|
2000
|
|
|
Alferk eriarekin, oro nekhe dira; lanarekin oro erretch dira. Esaldi biribila —esan
|
nuen
nire bostean—, egitekoak eta eginak ondo bereizten dituena. Mahai gainean zegoen liburuak halakoxea zuen azaleko goiburua.
|
|
2001
|
|
|
Horrelakoak idatzi eta euskara ona zen. Halako artifizialkeria ez
|
nuen
nik maite. Beste bi liburu horietan, berriz, euskara naturala aurkitu nuen, eta beste handiuste horiek erabiltzen zutena baino askoz aberatsagoa.
|
|
2004
|
|
|
Niri ez zait Guggenheimeko Oteizaren atzera begirakoa gustatu. Uste dut Anjel Lertxundik esan zuela artelan gehienak tokirik gabe bezala ikusi zituela, estu, eta inpresio berdina jaso
|
nuen
nik. Eskultura gehiegi, akaso?
|
|
|
Ikastolak sortu baino lehen ere ezagutu ahal izan
|
nuen
nik andereño bezala, Donostiako Artzai Onaren eliza eta gaur egungo Koldo Mitxelena izeneko Kulturune edo Liburutegi izkinan. Lehen solairuan, etxeko bi gela atondu eta neska mutilez beteta, denak lurrean eserita, euskararekiko lehen pausoak ematen, horrelaxe gogoratzen dut.
|
|
2005
|
|
|
Aeroportutik noa zure konstelazioaren bila. Pilotatzen ikasi
|
nuen
nire hangar zaharrera bueltatu naiz. Nire biplanoa martxan jarri dut ekaitza hasi bitartean.
|
|
|
Ikastolarik edo antzekorik ez zegoen batere, San Viator, fraideen eskola, eta Eskola Nazionala deitzen zena. Azken honetan ikasi
|
nuen
nik. Anaia batzuek, Jose Luis, nire aurretik jaioak, adibidez, fraideetan ikasi zuten.
|
|
|
Bigarrenahasieraedohasera behar ote zen, horixe izan genuen eztabaida. Hasera defendatzen
|
nuen
nik. Ez duguetorrie ra esaten, etorrera baizik.
|
|
2006
|
|
|
Arantzazuko sentitzen naiz bai, ez guztiz Arantzazuren... lerrorik lerro, kolperik kolpe nire historia hemen: lehen arnasa hartu
|
nuen
nik hara kontuak zer diren... zintzilik jarriz, goxo jotako lau ipurdikon ondoren.
|
|
|
Hark ideia eman, eta Bastarrikari gustatu. Hala jakin
|
nuen
nik.
|
|
|
Bai. Ale bat, lehenengoa, ezagutu
|
nuen
nik. Ez dakit zertan hartu nuen parte ere.
|
|
|
Horixe egin nuelako nik, kalera irten, kantu munduan sartu, antzerkian, gabonetan... Herrian berriz integratu eta bertan parte inportantea hartu
|
nuen
nik, musikaren bidez.
|
|
|
Bai, nonbait. Gure etxera etortzen ziren, eta haientzako lanean jardun
|
nuen
nik. Eta, beste kontu bat, Zarautzen bazen Maria Barbara, baina norbera bezalako pertsona bat, gaztea, atsegina, galtzaduna...
|
|
|
Antzerki lanen bat egin behar zutela? Beti lortzen
|
nuen
nik haien neurriko musika asmatzea. Lan erraza zen niretzat, obra guztietan zerbait kanta zezaten.
|
|
|
Izan zen batzar bat, irakasle guztiak bildu ziren han. Joan nintzen eta egin
|
nuen
nire buruaren defentsa. Betikoa, batzuk nire alde, beste batzuk nire kontra.
|
|
|
Akabo. Kitto!, esan
|
nuen
nik. Baina badakit mugimendu indartsu bat sortzeko momentua iritsi zenean, Euskaltzaleak baino indartsuagoa, politizatuagoa, organizatuagoa... komeriak izan zirela.
