modernoenetik abiatuta bertsolaritza bazter guztietan topa daitekeela frogatzeko asmoz.
|
|
|
|
sartu
ziren nire
|
|
2018
|
|
|
Esfera publikoa ere sozializazio gune bat da. Hitzetik Hortzera telebistako saioa jende askoren egongelan
|
sartu
zen, eta bidea ireki zien plazara joaten has zitezen. Telebistaren aroa agortzen ari denean, bertsoa.eus webgunea bertsolaritzaren Youtube bihurtzen hasi dela dirudi.
|
|
|
Abangoardia batek beti izan behar du nolabaiteko distantzia bat bere erreferentziazko ‘masarekiko’ Beti egon behar du aurretik, baina, aldi berean, uztartu egin behar zaio jarraitzen dion jendeari. Agian
|
sartu
gara abangoardiaren abangoardiaren abangoardian, eta egin duguna da prozesuak azkartu, prozesuak gero eta laburragoak izan daitezen bultzatu, eta jarraituko duen aski jende ez izatea ekar dezake horrek. Horregatik, masa kritikoa oso garrantzitsua da.
|
|
|
Iraultzaren zati bat emana dago: generoa
|
sartu
da, generoak eraberritu du edukia, eta eraberritu du bertsolaritza osoa. Izan ere, bertsolaritza soziozentrismora eraman dutenak esango nuke emakumeak izan direla.
|
|
|
Ondorengo Paulo Iantzi sariketetan ez zuen parte hartu Bautistak, baina 1983 urtean hasi eta 1992 urtea arteko Nafarroako Txapelketa guztietan hartu zuen parte. 1983ko eta 1984ko finaletan
|
sartu
zen.
|
|
|
Maizterrak ziren, eta hilketaren garaian 1.400 pezeta zor omen zizkioten nagusiari. Etxeko txekorra saldu berri omen zuten, baina dirua etxean eduki beharrean Tolosako aurrezki kutxan edo bankuan
|
sartu
omen zuten. Kontua omen da, Barandiaranen arabera, txekor hori Luxiano tratanteari saldu ziotela egunez, eta itziartarra gauez itzuliko zela lehenago han utzitako diruak lapurtzera.
|
|
|
poz dardara bat
|
sartu
zitzaigun
|
|
|
Azkeneko bertsoan ikusten denez, dinamita kartutxoaren auzian akusatuak izan ziren hiruren izenean sortuak dira bertsoak, baina gero, zabaldu ziren bertso-paperengatik Tomas Alcaine bakarrik epaitu zuten, Txirritarekin batera. Sumarioko agiri gehienak falta direnez, ez dakigu instrukzioan Hualde eta Mendiola ere
|
sartu
ote zituzten auzian hasieran, baina segur aski deitu izanen zituzten deklaratzera, eta bide horretan noizbait ere erabaki izanen zen kulpagabeak zirela.
|
|
|
Eromena izan omen zen hura, bai: guardia zibilek
|
sartu
behar izan zuten tartean, “la algazara pública revistió caracteres de desorden y tuvo que intervenir una pareja de la guardia civil”. Zertarako muturra sartu, ordea, eltzetzuek?
|
|
|
guardia zibilek sartu behar izan zuten tartean, “la algazara pública revistió caracteres de desorden y tuvo que intervenir una pareja de la guardia civil”. Zertarako muturra
|
sartu
, ordea, eltzetzuek. Kazetariaren azken ohar horrek pentsarazten digu kasaila eta liskarra sortu izanen zirela aldekoen eta kontrakoen artean.
|
|
|
Bilatzailean “bersolari” sarturik, prentsa zaku hartatik gauza interesgarri franko bildu genuen. Ondotik, lagunak “versolari” ere
|
sartu
zuen, zer gerta ere. Adiskideak badaki euskaraz, baina ez du euskal mundua bizi eta, konparazio batera, bertsolari guziak (lehengoak nahiz gaur egungoak) arrotzak zaizkio.
