|
2001
|
|
|
Hala ere, patologia horrek 65 urtetik gorakoetan duen eragina %30etik %35era bitartekoa da. Azterlan horretako datuen arabera, 20 urtetik gorako biztanleen %14, 8k lunbalgia du; beraz, kalkuluen arabera, 4,5 milioi espainiarrek jasaten dute aldaketa hori, eta 50 urte inguruko
|
pertsonei
eragiten die, batez ere. Era berean, lunbalgia kronikoa duten pertsonen prebalentzia %7, 7koa da eta 2.300.000 espainiarri eragiten die.
|
|
2002
|
|
|
Erosketa adikzioa, adibidez, Europako biztanlegoaren %2tik %5erako portzentajeak sufritzen omen du. Milioika
|
pertsonei
eragiten dieten gaixotasunez ari gara beraz
|
|
|
Crohn en eritasuna gaztetan azaldu ohi da, 20 eta 30 urte bitartean, eta baita lehenago ere; sexu bietako
|
pertsonei
eragiten die eta, bitxia badirudi ere, eragin handiagoa izaten du judutarren artean.
|
|
|
Zistitis kronikoaren eta izaera arruntaren arteko aldea da, etiologia infekziosoa ez denez, ez dela antibiotikoekin tratatzen. Zistitis mota hori askoz ere ohikoagoa da emakumeetan, baina edozein adinetako eta sexuko
|
pertsonei
eragin diezaieke. Sintomatologia gernu maiztasunaren arabera definitzen da, eguneko 60 aldiz har dezakeena kasu larrietan, berehala pixa egin behar izatearen sentsazioa, eta, gainera, abdomenaren beheko aldean, uretra eta baginan senti daitekeen mina.
|
|
|
Maila horren azpitik jardunez gero, urtean 34.000 euroko gastua egitera behartzen du terapia. Horrez gain, GIBarekin lotutako gaixotasunei buruz ere hitz egin zen; hepatitisa, esaterako, bide parenteraletik kutsatu ziren
|
pertsonei
eragiten die, eta, orain, sendagileen erronka handia da. Hiesarekin lotutako 24 gaixotasunak desegin egiten dira ia 200 linfozito CD geratzen direnean.
|
|
|
Zer egiten du parasitoak? Arraza, sexua edo adina bereizten ez duten
|
pertsonei
eragiten die. Ez du eraginik, halaber, erretzaileak edo edaleak izateak.
|
|
|
Gainera, sintoma horiei ezegonkortasuna edo zorabioa eragiten zaie. «Pertez doktoreak dioenez, arazo horiek egoera jakin batzuetan dauden
|
pertsonei
eragiten diete, krisi gisa. Horiek tarteka daitezke, eta denbora tarte asintomatiko oso aldakorrak uzten dituzte, aurresan ezin direnak.
|
|
2003
|
|
|
J.W. Buck unibertsitate horretako patologoak dioenez, “historikoki, patogenoak, hala nola E.coli edo Salmonella, oso gutxitan lotzen ziren landareekin, eta, ondorioz, zientzialariek ez zuten arretaz behatu elikadura sektore hori”. Hala ere, badirudi arreta zientifikoa aldatu egin behar dela, kontuan hartzen bada
|
pertsonei
eragiten dieten elikadura infekzio asko fruta eta barazki begetalen kontsumoarekin lotuta egon daitezkeela, adituen esanetan. Georgiako Unibertsitatearen azterlanak azpimarratzen du beharrezkoa dela landa kontrolak indartzea, “kasu gehienetan kutsadura gertatzen baita”.
|
|
|
Sukarra, asaldura gastrointestinalak edo muskuluetako mina bezalako sintomekin, infekzioa nerbio sisteman zehar hedatzen da, eta horrek beste sintoma batzuk eragiten ditu, hala nola oreka galtzea, buruko mina edo nahastea, eta septizemia, meningitisa edo abortuak eragin ditzake. Arrisku larrian dauden
|
pertsonei
eragiten die, hala nola haurdun daudenei, jaio berriei, zaharrei edo sistema immunitario deprimitua dutenei. Listeriaren berragerpenari aurrea hartzea Hortik datoz Texasko Unibertsitatearen lanaren itxaropenak.
|
|
|
Askok zalantzak dituzte hain erradikalak diren zainketen albo ondorioez. Munduko populazioaren %2k neurri handiagoan edo txikiagoan izaten du gaixotasun hori, eta batez ere arraza zuriko
|
pertsonei
eragiten die. Munduko 80 milioi herritarren larruazala oheratu egiten da, eta tumore txikiak ditu, papula izenekoak.
|
|
|
Baita merkataritza ere, han hegazti biziak saltzen baitira. Izan ere, eta hori funtsezko datua da, birusa hegaztietan detektatu izan da aldian behin, baina ez die beti
|
pertsonei
eragiten. Orain, adituek gehien uste dutena da hori horrela ez izatea, eta birusak giza zelulekiko afinitate edo tropismo handiagoa izatea.
|
|
|
Hala adierazten du Kanaria Handiko Las Palmas Unibertsitateko Zientzia Klinikoen Sailak egindako azterlan batek. Ikerketa horren arabera, Mediterraneoko dieta tradizionalaren aldaketek 2 eta 24 urte bitarteko
|
pertsonei
eragiten diete bereziki. Lan horren egileek 2 eta 24 urte bitarteko Espainiako biztanleen elikadura ohiturak aztertu zituzten.
|
|
|
Haren iritziz, horrelako edozein tresna da ona Alzheimerra duten gaixoentzat. Gaixotasun horrek, batez ere, adineko
|
pertsonei
eragiten die, “erraz erabiltzen delako eta soinua emititzeko giza ahalegin txikia eskatzen duelako”. Musikak ere interkomunikazioa errazten du, eta onura ugari dakarzkie gaixotasun hori duten pazienteei; izan ere, buru jarduerak sustatzen ditu, oroimena zaintzen du, oraindik ere badituzten trebetasunak indartzen ditu, modu lasaian adierazten laguntzen die eta beldurra eta antsietatea galtzen ditu.
