|
2004
|
|
|
Txori bihotzekoa naiz ni: bihotzagatik balitz, oraintxe bertan aterako nituzke hegoak zorroetatik eta hasiko nintzateke hegan, eta desbideratu gabe joko
|
nuke
nire haurtzaroko basora. Iritsi hara, lurreratu nire bostehun kiloak elur mataza bat bezain xuabe, eta oihu erdiragarria aterako litzateke nire eztarritik:
|
|
|
—Zergatik ez dituzten harrapatzen, horixe jakin nahi
|
nuke
nik —esan zuen La Vachek pentsakor. Eta nik baietz egin nuen buruaz, nik ere puntu hura konprenitu nahi nuela ondo.
|
|
2010
|
|
|
Nire etxean dagoenak afaldu egin behar du!" Josebak txapaka egin zion bizkarrean: " Nahi
|
nuke
nik, Maribel, zuk Toshiro zaintzen duzun bezala zainduko nindukeen ama bat".
|
|
|
" Ondo egin du zuri ematea —esan zidan Lubisek Iruainera gindoazela— Zertarako behar
|
nuke
nik. Zaldiak noiz gobernatu eta noiz zepillatu behar ditudan gogoratzeko?
|
|
|
Asko ikasi dut Davidengandik. Bere kemen berbera nahi
|
nuke
niretzat." Musu eman, eta enbarkera abiatu nintzen.
|
|
|
Emazte ohia ondo ezagutzen dut, are hobeto berak ni. Emazte ohiagatik ez balitz guztiz sinetsiko
|
nuke
nire buruaz urteotan asmatu dudan gezurra.
|
|
2011
|
|
|
Ederki oldartzen baitzitzaizkidan hala ere, burua xutiturik, beren eztena zorrotza kanporat ateraturik, hixtuz. Nahi
|
nuke
nik bezala ikusi bazenitu, jakiteko zer begitarte eginen zenien.
|
|
|
J. Jaunaren aginduz deitu dizuet, kamaradak, hasi zen azalpenak ematen, nik bezain ongi dakizue gure aberriaren etorkizuna jokoan dagoela. Are gehiago, esanen
|
nuke
nik, Europa osoa komunismoaren atzaparretan erortzeko arriskuan dagoela, zerbait egiten ez badugu bederen. Gonbidatu biek buruarekin baieztatu zituzten Delle Chiaieren hitzak.
|
|
2012
|
|
|
—Azkenean 180 metro izan ziren. Baina Cocoren aitajaun gisa distantzia laburragoa eskatuko
|
nuke
nik. Bestela abantaila da Chrysostomerentzat.
|
|
|
—Erregeak bezala, esango
|
nuke
nik. Entzun dudanez, Leopoldo Il.a itsua da salamiarekin —esan zuen Livok.
|
|
|
Egia da. Kexu da itzultzailea, liburuari hitzaurrea egitean, Virginia Woolf eta Katherine Mansfield idazleen garaitsukoa izanda (eta maila edo kalitate beretsukoa, gehituko
|
nuke
nik) ez delako Dorothy Parker Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan azaltzen. Eta arrazoi osoa du kexura horretan, eta uste dut berak itzuli duen liburu horrek lagun dezakeela autore on honen ezagutarazte lanetan.
|
|
|
Uda iritsi dela eta udako oporrak aurrean ditugunez irakurketaren aldeko defentsa xume bat egin nahi
|
nuke
nik orain hemen. Hasi baitira han eta hemen sasijakintsu batzuk esaten, haurtzaro eta gaztaroari buruz ari direla, berdin dela irakurri ala ez irakurri, izan ere, etorkizuna telebistan eta bereziki ordenagailuaren pantaila aurrean omen dago.
|
|
|
Liburuei buruz Richard de Buryk() egindako apologiaren zati bat ekarri nahi
|
nuke
nik orain hona amaiera gisa, Victor Morenoren liburutik hartu dudana. Honela esan zuen, XIV. mendean, idazle horrek:
|
|
|
Gizon kementsua eta baikorra, horrelaxe definituko
|
nuke
nik Andolin. Entzuten zekiena (hau niretzat balio handiko puntua da, eta gaur egun are gehiago, besteak esandakoa gogoan hartzeko ohitura ia galdutzat eman daitekeen honetan) eta jakin min asegabeko pertsona ona.
|
|
|
" Hau bai dela jungla" pentsatu zuen bere kolkorako. " Distritu Federalaren jungla honetan gustura ikusiko
|
nuke
nik Tarzan hori."
