|
2000
|
|
|
Narratzaileek gehienetan hirugarren
|
pertsonan
hitz egiten dute, eta narratzailea ipuinetik at dago liburuetako ipuin gehienetan. Gutxiago dira lehen pertsona eta 3 pertsona nahasirik erabiltzen dituztenak, narratzailea ipuinaren barruan sartzen delarik," Sonbreilu baten historia" n bezala.
|
|
|
Hau da, batik bat istorioaren gorabeherak hobeki ulertzeko beharrezkoa dugun informazioa azaltzen zaigu. Oro har, kontalariak hirugarren
|
pertsonan
hitz egiten duela esan dugun arren, oroitzapenen berri ematean narratzaile intradiegetikora igarotzen da. Izan ere, bi plano bereizten baitira:
|
|
|
Ikuspuntuari dagokionez, ipuin gehienetan pertsonaiek lehen
|
pertsonan
hitz egiten digute. Gainera, pertsonaia hauek bere barne sentimenduetan murgilduko gaituzte, bere zalantzak, beldurrak, itxaropenak, desirak,... adieraziz.
|
|
2007
|
|
|
“Prozesu honetan, norberaren gogobetetasunetik edo errealizaziotik haratago doan boluntario lanaren alde egiten dugu; boluntario lana konpromiso pertsonal eta, beraz, sozial gisa ulertzen dute”. “Lehen
|
pertsonan
hitz egitea da kanpaina honen gakoa”, diote Gizakia Helburu proiektukoek. Beraz, 2.300 boluntario baino gehiagoren testigantza da erakunde honetan egiten den lanaren adierazgarririk onena.
|
|
2009
|
|
|
Esku artean dugun kasuan, orainak pisuberezia hartzen du. Duela hirurogeita hamar urte baino gehiago gertatutakoariburuz lehen
|
pertsonan
hitz egin dezaketenak gero eta bakanagoak dira. Lekukotzazuzena eman dezaketenak gero eta urriagoak dira.
|
|
2010
|
|
|
c) Enuntziatzaileak lehen
|
pertsonan
hitz egiten du salbuespenik gabe: Dizut, Dizuet.
|
|
|
Eta, berriro ere, nigandik pauso batera dago. Ezin dut galarazi betiko urratua nire baitan, lehen
|
pertsonan
hitz egiten entzuten dudanean. Eta ezinezkoa zait, era berean, galaraztea nire besoez inguratzeko irrika.
|
|
2011
|
|
|
Hipersentiberatasuna bakardade mutuz isildu eta hunkigarri zitekeen edozer nire atentzio eremutik kanpo mantentzen saiatu naiz, bat batean organo boikot egilea hainbeste ozendu den arte, niri buruz hirugarren
|
pertsonan
hitz egiten duen hori; sartzen uzten duzun edozer izan daiteke hunkigarri, eta mugitzen bazara sartu egiten dira gauzak; buru barruan isildu ezin duzun hotsa izateak mugitzera behartzen zaitu eta gerra zibilari buruzko dokumental batekin topo egiten duzu, edo frankismoan fusilatutakoei buruz, tertulia politikoekin edo pobreziaren kontura interesgarri sentitzen diren pijo kameradunekin, eta negar ... La jungla de asfalto k lur jota utzi ninduen astebetez, porro bat bestearen atzetik errez pasa nuena, edo La vida soñada de los ángeles ek, zeina Elisak jarri zidan, madarikatua, berak edozer jasaten du bloody mary baten truke.
|
|
|
Intelektualaren rola aipatzerakoan, Spivaken «Can the Subaltern Speak? »en bi bertsioak nituen buruan. Lehenengoan, 1988an argitaratutakoan, Indiako pentsalariak ezezko biribil batekin erantzuten zion aipatu galderari, bere argudioa baitzen nortasun subalternoak ezin duela bere ahotsean hitz egin, subalternitatearen ezaugarri intrinsekoa baita lehen
|
pertsonan
hitz egiteko aukerarik ez izatea. Bestela balitz, subalternoa izateari utziko lioke.
|
|
|
(Rosalind C. Morris irakasle eta antropologoak Spivaken artikuluak ikasketa poskolonialei egindako ekarpenari buruz idatzi zuen liburuan aurki daiteke bigarren bertsio hau). Spivak ohartu zen nortasun subalternoak lehen
|
pertsonan
hitz egiteko aukerarik ez duela izango, baina beste norbaitek hitz egin dezakeela bere izenean, dela idazleak (kasu honetan Sarrionandiak), dela intelektualak. Hori bai, lehen aipatzen nuen bezala, idazle/ intelektualak ezin du ahaztu bera bitartekari bat besterik ez dela eta, ildo horretan, kontuz ibili behar du parte interesatua bihurtu nahi ez badu.