|
|
2004
|
|
|
3 Eginbideetan parte hartu behar duten
|
pertsonei
eragindako gastuak, eginbideon eskatzailearen kontura izango dira. Eginbideok eskatzean, eskatzaile horrek kauzioa emango du, eragin daitezkeen gastuen nahiz kalte galeren ondorioz erantzuteko.
|
|
|
sukarra, pertsonatik pertsonara transmititzen ez dena, “Coxiella burnetii” izeneko germen batek eragindako zoonosia da, kutsatutako animaliekin kutsatutako tantatxoak arnastuz lortzen den infekzioa. Horregatik, animaliekin zuzenean lan egiten duten
|
pertsonei
eragiten die, hala nola, albaitariei edo nekazaritza eta abeltzaintza sektoreko langileei. Arreta neurria Granja eskolako itxiera agindua atzo hartu zen zuhurtasun neurri gisa, Osasun Publikoko teknikarien lehen ikerketen emaitzen arabera, infekzio iturria zentroko animaliaren batean dagoela adierazten baitute.
|
|
|
–Ibilgailu ezezaguna: kasu honetan, Espainian gertatutako istripuek
|
pertsonei
eragindako kalteak estaltzen ditu. –Asegururik gabeko ibilgailua:
|
|
|
Munduko Osasun Erakundeak (OME) gomendio berriak aurkeztu ditu edateko uraren osasungarritasuna bermatzeko. Nazioarteko osasun antolaketaren arabera, uraren kutsadura osasun publikoko krisi bat agertu ondoren antzematen da askotan,
|
pertsonei
eragin dienean.
|
|
2005
|
|
|
Laster ez da lehen mailako albistea izango seiehun hildako kolpez gertatu arte. Badirudi askoz gehiago sentitzen ditugula albiste indibidualak, eta maiz
|
pertsonei
eragiten ez dienak; ez dakit nongo zooan kaiola bat erori dela eta foka baten umea zapaldu duela. Ongi dago foka umeak korapilo bat sortzea barrenean, baina ez legoke gaizki korapiloa eragitea Iraken egunero erortzen ari direnek ere, edo hurbilagokoek.
|
|
|
Forma hori oso oldarkorra da; izan ere, haginak ditu muturretan, eta hortz horiekin ehunak ebakitzen ditu; hala, animalia hiltzen bada, hortzak elikatzeko eta migratzeko aukera izango du. Orduan, L3rekin kutsatutako arraina irenstean,
|
pertsonei
eragiten die. Infestazioa gerta dadin, itsasoko ugaztunak izan behar dira, horiek mantenduko baitute parasitoa uretan.
|
|
|
Zer egiten du parasitoak? Anisakis parasitoak arraza, sexu edo adin desberdineko
|
pertsonei
eragiten die normalean, erretzen edo edaten duten kontuan hartu gabe. Normalean ez da ohiko gaixotasunik izaten, pertsonak ez baitu adierazten edo sintomak ez baitira arruntak.
|
|
|
Noiztik dakigu birus hori? Haren deskribapena ia mende batekoa da, eta nolabaiteko birulentzia agerraldi batzuk ezagunak diren arren, animalia gripearen ondorioak ez dira nabaritzen, ez baitiete
|
pertsonei
eragiten. Hala ere, azken hamarkadan agertutako agerraldien eraginak eta 2003an egindako erakustaldiak, hots, birusak espezieen hesia jauzi egin dezakeela eta kutsatutako animaliekin kontaktu zuzena duten pertsonei eragin diezaiekeela frogatzeak, handitu egin dute alerta maila.
|
|
|
Haren deskribapena ia mende batekoa da, eta nolabaiteko birulentzia agerraldi batzuk ezagunak diren arren, animalia gripearen ondorioak ez dira nabaritzen, ez baitiete pertsonei eragiten. Hala ere, azken hamarkadan agertutako agerraldien eraginak eta 2003an egindako erakustaldiak, hots, birusak espezieen hesia jauzi egin dezakeela eta kutsatutako animaliekin kontaktu zuzena duten
|
pertsonei
eragin diezaiekeela frogatzeak, handitu egin dute alerta maila. Asian sortu bada arazoa, nola irits daiteke gure herrialdera?
|
|
|
Larrialdi oftalmologikoetako zerbitzu batera joaten diren 10.000 pazientetik batek erretinako enbolia bat duela kalkulatzen da. Arazo kardiobaskularrak, kolesterol plaka ezegonkorrak eta hipertentsio arteriala dituzten adineko
|
pertsonei
eragiten die erretina infartuak. Kolesterol edo kaltzio plakak arterien edo bihotz balbulen barne horman itsasten dira, baina askatu eta begiraino ere joan daitezke, karotidatik oso hurbil dagoelako bereziki sentibera den organoa.
|
|
2006
|
|
|
Kalkuluen arabera, Etiopian, Kenian, Somalian eta Djiboutin larrialdiko laguntza behar duten 8 milioi
|
pertsonei
eragingo die kontinente afrikarra astintzen duen lehorteak, azken bi urteetan ia euririk egin ez baitu. Zehazki, bost urtetik beheitiko milioi bat haur hil daitezke lehorte horren ondorioz, zuzenean edo zeharka, UNICEFek dioenez.
|
|
|
Christopher Millett Londresko Imperial College ko ikertzailearen esanean, “gazte askok, agian, ohitura hori uztea erabakiko dute, haurdun geldi ez daitezen”. Tabakoarekiko eta inpotentziaren arteko harremanak gazteei zein adineko
|
pertsonei
eragiten dien arren, ikerketak adierazten du, oro har, inpotentzia handiagoa izaten dela gizon helduetan eta bihotz edo zirkulazio arazoak dituztenetan. Erretzeko ohiturak, osasunaren beste alderdi batzuetarako kaltegarritzat jotzen denak, erekzioari kalte egiten badio, alkoholak nabarmen murrizten du inpotentzia izateko arriskua.