|
|
|
Bertzea, berriz, prentsan ere aipatu da: Fernando Maiora ikertzaile artaxoarrak kasuko epaia eskuratu du, guk bezalaxe, Nafarroako Errege Artxibo Nagusian, eta haren zati bat
|
sartu
du berriki plazaratu duen liburuan, Léxico autóctono histórico de Navarra II izenburukoan [9]. Patziku Perurenak egunkarietara bidaliriko eskutitzari esker izan genuen guk azken horren berri. [10]
|
|
|
Bertso-paperak aireratu baino urte pare bat lehenago, 1913ko abuztuaren 3an, igandea, herrian barna bueltaxka bat eman eta tragoxka batzuk hartu ondotik, arratseko hamarrak aldera
|
sartu
zen etxera Eusebio Babaze, Legasako orduko alkatea zena. Arozkenean, bi seme alaba ttikiak ordukotz lo ziren eta ohatzean esperoan zuen emazte gaztea.
|
|
|
Arozkenean, bi seme alaba ttikiak ordukotz lo ziren eta ohatzean esperoan zuen emazte gaztea. Maindire azpira
|
sartu
aitzinetik, kanpoan oihu batzuk adituta, leihora atera zen. Zer ari ote ziren han barna Tomas Alcaine eta Frantzisko Mendiola?
|
|
|
Gizona, nahastetan zertan
|
sartu
|
|
|
Ateratzen dituzu eskuak patrikatik eta partida gaizki hasi dela konturatzen zara. Gol bat
|
sartu
dizute ia hasi aurretik. Lekua arrotza da eta jokoz kanpo harrapatu zaituzte.
|
|
|
Bai, guztiak eragiten du. Bakoitzaren biografia idaztera
|
sartu
ez banaiz ere, atal batean azaltzen dut Oiartzunen nabarmena dela elizara joateko ohiturak behera egin duela. Garai batean astero astero joaten ziren elizara kantatzera, eta hori kantatzen ikasteko gune bat zen, belarria egitekoa.
|
|
|
Intonazioa mendebaldartu egin da, tenperazioan
|
sartu
gara. Lexoti eta Joxe Juakin Mitxelena ateratzen ziren pixka bat horretatik, eta bereziki doinu batzuetan.
|
|
|
Ikerlari batzuek Iparraldean aurkitu dute horrelako kantaera, kantaera neutroa deitzen diote, erdibideko soinu horiek daudelako. Eta bereziki doinu horretan eta Laboaren Ihes betea zilegi balitz (Elizan
|
sartu
ziradenian) doinuan, erdiko zerbait egiten dute zaharrenek; ezin da esan maiorra edo minorra egiten duten. Koxmek, Juanitok, Xamoak edota Alaiak, oro har nire laginetan, maiorrean edo minorrean kantatzen dute.
|
|
|
Azken puntua azkarrago abesten da, oro har, aurrez pentsatu delako. Joxe Juakin Mitxelenak esaten zuen azken puntua ez zuela pentsatzen, baina Antton Kazabonek gezurtatu egiten du hori; ni ez naiz eztabaidan
|
sartu
, baina azeleratzen duela ikusten da. Hori mantendu da eta mantentzen jarraituko da bertsoa horrela egiten delako, prozesua ez bada aldatzen behintzat.
|
|
|
Eskuragarri zeuden grabazioak izan behar nituen, Txapelketetan ibilitakoak behar zuten, bertsoa landu zutenak… Zaharrenak, Joxe Juakin Mitxelena eta Jose Luis Lekuona Garaiar “Lexoti”; gero, Koxme Lizaso eta Juanito Mitxelena; eta gazteenak, Arkaitz Oiartzabal “Xamoa” eta Alaia Martin. Emakumezko gehiago
|
sartu
nahi nituen, baina zerrenda egin nuenean baldintzak betetzen zituzten gehiago ez zeuden. Gazteen artean muga bat ere jarri nahi nuen, adin batetik aurrera gehiago finkatzen delako norberaren bertsokera.
