|
2007
|
|
|
• 1990etan sartuta, Tandem estiloko hizkuntzen elkartrukerako bikoteen ideiatik abiatuta, jatorrizko hiztunak eta hizkuntz praktikariak berriketan jarduteko bikote edo talde txikietan batzeko ekimenak hasi ziren martxan. Donostiako Bagera elkarteak 1993an Mintzalaguna bataiatu zuen ideia, eta handik hona Euskal Herri
|
osora
zabaldu dira halako ekimenak, gaur egun, izen ugarirekin (Mintzalaguna, Berbalaguna, Mintzakide,...) halako loraldi batean daudela esan dezakegu. Aipagarria da ekimen hauen sustapena, lehenengo batean behintzat, euskaltegien kanpotik etorri zela, euskara elkarteetatik hain zuzen ere, hau da, erabileraren esparruan lan egiten duten erakundeetatik.
|
|
|
Euskal Herri osoan egindako ikerketa da. Muga administratiboak gaindituta, Euskararen Erabileraren Kale Neurketak Euskal Herri
|
osora
zabaldu ditu behatzaileak, eta Euskal Herri osoko argazkia jaso du objektibo angeluhandi batez. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 17
|
|
|
...aren artean" elkarlan tresna bat sortuz eskualde hizkuntzen irakaskuntza eskaintzeko eta egituratzeko pirinio Atlantikoetako bi hizkuntzen alde, euskara eta okzitaniera". hitzarmen honen gauzatzea eepren esku eman zen, ongi zehaztuz ez zela eskuduntza aldaketa bat baina behin behineko esperimentazio pedagogikoa. dena dela, hurrengo urtean, Fillon legeak" esperimentazioa" estatu
|
osora
zabaldu zuen: " eskualde hizkuntzen eta kulturen irakaskuntza eskain daiteke eskolatze denbora osoan, jokamoldea definituz hitzarmen baten bidez estatua eta hizkuntza horiek mintzatzen diren eskualdeen artean".
|
|
2008
|
|
|
Internetek beste lan egiteko modua eman die telebistei eta irratiei. Interneten bidez, telebista saioak eta irratsaioak (batez ere, azken hauek) eman eta baita jaso ere ahal dira4 Mundu
|
osora
zabalduko dituzte hauen edukiak. Horrez gain, Internet oso azoka ona izan daiteke euskal irratitelebistek beren ‘filosofia’, beren identitatea erakusteko.
|
|
2009
|
|
|
Gure aburuz, ikuspuntu juridikotik, hori egiteko aukera ematen du Konstituzioko 3.2 art.ak; balizko etorkizun bati begira ordea, gerta liteke Foru Parlamentuak" euskal hiztunen eremuak" Foru Erkidego osora hedatzen direla adieraztea. Bada, kasu honetan, NFBHLO berberarekin, euskararen ofizialtasuna Nafarroa
|
osora
zabal liteke. Horretarako Foru Parlamentuan 26 boto lortzea aski izango litzatekeela esan beharra dago ere —jakina, adostasun handiagorik lortu ezean—; alegia, NFBHLOak galdatzen duen bezalaxe, erabateko gehiengoz Lege bat onartzea beharrezkoa izango litzateke.
|
|
2010
|
|
|
Edonork argitara dezake albiste bat, eta mundu
|
osora
zabaldu, eta aparteko oihartzuna lortu. Komunikabide handi eta izen handiko batek egin dezakeen indar eta irismen berberarekin.
|
|
|
Enpresa editoreen egitekoa errealitatea interpretatzea izan da orain arte, baina hori galdu egin da errealitatea geuk ezagutu, geuk interpretatzeko lanabesak eskuratu ditugun unean. Edonork argitara dezake albiste bat, eta mundu
|
osora
zabaldu, eta aparteko oihartzuna lortu. Komunikabide handi eta izen handiko batek egin dezakeen indar eta irismen berberarekin.
|
|
|
Hamarkadak eman dituzte Taldea osatzen duten kooperatibetan euskara normalizatzeko eta areagotzeko. Hamaika urte pasa dira lehenengo Euskara Planari ekin ziotela, zortzi urte Euskara Plana kooperatiba
|
osora
zabaltzen hasi zirenetik, eta kide guztiak murgilduta daudenetik hiru urte.