|
|
2007
|
|
|
Zoonosi asko daude; egin kontu:
|
pertsonei
eragiten dieten 1.415 agente infekziosoetatik,% 61 inguru (hau da, ia hirutik bi) animalietatik pertsonetara igarotzen dira. Normalean, bakterioak, bizkarroiak edo birusak dira eragileak, eta hainbat bidetatik irits daitezke pertsonetara:
|
|
|
beherakoa, goragalea, sabeleko mina, sukarra... Salmonellosiaren aldean, Camylobacter en infekzioak banakakoak izaten dira, ez dira talde osoak infektatzen, eta batez ere immunologia sistema ahula duten
|
pertsonei
eragiten die, hala nola haurrei, gaixoei eta adinekoei. Normalean ez batak ez besteak ez dute heriotzarik eragiten, baina arazo larria dira osasun publikoarentzat.
|
|
|
Zientzialariek ikerketa horretan ikusi zuten DARC geneak adierazpen maila desberdinak zituela hezur dentsitate handiagoko saguetan. Giza kromosomaren antzeko eskualde batek antzeko eragina izan du
|
pertsonei
eragiten dien osteoporosian. Zientzialarien arabera, DARC erregulatzen duten eskualdeetako aminoazidoen sekuentzian gertatzen diren aldaketak funtsezkoak izan daitezke genearen aldaketa funtzionaletan.
|
|
|
Digestioa errazten du, apetitua estimulatzen du eta kataplasman erabiltzen da larruazaleko gaitz jakin batzuetarako. burdina eta bitamina ugari dituenez, landaredi bereziki interesgarria da anemia kasuan. Aldiz, azido oxaliko ugari duenez, giltzurrun kalkuluak egiteko joera duten
|
pertsonei
eragiten die. Landare hori gehiegi erabiltzen bada, azido oxalikoa kaltzioa eta burdina bezalako mineralekin konbinatzen da, eta horrek xurgatzea zailtzen du.
|
|
|
Berri onak daude asegurua kontratatua duten gidarientzat. Ekainaren 11n indarrean sartu zen Erantzukizun Zibilari buruzko Lege berriak aseguru etxeak behartzen ditu nahitaezko aseguruak 70 milioi euroraino estaltzera
|
pertsonei
eragindako kalteak. Eta hori gutxi ez balitz, testuak aseguru etxeei kalte ordainen eskaintza aurkezteko eskatzen die, gehienez ere hiru hilabeteko epean.
|
|
|
Horrek esan nahi du nahitaezko aseguruan 70 milioi euroko estaldura egongo dela ezbehar bakoitzeko, biktima kopurua edozein dela ere, eta Ibilgailu Motordunen Zirkulazioko Erantzukizun Zibilari eta Aseguruari buruzko Erregelamenduan ezarritakoa ez bezala. Gogora dezagun bertan ezartzen zela
|
pertsonei
eragindako kalteak aseguratzeko nahitaezko estalduraren gehieneko zenbatekoa 350.000 eurokoa zela. Muga hori biktimako ezartzen da, eta ez ezbeharreko, lege berriak ezartzen duen bezala.
|
|
|
Muga hori biktimako ezartzen da, eta ez ezbeharreko, lege berriak ezartzen duen bezala. Era berean, lehen esan bezala,
|
pertsonei
eragindako kalteen kalte ordainen zenbatekoa nahitaezko aseguruaren estalduraren zenbatekoa baino handiagoa bada, gehieneko zenbateko horren kontura ordainduko da, eta gainerakoa, kalte ordainaren zenbateko osoraino, borondatezko aseguruaren edo ezbeharraren arduradunaren kontura izango da, hark aseguru hori kontratatua zuen ala ez kontuan hartuta. Baina, kalte materialei dagokienez, 15 milioi euroko muga ezarri da ezbehar bakoitzeko, 7/ 2004 Errege Dekretuaren 12 artikuluan ezbehar bakoitzeko gehieneko muga 100.000 eurokoa zenean, eragindako ibilgailu edo ondasunen kopurua edozein izanda ere.
|
|
|
Pertsonei eragindako kalte galerak legearen eranskinean finkatutako irizpideen eta mugen arabera kuantifikatuko dira. Zirkulazio istripuetan
|
pertsonei
eragindako kalteak baloratzeko sistema taula batzuetan oinarritzen da. Taula horietan zehazten dira heriotzagatiko oinarrizko kalte ordainak eta horien faktore zuzentzaileak, lesio iraunkorrengatiko oinarrizko kalte ordainak eta horiek zuzentzeko faktoreak, aldi baterako ezintasunagatiko kalte ordainak eta, azkenik, ondorioak sailkatzen eta baloratzen dituen taula.
|
|
2008
|
|
|
Behi eroen gaitza eta
|
pertsonei
eragiten dien gaixotasun horren aldaera ezin dira diagnostikatu sintomak azaldu baino lehen, gaitz horien eragileak, prioiak, ezin baitira erraz detektatu bizidunetan.
|
|
|
Behi eroen gaitza eta
|
pertsonei
eragiten dien gaixotasun horren aldaera ezin dira diagnostikatu sintomak azaldu baino lehen, gaitz horien eragileak, prioiak, ezin baitira erraz detektatu bizidunetan. Hori dela eta, behin betiko diagnostikoa gaixoa hil ondoren egiten da, bai ganaduan bai pertsonetan.
|
|
|
“Puntu beroak” Gaixotasun berri gehienak 80ko hamarkadan sortu ziren. Horren arrazoia “urte haietako hiesaren pandemia izan zen ziurrenik, eta, horren ondorioz,
|
pertsonei
eragiteko moduko gaixotasun berri ugari agertu ziren” esan dute ikertzaileek, eredu informatiko sofistikatuak erabiliz, mapa global bat eraikitzea lortu dutela, hurrengo agerraldiak gerta daitezkeen “puntu beroekin”. Kate Jonesek, Londresko Zoologia Institutuko ikertzaile eta ikerlanaren egilekideak, dioenez, “gaixotasun berriak sor daitezkeen “puntu beroak” ohikoagoak dira bizitza basatian aberatsak diren eremuetan.
|
|
|
Polenak kontzentratzeko behatoki bat dute alergologoek beren web orrian. SEAICek latexarekiko alergia areagotzeaz gain, arrisku handieneko
|
pertsonei
eragiten die, hala nola, osasun langileei, elikagaien industriako langileei eta beste batzuei. Kasu sentikorrenetan, latexezko eskularruekin manipulatutako elikagaiak jateagatik ere eragin diezaioke jendeari.