|
|
|
Bazkalostean bertso ederrak kantatzen zituen trukean. Behin, Lesakako Antonio pilotaria ostatuko atetik
|
sartu
ahala puntua jarri zioten:
|
|
|
Eta zuk ez duzu batua euskalkia eztabaidan
|
sartu
nahi, guztiz logikoa deritzozulako bertsotan nork nahi duen erregistroa aukeratzeari, pentsatzen duzulako hamaika faktore hartu behar direla aintzat, beste deusen aurretik komunikazio ekintza bat iruditzen zaizulako errima eta doinuak josteko saiakera hori, eta areago, zuk bertsoei esker ezagutu dituzulako euskalkiak, eta jakin badakizulako euskalkidun horientzat erosoa, naturala, xarmaduna hori ...
|
|
|
“Ondo, baina”. Sustrairekin pisu batean
|
sartu
nintzen zortziko handian. Hozka egin nahi nuen hasieratik.
|
|
|
Puntu erantzunak ere hotz. Hamarreko txikian, seme alaben gelara
|
sartu
nintzen Aitor Mendiluzerekin. Lehenengoz lortu nuen esaten ari nintzena gorputzera ekartzea, gaian sartu eta logela ikustea.
|
|
|
Hamarreko txikian, seme alaben gelara sartu nintzen Aitor Mendiluzerekin. Lehenengoz lortu nuen esaten ari nintzena gorputzera ekartzea, gaian
|
sartu
eta logela ikustea.
|
|
|
final ederra zihoala, bere onenean ari zirela bertsokideetako asko, baina ni ez nintzela eman nahi nuena ematen ari; tokia ezin eginda nenbilela, parean neukan gorputz erraldoi horren eta nire gorputzaren arteko puntu zehaztugaberen batean nengoela. “Gelan
|
sartu
zarenean, denak isildu dira”. Horixe zihoen gaiak, eta horixe zioten nire sentsazioek.
|
|
|
Pertsona bakoitzaren berezitasun eta zehaztasunetan
|
sartu
barik, patroi orokorra jarraitzen duten lau bectar talde mota bereizi ditugu. Batu ginenotarik %90 sar gaitezke bertan; hortik aurrerakoa, unexplored zone.
|
|
2019
|
|
|
nola irudikatzen nuen zerua eta ondorengo bizitza. Badirudi aitak berak beti izan dituen kezkak niri ere txikitatik
|
sartu
zizkidala.
|
|
|
Lan ikusezin hori gure plazetan ikusgarri bihurtzen ari da, eta historiako haria josi duten bertsolarien jarraipen oparoa daukagu gaur egungoen artean. Emakume gizon dikotomiak jarraitzen duen honetan, emakumeak espazio maskulinizatuan
|
sartu
dira, aspaldian, eta begiratuak izateko eta begira egoteko rolarekin hausteko asmoz, gainera.
|
|
|
Mutilen taldean gauza garrantzitsuak ikasi nituen: kirola, dena irabazteko duzunean fitxak nola
|
sartu
, ehiza, edozer esan eta denek barre egingo duten ziurtasuna, ahulagoak barregarri uzten… eta gero, banan banan haietako bakoitzarekin, taldean existitzen ez ziren gauzak konpartitu nituen: maitasuna, sentimenduak, bizitza, konplexuak, gorputza.
|
|
|
Eta nirekin kantatzen duten emakumeei ere bai. Gauzak nola dauden jakinda, kobazuloaren barruan piztia dagoela jakinda,
|
sartu
egin gara eta geuretzako lekua egin dugu. Inkontzientziatik pauso bat gehiago eman dugu piztiaren zurrungak entzun ondoren han jarraitu dugunok.
|
|
|
Durangoko Azokan aurkeztu zuten Fauna Ttikian ere
|
sartu
ninduten. Aitorrek idatzi eta kantatu zituen bertsoak Jonek gitarrarekin lagunduta.