|
|
|
Zer heriotza aukeratuko
|
nuke
nik. Tren bati itxarotea tunel batean, errailen gainean kuzkurtuta, fetu baten gisa.
|
|
2013
|
|
|
—Pretty Woman jarriko
|
nuke
nik hasteko esan zidan mahaira hurbilduta, eta Roy Orbisonen diskoa hartu zuen tontorretik. Jarri egin nuen.
|
|
|
Ez al daukagu guk bostok nahikoa indar eta argitasun gorabehera hau geuk konpontzeko? Baietz esango
|
nuke
nik.
|
|
|
Gure korrektotasun modernoak indartsu bultzatzen gaitu euskalduna hiritar estandar baten eskeman kokatzera. Hala nahiko
|
nuke
nik ere zentzu batzuetan (beste batzuetan, zertarako?), baina gure estrategiak fintzekotan, gure errealitatea eta hurrengo belaunaldiak izango duena errigorez ulertu behar badugu, bestelako errealitateak kontuan hartu behar dira.
|
|
|
—Apustu eginen
|
nuke
nik Urrumiako Orkitzek nahiagoko izango lukeela goseak hil Kokoherriko apaizak emandako mokadu bakar bat irentsi baino lehen! mintzatu da Aspurzko Alolio.
|
|
|
—Horixe jakin nahiko
|
nuke
nik, apaiz jauna —izeko Mari zaharra da orain hitza hartu duena, esku dardaratiarekin isiltasuna eskatuz. Nik jakin nahiko nuke ea zergatik erre zuen etxe hau.
|
|
2014
|
|
|
—Asko eskertuko dizut. Ez
|
nuke
nire izen ona galdu nahi.
|
|
2015
|
|
|
Hala denean, ikonoak adierazle jabe gisa dihardu, hots, adierazle adiera loturak zein diren agintzen dituena, mendeko adierazleei monosemia argia eta ukaezina ezartzen dituena, erreala egituratzen duena. Gaurko munduan ere baditugu ikonoak, dirua esango
|
nuke
nik gotorrena. Baina konfigurazio ustez sinpleago asko ere ikono moduan ulertzen ditugu:
|
|
|
han bizi zirenek benaz izango zuten zer edo zer identiko. Jakina da, eta azpimarratu nahiko
|
nuke
nire honetan, identikotasun hura ez zela inoiz oso eta erabatekoa izango, ezta egonkor eta aldaezina ere, prozesu soziala zen aldetik, aldi oro eraldatzen ibiliko zen. Baina garai horretan aldaketak sinkronizatuagoak egongo ziren.
|
|
|
Horrela uste dugu, esaterako, euskal herria jario garbi eta bakar bat izan dela, ur zahar bat etorri zaigula antzinatik, eta euskal herri hura gu garela orain. Bestelako irudia eman nahiko
|
nuke
nik: euskal identitatea ez da halako jario zuzen baten emaitza, euskal identitatea gatazka, antagonismo eta nahasketa askoren uherra da.
|
|
|
transmisioaren arora heldu gara, eta transmisioa ez da, inondik inora, tradizioa. Guztiz kontrakoa esango
|
nuke
nik. Transmisioan adituki aritzen direnek badakite artikulazioak sorberritzen, zaharberritzen eta hutsetik berritzen ari direla, are eta gehiago ere," jarraipenerako" berritze eta hedatze teknologia eta zientziazko ezagutza finak ibiltzen dituztenez gero.
|
|
|
" Jada ez gara baserritar jatorrak edo paradisuko azken aztarna, baina orain euskal literaturak duen arriskurik handienetako bat da terrorismoaren pornografia egitea, euskaldunak zein biolentoak garen erakutsiz denak gustura utziko lituzkeen hori idaztea". Esango
|
nuke
nik pornografia horrekin, euskal demokrataren beatifikazioa ere agertuko dela, eta harekin kontraste egiten edo," terrorismoa nahikoa kondenatu ez zuen euskal soraioaren" kondena sadomasokista.
|
|
|
Baina batzeko eta bereizteko ahalegina izan den moduan, mestizaia eta hibridazio bizkor eta zalua izan da. Bizi kemen eta jakintza horri eustea nahiko
|
nuke
nik.