|
|
2012
|
|
|
Oso emozionala bada hori adierazten saiatzen gara, bai. Hitzak aukeratzeko garaian hizlariaren azalean jartzen gara nolabait, interpretea azkenean hizlaria baita, lehenengo
|
pertsonan
hitz egiten dugu. Oreka kontua da azkenean, tonua mantenduz, mezua transmitituz eta edukia ahalik eta modu zintzoenean emanez.
|
|
|
Euskal Telebistak El precio de la Libertad tv movia eskaini zuen euskal politikariaren bizitzan oinarrituta, eta Quim Gutierrez aktore ezagunak hezurmamitu zuen Onaindiaren pertsonaia. Astelehenean, Esozi Leturiondok lehenengo
|
pertsonan
hitz egingo du bere senarraren bizitzaz eta ibilbide politikoaz.
|
|
|
Eleberri honetan ederki ematen zaigu aditzera, pertsonaien eta bereziki protagonistaren esperientzien bitartez, eroetxeetan gertatzen den identitate indibidual eta kolektiboaren deuseztapena. Irakurtzeari ekin bezain laster konturatzen gara istorioa inolako kokapen barik hasten dela, protagonistak lehenengo
|
pertsonan
hitz egiten badu ere, bere izena orri dezente aurrera egin eta gero baino ez zaigula aitortuko, medikuaren ahotik hain zuzen. Era berean, eguneroko bizitzaz egiten dituen hausnarketa etengabeek argumentua heterotopian eta ez denbora batean gauzatzen dela adierazten digute.
|
|
2013
|
|
|
Halere, Araucoren penak oraindik dirau eta elkartu egiten da jatorri zuridun hizkuntzaren baitan ere (huenchullán berbak buruzagia esan nahi du). Horrez gain, nahiz eta injustiziei buruz hirugarren
|
pertsonan
hitz egin. Arauco tiene?, bere gain hartzen ditu eta, are gehiago, entzulearen parte hartzea eskatzen du:
|
|
2014
|
|
|
Literatur pertsonaia hauek lehen
|
pertsonan
hitz egiten dute eta barru barrukosentimenduak adierazteko beharra dute. Landak, emakume idazle garaikide askorenantzera, memoria darabilkigu hari narratibo modura emakumeei ukatutako iragana berreraikitzeko.
|
|
2015
|
|
|
mezuak. Gure sentimenduez lehenengo
|
pertsonan
hitz egitean datza. Honelako esaldiak erabiltzen dira:
|
|
|
“Lehen hilik zegoen, baina orain familia asko gara, umeekin, ekintza asko egiten ari garenak, eta horrek bizitza ematen dio auzoari”. Lehen
|
pertsonan
hitz egiten dute Andoni eta Monikek, auzoa aldatzen ari direnak beraiek, “auzotarrak” direla adierazteko; “eta ez Udala”. Finean, “jendea auzoan geratzea” dute helburutzat.
|
|
2016
|
|
|
Lehen
|
pertsonan
hitz egiten du Aergiko presidenteak alkoholikoez. Izan ere, Aergin menpekotasunen alorreko teknikariak eta masterdunak dira terapiak gidatzen dituzten pertsonak, baina haiek ere inoiz menpekotasunen bat izan eta gainditutakoak dira.
|
|
|
Biktimen hitzek bi alderdi izan ditzakete, bereiziak. Batetik, zuzenean kaltetutako gizabanako modura, lehenengo
|
pertsonan
hitz egin dezakete gertatutakoaz, eta euren mina azaldu. Bestetik, adierazpen politiko edo sozial bat egin dezakete, kritikekin, eskariekin edo aldarrikapenekin.
|
|
|
Irabazi dugulako Ez lehen
|
pertsonan
hitz egin, egon bazina bezala.
|
|
2017
|
|
|
Ipuin bilduma honetako hamalau izenburuek azpimarratzen digute narrazio bakoitzean zeri erreparatu behar diogun: eguneroko bizimoduak ekartzen digun miseria erakusten zaigu gordin eta zuzen lehen
|
pertsonan
hitz egiten digun ahots narratiboaren bidez.
