|
2000
|
|
|
Fikzioan zehar, hirugarren
|
pertsonan
egindako kontakizuna nagusi baldin bada ere, sarri agertzen dira elkarrizketa bizibiziak, eta baita ere barne bakarrizketak, nolerebait ohizko ezaugarriak eta berriak nahasiaz, orekan. (Egan 46)
|
|
2005
|
|
|
Ikuspuntuari dagokionez, ipuin guztietan pertsonaiek lehenengo
|
pertsonan
egiten dute. Beren eskutik sartzen gara beren kezka eta grinen munduan.
|
|
|
Horietan bietan ere kanpoko narratzaile orojakilea dugu. Narratzaile mota hau beste ipuin batzuetan ere errepikatuko da, hala ere, lehenengo eta bigarren
|
pertsonan
egindako kontakizunak nagusitzen dira. Ipuinen hasierak ezberdinak izan arren, azalpen eta errekreazioak luzatzeko joera dute.
|
|
2010
|
|
|
– Inpertsonala: > 3
|
pertsonan
egiten da: comunioren gaiñean itzeguin da (A 468), itzeguin da (B 3).
|
|
2011
|
|
|
" Nik idatzitakoa da, baina pentsamendua lehendakariarena da, noski. 1999an Juan Jose Ibarretxek bere memoria politikoak jorratu nahi zituela esan zidan, ez zuen lehen
|
pertsonan
egin nahi ordea. 1994tik 2010era doan ibilbide jakin baten hausnarketa da.
|
|
|
Guri. Oihu horiek lehenengo
|
pertsonan
egin nituen, nire hotsen atzean oihartzun ironikorik entzun gabe, antzerkirik gabe, nahiz nire bizitzako etapa teatralena izan; garai hartan bakarrik izan nintzen gai zenbait momentu lehenengo pertsonan bizitzeko, gero ezin izan naiz hirugarrenetik atera, ez dut berriro ezertan sinetsi berehala urrunduko ninduen zalantzaren bat topatu gabe, ez naiz neure buruaz fidatzen sinesten dudanetan....
|
|
2013
|
|
|
Lehenengo
|
pertsonan
egindako adierazpena da; hala, pentsatzekoa da itzultzailea bera dela hitzaurregilea. Gauza bera gertatzen da, besteak beste, Jon Muñozek itzulitako Choderlos de Laclosen Harreman arriskutsuak (LU, 58 zk.) obraren hitzaurrean:
|
|
|
Memoria edo esperientzia? Errazagoa da lehen
|
pertsonan
egiten duguna gogoratzea eta ulertzea. Joko ugarik aukeratzen dute aukera hori ikasteko bide gisa, eta sormena sustatzen dute, ezaugarri hori ez baita beti berezko ezaugarria, indartu egin baitaiteke.
|
|
2014
|
|
|
Tertuliarako gidoia zehaztuta dagoen arren, bere oharrak jarriko ditu: galdera berriak, galdera zehatzagoak, galderen beste ordena bat& Betiere zainduz galderak egiteko modua, bigarren
|
pertsonan
egitea
|
|
2015
|
|
|
Bere makalean, jardunbide hori euskararen mundutxoan apur bat gizarteratu beharraz mintzatu izan gara horretan nahastu garenok. Testu hauek kooperazio linguistikoaren abiatze hori dibulgatzeko balio dezakete; bestetik, lehen
|
pertsonan
egindako kontakizunak dira, testuingurua ezagutzen zuten pertsonak gogoan hartuta ahoz gora egindako momentuko gogoetak, autozentsura gutxi xamar aplikatuta. Eta nahiko pertsonalak dira zentzu horretan, auto erreflexiboak tarteka, horrek duen arriskuarekin.
|
|
2016
|
|
|
Kronikaren kontakizuna nika zein hirugarren
|
pertsonan
egin daiteke, edo, bestela, guka jardun daiteke, ikus entzuleak erakartzeko.
|
|
2017
|
|
|
Konponbidea, lan zientifikoaren arabera, besoak aurpegiaren parean altxatzea eta aparatua tente dagoela begiratzea da. Adam Clark teknologia berrietan aditua den kazetariak lehen
|
pertsonan
egindako ikerketa batek erakutsi duenez, smartphoneak gehiegi kontsultatzeak «buruko min oso errepikariak pairatzera eraman du, altzairuzko barra batekin buruan kolpatu banuen bezala». Gehienetan, gaitz hori gaitza ez dutenak gazteek gehiago sufritzen dute, pantaila txikien aurrean denbora gehien pasatzen dutenak baitira.
|
|
|
‘Baraurik sartzea da nire bizitzan egin ditudan bi edo hiru gauza garrantzitsuenetako bat’ Anekdota bat kategoria bihurtzea Lehenik eta behin, deigarria da bere kontakizuna: lehen
|
pertsonan
egina dago. Hau da, Phil Libinek bere bizitzako une jakin batean zerbitzatu dion zerbait kontatzen du.
|
|
2018
|
|
|
batetik, erabil daiteke pertsona guztiak modu inklusiboan baieztatzeko, eta, bestetik, erabil daiteke hierarkia bat ezartzeko, non pertsona batzuek hitz egin dezaketen eta beste batzuek, ikuspegi unibertsaletik baztertuak egoteagatik, ezin duten «hitz egin» beren berbak aldi berean desautorizatu barik. Hitzarekiko erlazio asimetriko horren aurretik, baina, bada kontratu sozial ideal bat, non lehen
|
pertsonan
egindako hizketa egintza orok aurresuposatzen eta berresten duen erabateko elkarrekikotasuna subjektu hiztun guztien artean: hizketa egoera ideala, Wittigen bertsioan.