|
|
|
Halaxe animatu nintzen lagun batzuekin 2013ko Bertso Txapelketa Nagusiko finalera joaten, han kantatu behar zuten bardoak apenas ezagutu gabe (Maialen Lujanbio izan ezik), finalaren mekanismoa eta egin behar zituzten ariketak ere ezagutu gabe, eta doinu asko lehenengo aldiz entzunez. Euskara ulertzeko gai nintzen, baina aitortu behar dut gauza askok ihes egiten zidatela… Baina berdin zion, traba guztiak desagertu ziren BECera
|
sartu
bezain laster. Izugarria izan zen dena!
|
|
|
Bertsozaleen mugimendua artikulatzen duen bisagra ere txapelketa da, bilgune, hizketagai eta leiho. Leiho, barrura
|
sartu
nahi duenarentzat, eta leiho kanpora erakutsi nahi duenarentzat ere.
|
|
2020
|
|
|
Bere kotxea utzi, nire kotxean hartu, Tolosan 67 tabernara
|
sartu
eta hartu zuen bere kafe hori, piztu zuen Roslia eta jantzi zuen bisera, baina bere bisajea ere ikustekoa zen. Iñakiri esaten nion:
|
|
|
Arrisku desaxolaren plazera zen partekatzen genuen jolasetako bat, eta, adibidez, gidabaimenik gabe urteak egin zituen Andonik; ez dut gogoan galdua edo iraungia zuen. Gauerdi batez, Iruñean saioa eginda, etxeratzeko,
|
sartu
gara haren kotxean. Hark gidabaimenik noski.
|
|
|
bidean eta hotz hirira iristean. Saioa hasi aurretik Plaza Berriko taberna batera
|
sartu
ginen. Eskatu nituen eskatzekoak:
|
|
|
Eta pentsatu omen zuen Sebastian ere handik pasatuko zela eta ikusiko nuela bazterrean geldituta. Saioa egin genuen, gasolina hartu genuen surtidorean, inbuturik ez zuen eta egunkari orrialdeak kiribilduta
|
sartu
genion gasolina kotxeari. Eta esan nion hurrena ikusten zuen surtidorean gasolina sartzeko, eta horrela banandu ginen, bakoitzak leku ezberdinetan saioak genituelako.
|
|
|
Nik ezagutu nuenetik sentipena izan dut intelektualki ere koska bat gorago zebilela. Bertsolari Gazteen Eguna antolatzen zuten, eta gu han joaten ginen, eta bi eskuak poltsikoetan
|
sartu
eta kantatu egiten genuen. Eta Jon beti ibiltzen zen buruari bueltak ematen, zer egin behar zen horrelako egunekin, zer mezu komeni zen plazaratzea; beti gu baino pauso bat aurrerago zebilen.
|
|
|
Irribarre eta xalotasunez lortzen zuen mugako hesiak, eta beste hainbat, gainditzea. Mauleko elizan
|
sartu
ginenean, emakume bat etorri zitzaigun. Itxura penagarria ikusi izango zigun, inolaz ere.
|
|
|
Lizasok, Muruak eta nik aukeratu genuen menua, eta Sarasuak denbora asko hartu zuen bere menua aukeratzeko. Lizaso
|
sartu
zen berarekin:
|
|
|
Lanak bukatu dituztenean, Xabierrek motxilatik bi ikurrin txiki atera ditu. Eta dendaren alde banatan
|
sartu
ditu lurrean.
|
|
|
Egun batean, deitu nion saio baterako abisua pasatzeko eta ohera
|
sartu
berria zen ahotsarekin erantzun zidan:
|
|
|
—esaten zidan, sinetsi egin zuen. Gero, bazkaltzen ari ginela, komentarioren bat egin zuten, nonbait, eta deskubritu zuen ziria
|
sartu
niola, eta haserre etorri zitzaidan.