|
|
|
Pertsonaia galtzaileak dira ipuinotakoak, etsiak, idealismorik gabeak, baita ezkorrak ere, euren lekua topatu ezinik dabiltzanak. Protagonistek lehen
|
pertsonan
hitz egiten dute, eta horrek aukera ematen dio egileari haien iritziak zuzenean plazaratzeko. Jakina, narratzaileak subjektiboak dira, ez dira fidagarriak.
|
|
2018
|
|
|
Lehen egunetik sentitu nuen lagunduko nindutela eta lasaitu handia hartu nuen. Konfiantzaz gerturatu eta lehen
|
pertsonan
hitz egiteko aukera izan nuen. Gure egoera nahikoa gogorra zen jada, baina laguntza jasotzeko prest nengoen eta gauza asko gainditzen lagundu dit.
|
|
|
Aurreko atalean elkarte eta taldeez hirugarren
|
pertsonan
hitz egiten aritu gara, baina geu ere bagara horietako kide, eta hor adierazitakoa geuri ere badagokigu. Ardura, dagokiguna, geure gain hartu behar dugu, gure esku ere badagoelako.
|
|
2019
|
|
|
Espektroaren barrutik). Sei emakumeren artean idatzitako liburua da, eta lehen
|
pertsonan
hitz egiten dute autismoaz. " Autisten artean ere ez baita gauza bera emakume edo gizon izatea".
|
|
|
Armairutik atera garenok bidea erakutsi behar diegu oraindik atera ez direnei edo ateratzeko zailtasunak dituztenei; tamalez, asko baitira oraindik. Nik lehen
|
pertsonan
hitz egiten dut honi buruz, eta Anarekin ekarpen bat egin nahi dut norabide berean.
|
|
|
Erasotzaileez hirugarren
|
pertsonan
hitz egiten zen, ahalik eta distantzia handiena adieraziz haiekiko. Nonbait, erosoagoa zen pentsatzea erasoak besteren kontua direla:
|
|
|
Formalki, poemok ezaugarri komun batzuk dituzte: neska batek lehen
|
pertsonan
hitz egiten du; poemaren buruan, baldintza (ezkondu ezean?) eta haren ondorioa (zera egingo dut...) adierazten dira; buruaren ondoko ahapaldiak haren glosa dira, eta haren ideia azaldu eta iruzkintzen dute. Alde batera utzi ditugu neskaren ezkontzeko grina beste ikuspegi batetik lantzen duten ekoizpenak:
|
|
|
Poematxo horietan (Frenkek ez ditu poema osoak aipatzen, soilik buruak) neskak lehen
|
pertsonan
hitz egiten du, eta aitari edota amari zuzentzen dio ezkontzeko eskaria, mehatxurik gabea (hala ere, soilik poemaren lehen bi bertso lerroak ezagutzen ditugunez, litekeena da gainerako bertsoetan mehatxua agertzea).
|
|
|
Poema bakarrizketa erakoa da, neskak lehen
|
pertsonan
hitz egiten du eta aitari zuzentzen zaio (bigarren pertsonan). Mehatxuzko tonu argia du poemak, aitak ezkondu ezean bere nahia beteko duela baitio neskak (Ma volonté feray), ezkontzea, alegia (ikus gorago ezkonduaditzaren adierei buruz esandakoa).
|
|
|
Balearen arrantzan parte hartu zutenak ere aipatzen ditugu, baita Fabiola eta Balduino nahiz galtxagorriak ere". Tolosak esan du" txaparik ez botatzea" dela helburua, eta pertsonaiek lehen
|
pertsonan
hitz egingo dutela.
|
|
2020
|
|
|
gezurtia, egolatra, psikopata, inolako enpatiarik ezta heziketarik gabekoa. Bere buruaz hirugarren
|
pertsonan
hitz egiten zuen eta Jainkoarekin berarekin ere hitz egiten zuen, ozenki. Gainditu ezina benetan gozatzen ari zen Borja.
|
|
|
Honi buruz hitz egin nahi nuen, baina ez era zakar edo mingarri batean. Bi gauza esan nahi ditut; lehenengo
|
pertsonan
hitz egiten dudala, gu gara Europa, gu gara hipokritak; eta maitasuna eta esperantza dagoela, guretzako eta datozenentzako ere.
|
|
|
" Kazetari zirinak eragindako min guztia horrekin konpondu duela uste badu..." edo antzeko zerbait bota zuen. Berari buruz beti hirugarren
|
pertsonan
hitz eginez. Cañok ez zuen, itxuraz, gaizki hartu.