|
|
|
Komunitate baten lotura geosozialak ahultzen, lausotzen eta disolbatzen doazen neurrian, komunitate haren adierazpen sinbolikoek eta mugek gero eta garrantzi handiago dute.189 Desinkronizazioa eta atomizazioa ezaugarri nabariak dira konglomeratu hipermodernizatuetan, jakina, baina komunitate kontzientzia eta kolusio guztiek ez dituzte aukera berdinak prozesu horiei aurre egiteko. Denek, esango
|
nuke
nik, jokatzen dute gaur egun pornografia identitariora, baina batez ere instituzio orokorrik ez dutenei salatzen zaie, eta orobat instituzionaltze orokorra bilatzen dutenei. Orduan, diot, iruditzen zaio Identitateko kideari lizunegi eta gordinegi, astunegi eta baragarriegi, minoritarioaren izan nahia eta praktika.
|
|
|
Horrela uste dugu, esaterako, euskal herria jario garbi eta bakar bat izan dela, ur zahar bat etorri zaigula antzinatik, eta euskal herri hura gu garela orain. Bestelako irudia eman nahiko
|
nuke
nik: euskal identitatea ez da halako jario zuzen baten emaitza, euskal identitatea gatazka, antagonismo eta nahasketa askoren uherra da.
|
|
|
bere horretan identitate praktika bat zen, baina ez zuen zehazki hori helburu, eta berariaz begirada kritiko batez aztertu zen hango jarduna. Izaera bikoitz horren nondik norakoa aztertu nahiko
|
nuke
nik lan honetan. Zer gertatzen da, nola eta zergatik, identitate praktiketan ari direnek praktiken gainean euren begirada pausatu eta haien baldintzen, mugen, aukeren eta helburuen gaineko gogoeta egiteari ekiten diotenean?
|
|
|
Oinez, ia egun osoa behar izaten nuen. Gustura hartuko
|
nuke
nire Venus mandoa hornidurak eramateko, baina joan den neguan desagertu zen eta Monitor Valleyn ikusi omen dute, mustang talde batekin lasterka. Ea harrapatzera joaten naizen astia dudanean.
|
|
|
" Hori sekulakoa da, Numaga. Gustura kontatuko
|
nuke
nik horrelako zerbait nire familiari buruz. Nire aita 1912an etorri zen hona, artzain.
|
|
|
—Esan dizuet lehen. Atentzioa gehien ematen duena zera da, bere bizitzeko modua, bizitzeko duen modu txarra, zehaztuko
|
nuke
nik; izan ere, munduko pisu astunen artean onenetarikoa izateko dohainak eta abilezia baldin badauzka ere, badirudi berak ez diola horri inolako garrantzirik ematen eta bere bizitzeko modua une bakoitzean apetak ematen diona egitean datzala.
|
|
|
" Antonio Elortza historialariak behin eta berriz ematen du adieraztera Napar Buru Batzarrak dudak ukan zituela edo ez zituela, Araba Buru Batzarrek ez zuela hura edo hori egin, etab.
|
nuke
nik Antonio Elortza ikusi —ez zekiola deus gerta, jakinaNapar eko buruzagi karguan, militarrek boterea hartzen duten unean Iruñean.
|
|
|
Nazioa zer da, funtsean? Komunikazio espazio bat dela esango
|
nuke
nik, modu abstraktuan. Eta kontsentsu bilaketa bat.
|
|
2016
|
|
|
—Nahi
|
nuke
nik zure patxada, Doroteo. Honezkero telefonoan nintzen builaka.
|
|
|
Uts ortatik ateratzeko norbaitek asiera eman bear, bestela beti utsean egongo giñake. Ta alaxe asi nai
|
nuke
nere au ditugun pixkeri bat geiago erantsitzeko".
|
|
|
Zergatik daude hain zabaldurik eta hain onarturik uste hauek? Bada, besterik ez dagoelako, esango
|
nuke
nik. Historia dokumentu idatzien gainean eraikitzen da, eta ideia eta balioen historia ere, dokumentu idatziak sortzen diren unetik egin ohi da ezinbestean.
|
|
|
Udara bere ederrean sartua dago eta nire sorterriak lotsatzen segitzen nau. Haginlariarenera joan
|
nuke
nire berbaren kexua murtxikatu ahal izateko.
|
|
|
Sartu da mendiaren zilborretik beste irail bat asperduratik deskolonizatzera. Maiteminduta egon nahiko
|
nuke
nire gogoaren kontrako alardean desfilatzeko. Huntzaz estalitako baseliza baten erretratua antzeman nahiko nuke hurrengo geltokian sartzen den bidaiariaren karpetatik ihesean.
