|
2016
|
|
|
76 araua: . Latin eta greziar
|
pertsona
izen klasikoak euskaraz emateko irizpideei buruzko erabakia?,
|
|
|
Odiseako
|
pertsona
izen klasikoen, pertsonaia mitologikoen, leku izenen eta gainerako izakien zerrenda osoa.. Berean, lehenengo zutabean, euskara baturako proposatzen den forma azalduko da; bigarrenean, aita Santi Onaindiak 1985 urteko itzulpenean erabilitako ordaina edo ordainak ageriko dira; hirugarren zutabean, euskara baturako forma proposatzeko oinarri legez hartutako Euskaltzaindiaren arauaren zenbakia, halakoa dagoenean, eta, laugarren zutabean greziera klasikoko grafia.
|
|
|
Hirugarren zutabean,
|
pertsona
izen klasikoen eta pertsonaia mitologikoen eretzean, Euskaltzaindiaren arauaren zenbakia ageri da, baldin eta izen bat beren beregi erabakita badago; hori ez ezik, Euskaltzaindiaren Hiztegiaren egiten da gainerako izakien izen arruntei dagokienez, izenok hiztegi horretan araututa badaude.
|
|
|
Goian esan den legez, zerrenda honetan, Odisean dauden
|
pertsona
izen klasikoen eta pertsonaia mitologikoen izen berezi guztiak ageri dira, bai eta pertsonifikazioa dakarten izen arruntak ere, berbarako, Lurra, Egunsentia. Horiek ez ezik, leku izenak ere azaltzen dira, bai izen berezi hutsak direnak (berbarako, Kreta), bai izen arruntez eratutakoak (esaterako, Belearen Harkaitza).
|
|
|
Odiseako
|
pertsona
izen klasikoen, pertsonaia mitologikoen, leku izenen, gainerako izakien eta horiekin guztiokin loturiko izenen zerrenda definizioduna.. Izan ere, zerrenda hau testu jarraitu modura azalduko da.
|
|
|
Izan ere, zerrenda hau testu jarraitu modura azalduko da. Berean, alde batetik, Odisean ageri diren
|
pertsona
izenen, pertsonaia mitologikoen, leku izenen eta gainerako izakien izenak daude: izen bereziak absolutibo kasuan, eta izen arruntak nominatibo singularrean edo nominatibo pluralean.
|
|
|
3.b) Euskaltzaindiaren 76 arauari(. Latin eta greziar
|
pertsona
izen klasikoak euskaraz emateko irizpideek buruzkoak?) erants dakizkiokeen 4 sarrerak:
|
|
2019
|
|
|
1 Iliadako
|
pertsona
izen klasikoen, pertsonaia mitologikoen, leku izenen eta gainerako izakien zerrenda osoa.Bertan, lehenengo zutabean, euskara baturako proposatzen den forma azalduko da; bigarrenean, Gaizka Barandiaranek 1956 urteko itzulpenean erabilitako ordaina edo ordainak ageriko dira; hirugarren zutabean, aita Santi Onaindiak emaniko euskal ordainak emango dira, izaki horiek Odisean eta Iliadan dauden kasuet...
|
|
|
Laugarren zutabeak,
|
pertsona
izen klasikoen eta pertsonaia mitologikoen eretzean, Euskaltzaindiaren arauen zenbakia dakarrela esan dugu oraintsu, baldin eta izen hori berori Euskaltzaindiak erabakita badauka; baina, horrezaz gainera, Euskaltzaindiaren Hiztegiaren aipamena ere egin dugu laugarren zutabean, osterantzeko izakien izen arrunten ondoan, izenok hiztegi horretan jasota dauden kasuetan.
|
|
|
Arestian esan den legez, beraz, zerrenda honetan, Iliadan dauden
|
pertsona
izen klasikoen eta pertsonaia mitologikoen izen berezi guztiak ageri dira, bai eta pertsonifikazioa dakarten izen arruntak ere, esaterako, Egunsentia... Horiek ez ezik, leku izenak ere azaltzen dira.
|
|
|
2 Iliadako
|
pertsona
izen klasikoen, pertsonaia mitologikoen, leku izenen, gainerako izakien eta horiekin guztiokin loturiko izenen zerrenda definizioduna.Izan ere, zerrenda hau testu jarraitu gisa azalduko da. Bertan, alde batetik, Iliadan ageri diren pertsona izenen, pertsonaia mitologikoen, leku izenen eta gainerako izakien izenak daude; izen bereziak absolutibo mugagabean, eta izen arruntak absolutibo singularrean edo pluralean.
|
|
|
2 Iliadako pertsona izen klasikoen, pertsonaia mitologikoen, leku izenen, gainerako izakien eta horiekin guztiokin loturiko izenen zerrenda definizioduna.Izan ere, zerrenda hau testu jarraitu gisa azalduko da. Bertan, alde batetik, Iliadan ageri diren
|
pertsona
izenen, pertsonaia mitologikoen, leku izenen eta gainerako izakien izenak daude; izen bereziak absolutibo mugagabean, eta izen arruntak absolutibo singularrean edo pluralean.
|
|
|
Ahozko lekukotasunen atalean ikus daitekeenez, oraintsura arte eutsi zaio izendatze joera horri:
|
pertsona
izena+ baserri izena.
|
|
2021
|
|
|
Elkano, leku izena48 eta deitura izateaz gain,
|
pertsona
izena ere bada. 2001ean gizonezkoentzako izentzat onartu zuen Euskaltzaindiak (Gorrotxategi & Salaberri 2001), eta, aurrerago 2019anizen epizeno izaera eman zion Akademiak.
|
|
|
Araua ez bada ere, zabal dabilen joera da XV. mendetik aurrerako
|
pertsona
izenetan ez erabiltzea deituraren aurreko, tarteko edo ondoko eranskinik:
|
|
|
Errege erreginen izenen idazkera bestela arautu bazen ere51, gure kasuak nolabaiteko lotura du Errenazimentuko
|
pertsona
izenak arautzen dituen 185 arauarekin52 Arau horren arabera, pertsona izenen grafia, ahal dela, jatorrizko hizkuntzan bezala utzi behar da (esaterako, Domenikos Theotokopoulos).
|
|
|
Errege erreginen izenen idazkera bestela arautu bazen ere51, gure kasuak nolabaiteko lotura du Errenazimentuko pertsona izenak arautzen dituen 185 arauarekin52 Arau horren arabera,
|
pertsona
izenen grafia, ahal dela, jatorrizko hizkuntzan bezala utzi behar da (esaterako, Domenikos Theotokopoulos).
|
|
|
PERTSONA IZENAK. Gaur egun, gure kultura ingurune zabalean, kanpoko
|
pertsona
izenen grafia ez da aldatzen. Hori da irizpide nagusia gure inguruko hizkuntzetan, bai eta euskaran ere.
|
|
|
51 Atzerriko
|
pertsona
izenak. Grafia irizpideak.
|
|
|
52 Errenazimentuko
|
pertsona
izenak. 185 araua, 2017ko abenduaren 22koa.
|