|
|
2019
|
|
|
Aitortza bat baino gehiago, auto salaketa bat da, hitzak hitza dakarrelarik, gai beren inguruan gero eta informazio garrantzitsu gehiago ematen digu, eta dibergentzia handiak sortuko dira kontalariaren ikuspuntuaren eta irakurleak hautematen duen istorioari buruzko balorazioen artean. Senabrek dioen moduan, Senabre aipatzen ari den kontalari ez fidagarria eta lehen
|
pertsonan
eginiko kontaeraren nahitaezko lotura horretaz mintzatu zen Booth 1961ean The Rhetoric of Fiction liburuan lehen aldiz" unreliable narrator" terminoa erabili zuenean. Finkatua geratu zen kontalari ez fidagarriak gehienetan lehen pertsonan mintzatzen direla, idazleak informazioaren kontrola bere esku jartzea hautatzen duelako, eta arazotsua delako bigarren edo hirugarren pertsonan egin ahal izatea irakurlearengan sinesgarritasun efektua lortzeko.
|
|
|
Senabrek dioen moduan, Senabre aipatzen ari den kontalari ez fidagarria eta lehen pertsonan eginiko kontaeraren nahitaezko lotura horretaz mintzatu zen Booth 1961ean The Rhetoric of Fiction liburuan lehen aldiz" unreliable narrator" terminoa erabili zuenean. Finkatua geratu zen kontalari ez fidagarriak gehienetan lehen pertsonan mintzatzen direla, idazleak informazioaren kontrola bere esku jartzea hautatzen duelako, eta arazotsua delako bigarren edo hirugarren
|
pertsonan
egin ahal izatea irakurlearengan sinesgarritasun efektua lortzeko. Emily Bronteren Wuthering heights etik hasita (1847), narratiba errealistaren esparruan garapen berezia izan duen kontalari mota da" unreliable" deritzan hau, eta ez da arraroa genero kriminalari atxikirik aurkitzea, hala nola Agatha Christieren Roger Ackroyden hilketa (1926) eleberri poliziako ezagunean, non kontalaria bera den hiltzailea.
|
|
|
Izan ere, aurretestuetan, etengabe aurki genezakeen bigarren pertsonaren erabilerarik («zure eskutitza», A15) ez dago ondo testuetako sarreretan. Areago, testuinguratzeko eta gairatzeko erreferentziak hirugarren
|
pertsonan
egiten dira («ama baten», O15), hartzaileak ama horren berri ez duela aintzat hartuz, alegia.
|
|
|
ondo testuetako izenburuek, oro har, eztabaidagaia bildu dute eta hartzailearen arreta berenganatzeko estrategiak erabili dituzte; eta sarreran bildu beharreko informazioa jaso dute (gaia, eztabaida iturria eta idaztearen motibazioa). Azkenik, testuinguratzeko eta gairatzeko erreferentziak hirugarren
|
pertsonan
egin dira.
|
|
|
Saturnoko aeronautek gorriak eta beltzak ikusi zituzten, eta Vinson jaunak lehen
|
pertsonan
egindako kontakizunak, sinegarria izatearekin batera, tiradizo handia zuen niretzat. Baina konbentzimendua nuen autore frantsesak zerbait ezkutatzen zuela bere abentura biltzen zuen zelofanaren atzealdean, nahiz eta ezin jakin zer zen, begien bistan eduki arren, artean ikusten ari ez nintzena.
|
|
2020
|
|
|
Literatura zientifikoan bilaketa egiten badugu, ikusiko dugu horri buruzko informazioa oso urria dela, ez baita existitzen. Egoera horren aurrean, lehen
|
pertsonan
egin dezakegu egiaztapena. Ur mota hori erosi eta dastatzen badugu, ikusiko dugu ez duela ez zaporerik ez usainik itsasoan.
|
|
|
Orain zinemari buruzko ikastaro bat ematen ari naiz gizarte etxeetan, eta aste honetan, esaterako, lehen
|
pertsonan
egindako dokumentalak ikusi ditugu; interesgarriak iruditu zaizkit, ez dakit nik egingo nituzkeen, baina oso zintzoak eta baliagarriak iruditu zaizkit.
|
|
2021
|
|
|
27.4c Beroriketan berori izenordaina erabiltzen da, eta solaskideari hirugarren
|
pertsonan
egiten zaio. Hegoaldean bakarrik erabili da, Azkuek dioenez:
|
|
|
Hasieran, liburua egokitzea proposatu zioten zinemagileari. «Baina niri, lehen
|
pertsonan
eginiko kontakizuna baino, gehiago interesatzen zitzaidan nola idatzi zen liburua, zer zegoen azpian. Azken batean, nola fabrikatzen den halako albiste bat, halako eskandalu bat».
|
|
|
* Euskal Herriari: Erregimeneko indar errepresiboek Eustakio Mendizabalen
|
pertsonan
egin berri duten hilketa dela eta, euskal herriak bere askatasunen aldeko borrokan pairatutako biktimen zerrenda luzearekin bat egiten duen kidea memorian, Basauriko preso politikoek krimen hori aho batez salatzen dugu, diktadurak bere interesak babesteko erabili behar duen indarkeria instituzionalizatuaren ondorio logiko gisa+.
|
|
2022
|
|
|
Gogoan dut ipuin horren lehen bertsioak erdaraz idatzi nituela. Ez ordea bat hirugarren
|
pertsonan
egin nuenik.
|
|
2023
|
|
|
Garrantzia du lehen
|
pertsonan
egindako kontakizunak?
|