|
2000
|
|
|
Eta, bidean aitzina gindoazela, mila burutazio nerabiltzan gogoan, eta
|
orain
gauza bat bururatzen zitzadan, orain bertze bat, baina ezin asmatu nuen nola laxa nezakeen nik buruko korapilo hura, zeinak baininderaman eskumuturretako bertze korapilo hartarat.
|
|
2003
|
|
|
Berak bakarrik galdu zuela iparra, eta txorakeria asko esan eta egin zituela. Baina
|
orain
gauza askotaz ohartu dela. Orain badakiela Kattin zeinen jatorra eta abertzalea den, eta horrelako babokeriak bota zituen lerdea zeriola.
|
|
2005
|
|
|
–Ba, ba, ba... Ezkontzea ez da lehen bezala,
|
orain
gauza horiek bukatu egiten dira eta seguru nago asko estimatzen zaituela. Horrelako emakume bat zenuke zuk:
|
|
2008
|
|
|
Behar duen bezala. Eta pena litzateke
|
orain
gauzak aldatzen hastea. Ziurrenik hiruzpalau gazte izango dira.
|
|
2009
|
|
|
Maria Bibianak zatitua behar zuen, azken minutuetako sentimendu isuria ere halakoa izan baitzuen,
|
orain
gauza bat eta orain beste bat nabaritzen zuela: Ada sokan gora igo zenean, inbidia, baita mirespen puntu bat ere, inbidiari guztiz biribiltzen utzi ez ziona; amak Adari errieta egin zionean, poza, ahizpa gaztearen gehiegizko poza zapuztu zuelako; Ada sufritzen ikusi zuenean, baina, pena eta errukia nagusitu zitzaizkion, bekozkoa ere zimurtu zuen une hartan?, amaren zigorrari gogorregi iritzita; horregatik, penaren eta errukiaren eraginpean zegoelako edo, ahizpari laguntzea otu zitzaion, txakurrak baino gutxiago ote zen bera, bada??, esku batetik heldu eta putz egiten hasten zitzaiola.
|
|
|
Maria Bibianak zatitua behar zuen, azken minutuetako sentimendu isuria ere halakoa izan baitzuen,
|
orain
gauza bat eta orain beste bat nabaritzen zuela: Ada sokan gora igo zenean, inbidia, baita mirespen puntu bat ere, inbidiari guztiz biribiltzen utzi ez ziona; amak Adari errieta egin zionean, poza, ahizpa gaztearen gehiegizko poza zapuztu zuelako; Ada sufritzen ikusi zuenean, baina, pena eta errukia nagusitu zitzaizkion –bekozkoa ere zimurtu zuen une hartan–, amaren zigorrari gogorregi iritzita; horregatik, penaren eta errukiaren eraginpean zegoelako edo, ahizpari laguntzea otu zitzaion –txakurrak baino gutxiago ote zen bera, bada? –, esku batetik heldu eta putz egiten hasten zitzaiola.
|
|
2010
|
|
|
–Orain ere bai. Baina
|
orain
gauza gehiago nahi ditut zurekin. Oraindik, seguru aski, sexua da zurekin gogokoen dudana.
|
|
|
–Baina, nire kasuan, badakizu hori ez dela egia, Enara. Lehen ere esan dizut,
|
orain
gauza gehiago ere baditudala zurekin. Beste sentimendu batzuk ditut bihotzean.
|
|
|
Amaitua zitzaion ordutan iraun zuen sorgorra. Argi ikusten zituen
|
orain
gauzak, beren soslai zehatza berreskuratu balute bezala, eta errealitatea hautemateko gaitasunarekin batean gosea ere itzuli zitzaion, behar fisiologiko baten izaera guztiz ukigarri eta ukaezinaz.
|
|
2013
|
|
|
Munduan bakarrik zaudela sentitzea oso gogorra da. Nik hori sentitu nuen, nire bizitzan zehar aldi askotan, baina, urteak pasatu ahala, beste modu batera ikusten ditut
|
orain
gauzak.
|
|
2015
|
|
|
Beti desagertzen zen, ez bakarrik bere buruarekin gaizki sentitu eta zainetan heroina sartzen zuenean; baita bere negozio harrigarriren bat burutu nahian zebilenean edo bidaia ero bat egiteko ahaleginean ere. Baina
|
orain
gauzak aldatuak zeuden, hori uste zuen Nagorek behintzat, eta ez zekien zer egin. Pare bat mezu utzi zizkion telefonoan baina ez zuen erantzunik hartu.
|
|
|
–Bueno, bueno?
|
orain
gauzak bere onera etorri direla, elkarrizketak nola joan diren kontatu diguk, Etxabe!