|
|
|
Ez. Zer egin
|
nuen
nik neuk. Musika arloan segitu, produzitu, eskatzen zaidalako.
|
|
|
Gorputza puzten... desitxuratzen ari nintzen. Ezin
|
nuen
nire gorputza onartu. Lagun batek Huescako petrikilo batengana eraman ninduen eta, ba al dakizu zer erremedio eman zidan?
|
|
|
Gorputz guztia, burua ezik, hondarrez estali eta eguzkia irGaixotasuna bere abisuak ematen ari zen, baina nik ez nion kasurik egiten. Segi eta segi lanean, horixe egiten
|
nuen
nik ten eta ordu erdi bat bertan egon behar nuen. Pentsatuko duzunez, ez nuen inoiz egin.
|
|
|
Gaixotasuna bere abisuak ematen ari zen, baina ez nion kasurik egiten. Segi eta segi lanean, horixe egiten
|
nuen
nik. Goizean ikastaroa punta batean, hartu autoa eta arratsaldean beste ikastaro bat, beste puntan, Gasteizen igual, eta segi hara!
|
|
|
Klarinetea jotzen
|
nuen
nik... Turuta...
|
|
|
Ardura gehiegi niretzat. Halaxe sentitzen
|
nuen
nik, dena dela.
|
|
2008
|
|
|
SPrako tranbia oso gurea sentitzen
|
nuen
nik, baina urrunduz doala iruditzen zait, tranbia horia Lucasengandik nola, hala. Polita da filma, eta liburua ezin ederragoa, baina, nola esan, guk ere nahi dugu mihi punta goxatuko digun txokolate pixka bat.
|
|
2010
|
|
|
Izenburua: " Denok mahai borobiletan... edo nola aurkitu
|
nuen
nire izena zeraman papera". Hasiera hitza:
|
|
|
Manuel Lekuonaren Geroren edizioak beste esanahi bat zuen niretzat. Biblia bezala irakurtzen
|
nuen
nire gelan, Ebanjelioa bezala, ahoz gora ere bai. Prosa horrekin gozatu egiten nuen, apenas beste inoiz egin ez dudan bezala.
|
|
|
Neuk egiteko, esan zidan. Liburuaren aurretik, Imanolek gurekin egin zuenarekin jarraitu egin
|
nuen
nik, nire ikasle lagunekin, Erriberrin: bai idazteko prest egon zitezkeenei eta bai gaitasun gutxiago zutenei trebatzen laguntzen nien.
|
|
|
Idatzi nuen zerbait, baina huskeria batzuk. Zentratu egin nahi izan
|
nuen
nire hango eginkizunean. Hemengo gauzak, gainera, aldatuz zihoazen bizi bizi, eta segitzeko modurik ez zegoen barruan egon gabe.
|
|
2011
|
|
|
‘Ados! ’ oihu egin
|
nuen
nire golkorako. Bere alabaren eskolan gertatutakoa kontatzen du.
|
|
|
Zaharrer Segi deitzen da Baigorriko taldea. Han jokatu
|
nuen
nik. Errebotean, 1943an, adiskide bat ihesi joan zen beste aldera, haren partez izan nintzen, eta txapeldun izan ginen errebotean.
|
|
|
1961ean, Agenen nintzelarik, egun batez etortzen zait Mixel Labegerieren gutun bat, galdeginez ea nahi
|
nuen
nire kandidatura aurkeztu Euskal Erakustokiko buru izateko. Ez nuen sekula horrelakorik pentsatu.
|
|
|
" Ez erran, eni, suprefetak ez duela hor bere sudurra sartu". Prefetak onartu zuelarik dimisio hori, gero nihaurk ere eman
|
nuen
nire dimisioa. Baigorritik alde egin dut horrela.
|
|
|
Idazten zuen egunero artikulu tipi bat Le Monde egunkarian. Biziki zorrotzak egiten zituen eta, eredu gisa hartuz, pentsatu
|
nuen
nik ere horrelako bat egin nezakeela Herrian. Eta hasi nintzen, hartuz Gehexan Pontto izena.
