|
2004
|
|
|
Gure baitarako barne bidaiak geure burua ezagutaraziko digu eta geure burua lañoki, gordinki eta gardenki ezagutzerakoan beste pertsonen barneeta kanpo errealitatea askozaz hobeki ezagutuko dugu, aldian aldiko eta tokian tokiko lehentasunei eta erabateko premiei ere errazago antzemango diegularik. Baina beti ere gogoan izanik gizakia ez dela" gauza ororen neurria", Protagorasez geroztik jende askotxok uste duen bezala, baina bai eginbehar etiko oro modulatu eta egokitu behar duena, gizaki oro
|
pertsona
bezala kontsideratuz eta hein horretan tratatuz: " Honela bada, zuei egitea nahi zenuketen guztia, egin zuek ere besteei".
|
|
|
• subjektua
|
pertsona
bezala gorpuztu, zentratu eta errealizatu ahal izatea;
|
|
|
Kontzientzia etikoak gizakia arduradun eta erantzule egiten du munduaren, bere buruaren eta beste gizakideen aurrean. Kontzientzia etikoari eskerrak, gizakia ez da banako soil bat, are gutxiago izaki automata trukagarri bat, hainbat gizarte eta subkulturatan (sektetan eta gisakoetan, esaterako) pertsonak automatak bailiran tratatzen badituzte ere; baizik eta kontzientziari esker munduaz eta bere buruaz kontzientzia eta ardura duen subjektu bat bezala dakusagu gizakia, hots,
|
pertsona
bezala.
|
|
2005
|
|
|
Kontuan hartzekoa da, zentzu honetan, ezinezkoa dela gizakiaren formazioa asebetetzea, haren formazio teoriaren arabera, kanpoko munduari buruzko ezagupen objektiboen jabetzearekin bakarrik. Zeregin hau benetan da garrantzitsua baina, egiaz, ez da nahikoa norbaitek bere burua
|
pertsona
bezala guztiz osatzeko, alegia, azken honetarako beharrezkoa da gainera batek bere barruko edo berezko ahalmenei bide ematea. Azken finean, intelektoak ez du gizabanakoaren nortasuna agortzen eta, beraz, garapen kognitiboak ere ezin du garapen pertsonala ordezkatu.
|
|
2007
|
|
|
Hizkuntzarenganako pedagogiaren interesa hezkuntzaren antropologia filosofikoaren eta sozio-kulturalaren perspektibatik aztertu ondoren, jarraian, interes horren dimentsio etikoari heldu nahi diogu, jakinik dimentsio hori ere egiaz —eta bete betean— antropologikoa dela. ...nimalia moral eta linguistikoa", eta horregatik pedagogiak —Bollnowek azpimarratzen duen bezala— ezinbestean kontsideratu eta aztertu behar du" hizkuntzaren eta hezkuntza linguistikoaren esanahi etiko morala" 169 Hain zuzen hizkuntzaren jabe delako ahal du gizakiak gertueneko ingurunetik urrundu, erreakzio primarioenak akzio askeetan eraldatu eta, modu horretan, bere burua
|
pertsona
bezala garatu. Horren haritik, eta aurrekoa osatuz, zera dio berriz ere Bollnowek:
|
|
|
Horrexegatik da posible, hain zuzen," arau moralen" eta" hizketa ekintzen" arteko loturaz jardutea, ze, finean, gizakiaren izaera" komunikatiboa" delako —eta horregatik bakarrik— du zentzurik ere gizakien arteko" exijentziez" hitz egiteak175 Esan behar da ere, hirugarrenik, etika hori —Beorleguiren hitzetan—" adostasuna" bilatzen duen" razionaltasun komunikatiboan" oinarritzen dela176 Ez da kasualitatea, horrela, etika" komunikatiboa" bera, gainera," diskurtsiboa"," argumentatiboa" edota" dialogikoa" bezalako izenondoekin ere ezaugarritu ohi izana, horiek guztiek lotura zuzena dutelarik hizkuntzarekin. Kontua da, horren arabera, inork ezin duela inor elkarrizketatik kanpo utzi, ze —Apelek esan bezala—" komunikazio linguistikorako gaitasuna duten izaki guztiak aintzatetsi behar dira
|
pertsona