|
|
|
Lan erritmo horrek, ezbairik gabe, harreman pertsonalei eta familiakoei eragiten die, hori baita “oinez aldatutako” lanaldia egitearen eragozpen handienetako bat. Lanaldi ez finko horiek batez ere seme alaba txikiak dituzten
|
pertsonei
eragiten diete; beraz, ez da harritzekoa estatistiketan egiaztatzea jaiegunetan lan egiten duten langile gehienak ikasleak, “singleak” edo familia kargarik gabeko pertsonak direla. Gauez edo txandaka Lan batzuek larunbatetan, igandeetan edo jaiegunetan lan egitea eskatzen dute.
|
|
2009
|
|
|
pylori) bakterioaren infekzioa izaten da; horrek ere adineko
|
pertsonei
eragiten die, eta higiene eta osasun baldintzei lotu lotua egon ohi da.
|
|
|
Munduko epilepsia kasuen %90 inguru garapen bidean dauden eskualdeetan gertatzen dira, OMEk dioenez. Osasun agentziak azaldu duenez, epilepsia herrialde guztietako
|
pertsonei
eragiten dien garuneko gaixotasun kronikoa da. Eraso errepikakorrak dira, deskarga elektriko gehiegizkoak, bat batekoak eta, sarritan, garun zelulen talde laburrak.
|
|
|
Baina asko erabiltzen den arren eta kontserbatzaile gisa eraginkorrak direla frogatuta dagoenez, sulfitoei irenstearekin lotutako ondorio kaltegarriak egozten zaizkie, batez ere behe defentsak dituzten pertsonengan. Osasun Publikoko hainbat organismoren arabera, pertsona asmatiko batzuei eta sulfito oxidasa entzimaren urritasuna ezaugarri duen sulfito metabolismoaren asaldura duten
|
pertsonei
eragiten diete, batez ere, eta, asma erreakzioetan erregistratu dira, hala nola dermatitisean, buruko minean, traktu gastrointestinalaren narritaduran, urtikarietan, asmaren larriagotzean eta baita nahaste larrietan ere. Kontuan hartu beharreko beste alderdi bat elikagai batzuen nutrizio balioa galtzea da, sulfitoek tiamina edo B1 bitamina beren osagaietan deskonposatzeko duten gaitasunagatik.
|
|
|
Erakundeak milioi bat pertsona zaurgarri inguru artatu zituen 2008an, eta aurten, krisi ekonomikoaren ondorioz, herritarren %20 gehiagotara gutxienez joatea aurreikusten du. Gurutze Gorriaren datuen arabera, horrek, batez ere, etorkinei, gizarte arazoak dituzten emakumeei eta adineko
|
pertsonei
eragiten die, “ahulenei”, alegia. Buletina lau hilean behin eguneratuko da, eta horren arabera, inkestatutakoen %29k hilean 500 euro baino gutxiagoko diru sarrerak ditu, eta %20k ez du diru sarrerarik.
|
|
|
“Brucella” bakterioak eragindako gaixotasun hori da bost zoonosi garrantzitsuenetako bat(
|
pertsonei
eragiten dieten animalien gaixotasunak). Garapen bidean dauden herrialdeetan, galera ekonomiko handiak eragiten ditu.
|
|
|
Helburu nagusia oinarrizko beharrak asetzea da (osasuna eta ostatua, batez ere), baina onuradunek parte hartzen dute aldaketaren protagonista senti daitezen. Fundazioak ostatu programak (aterpetxeak), enplegua eta beste ekimen batzuk ditu, “etxerik gabeko
|
pertsonei
eragiten dieten zehar arazo ugari konpontzeko”. Gizarte bazterketa eta bazterketa prozesuetan ari diren adin txikikoen eta gazteen kasuan, La Calle Elkarte Kolektiboak prebentzio lanak egiten ditu adin goiztiarretatik etorkizun hobe batera bideratzeko.
|
|
|
Horrek eragin nabarmena du ikusmenaren errendimenduan. Adinari lotutako makula endekapena (DMAE) da herrialde garatuetako ikusmen nagusia galtzeko arrazoi nagusia, eta 50 urtetik gorako
|
pertsonei
eragiten die batez ere. Keratitisak, berriz, kornearen hantura eragiten du, eta itsu arriskua, kornea gainazalak izan ditzakeen alterazio larriengatik.
|
|
|
Talde honen eskubideen urraketak biltzen ditu. Egoera hori salatzea, hura suntsitzea eta eragindako
|
pertsonei
eragindako kaltea konpontzea du helburu. Azterlanak Ezgaitasuna duten Pertsonen Eskubideen Nazioarteko Konbentzioaren jarraipena egiten du, eta Espainian urtebetez (2008ko maiatzaren 3an) indarrean egon ondoren nola aplikatzen den aztertzen du.
|
|
|
Langabezia igo, gizarte bazterkeria handitu eta langile guztien lan baldintzen prekarietatea areagotzeaz gain, gogortzen ari dira pertsona askoren lan eta egoitza baimenak berritzeko oztopoak. Egoera horrek Europako Batasunekoak ez diren herrialdeetako
|
pertsonei
eragiten diela jakinarazi du.
|
|
2010
|
|
|
Zenbaitzuen ustez, KAISak zergapetu beharrean, hobe litzateke 2008an indargabetu zen ondarearen gaineko zerga berrezartzea. Zergak 108.182 eurotik gorako ondareei ezartzen zitzaien eta ia milioi bat
|
pertsonei
eragiten zien. Estatuak urtean 2.121 milioi euro jasotzen zituen zerga horren bidez, 2011n pentsioak izoztuz aurreztuko dituen 1.500 milioiak baino gehiago.
|
|
|
marxoaren 17tik 29ra, 17 proiektutako 11 milioi biztanleek seinale analogikoa ikusteari utziko diote; martxoaren 30a eta apirilaren 2a. Orduan, azken sei proiektuak itzaliko dira eta 3,8 milioi
|
pertsonei
eragingo die.