|
|
|
Il re del mondo (Munduko erregea), Cronaca di un desamore (Maitasun baten gainbehera) eta Un bacio (Musu bat). Azken horren bidez ezagutu
|
nuen
nik. 93 orrialdeko eleberri labur bezain profetikoan, Ruperrek esango lukeen moduan.
|
|
2013
|
|
|
Ni kanpoan nengoen. Nire ikuspuntutik, telebista martxan jarri zenean bukatu
|
nuen
nire lana. Telebistaren kudeaketa ez zen nire ardura.
|
|
|
Baina izua, benetako izua, uda honetan Oletan, Lea Artibain, ikusi
|
nuen
nik zenbait neskatxa eta mutiko euskaldunen begietan. Guardia Zibilaren kontrol batean zeuden harrapaturik, eta benetan ikara sortzeko modukoak ziren guda txakurren plantak eta arma erakustaldiak.
|
|
|
Atzo ezagutu
|
nuen
nire laguna.
|
|
|
Atzo ezagutu
|
nuen
nire laguna[...]
|
|
2014
|
|
|
Esan nien Telesforo Monzon zela denetan egokiena, eta, nahi bazuten, jarriko nituela harremanetan. Zergatik ezagutzen
|
nuen
nik hura. Nire izeko ezkongabe bat, gure aitaren arreba, monzondarren etxean aritu zen giltzari.
|
|
|
Oso gauza xelebrea pasa zitzaidan han. Ikusten
|
nuen
nire lagun guztiak jertse zoragarri batzuekin joaten zirela. Koloretako jertseak, kaiku gorri urdinak, bonboidunak, oso politak.
|
|
|
Ni, aldiz, forma hutsa naiz. Orduan, ikusi
|
nuen
nik haiekin ez nuela zer eginik. Baina oso harreman onak dauzkat haiekin guztiekin, Antton Valverderekin eta denekin.
|
|
|
Esaten zidaten mundu osoan ez zegoela Visarik bi hizkuntzatan. Lortu
|
nuen
nirea New Yorken, eta etorri ginenean, Visa España-rekin iskanbila. Kostatu zen, baina euskaldunok bi hizkuntzatan dugu Visa.
|
|
|
barruko indarra, abiada, lanerako ezagutzak eta harreman pertsonal zabalak. Lana orduan egin
|
nuen
nik! Ordutik aurrera lanik ez dudala egin esaten dut.
|
|
|
Bi metroko gizona, alajaina! Maite
|
nuen
nik! Amona [Ana Alkorta] handik bi hilabetera hil zen.
|
|
2015
|
|
|
Garai haietan mota askotako fraideak etxez etxe ibiltzen ziren bokazio bila. Ume lapurretan esaten
|
nuen
nik. Gogoan ditut karmelitak, pasiotarrak eta batez ere sakramentinoak.
|
|
|
Batzuk mugimendu haren aldekoak eta beste batzuk guztiz kontrakoak. Eta hor jakin
|
nuen
nik bazela zerbait. Besterik ez.
|
|
|
Unibertsitatera etorri nintzenean, hemen erabaki
|
nuen
nire bizitza euskaraz egitea[...] Hona etorri nintzenean konturatu nintzen, alde batetik, jendea euskaraz bizi zela, eta niretzat oso berria zen kontzeptu hori. Eta, bestetik, egia zela euskaraz bizitzeko ezintasunak zeudela, eta orduan nik konpromiso pertsonala hartu nuen euskaraz bizitzeko.
|
|
|
Batetik, kulturalki noraino gauden kolonizatuak ikustea zaila egiten zaigulako. [...] Margolari bezala sentitu
|
nuen
ene ekarpena egin behar nuela eta Amaiurko bataila hautatu nuen. [...] Amaiur, beraz.
|
|
2016
|
|
|
Sare horretan sartu nahi genuke. Eva Forest zenaren bidez ezagutu
|
nuen
nik IRCT. Danimarkan daude.
|
|
|
Neu ere orduantxe hurbildu nintzen etxera. Garai hartan Parisen bizi nintzen eta aldatu
|
nuen
nik ere nire bidea. Domintxainera itzuli nintzen, baina baserritarra denbora erdiz nintzen, ez denbora osoz.