bezala" 177 Horiek guztiek osatzen dute" hiztunen komunitate ideala" 178 eta, finean, horiek adostu dituzte bizikidetzarako oinarrizko arauak. Hemendik sortzen den" inperatibo kategoriko" berria honela definitzen digu Cortinak:
|
|
|
Kontua da justifikazio hori —egin denaren edo ez denaren arrazoi emate hori— ezin daitekeela" estimulu erantzun" eskema batean geratu; alderantziz, hark gizakiaren askatasuna onartzera eramaten gaitu75 Etika komunikatiboaren bigarren printzipio antropologikoak, aurrera eginez," pertsona" kontsideratzen du" oinarrizko zutabe bezala" 76: bestela esanda, eta Beorleguirekin jarraituz," etikaren fundamentazio oro, egiaz, gizaki guztiak
|
pertsona
bezala onartzearen giltzarrian eraikitzen da" 77 Modu horretan, etika horrek —estrukturalismo eta existentzialismo erradikalen kontra— funtsezko ideia bat azpimarratzen du, alegia, gizakia ez dela" egitura sozialean" urtzen ezta" existentzia indibidualean" agortzen. Zentzu honetan, esanguratsua da ikustea" pertsona" kontzeptua nola nagusitzen den, bai" gizakiarenaren" aurrean —Garaa Hozekin jada ikusi bezala—, bai eta orain" gizabanakoarenaren" aurrean.
|
|
|
Gizakiak, egiaz, hizkuntza duelako behar du eta hizkuntzari esker ahal du —biak dira garrantzitsuak eta biak daude elkarri lotuta— bere burua intelektualki eta moralki osatuz eta, horrekin, bere burua
|
pertsona
bezala garatuz joan. Horregatik dio Heideggerrek:
|
|
2009
|
|
|
Gizakia matematika hutsaren menpean jarri du. Gizakia (gizakia indibiduo bezala,
|
pertsona
bezala) matematika hutsa baino ezin da izan, zalantzagarria izan nahi ez badu. Zentzumenak, sentimenduak... baztertu behar ditu, ezin baitira neurtu, ezin baitira matematikoki klasifikatu.
|
|
2010
|
|
|
Azken batean, Radl eta Santosek aldarrikatu bezala, teoria eta praktika pedagogikoak berak du hizkuntzaren beharra: " Hezkuntza komunikazioa da eta, horregatik, nekez artikulatu ahal izango da hizkuntzarik gabe" 6 Horrekin batera gogora ekarri behar da, bestela, gizakia ez dela
|
pertsona
bezala osatzen —ez bere izaeran ez bere garapenean— baldin eta sozializazio eta enkulturazio prozesu batean murgiltzen ez bada, zein egiaz eta nagusiki interakzio linguistikoari esker gauzatzen den. Ez dugu ahaztu behar, hala ere, hezkuntza bera ez dela agortzen sozializazioan edo enkulturazioan.
|
|
2016
|
|
|
Haren duintasuna, misterioa, beste inor ez bezalakotasuna, haren errealitate kontzeptu eta eskema prefabrikatuetara bihurrezina deskubritzen dugu; deskubrimendu horrek geu betetzen eta transformatzen gaitu. Besteak
|
pertsona
bezala ezagutuz bihurtzen gara geu ere pertsona. Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutua nobela existentzialista da, baina era berean parkean ikusten dugun edonor anonimo baten pertsona bezala deskubritzeko prozesuaren fenomenologia gisa irakur liteke orobat.
|
|
|
Besteak pertsona bezala ezagutuz bihurtzen gara geu ere pertsona. Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutua nobela existentzialista da, baina era berean parkean ikusten dugun edonor anonimo baten
|
pertsona
bezala deskubritzeko prozesuaren fenomenologia gisa irakur liteke orobat. Nobela hori 1957koa da, Arrasateko mugimendu kooperatibistaren hasierarekin baterakoa.
|
|
|
" Conciencia de libertad..., conciencia de justicia social..., conciencia de desarrollo..., conciencia participativa" (HC, 451). Kooperatiboa izateak
|
pertsona
bezala munduan egoteko modu oso bat esan gura behar du, eta mundu osoaren aurrean erantzukizuna.
|