|
|
2021
|
|
|
Martikorenak hala esan du: «Atal bakoitzerako lehen
|
pertsonan
hitz egingo duten herritarrak bilatzen saiatu gara. Ez dago narrazio jarraitu bat:
|
|
|
Nobela batean erabaki dezakezu ikuspuntu multifokalak izatea, eszena honetan Raulen ikuspuntua emango diguzu, hurrengo horretan Irenerena. Hirugarren pertsonan edo lehen
|
pertsonan
hitz egingo dute alternatiboki, edo ez.
|
|
|
Nik neuk bat daukat, eta fikziozko eleberri bi baino ez ditut! Lehenengoa, Bat, bi, Manchester, nolabait esatearren streaming bidez kontaturiko narrazio bat da, protagonista lehen
|
pertsonan
hitz egiten ari dela dirudi baina bere lehen errelatoa da irakurtzen ari garena. Bere lehen eleberrian, Kontrarioan, Lander Garrok idazle izan nahi duen tipo batek bere lehen eleberria idatzi aurretik dituen banitateen eta ezinen arteko lehia hiperboliko erdi haluzinatua kontatzen digu.
|
|
|
Narrazioaren hasieran gaude. Protagonistak lehen
|
pertsonan
hitz egiten du. Ohean dago, goizeko lehen orduan.
|
|
|
Beren izenak esaten dizkigute guk ahanzturatik salba ditzagun. Batzuetan, atera ere egiten dira kontakizunaren gordelekutik lehen
|
pertsonan
hitz egiteko, Iliadaren eta Odisearen narratzaile ikusezina ez bezala, Homerok ez baitzuen sekula izan halako ausardiarik.
|
|
|
Lehen
|
pertsonan
hitz egiten duten liburu saltzaileen sail ezin baliotsuagoko lehena da hori: saltzaile burugogorrak, arranguratsuak, gaizki tratatuak eta, zenbaitetan, durduzagarriak.
|
|
2022
|
|
|
Leku bat ezagutzeko ezinbestekoa da jendea ezagutzea; izan ere, berezi xamarrak omen dira herri honetakoak: Kanpora doazenean beti esan behar dute nongoak diren eta herri harrotasun larregi dutela ere esan daiteke “benetako” lekeitiarrek (zergatik ari ote naiz hirugarren
|
pertsonan
hitz egiten?); hala ere, jende jatorra, langilea eta kantaria da hemengoa. Gure hobe beharrez, gaur ez gara sartuko beraneanteen gaian.
|
|
|
Nahiz eta oso idealizatuta zegoen, jada, nire gogoan. Horregatik uste dut pluraleko bigarren
|
pertsonan
hitz egin niola, beti, Marta Goyari.
|
|
|
Lehen
|
pertsonan
hitz egitea tokatzen dela uste dut, zoritxarrez, gaur egun oso gutxi baitira mugikorraren diktaduratik kanpo bizitzeko indarra dutenak. Doala beraientzat nire mirespenik handiena!
|
|
|
Kasurik gehienetan, behintzat. Lehenengo
|
pertsonan
hitz egiten dut, nire ikuspegia eskaintzen dut, ez diot inori ezer inposatu nahi ez katedra ezarri nahi. Liburua ikerlana da, baina are gehiago du saiakeratik, ez da gauza objektibo bat, eta ez du izan nahi.
|
|
|
Bai, neure buruaz hirugarren
|
pertsonan
hitz egingo dut. Gauza batzuk kanpotik begiratu eta kontatu beharra daukat.
|
|
2023
|
|
|
Ainara Arce, Maritxu Galzakorta eta Maite Martin, azken hori lasarteoriatarra. Lehen
|
pertsonan
hitz egin dute hiru horiek, bakoitzak bizi eta sentitutakotik. Kontatu dute, adibidez, minbizia zutela jakin zutenean nola sentitu ziren, eta baita ere, gaixo daudela jakinarazi dutenean nola inguratu zaizkien espero gabeko pertsonak, eta, nola aldendu, gertu egongo zirela irudikatzen zituztenak.
|
|
|
Milaka bider entzun ditut esaldi horiek sahararren ahotan. Beti miretsi izan dut lehen
|
pertsonan
hitz egiteko duten berezko errezeloa. Menturaz, basamortuan dauka jatorria joera horrek:
|
|
|
Kontzeptu arraro bat da guretzat, gurea izango ez balitz bezala hartzen dugu beti, eta nik ere sentitzen dut hori. Niretzat oso berba deserosoa da lehen
|
pertsonan
hitz egiteko. Bada zeozer jarraitzen duzuna, bilatzen duzuna, baina gero ez duzuna nahi...".
|