|
|
|
Aneurismak arterien edo zainen dilatazio anomaloa dira. 50 urte inguru dituzten
|
pertsonei
eragiten diete, bereziki emakumeei. Ez dakigu zergatik sortzen diren, baina badakigu adinarekin garatzen direla eta, askotan, beste gaixotasun batzuekin eta ohitura osasungaitzekin lotzen direla.
|
|
|
Duela urte batzuetatik, elikagaien industriak laktosa edo laktosarik gabeko esneki sorta bat sortu du, kaltetuek elikagai horiei uko egin beharrik izan ez dezaten. Bai jangarriek bai edariek azken produktuan eduki maximoa bermatzen duen tratamendua jasotzen dute, kaltetutako
|
pertsonei
eragindako sintomak eta eragozpenak saihesteko. Sintoma gastrointestinalak dituzten pazienteek uste dute sintoma horiek esnearen laktosa eta haren deribatuak eragiten dituztela.
|
|
|
Suge hori da Iberiar penintsulan ohikoena. Hozkada gehienak apiriletik urrira bitartean izaten dira, eta adin guztietako
|
pertsonei
eragiten dieten arren, ondorio larrienak zaharrei, haurrei eta gaixotasun kardiobaskularren aurrekariak dituzten pertsonei eragiten zaizkie. Mendi eremuetara hozkada bat saihesteko zer neurri hartu behar diren, zein diren egin beharreko lehen laguntzak eta, are garrantzitsuagoa, zer ez den inoiz egin behar jakiteak kalte handiagoak saihesten ditu.
|
|
|
Suge hori da Iberiar penintsulan ohikoena. Hozkada gehienak apiriletik urrira bitartean izaten dira, eta adin guztietako pertsonei eragiten dieten arren, ondorio larrienak zaharrei, haurrei eta gaixotasun kardiobaskularren aurrekariak dituzten
|
pertsonei
eragiten zaizkie. Mendi eremuetara hozkada bat saihesteko zer neurri hartu behar diren, zein diren egin beharreko lehen laguntzak eta, are garrantzitsuagoa, zer ez den inoiz egin behar jakiteak kalte handiagoak saihesten ditu.
|
|
|
Bertigoa da herritarrak lehen mailako arretako medikuaren kontsultara eramaten dituen lehen bost arrazoietako bat. Oreka galtzea, desorientazioa eta goragalea eragiten ditu, eta, batez ere, 45 eta 65 urte bitarteko
|
pertsonei
eragiten die. Gaur egun, lehen mailako arretako medikuak behar adina ezagutza eta tresna diagnostiko eta terapeutiko ditu bere arrazoiak identifikatzeko eta kasu gehienetan behar bezala tratatzeko, Miguel Ángel Rodríguez Lois Lugoko Centro de Salud Sagrado Corazón osasun zentroko mediku orokorrak eta Espainiako Mediku Orokorren eta Familiaren Elkarteko (EMG) kideak adierazi duenez.
|
|
|
Mitomania, pseudologia fantastikoa ere esaten zaiona, nahasmendu psikologikoa da, eta modu patologikoan gezurra esatea da. Autoestimu maila oso baxua duten
|
pertsonei
eragiten die, eta keinu handien edo drama pertsonalen inguruko asmakizunen bidez arreta erakartzeko egiten dute. Hala ere, ez da ohikoa, eta beste patologia batzuekin lot daiteke, hala nola psikopatiarekin edo nortasunaren nahaste histrionikoarekin.
|
|
|
Oinarrizko arreta Mitomania patologiko batean, “asmakizun handi eta zabalak daude; mentiren edukia eta hedapena neurrigabeak dira edozein helburu bereizgarrirentzat edo abantaila pertsonalarentzat; gezurrek identitate berri eta faltsu bat sortzen saiatzen dira autorearengan, eta sinestera ere iristen da; mentira ezaugarri nagusi eta iraunkorra da pazientearen bizitzan, eta iraganeko bizitzaren mitologia benetako oroigarrira bihurtzen da”. Autoestimu baxuaren arriskuak Mitomania autoestimu maila oso baxua duten
|
pertsonei
eragiten dien arazoa da, Gizarte Aseguruaren Mexikoko Institutuko psikiatriako espezialisten arabera. Martinezek dioenez, “pertsona askok gezurrak esaten dituzte garrantzitsuak izateko eta besteekin ondo komunikatzeko baliabiderik ez dutelako”.
|
|
2011
|
|
|
Osasun arazo horrek adineko
|
pertsonei
eragiten die, nagusiki, baina adinak, berez, ez du zertan eragin dementziaren bilakaeran, nahiz eta adinarekin, egiaz, murriztu egiten den oroitzeko eta ikasteko gaitasuna.
|
|
|
Gainera, zenbait pneumonia motak, adineko
|
pertsonei
eragiten dienak, adibidez, beste sintoma batzuk ere ekartzen dituzte (gogo nahasmendua, esaterako), eta pneumokoak eragindako pneumoniak, berriz, ezpainetako herpesa ere sortzen du.
|
|
|
Aspirazio pneumoniari aurre hartzeko (koman dauden edo konortea galduta duten
|
pertsonei
eragiten die), zaintzaileek 30 eta 45 gradu artean makurtu behar dute gaixoaren burua, errefluxu gastrikoa biriketara joan ez dadin.
|
|
|
SOS Arrazakeria Elkarteen Federazioak arrazakeria soziala edo “eguneroko arrazakeria” izenekoa bukatzearen garrantzia ere azpimarratzen du. Kontzeptu horretan sartzen dira bereizkeriak eta iruzkin arrazistak, “eguneroko bizitzan
|
pertsonei
eragiten baitiete”, ohartarazi du.
|
|
|
Zenbait arrazoirengatik errefusatzeak batez ere jatorri afrikarreko eta ijito etniako
|
pertsonei
eragiten die
|
|
|
Erabateko galera, abandonua, matxura partikularrak, lapurreta, istripuak eta erantzukizun zibila estaltzen ditu, bidaiako laguntza eta defentsa juridikoa barne. Libertyren proposamenak ontziak, motorrak, belamek, aparailuek eta tresnek jasaten dituzten kalteak estaltzen ditu, bai eta beste ontzi batzuei, itsas instalazioei edo
|
pertsonei
eragindako kalteengatik hirugarrenekiko erantzukizun zibila ere. Gainera, Liberty Golfak ekipoaren kalteak eta lapurreta bermatzen ditu, Caddy Master gelan edo klub ofizial bateko denda profesionalean gordeta dauden bitartean.
