|
2004
|
|
|
126 herrialdetako OMEk dituen datuen arabera, gaur egun nahikoa da iodoa hartzea horietako 43tan, eta behar baino pixka bat gehiago edo, are gehiago, beste 29tan. Ildo horretatik, osasun erakundeak ohartarazi du eguneroko segurtasun maila baino iodo handiagoa hartzeak disfuntzio tiroideoa eragin dezakeela
|
pertsona
zaurgarrietan. NBEko agentziak gogorarazi du iododun gatza sustatzeak ez duela gehiegi kontsumitzera eraman behar, eta horrek hipertentsioa eragin lezake, iodotzea egunean gehienez bost g kontsumitzeko gomendioekin bateragarria den kontsumo maila batekin egin baitaiteke.
|
|
2009
|
|
|
Espainiako Gurutze Gorriak gizarte zaurgarritasunari buruzko buletin bat egin du, bere gizarte programen erabiltzaileen artean egindako inkesta baten bidez. Ekimen horren helburua da “krisiak pertsona horietan duen eragina neurtzea, haien zailtasunak detektatzea eta erakundearen jarduerak hobetzea, haien beharrak asetzeko”. Erakundeak milioi bat
|
pertsona
zaurgarri inguru artatu zituen 2008an, eta aurten, krisi ekonomikoaren ondorioz, herritarren %20 gehiagotara gutxienez joatea aurreikusten du. Gurutze Gorriaren datuen arabera, horrek, batez ere, etorkinei, gizarte arazoak dituzten emakumeei eta adineko pertsonei eragiten die, “ahulenei”, alegia.
|
|
2010
|
|
|
Elikagaien Mundu Programak (IEP) eten egin du Somaliako hegoaldeko laguntza banaketa, eraso gehiago izan direlako, langileen aurkako mehatxuak izan direlako eta “talde armatuek onartu ezin dituzten eskaerak” izan direlako, NBEko agentziaren arabera. IEPren bulegoak, Wajid, Buale, Garbahare, Afmadow, Jilib eta Belet Weyne, Somaliako hegoaldean, itxita daude aldi baterako, eta elikagaien eta ekipoen hornidurak, langileekin batera, eremu seguruagoetara eraman dira, “elikagai laguntza ahalik eta
|
pertsona
zaurgarri gehienengana irits dadin bermatzeko”. IEPk adierazi zuen langileen segurtasuna funtsezko kezka dela haientzat, eta talde armatuek berriki egin dituzten eraso, mehatxu, jazarpen eta ordainketa eskaeren ondorioz, “elikagaien arloko laguntza humanitarioaren bizi lerroa oztopatu da, eta, ondorioz, ia ezinezkoa da milioi bat emakume eta haur eta beste pertsona ahul iristea”.
|
|
2012
|
|
|
Joan den urte osoan zehar, bere lanaren abantailak zabaldu ziren eta ekintza gehiago egin ziren kopurua handitzeko, baina urtero hurrengo hamabi hilabeteetarako helburuak berritzen dira eta egiteke daudenei begiratu zaie. 1 Boluntarioen beste jarduera eremu batzuk bultzatzea Askotan, boluntarioen lanari dagokionez,
|
pertsona
zaurgarrienentzako laguntza handia dela uste da. Etxerik ez duten pertsonei, adinekoei edo ezgaitasunen bat dutenei edo gizartean baztertuak izateko arriskuan dauden gazte eta haurrei laguntzen zaie.
|
|
|
Azken bi urteetan, krisi sozioekonomikoaren eraginez, orain dela gutxi arte testuinguru sozioekonomiko seguruetan zeuden pertsona asko erakunde humanitarioak artatutako kolektiboetan sartu dira”, azaldu du erakundeak. Horrekin batera, dagoeneko arreta jasotzen zuten
|
pertsona
zaurgarrien egoera “larritu” egin da. Instituzio humanitarioak bere “kezka sakona” adierazten du langabeziaren hazkundeaz eta gizarte desberdintasunaz, baita babesgabetasun indizeez ere, eta ohartarazten du biztanleriaren maila garrantzitsuetako prekarietatea handitzeaz eta horrek dakartzan gizarte hausturako arriskuez.
|
|
2013
|
|
|
Hori dela eta, hainbat adituk eta elkartek diote murrizketek ez dutela horrenbesteko aurrezpena ekarriko. Buruko eritasuna
|
pertsona
zaurgarrietan Baliabide ekonomiko gutxiko pertsonek jasaten dituzte gehien murrizketak, ezin baitira osasun pribatura joan. Eta oso kasu larria da gaixotasun mentalak dituzten paperik gabeko etorkinena, arreta psikiatriko erregularra ere behar baitute (eta ez dute horretarako eskubiderik), bai eta medikazioa ere, kasu askotan ezin baitute erosi behar adina diru ez dutelako.
|
|
|
Ikerketaren emaitzak ‘The Journal of Immunology’ zientzia aldizkarian argitaratu dira. Katuaren zahian dagoen proteina gaizto horrek alergia erreakzioa eragiten du
|
pertsona
zaurgarrien gorputzean sartzean, hau da, substantzia horiekiko normala baino sentikorragoa den sistema immunologikoan. Une horretan, felina molekulak alergia erreakzioa eragiten du pertsonengan bakterio bakteriano arrunt baten aurrean.