|
|
|
Telleriarekin joan nintzen, behin, Bergarako San Prudentziora. Hango ermita txikiaren kontra dagoen soziedadera
|
sartu
ginen bazkaritara eta, han, familia oso bat aurkitu genuen, anaia mordo bat, eskuetako behatzak ohi baino laburragoak zituena, azkonarraren atzaparrak bezalaxe, motz motzak. Anaia denak antzekoak ziren, baina koinatak, denak zeharo ezberdinak:
|
|
|
Euskadi Irratian nola
|
sartu
zinen?
|
|
|
Aurretik, entzuleei Lazkaomendikoari buruzko bertsoak bidaltzeko eskatu genien, eta hiru onenak aukeratu eta haiek ere abestu genituen; oso bertso politak. Eta Lazkao Txikiren beraren ahotsa ere
|
sartu
genuen, Patxi Mujikak grabatu zizkion txiste eta pasadizo batzuk. Oso ederra gelditu zen.
|
|
|
Nola
|
sartu
zinen irrati munduan?
|
|
|
Donostiako Herri Irratian
|
sartu
nintzen soldaduskan nengoela. Orduan aukera izan nuen eta euskarazko programazioan hasi nintzen 1970/ 71 urteetan.
|
|
|
Hassanak sobre la marcha esan du. Ahmed Salem autoan
|
sartu
da eta nik ez dakit nora begiratu. “Ez al genuen adostutakoa egin behar? ”, galdetu diet biei.
|
|
|
Dena neurtuta duena, inprobisatzen! Autoan
|
sartu
gara eta, paperik gabe, bidaiari ekin diogu.
|
|
|
zulo beltzean
|
sartu
gaitezke
|
|
|
Gaurdia Zibilarekin arazoak izan genituen Arrasateko jaialdi batean ere. Pantxoa eta Peioren kontzertu bat antolatu genuen Gurea aretoan, eta bertara
|
sartu
zen dozena erdi bat guardia “tienen cinco minutos para desalojar la sala! ” oihukatuz. Lau minutu sobratu zitzaizkigun.
|
|
|
Herri Irratian, nik utzi nuenean, Laxaro Azkune eta Alberto Gorritiberea
|
sartu
ziren. Martxoaren 30ean despedida egin zidaten eta apirilaren 1ean sartu ziren bi horiek.
|
|
|
Herri Irratian, nik utzi nuenean, Laxaro Azkune eta Alberto Gorritiberea sartu ziren. Martxoaren 30ean despedida egin zidaten eta apirilaren 1ean
|
sartu
ziren bi horiek. Gorritibereak informatiboak eta nire bestelako pare bat programa hartu zituen, eta kultura arloan egiten nituenei Laxarok eman zien segida.
|
|
|
Idatzi horietako batekin, Noiz amatxo, ipuinarekin, Agora saria irabazi nuen Donostian, eta Orixek argitaratu egin zuen Euzko Gogoan. Idazteko harra orduan
|
sartu
zitzaidan.
|
|
|
Nahikoa puntuazio txarra atera zuen Unaik, eta jarri nuen: “Bale, ez du asmatu, baina azpimarratzeko modukoa izan da hizkera kolokiala bertsotan txertatzeko egin duen ahalegina; gero, potaje handiegian
|
sartu
da eta ez zaio ondo atera, baina saioak ekarri duen elementu berritzaileena berea izan da”. Esango nuke estimatu egin zuela kritika hura.
|
|
|
Duela mende eskas medioen arreta gutxi zuen herri kultura aurremodernoaren praktika bat izatetik modernitatean
|
sartu
, kultura mediatuaren garaiari egokitu eta masa kulturan sartu irtenak egitera pasatu da bertsolaritza. Bidaia harrigarria da, ezta?
|
|
|
Duela mende eskas medioen arreta gutxi zuen herri kultura aurremodernoaren praktika bat izatetik modernitatean sartu, kultura mediatuaren garaiari egokitu eta masa kulturan
|
sartu
irtenak egitera pasatu da bertsolaritza. Bidaia harrigarria da, ezta?
|