|
|
|
Bidaietan beti izaten da leku turistiko berri bateko gastronomia dastatzeko aukera. Baina tentazio horretan erortzeak kolesterol maila handia duten
|
pertsonei
eragin diezaieke. Espainiarren ia %20k 240 miligramo baino maila handiagoa du odol dezilitro bakoitzeko, “nahiz eta biztanleriaren erdiak 200 ml/ dl baino altuagoa izan, egoera egokiena 200 mg/ dl baino altuagoa ez izatea da”, adierazi du Pedro Matak, Hiperkolesterolemia Familiarraren Fundazioko lehendakariak eta Madrileko Jiménez Díaz Fundazioko barne medikuntzako medikuak.
|
|
|
Urtero 130.000 melanoma kasu berri diagnostikatzen dira mundu osoan, eta 37.000 pertsona inguru hiltzen dira urtero. Europan, larruazaleko minbizi horren kasu berriak %8 hazten dira urtean, eta batez ere 40 eta 60 urte bitarteko
|
pertsonei
eragiten diete, Espainiako Dermatologia eta Benereologia Akademiaren (AEDV) datuen arabera. Haurtzaroan eta gaztaroan eguzki izpi ultramoreen eraginpean egoteagatik gertatzen diren eguzki erredurek melanoma izateko arriskua areagotzen dute bizitzaren ondorengo etapa horietan.
|
|
|
Elikagaiek transmititutako gaixotasunei lotutako bizi kalitatea hobetzeko modu bat da
|
pertsonei
eragin baino lehen egon daitezkeen arriskuak detektatzea. Horretarako, Milango Unibertsitateko aditu talde batek, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoarekin (UAB) lankidetzan, DNA zatiak aztertzen dituen prozesu baten bidez kutsatutako elikagaiak goiz detektatzeko sistema bat asmatu dute.
|
|
|
“Espainiar herritarrak ez dira etsipenez ikusten hondamendi naturalak aurresanezin eta saihestezin gisa, eta irtenbideak eskatzen dituzte”, esan zuen Suárezek. Alde horretatik, gogoratu zuen lurrikara edo uholde bat ezin dela saihestu, baina
|
pertsonei
eragiten diela eta kalte material handiak eragiten dituela. Horregatik, Suarezek “funtsezkotzat” jo zituen lurraldearen zonifikaziorako arrisku naturalen mapak, non eremu bakoitzean gerta daitezkeen arrisku ohikoenak eta kontuan hartu beharreko neurriak zehazten baitira, bai aurreneurriak bai zuzentzaileak.
|
|
2012
|
|
|
Norbere autonomia sustatzeko zerbitzuak, urrutiko laguntza eta etxez etxeko laguntza eskaintzen dizkie legeak I. graduko maila dutenei, baita familia inguruko zaintzarako edo zerbitzuari lotutako laguntza ekonomikoa ere. 10.498 lagun prestazio gabe Iragan urteko bukaeran eskubidea aitortuta zeukaten
|
pertsonei
eragingo ez dienez, III. eta II. graduko mendekotasuna duten Hegoaldeko pertsonei ez die eragingo aldaketak. Dena den, mendekotasuna aitortuta daukaten Hego Euskal Herriko 62.450 pertsonetatik askok ez dute inolako zerbitzu edo laguntzarik jasotzen.
|
|
|
Horri dagokionez, edozein denboratan eta lekutan, goian aipatutako
|
pertsonei
eragiten dienean ondorengoa debekatzen da:
|
|
|
Horri dagokionez, edozein denboratan eta lekutan, goian aipatutako
|
pertsonei
eragiten dienean ondorengoa debekatzen da:
|
|
|
Izan ere, barruko emozio horiek kanpora azaleratzen zaizkigu, hots, ageriko ondorioak dakarzkigute: beste
|
pertsonei
eragiten dieten gure jokaerak, alegia.
|
|
|
Depresioaren nahasteak pertsonaren organismoan, aldartean, gogamenean eta jokabidean izaten du eragina. Edozein adin eta maila sozioekonomiko duten
|
pertsonei
eragin diezaioke, eta banakoarentzat eta haren familiarentzat narriadura handia sor lezake. Azken urteetan mundu mailan gorantz egin du depresioa nozitzen duten pertsonen kopuruak, eta, antza denez, gero eta adin goiztiarragoetan agertu ohi da (Espainiako Osasun eta Gizarte Politiken Ministerioa, 2009).
|
|
|
Hestebeteetan kontserbatzaileak murrizteak eragin dezakeen arrisku mikrobiologiko nagusia Listeria monocytogenes bakterioa garatzea da. Bakterio hori infekzio larriak eragiten dituen patogenoa da eta, neurri handiagoan, haurdun dauden emakumeei, haurrei, adinekoei eta immunitate sistema ahula duten
|
pertsonei
eragin diezaieke. Infekzio sintomak sukarra, muskuluetako mina eta gastroenteritiseko beste sintoma batzuk emakume haurdunen abortuak eta meningitisa eragin ditzakete arrisku handieneko populazioan.
|
|
|
Gaizki esterilizatutako materialarekin tatuajeak edo piercingak egitea edo sexu jarduera promiskuoa izatea, arretarik hartu gabe, VHC kutsatzeko arrazoi batzuk dira. Espainian, VHB bidezko kutsatzeak ez dira hain ohikoak, eta txertorik ez duten
|
pertsonei
eragiten diete, bai duela hamarkada batzuk transfusioa egin zutelako, bai osasun langileak direlako, eta zulatu egin direlako. Lehen, txertoa nerabezaroan aplikatzen zen, eta, gaur egun, bizitzako lehen hilabeteetan ematen da, Fornsek dioenez.