|
|
2014
|
|
|
Elikadurari dagokionez, arazo zailenetako bat dieta “arazle” edo “desintoxikatzaile” dei txarrak dira. Nahiz eta aditu batzorde batek ere ez duen zalantzan jartzen, oso zaila da GUFeko iruzur mota horri kritikak aurkitzea giza nutrizioko eta dietetikako erreferentziazko liburuetan, eta, aldi berean, erabateko zigorgabetasunarekin, “desintoxikatzea” eta “birgaitzea” bermatzen duten gezurrezko gezurrak,
|
pertsona
zaurgarri gisa erortzen direnak. Agian, ez zaie linearik eskaini behar, eta, beharbada, errazagoa izango da hori egitea.
|
|
|
joera genetikoa, ingurumen arrazoiak eta ohitura txarrak, ezagunenen artean. Hala ere, nortasunaren elementuak, hala nola ezkorra, etsaitasuna, haserrea edo tristura, eta baita organismoaren berezko erreakzioak ere, estresa edo antsietatea, adibidez,
|
pertsona
zaurgarrienei gaitz jakin batzuk garatzen laguntzen diete. Eskura dagoen ebidentziak adierazten du jarrera positiboa izateak, bizitza luzatu eta osasuna babesteaz gain, immunitate sistema indartzen laguntzen duela.
|
|
|
Eta, horregatik, batzuetan zahartzaro terminoari ahulezia gehitzen zaio. Elkarrekin
|
pertsona
zaurgarri bat definitzen dute, bere osasun egoerak okerrera egiteko arrisku handia eta kontrako ondorioak izateko aukera handia duena, hala nola ospitaleratzeak, autonomia galtzea, ezgaitasuna, egoitzetan diru sarrerak, erorketak eta heriotza. Alzheimer gaitzaren ahultasuna Espainian 1,2 milioi gaixo Alzheimer gaixo daude, baina uste da 1,6 milioi gaixo ere izan litezkeela Zahartzeari lotutako patologia Alzheimer gaitza da, benetako epidemia dakarrena.
|
|
2017
|
|
|
Koloneko minbiziaren kasuan, laborategiko saguetan egindako azterketek erakusten dute tumorearen tamaina %60 murriztu dela. Aditu suediarren helburua da
|
pertsona
zaurgarrietan edo familian aurrekariak dituzten pertsonetan tumoreen arriskua gutxitzeko farmakoak garatzea. Amaren esnea edateak minbizia sendatzen du?
|
|
2020
|
|
|
Dena den, kasu kopuru erreala bederatzi milioi ingurukoa dela kalkulatzen da. Gaixotasun honek gastroenteritisa (beherakoa, sabeleko mina eta sukarra) eragiten du eta, printzipioz, ez da larria, nahiz eta
|
pertsona
zaurgarrienetan izan daitekeen (haur txikiak, haurdun dauden emakumeak, adineko pertsonak eta pertsona immunodeprimituak). Oilaskoa zergatik ez duzun garbitu behar Irudia:
|
|
|
COVID delakoak eragindako egoerak
|
pertsona
zaurgarrienekiko eskuzabaltasuna ahalik eta gehien azalerarazi du. Aholku erabilgarri batzuk proposatzen dizkizugu, zuk ere lagundu ahal izan dezazun
|
|
|
Hainbat maskara mota daude, eta, ondorioz, gure kasuan zein den egokia oker dezakegu. Arnas aparatuko paziente kronikoen kasuan,
|
pertsona
zaurgarritzat jotzen direnez, SEPARek (Pneumologiaren eta Kirurgia Torazikoaren Espainiako Elkarteak) aholkatzen du FFP2 motako EPI maskarak erabiltzea, kanporatze balbularik gabe. Taula honetan, maskararik ohikoenen eta horietako bakoitza nork erabili behar duen azaltzen da:
|
|
|
OMEren oharrak Antigenoen testek oso eraginkortasun handia dute paziente sintomatikoetan, hau da, kutsaduraren sintoma susmagarriak dituztenetan (sukarra, eztula, muskuluetako mina, nekea…). Gaixotasunaren bilakaeran bost egun edo gutxiago dituztenentzat ere egokiak dira, baita harreman estuetan ere, hala nola bizikideak eta
|
pertsona
zaurgarriak. Antigenoak detektatzeko teknika azkar horrek %93tik gorako sentikortasuna eta %99tik gorako espezifikotasuna erakutsi du.
|
|
2022
|
|
|
arau hauste arintzat hartuko da. (150 eta 10.000 euro bitarteko isunekin), baina larriak
|
pertsona
zaurgarriei eragiten dieten edo behin eta berriz egiten diren. Kasu horietan, isunak 100.000 eurokoak izan daitezke.
|
|
2023
|
|
|
Imagen: ©ACNUR Hameed Maarouf Acciones Alde batetik, ACNUR Sirian
|
pertsona
zaurgarrienak zaintzen ari da, hala nola, zaharrak, ezgaituak edo adingabeak. Eskualdeko erreserbei dagozkien larrialdietako milaka artikulu osagarri mobilizatzen ari da, eta erantzuteko plan zabalagoa garatzen ari da, tokian tokiko beharrei erantzuteko.
|
|
|
Horrela, legez kanpoko atxiloketa edo beren borondatearen kontrako aberriratzea bezalako arriskuak saihesten dira. Gainera, aukera ematen die estatuei
|
pertsona
zaurgarriak edo behar bereziak dituzten pertsonak identifikatzeko eta berariazko zerbitzuetara bideratzeko, besteak beste, bakarrik dauden adingabeen babesa eta familia bateratzea, laguntza psikosoziala edo genero indarkeriatik bizirik atera direnei laguntzea. Sabaia bermatzea:
|