|
|
2017
|
|
|
Deitura horiei begiratuz, badirudi kanpotik etorritakoak aise nagusitzen zirela herrian. Goizuetan eta edozein herritan, esanen
|
nuke
nik, neronek ikusia dudanez. Baina horiekin batera, beste berrogitabost herritar ere bildu ziren, eta ez seguru aski ere, herrian eraginik eskasena izanen zutenak.
|
|
|
Ikus dezagun praktikan zer diren maila horiek eta nolako eragina duten gizartean. Auzokoa Alemanez mintzo bada, adibidez, bitxikeria baizik ez da niretzat; baina auzoko hori sendagilea bada eta lanean Alemanez bakarrik egiten badu, hobe
|
nuke
nik ere jakitea minak adierazteko. Eskolako irakaslea bada, haurra motibatu dut Alemana ikasteko, eta legegilea bada, inor ez da jakitetik libratuko, badaezpada.
|
|
2018
|
|
|
Segurutzat emanen
|
nuke
nik 1512an behintzat ez zituztela ospatu sanferminak. XVI. mendea ongi aurreratu arte, uztailean ez, urriaren 10a inguruan ospatzen ziren.
|
|
|
—Eta zer egingo
|
nuke
nik han, laztana?
|
|
2019
|
|
|
Estutxe zirujauaren jangelako mahaian etzanik, ia ia mozkortua jada uxualarekin eta zabaldu, ebaki eta ikatz sutuz kauteriza zezaten baino lehen, deiadar egin zuen: " Beste oina emango
|
nuke
nire izena nork esan zuen jakitearren. Esan zuenak ezagutzen baininduen".
|
|
|
—Lagundu egin nahi dizut, Marty jarraitu zuen Papa Johnek, oraingoan gora begira, bera zegoen angelurantz— Bonbak jartzen hasten bazarete, hogeita hamar urteko kartzela izan dezakezue, eta ez
|
nuke
nik hori nahi zuretzat, hogeita hamar urte kartzelan. Eman izen pare bat, Marty, eta goazen biok Italia Alemania ikustera.
|
|
|
" Lehen testigantza oso egokia, osorik jarriko
|
nuke
nik. Bigarrenetik lerro bakarra hartuko nuke, zaharrak drogatzen dituztelako aipamena".
|
|
|
Ipurdia eserlekuan jartzean, bidaiarien ohiko egitekoak, azafaten joan etorriak, ohiko mugimenduak ikustea benetako bizitzara, errealitatera esnatzea izan da niretzat. Eta ametsak oroitzen diren bezala, esnatu berritan ederki, baina gerora pixkanaka ahaztuz, absurdua absurduarekin lotuz, horrela gorde nahiko
|
nuke
nik gertatutakoa.
|
|
|
Ekosozialistengandik Marxi buruz egin diren hausnarketak laburtze aldera, Saitok adierazten du" lehen aroko ekosozialistek" (John Bellamy Foster-en sailkapenari jarraituz) —Andre Gorz eta James O’Connor besteak beste— uste zutela Marxek gai ekologikoen inguruan eginiko analisiak" osatugabe eta zaharkituegiak direla gaur adierazgarritasuna izateko", eta" bigarren aroko ekosozialistek" —Foster, Paul Burkett eta abarrek—, berriz, azpimarratzen zutela" Marxek kapitalismoari egindako kritika ekologikoak gaur egun esangura metodologikoa duela" (Saito, 2016, 25). Apaltasunetik, hirugarren postura baten alde egingo
|
nuke
nik (zeina, seguru asko, aipatu berri ditun bi taldeetako hainbatek onartuko luketen): Marxek eta Engelsek ekologia gaiei eginiko hurbilketa bada osatugabea eta zaharkitua, baina, gabezia horiek alde batera utzita, badauka benetako adierazgarritasunik eta esangura metodologikorik gaur egun.
|
|
|
—Bretoiera dela uste dugu ulertu dugun pare bat aipurengatik, baino ez
|
nuke
nire eskua sutan jarriko, badaezpada ere —argitu dio Anek.
|
|
|
‘Kamio’, ‘Kanbio’= pista, carretera. Es curiosa la forma local de ‘kanbio, el mismo cambio fonetico que en ‘ganbara camara’ Baita ganbela ‘gamella’, gehituko
|
nuke
nik.