|
|
|
Maite Lephaille ere gisa berean mintzo zaigu, baina frantsesaren presentzia egun %30 ingurura mugatzen dela deritzo: . Hasieran %40 frantsesez zen, baina fite euskara sartu zen, xiberotar haboroxenek onartu zuten egoera horrelakoa zelakotz;
|
orain
gauzak aldatu dira eta %70 bederen euskaraz da.. Horrez gain, zera ere zehaztu digu Lephaillek, darabilten euskara dela-eta:
|
|
2016
|
|
|
dabilenean ezinbesteko dituen erreferentziak ere, eta itzul gaitezen kontu pertsonalagoetara, hegazkineko emakumeak bukatua baitu bere whiskia eta ama oroitzen baitu berriz ere: horra, beraz, Begoña Parisko kaleetan barrena, amarentzako enkarguak edo aitarentzako mandatuak egiten, bientzat bihurtu baita makulu, bientzat itsumutil (esan ote liteke, itsuneska??); amarentzat, esan dugu lehen ere, ogia eta esnea eta babak eta tipula eta okela pixka bat eta xaboia eta kafea eta olioa eta azukrea eta gatza eta ahal den guztia lortzeko,
|
orain
gauza bat, gero beste bat, gero eta buru txarragoa baitu amak egin beharrekoak gogoratzeko, eta eskua ere gero eta baldarragoa suaren puntuari antzemateko, atzerriko sukalde txar honetan ez dela moldatzen dio berak, dena aldrebes egiten dutela hiri zikin honetan, eta alabak baietz esaten dio begiratua apalduz, legezko adina edozein izanda ere gurasoei errukiz begiratzen diegun estreinako egunean ... Ozta ikasi du bizileku hartu duten ganbaratik Marceau karrikarainoko bidea, eta hori ere oinez, denbora gehixeago behar izan arren ez baitu lurpeko bideetan ibili nahi, berak dio oinez ibiltzeak on egiten diola eta hartara gainera diru gutxiago xahutzen duela, ez baitago jakiterik noiz arte egon duten Euskal Herritik kanpo, baina egiatan metroan sartzeak izu ikara sortzen dio, eta ez hainbeste hango sakonune eta zuloek faxisten bonbardaketak gogorarazten dizkiotelako, hegazkin alemanak Bilbo gainean bonba jaurtitzen hasi eta etxepeetako sotoetan sartu behar izaten zutenekoa, baizik eta ezin eraman duelako metro barruko jendearen samalda, hango estutuak, hango usainen nahasia eta hatsitua, izkinetan ikusten diren morroi batzuen bisaje iluna, emakume zenbaiten aurpegiera galdezkoa, hori dena sobera eta lar bortitza da nonbait Elorriotik San Agustingo elizarainoko osteretara ohitutako gizonarentzat.
|
|
|
Eta ematen du, uholde forma hartuko ez badu ere, ezerk ez du uholde forma hartzen gurea bezalako literatura txiki batean?, badagoela gaiaren inguruko interes berritu bat: orain arte albo batera uzten edo oso zeharka tratatzen zuten gure literaturako izen handiak, Unai Elorriaga bezala bere orain arteko Iazko hezurrak azken nobelan bezala, ematen du
|
orain
Gauzaren literaturari ekarpenak egiteko prest daudela, bide batez, nobela hori Elorriagaren orain arteko onena iruditzen zait, oso artegagarria suertatu zitzaidan?. Bestalde, argi dago literatura testimonialak, lehendik existitzen zen arren, gogoan har ditzagun, besterik ez bada, Bikilaren edo Agurtzane Juanenaren lanak?, gora egingo duela testuinguru berri eta lasaiago honetan, hortxe, froga gisa, Julen Madariagaren Egiari zor, adibidez, edo Juan Gorostidiren Zazpigarren heriotza?, eta hori, zalantzarik gabe, aberasgarria izango dela ikuspuntu askotatik; osagarri ustez autobiografiko dezente dauzkate, orobat, Xabier Amurizaren nobela ziklo mardulak, Mikel Antzaren Ospitalekoak, Atzerri eta Ametsak ere zain lanek, edo Carmen Gisasolaren Gaur zortzi nouvelleak, nahiz eta emaitza literarioaren aldetik ez diren, eutsi diezaiodan neure buruari?
|
|
2018
|
|
|
–Bitxia da: guk esaten dugu
|
orain
gauzak superondo daudela, baina guretzat hori da kalean ibiltzea beldurrik sentitu gabe; ez du esan nahi jende guztiak agurtzen nauenik, familia bazkaria berreskuratu dudanik, edo gure gazteak irainduko ez dituztenik. Hain asimilatuta dauzkagu hainbeste urtetan izandako egoera basatiak, oraingoa jada ez baita ezer?.