|
|
2012
|
|
|
Ikasturtez ikasturte aurrekoetan ikasitakoa osatzen ahalegintzen gara. Baina ez dira gaiak osatu gura ditugun bakarrak, ikuspegiak ere osatu gura ditugu eta 2006a arte Larrabetzu bilgune izan zuen eskola, euskal herri
|
osora
zabaltzea oneritzi genuen. ordutik hernanin, oreretan, Gasteizen, Iruñean, Azpeitian, Senperen, Lazkaon, Saran, Baionan, Aiherran, Arrasaten, durangon, donibane Lohitzunen edota Bilbon bildu gara.
|
|
2013
|
|
|
Abertzaletasuna bera ere askotarikoa da euskararen diskurtsoari dagokionez. aurre egin, norabidea aldatu eta euskara itxaropen bideetan barrena abiarazteko. Aurrera begira jarrita, ordea, framing aldarrikatzaileak, gizartearen parte batentzat baliagarri izaten jarraitzen badu ere –ez dezagun hori gutxietsi, muga nabarmenak ditu euskara indarberritzearen aldeko jarrera eta jokabidea gizarte
|
osora
zabaltzeko eta gero eta herritar gehiagorena izaten laguntzeko. Izan ere, ez du eragiten erakarmenefekturik abertzale ez diren eta euskaratik urrun daudenentzat –kasu askotan alderantzikoa, baizik, ez eta abertzale askorentzat ere.
|
|
|
Berriak indar nahikorik izango duenik euskararen presentzia gizarte
|
osora
zabaltzeko eta suspertzeko, besterik gabe. nekeza ikusten dut, nahiz eta nik ere beharrezkoa dela onartu. Antzeko idiak jasotzen dira Txostenean ere:
|
|
|
" aniztasunaren ukazioak kolore iluneko etorkizuna margotzen baitu: ..., bai, errazagoa, sinpleagoa eta atseginagoa, alegia; baina pobreagoa eta gatazkatsua ere bada, ikuspegi etikotik guztiz arbuiagarria gainera, ez baita bidezkoa ez eta eraginkorra ere bizikidetza harmoniatsu bat hezurmamitzeko" (68 or.); 2) bestalde, esaten da ere" esandako edukiez osatuta, inork ez dezala pentsa Framing Berriak indar nahikorik izango duenik euskararen presentzia gizarte
|
osora
zabaltzeko eta suspertzeko, besterik gabe. Eragin mugatua izan dezake soilik oinarri filosofiko eta kontzeptualen gainean eraikitzen bada.
|
|
2016
|
|
|
Hirian baino ez? Egun, ustea daukat Euskal Herri
|
osora
zabaldu dela egoera hau.
|
|
2018
|
|
|
Mehatxu mota berri horiek ez dira eskola eremura mugatzen, gizarte
|
osora
zabaltzen baitira. Hortaz, eleaniztasunaren onarpena orokortuko balitz ere, oraindik oso posible litzateke arrazoi ezberdinak direla medioeuskarak gizarte gehiengoarengandik behar besteko babesik ez jasotzea.
|
|
|
Lan honetan, hasieran, euskarak azken 50 urteotan Zumaian egin duen ibilbidea irudikatzen eta mugarri nagusiak adierazten ahaleginduko naiz, eta bereziki nabarmenduko dut non hartu zuen arnasa, non indartu eta suspertu zen herri
|
osora
zabaldu aurretik; gero, 2017ra etorrita, aztertuko dut nola bizi den euskara Zumaian, eta bereziki elkarteetan eta taldeetan; azkenik, euskara indartzen eta biziberritzen jarraitzeko zenbait helduleku proposatuko ditut.
|
|
|
Zumaian egin duen ibilbidea irudikatzen eta mugarri nagusiak adierazten ahaleginduko naiz, eta bereziki nabarmenduko dut non hartu zuen arnasa, non indartu eta suspertu zen herri
|
osora
zabaldu aurretik. ere, oinarrian EHUren 2016" Lurraldea eta Hizkuntza" graduondokoaren amaierako lana dago, eta orain bereziki gogoan dauzkat, eskerrak emateko, orduko ikaskide eta irakasleak. Eskerrik asko, baita ere, lan hau egiteko bidean era batera edo bestera parte hartu edo lagundu duten guztiei, eta bereziki Xabier anaiari (ohar, zuzenketa eta beste guztiengatik) eta Itsaso Olaizolari (bidea erakusteagatik eta laguntzeagatik).