|
|
|
Aurrez ikusi 1664ko eta 1670ko dokumentuen estilo eta metodo bera erabiliz jasotako eskuidatzi hau hirugarren erlikiatzat joko
|
nuke
nik Leitzako bordagintzaren hasierako istiluez jaso ditudan dokumentuen artean, kronologiari begiratuz 1686koa dela ikuste hutsagatik. Baina, bordagintza, batez ere artoaren iraultzak eragin zuela sinetsi nahi ez didaten horiei eskainiko nieke pozik dokumentu hau, nahiz ongi jakin, ikasiak jaio ziren kazetari jator horiek, ez didatela kasu zipitzik ere eginen.
|
|
|
—Ez dakit, Jaroslav, burdina goriaz markatzen diren abereez akordatzen naiz. Terrorista ezaugarri marka larruan erre zidaten-eta, zer eskatuko
|
nuke
nik halako alderdiaren bidez, marka hori ez dela ja beharrezkoa?
|
|
2020
|
|
|
Tristeak iruditzen zaizkie, edota gizarte kontsumista baten euskarri. Baina ez
|
nuke
nik kopeta horrenbeste zimurtuko. Antzinako mezuak dabiltza tartean.
|
|
|
—Horixe jakin nahi
|
nuke
nik ere!
|
|
|
Hobe genuke, Mireia, izar beltzetan bilatzea izar distiratsuetan ikuskatu ditugun patu horiek. Paper zurian dut idazten; listuka ezabatu nahiko
|
nuke
nire izena inork idatzi duen horma gardenetik, haratagoko horma beltzetik. Mireia, barkatu; maite zaituenak egia esanen dizu.
|
|
|
Kontu pertsonala zena akademikoa (ere) bihurtu zitzaion horrenbestez. Zorionez, esango
|
nuke
nik, hori dela eta ezagutu bainuen liburu honen oinarrian dagoen testu hura. Artean, Ainhoa bistaz baino ez nuen ezagutzen.
|
|
2022
|
|
|
Nahi
|
nuke
nire irakas saioak irakurketa solasaldien inguruan antolatu, irakurketa eta horren ondoko solasaldia izan dadin ikasturteko oinarri eta muina. Baina, ez da erraza.
|
|
|
Badio Javier Goma filosofoak 2019ko irailean El Correo egunkariak egindako elkarrizketa batean, gaur egungo heziketa hiritarrak, dudarik gabe orain dela berrogeita hamar urtekoa baino ilustratuagoa dela, eta berrogeita hamar urte barrukoa are ilustratuagoa izango dela. Gazte gehienek irakurtzen dituzten liburu kopuruaren arabera, hala esango
|
nuke
nik ere. Gaztelaniaz, euskaraz eta ingelesez irakurtzen den eleberri moldaturen bat gogoan izanik, zazpi edo zortzi liburu irakurtzen jartzen dira ikasturtero.
|
|
|
Mezu laburretan erabilitako adierazpen erak ahozkora eta idatzizko testu luzeagoetara bahetu gabe iraultzen direla liteke arazoa, bataren eta bestearen erregistroa erabat desberdina dela ohartu gabe. Edozein modutara ere gizarte sareak eta hizkera maila gordin samarra darabiltzatenak ez direla gazte eta nerabeak soilik esango
|
nuke
nik.
|
|
|
Hain akademikoa ez dena, sentsazioena, hori gutxiago lantzen da. Solasaldiek horretan aukera nabaria eskaintzen dutela esango
|
nuke
nik, beste une edo egoera batzuetan sortzen ez dena. Horrez gainera, akademikoagoak diren dinamikatan, aukera gutxiago dute parte hartzeko eta bere hizkuntza gaitasuna adierazteko berezkotasunez.
|
|
|
Ezen, betiko idazten jarraitu nahi balu ere, irakurketak errealitatearekin atxikitzen baitu. Eta iraunkortasunarekin ere bai, esango
|
nuke
nik, denboran eta besteen oroimenean irauteko aukerari atxikitzen baitzaio. Argia da idazmenak eta idazketak iraunkortasunarekin eta oroimenarekin duten lotura, baina ez horrenbeste agian irakurmenak irakurlearen joeraren eta jarreraren iraunkortasunarekin duena, idatzitakoa irakurtzen baitugu eta horrela idatziak irauten baitu, eta idazleak ere bai, baina ez irakurketak edo irakurleak, esango luke askok.
|