|
|
|
Lehenago ez
|
nuen
nire konpromisoengatik sufritzen alderantziz, alegrantzian bizi nintzen, baina Iparretarrak en garaian bai, biziki sufritu dut. Logikoa zen hona borroka armatua ekartzea, baina beste lehentasun bat zen ere ETAri trabarik ez egitea.
|
|
|
Baietz erran nuen. Ez
|
nuen
nire bizitza nahi bezala gidatzen, ez bainuen batere dirurik, eta Tolosan ez nengoen gustura.
|
|
2017
|
|
|
definizioak zabaltzea da orain erronka, nire ustez, eta azpiegitura eta egitasmo ofizial handiek huts egiten duten puntu horretan asmatzen dute batzuetan kultur ekimen txikiek eta sortzaileek. Zirrara hori sentitu
|
nuen
nik Ondarroan, eta hain justu horregatik bukatu nahi nuke urtearen errepasoa ezpainetan doinu horrekin. Gerra amaitu baita, ados, baina gerra ez baita sekula amaituko.
|
|
|
2017ko urtarrilaren 2an John Berger eleberrigile, olerkari eta saiogilearen heriotza jakin bezain fite, berak izkiriaturiko ‘Twelve theses on the economy of the dead’ [‘Hildakoen ekonomiari buruzko hamabi tesi’] euskaratzea erabaki
|
nuen
nire blogean. Omenaldi xumea ez ezik, hildakoen eta bizidunen arteko komunitatearen ikerketa ere izan zen.
|
|
|
Mausoleo faxistan Antso VII.a Azkarra, Frantzisko Xabierkoa, Karlismoa, Falangismoa eta Afrikatik etorritako Armada kolonialista espainola bat datoz, hobi komunak, fusilamenduak, erailketak eta hiritarren izu eta zigorra estali ostean. Hori dela eta, Iruñean ‘Zer egin Eroritakoen Monumentuarekin? ’ izeneko jardunaldiak bete zirenean, hitzaldi batean garbi utzi
|
nuen
nire jarrera: mausoleo faxista eraistearen aldekoa.
|
|
|
Kuadrillako jardueretara joateko ere zailtasunak, adibidez. Baldintza horietan bilatu
|
nuen
nik nire lekua Euskal Herrian, eta horrela topatu ditut hainbat Euskal Herri: hiritarra, herrikoia, intelektuala, eskuindarra, ezkertiarra, euskalduna, erdalduna...
|
|
2018
|
|
|
Gaztelaniaz irakurtzen nuena bat zetorren entzuten eta hitz egiten nuen gaztelaniarekin. Euskaraz irakurtzen nuen apurra ez zetorren bat etxeko eta kaleko euskararekin, urruti zeuden elkarrengandik, nahiz irakurtzen nuen hura entzuten eta hitz egiten
|
nuen
nire euskalki berean egon.
|
|
|
Adierazi egin zuen, bertan geunden guztiak bere hitzei adi izan baikintuen. Ohar hau idatzi
|
nuen
nire koadernoan: " kitxueraz hitz eginez ulertu diogu".
|
|
2020
|
|
|
Zintzoki sortu eta entzulea errespetuz tratatzea da gakoa. Ni musikarengatik eta musikarentzat bizi izan naiz gitarra hartu nuen une beretik; alta, bosgarren diskoarekin erabaki
|
nuen
nire ogibidea utzi eta, musikarengatik eta musikarentzat bizitzeari utzi gabe, musikatik bizitzen saiatzea, talde gisa zailtzen jarraitzeko bide bakarra zelakoan. Atzizki aldaketa horrek dena aldatzen du, manifestu bat da berez.
|
|
|
Handik bizpahiru hilabetera kantatu
|
nuen
nik lehenengoz eskolartekoan, eta txapela eskaini nion.
|
|
|
" Bai, idatziko duk, idatziko duk...", Martxelok. Eta horrela ikusi
|
nuen
nire burua Kubari buruz idazten, Mario Benedettiren liburu bat hartu, eta plagio vil bat egiten...