|
|
|
La segunda tiene su origen en alguna afección, como la enfermedad pulmonar obstructiva crónica (EPOC) o el tromboembolismo pulmonar, o como efecto secundario de algún fármaco. Birika hipertentsioak adin eta jatorri etniko guztietako
|
pertsonei
eragiten die, nahiz eta arrisku faktore batzuk arrisku handiagoa eragiten duten. Horietako bat ugaltzeko adinean dagoen emakumea izatea da:
|
|
|
adinekoei ez zaie egoitzetan sartzen utzi, infektatuta daudelako”, adierazi du Barriosek. Hala ere, gogoratu du “gib hiesa oso gaixotasun demokratikoa dela, eta maila sozial guztietako
|
pertsonei
eragiten diela, edozein pertsonak izan baitezake noizbait babesik gabeko arrisku edo sexu jarduera”. Hiesarekin lotutako gertaera medikoak Gaur egun, infektatuen bizi itxaropena Espainiako biztanleria orokorrarena baino hamar bat urte txikiagoa da.
|
|
|
Atzerrian dauden ondasunen berri ez dutenak Zenbait kasu salbuesten dira kanpoan jarduerak dituztenak ez kaltetzeko. Onartutako araudiaren bidez, gutxienez 50.000 euro salbuetsi nahi izan dira, iruzur fiskalari aurre egiteko, batez ere, Espainiatik kanpo jarduten duten talde edo
|
pertsonei
eragiten dien neurri batek, baina ez erabat ekonomikoak. Araudiak garatu dituen gutxieneko berrien espiritua azaltzeko kasurik aipatuena da ondasun higiezin txiki bat duen ikasle bat, edo bere gastuak ordaintzeko garaian bere gastuak ordaintzeko kontu batean zenbait euro gordetzen dituena.
|
|
2013
|
|
|
Leptospirosia, bai txakurrei eta bai
|
pertsonei
eragin diezaiekeena, eta txakurrak familiako gainerakoei transmiti diezaieke. Uretan bizi den bakterio txiki bat da gaitz horren arduraduna.
|
|
|
Haien aldarrikapenen artean, hauek: Politika publiko guztietan pixkanaka eta zeharka sartzea ezgaitasuna duten
|
pertsonei
eragiten dieten auziak, «ezgaitasuna bizitzako alderdi guztietan sortzen duten oztopo eta oztopoak ezabatuz», eskatu du Ana Peláezek.Urrats horiek ez dira aurrekontu kontuei loturik egongo, «ESKUBIDEEZ arituko garelako —berriz ere maisuekin hitz egiten ari garelako— eta ez prestazioez». Aintzatespen bera legearen aurrean.
|
|
|
Askoren artean estigmak gehiegizko pisua duten
|
pertsonei
eragiten dietela; horietako batek nagikeria adierazten du. Zurrumurru baldarra besterik ez da, pertsona horiek beren gehiegizko kiloen erruduntzat jotzen baititu.
|
|
|
Hala ere, atmosferaren behealdeetan sortzen denean kaltegarria bihurtzen da, batez ere udan. Adituek diotenez, zaharretan, haurrengan eta arnas arazoak dituzten
|
pertsonei
eragiten die, eta bizi itxaropena murrizten du. Espainia da poluitzaile horrek gehien kaltetu duen Europako Batasuneko (EB) herrialdea.
|
|
|
Bestelakoak biriketako minbizia eragiten duten agenteak hauek dira: radona Lurretik datorren gasa da, eta zurezko etxeetan bizi diren
|
pertsonei
eragiten die, baita meatzari batzuei ere, edo amiantoa.
|
|
|
Kontuan izan behar da esnea, balio biologiko handikoa denez, mikroorganismo patogenoak hazteko arrisku handia duen elikagaietako bat dela. Kutsatutako esne gordinaren ondorioz
|
pertsonei
eragin diezaieketen eritasun nagusien artean Salmonellak eragindakoak daude, E. Koli o Staphylococcus aureus, esnetara irits daitekeena ekoizpen prozesuan zehar hainbat bidetatik. Ultrasoinuak eta beroa patogenoak kentzeko Termosonazioa, ultrasoinuen eta beroaren konbinazioa, esnean patogenoak kentzeko gai da Elikagaiak kontserbatzeko prozesatze termikoko tratamenduez gain, beste metodo batzuk ere sortzen dira, esaterako, esnearen bizitza baliagarria luzatzen dutenak.
|
|
2014
|
|
|
Gai guztiez hitz egiteko asmoa zutela esan zuten: «Zerga sistemaz, erretiroaz, osasunaz, hezkuntzaz... ordezkatzen ditugun
|
pertsonei
eragiten dieten gai guztiez buruz iritzia eta proposamenak plazaratzen jarraituko dugu».
|
|
|
Irudia: janscanon Auzokoei katuak molestatzeagatik salaketak Etxeko animaliak edukitzeari eta babesteari buruzko lege autonomikoek maskota baten jabea arduradun nagusia dela adierazten dute, horrek hirugarren
|
pertsonei
eragiten dizkien eragozpen, kalte edo kalte guztien aurrean. Bartzelona bezalako hirietan, 2014ko lehen bost hilabeteetan bakarrik, auzoko 43 salaketa jarri ziren, hiri horretan maskotekin sortutako eragozpenengatik, eta 150 eurorainoko zigor ekonomikoak eragin ditzakete, Kataluniako udalaren iturrien arabera.
|
|
|
Emeen kasuan, titietako tumoreak eta arrak, testikuluak, prebenitzen ditu. Felidoak istripuak eta kalteak estaltzeko aseguratzea Etxeko animalientzako aseguruek, hala nola katuak, hainbat kopurutako polizak dituzte, urteko 50 eta 200 euro bitarteko urkilak, eta felidoak hirugarren
|
pertsonei
eragin diezazkiekeen kalteak estaltzen dituzte. Kontratatu ahal izateko, aseguru konpainiek katuari mikrotxipaz identifikatua izateko eta txertaketa kartilla eguneratua edukitzeko eskatu dute.
|
|
|
Maitasunaren hormonak
|
pertsonei
eragiteaz gain, Zakurrek eta katuek ere jaso eta hedatu egiten dute eragina. Zientzialariek frogatu dutenez, oxitozinaren eraginpean daudenean, txakurrek lamina, laztan eta begirada luzeekin erreakzionatzen dute gizakion begietara.