|
|
|
ikuskera aldatu zitzaidan. Egia esan, hasieran harritu ninduen andre bat soldadu jantzita ikusteak, baina, gero ohitu egin nintzen, eta
|
orain
gauzarik normalena iruditzen zait.
|
|
2019
|
|
|
Zein gutxi aritu garen. Zein desberdin ikusten ditugun
|
orain
gauzak. Zenbat dugun oraindik sendatzeko.
|
|
|
Izan ere, Telmok garbi gogoratzen zuen nola sarri askotan desiratu izan zuen Txefe horrela ikustea, larri edo hilzorian, baita nola neurrigabeko atsegina hartu izan zuen Txeferi aurpegian zimur berri edo akats berriren bat atera izan zitzaion bakoitzean, etsaiaren zahartzearen higadurazko prozesuaren ezaugarri. Ordea, bestela ikusten zituen
|
orain
gauzak, edozertan ari zelarik ere, emaztearekin hizketan, lantokian lanean edo On Egin elkartean musean?, noiznahi tartekatzen baitzitzaion eskeletoen ametsa. Eta orduan erruki sentimendu bat nabaritzen zuen bihotzean, autoerrukitik ere zerbait zuena, edo asko, Txeferen heriotza ustez hurbilekoak berea baitzekarkion oroimenera Telmori.
|
|
|
Mogueimek, bidea laburtzeko, estuarioa Praça dos Restauradores pareko uberatik zeharkatzen du, marea behera dagoela aprobetxatuz. Inguru honetan Porta de Alfofaren aurka ari diren soldaduetako batzuk daude, beldurrak askatzeko eta itsaskitan saiatzeko xedez, urrutitik etorri ziren, ez da dudarik, orduan ere esaten zen, Begitik urruti, bihotzetik ere bai,
|
orain
gauza ez da norberaren grinaren kontua, orain kontua da astia pasatzea gerrako antzokitik urruti, borrokaren sukarraren ondoren, delikatuenek ezin baitute jasan aipatu antzokia ikustea. Eta delikatu hauek ihes egin ez dezaten, kabu batzuk daude han eta hemen, kabala zaintzen duten artzainak edo artzanorak bailiran, ez dago beste modurik, tropak abuztura arteko soldata jaso du, eta gorputza jarri dio kontratuari, egunez egun, epea betetzen den arte, baldin eta aldez aurretik beste epe bat, norberaren bizitzarena, betetzen ez bada.
|
|
|
Artega zegoen. Ordu batzuk lehenago Kukok Katraponan eman zion zaldiari esker, monoa gainditzea lortu zuen, eta
|
orain
gauza zen errealitatearen zentzu apur batekin pentsatzeko.
|
|
|
Zenbat jende darama barrenean gutako bakoitzak. Nola erauzi bihotza burutik, gurekin daudenei buruz ez idazteko,
|
orain
gauzak bestela direla adierazteko.
|
|
2021
|
|
|
Aurrezki kutxari eskatu behar izan zion, bere bizitzaren azkenetan, euskararen aldeko egin zituen gizonak8 Arestiri zor diogu beste inori baino gehiago gure euskara batua arau mordoilo bat izatetik salbatu izana, inork hitz egiten ez zuen asmakizun obligatorio hura literaturarako baliagarria zela frogatuz. Pentsatu nahi dut
|
orain
gauza horiek ez liratekeela pasatuko.
|
|
|
" Baina
|
orain
gauza horiek guztiek ez dute axola, ihesean eta minez emandako gau horiek... Azkenik leku ireki batean geunden, Paestumeko tenplu itzel haietatik hurbil, arantzaz beteriko sasiarteak barreiaturik zeuden harri toki huts eta desolatu batean, hain laua, ezen han urrutiko basotxo bateko eukalipto enborren oinak ere ikusten baitziren.
|
|
|
Iluntzeko egunkariek Kentish Town eko bonba fabrika izendatu zuten nire gordelekua. Eta
|
orain
gauzak ezin ditut gainetik kendu, ez maitasun truk, ez diru truk.
|
|
2022
|
|
|
Eskerrik asko geldialdiagatik. Orain bai,
|
orain
gauza naiz pentsatzeko. Has gaitezke?
|
|
|
Baina
|
orain
gauza gehiago galdetuko nizkiokeen bere herriari buruz eta, batez ere, Gerra Zibilari buruz. Adibidez, Quintanar de la Orden eko eskualdean, han baitago familiaren jatorrizko herria, 1936 eta 1938 artean egon ziren nekazaritza kolektibitateez.
|
|
|
Benetan, jarraitu horrela. Eta adorea izan,
|
orain
gauzak oso itsusi jarriko dira eta. Agur!
|