|
|
|
Soziologia ikasten, ez zen batere erraza gure bizimodu intelektuala. Eta hala deskubritu
|
nuen
nik, erabat burutxartu orduko, lasaitasun handia eman zidan ideia bat. Konplexuak kendu zizkidana luzaroan.
|
|
|
Paradisua galdu eta Joxe Azurmendi deskubritu
|
nuen
nik. Esplikatuko naiz.
|
|
|
Beste modu batera esanda, sentipena nuen teoria horien bidez errealitatea azaldu beharrean, teoriak ezarritako kategorietara ari nintzela bihur murrizten errealitatea. Ikusten
|
nuen
nire burua eta ingurunea ezagutzeko asmoarekin hasi nuela ikerketa, eta, bide horretatik, besteek gutaz esaten zutena barneratzen amaitu behar nuela. A ze ikaskuntza prozesua nirea!
|
|
2021
|
|
|
Bide guztiak zabalik ikusten nituen nik han. Hango neskak denak ziren euskaldunak, eta hori nahi
|
nuen
nik. Niretzako politika egiten ari nintzen, ez politikaritzat nuelako nire burua, ez.
|
|
|
Euskalgintzaz eta beste blai egin nintzen ni han. Han ere ikasi
|
nuen
nik gipuzkeraz.
|
|
|
Laguna izan da, familiakoa modukoa. Berak esan zidana egin
|
nuen
nik. " Pilare, joan hadi Martuteneko ikastolara, pixka bat ikustera".
|
|
|
Handik denbora batera bere izena harrapatu
|
nuen
nik nonbait, eta gero komunikabideetan entzun nuen bala bala. Harrapatu zuten.
|
|
|
" Onartu ez ninduena Patxi Altuna irakaslea izan zen. Hark esan zidan ea zer pentsatzen
|
nuen
nik, filologia ikasketak oso zailak zirela, eta lan eginez ezin zela ikasi. Kontrakotasun handia zuen, ez dakit zergatik, kategoria eman nahiko zien ikasketei".
|
|
|
Zuzendari gaizto bat ere izan
|
nuen
nik Ugaon, euskararen kontrakoa eta gezurrarekin ibiltzen zena. Administraziora joaten zen esanez nik eredua ematen nuela.
|
|
|
" Gorrotoaren politika" aipatzen
|
nuen
nire hitzaldiaren izenburuan, Tabakalerak proposatutako Non dago Lekeitio, galderari erantzun bila.
|
|
|
Horrekin batera, taldean aritzeko zuen gaitasuna nabarmendu zuen. Nik ez nuen Larrañaga ezagutu, baina lan munduan izan
|
nuen
nire lehenengoetako esperientzia Siadecon izan zen. Hogeita bat urte nituen.
|
|
2022
|
|
|
Huraxe izan zen interes talde jakinek osatu zuten liburu baten ‘iruditik’ zenbait kritikarik atera nahi izan zuten ondorio esperogabea, hau da, juduek bere burua erail zutela esaten nuela nik. Eta zergatik esaten
|
nuen
nik, bada, horrelako gezur gertagaitz ikaragarria? ‘Auto gorrotoagatik’, bistan da.
|
|
|
Poesia idazten hasi nintzenean, bada, zer egingo
|
nuen
nik. Marx gora eta Marx behera hasi!
|
|
|
Nola ulertzen
|
nuen
nire jarduna testuinguru hartan, beraz. Kubako egungo medikuenaren tankeran.
|
|
|
Nori eskaini dio?". Lujanbioren agurra borrokarako dei moduan ulertu
|
nuen
nik, gaur eta hemen jasaten ari garen hainbat zapalkuntzen kontrako oihua. Hori izan zen bertaratutako 13.300 lagunei eta pantailen bidez finala jarraitzen ari zirenei esan nahi izan ziena; irribarre konplizez edo B planik ez dagoela jakinda.
|
|
2023
|
|
|
Munduaren beste ikusmolde bat ekarri
|
nuen
enekin. Erlatibizatzen ikasten duzu.
|