|
|
2015
|
|
|
Ondorioez jardutean batez ere biktima eta presoen esparruaz ari gara, baina bake prozesua ezin da horretara mugatu, iraganaz eta memoriaz hitz egitea ezinbestekoa delako, bai egungo bizikidetzaren oinarriak finkatzeko bai etorkizunean horrelako egoerarik errepika ez dadin. Elkarrizketa hori zintzoa bada, hitz egin da sufrimendua gainditu eta
|
pertsonei
eragiten dieten egoera zehatzei buruz, baina baita ere gatazkaren kontakizunaz, biolentziaz, zilegitasunaz, terrorismoaz, eskubideez, zuzenbide estatuaz, Euskal Herriaz, Espainiaz, Frantziaz…
|
|
|
Hori dela eta, ezinbestekoa da fase bakoitzaren kontrola, ekoizpenetik garraio, sakrifizio eta banaketa faseetara, elikagaiak osasun berme guztiekin irits daitezen kontsumitzailearengana. Abeletxean, animaliei ematen zaizkien pentsuak Salmonella bezalako bakterioekin kutsa daitezke, eta
|
pertsonei
eragin diezaiekeen infekzioa eragin dezakete. Parasitoek ere kutsa ditzakete elikagaiak ekoizten dituzten animaliak, eta esnea kutsa daiteke, gorozkiekin edo inguruneko hautsarekin kontaktuan jartzean.
|
|
2016
|
|
|
Elikagaien bidez mundu osoan transmititzen diren gaixotasunen kopurua handia da, eta adin guztietako
|
pertsonei
eragiten dien arren, bost urtetik beherako haurrak eta eskualde behartsuetan bizi direnak dira kaltetuenak. Hauek dira Munduko Osasun Erakundeak (OME) abenduan argitaratu zuen ‘Elikagaien bidez transmititzen diren gaixotasunen munduko kargaren estimazioa’ txostenaren ondorio batzuk.
|
|
|
Gosearen ondoren, gizentasuna da planetaren elikaduraren arazo nagusia eta, batez ere, baliabide ekonomiko gutxien dituzten
|
pertsonei
eragiten die
|
|
|
Fisioterapiak lesioa eta funtzioa berreskuratzen laguntzen du lesio, gaixotasun edo ezintasun batean «Fisioterapeutak sistema muskulu eskeletikoan espezializatzen dira, osasun orokorra eta ongizatea hobetzen laguntzeko. Osasun profesional espezializatuak gara, eta edozein adinetako
|
pertsonei
eragin diezaieketen hainbat egoera eta gaixotasunek eragindako mina, manipulazioa, masajeak eta metodo elektrikoak erabiltzen dituzte, besteak beste, fisikoak, manipulazioak, masajeak eta metodo elektrikoak», adierazi du fisioterapeutak. Fisioterapiak mugimendua eta funtzioa leheneratzen laguntzen du, norbait lesio, gaixotasun edo desgaitasun batek ukitzen duenean, baina baita etorkizunean lesio edo gaixotasun arriskua murriztera ere.
|
|
|
cearlowicz Estrabismoa bi begiek duten nahastea da pertsona bat ez da norabide berean lerrokatzen eta, ondorioz, ez dute objekturik begiratzen aldi berean. Modu arruntean bizar deitzen zaien
|
pertsonei
eragiten dien arazoa da. Haurtxoen begiko gaixotasun ohikoena da, %4ri eragiten baitie.
|
|
|
Gomendatzen da arduraz jokatzea eta segurtasun tartea gordetzea. Udalak ez du bere gain hartuko zezensuzkoak
|
pertsonei
eragindako kalteak, ez eta jantzietan eragindako kalte materialak ere, besteak beste. Ganadu azokan ezinbestekoa da arduraz jokatzea, azokako animaliengandik segurtasun tartea gordez. Udalak ez du bere gain hartuko pertsonei eragindako kalteak, ez eta kalte materialak ere.
|
|
|
Udalak ez du bere gain hartuko zezensuzkoak pertsonei eragindako kalteak, ez eta jantzietan eragindako kalte materialak ere, besteak beste. Ganadu azokan ezinbestekoa da arduraz jokatzea, azokako animaliengandik segurtasun tartea gordez. Udalak ez du bere gain hartuko
|
pertsonei
eragindako kalteak, ez eta kalte materialak ere. Ferietan ere berdin:
|
|
2017
|
|
|
Trauma ondorengo estresak eragindako nahasmendua min fisiko edo psikologiko larria eragin duen gertaera traumatiko bat bizitzearen ondorioz sortutako gaixotasuna da. Zuzenean bizitu duten
|
pertsonei
eragin diezaieke edo gertuko norbaiti gertatutakoa entzundakoek ere jasan dezakete.
|
|
|
Gertatzeko aukera gutxi dutenak. Gizakien ekintzek sortutakoak eta milaka
|
pertsonei
eragiten dietenak. Horien artean egon daitezke terrorismo atentatu handiak, gatazka larrietan harrapatutako jende multzoak, hegazkin edo tren istripuak?
|
|
|
Traumak askotariko
|
pertsonei
eragin diezaioke, gertaera alde desberdinetatik bizitu bait dezakete:
|
|
|
Munduko Bankuaren arabera pobreak pobreagoak izatea eragiten du klima aldaketak MBko adituen arabera, gaur egun, garapen guztia klimak zehaztutako munduan gertatzen da. «Klima aldaketa gertatzen ari da orain, eta herrialde eta
|
pertsonei
eragiten die, baina batez ere pobreenei», azpimarratu dute. Azterketaren arabera, klima aldaketaren ondorioek ez diete berdin eragiten pertsona guztiei, pobreak pobreagoak dira.
|
|
2018
|
|
|
Giza papilomaren birusa. Sexu harremanak dituzten
|
pertsonei
eragiten dien birus horretatik babesteko, bi dosirekin txertoa jartzen zaie gure herrialdeko neskei 12 urterekin. Barizela.
|
|
2019
|
|
|
Kultura horrek jakiei eta ondasunei eragiteaz gain
|
pertsonei
eragiten die gehienbat.
|