|
|
2019
|
|
|
XX. eta XXI. mendeen arteko lotura eginez, aro berri bat zabaldu zen. Euskararen aldeko dinamika Euskal herri
|
osora
zabaldu zen2, aldi berean talde euskaltzaleen amaraunean gero eta egituratze maila handiagoa ehunduz (Mendiguren eta Iñigo, 2006). hartara, euskararen gizarte mugimenduko erakundeek antolamendu eta egituratze profesionalizatuagoei ekinez, ekimen berriak bultzatu ziren: Euskaldunon Egunkaria (1990) eta BAT Soziolinguistika aldizkaria (1990); baita eragile mota bakoitzaren baitan zubi lana egiteko bilgune berriak ere, hala nola Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea (uEMA) (1991), euskara elkarteen bilgunea den Topagunea (1997), Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua (1997), Soziolinguistika Klusterra (2000), eta, hamarkada bat beranduago, Hekimen euskal hedabideen elkartea, besteak beste (Zarraga, 2010:
|
|
2021
|
|
|
Estatuak jadanik erakutsi du lurralde berezi batzuetan dispositibo legal bereziak onartzeko prest dela hizkuntzaren gaian, baina dispositibo horiek lurralde
|
osora
zabaltzeko borondaterik ez duela.
|
|
|
Aukera hori ez da hola edo hola baztertzekoa, batik bat euskararen gaiarekin. Izan ere, Estatuak jadanik erakutsi du lurralde berezi batzuetan dispositibo legal bereziak onartzeko prest dela hizkuntzaren gaian, baina dispositibo horiek lurralde
|
osora
zabaltzeko borondaterik ez duela. Euskararen estatus berezi bat esperimentatzen hasiz geroz, ez da errana esperimentazioak etengabeko status quo batean jarraituko ez zuenik.
|
|
|
Azken horretan, gainera, jarraipen saioak gehitu zaizkio, hasierako ekinaldi trinkoari ikastolako tutorearen bidez ikasturtean zehar segida eman ahal izateko hezitzaileekin hasitako bideari. Hala, 2020ko Pulunpa 2020 ikasturte
|
osora
zabaldu da, eta ikasleek ekainean amaituko dute irail urrian hasitako ibilbidea.
|
|
2023
|
|
|
Nafarroan oso dinamika interesgarria abiatu da euskara ez dakitenen aldekotasuna areagotzeko. Egitasmoa Euskal Herri
|
osora
zabaltzeko aukerak serioski aztertu dira.
|
|
|
Guztira, 288 inkesta egin ziren Namtrik hizkuntzarentzat eta 1.436 Nasa Yuwe hizkuntzarentzat, eta, aurreikusi bezala, emaitzek balio izan zuten hizkuntzen galera eta bizitasun dinamiken nozio orokorra aurkezteko, laginerako zehaztutako irizpideetatik abiatuta. Atariko azterketa horren emaitzek ez badute ere populazio
|
osora
zabal daitekeen informaziorik ematen hizkuntzen egoera zehatz mehatz ezagutzeko, esperientzia horri esker urrats garrantzitsuak egin ziren Cauca lurraldeko hizkuntza politikan. Alde batetik, Nasa Yuwe eta Namtrik Hizkuntzak Biziberritzeko Lehen Minga Erregionalean aurkeztu ziren emaitzak.
|
|
|
Horretarako, tailerrak egin ziren herrialdeko hainbat eskualdetan, inkestaren edukia eta metodologia adosteko. Era berean, hitzarmena sinatu zen Kolonbiako Universidad Externado unibertsitatearekin, eta hark egokitzapen tekniko bat egin zuen estatistika mailan; izan ere, CRICen azterketan ez bezala, probabilitate motako laginketa aukeratu zuen, emaitzak biztanleria
|
osora
zabaldu ahal izateko. Bi kanpaina egin ziren, lehenengoak 15 hizkuntza eta bigarrenak 6 hartu zituen, hau da, 21 hizkuntza guztira.
|