|
2000
|
|
|
Pasatu nuen bi edo hiru urte hori bakarrik irakurtzen. Badakizu, irakurtzeko ohitura daukanak aukeratu dezake autore bat edo genero bat, ba, nik bolada luze batean aukeratu
|
nuen
hori. Orain ez, orain iruditzen zaidana irakurtzen dut.
|
|
|
EIZIEk ateratzen duen zerrendan titulu hori ikusi eta interesgarria iruditu zitzaidan. Bestetik, egia esan, nik ez
|
nuen
horretan pentsatu hautatu nuenean, baina sari horiekin beti gauza bera gertatzen da: orain txinatar bati eman diote.
|
|
2003
|
|
|
Bai, behin esan
|
nuen
hori, baina ez dakit ongi ulertu zitzaidan. Asmatu edo ez asmatu, nire pareko irakurle batentzat idatzi dut azken nobela.
|
|
2004
|
|
|
" Promocion de la mujer". Nik, txukun xamar jarri nahi
|
nuen
hori euskaraz eta" promozioa" ez nuen erabili nahi. Plazido Mujikaren hiztegian begiratu eta handik atera nuen hitza.
|
|
|
Aho bete hortz geratu nintzen, duda mudak izan nituen, ausardia kontu hori eta, baina azkenean baietz esan nuen. Eta hainbat urtez jardun
|
nuen
horretan lanean.
|
|
2005
|
|
|
Aldiz, aski badakit, ondoan bi testuak ditudalarik, euskarazkoa eta frantsesezkoa, biak konparatzeko. Eta ene buruari errateko, «hara, agian ez
|
nuen
hori horrela itzuliko».
|
|
2006
|
|
|
Nik neuk, hamar urte nituen orduan. Liburua ere egin
|
nuen
horri buruz. Garai hartan oso zaila zen Espainiatik irtetea eta, beraz, familia giroa eta liburuak ziren ihesbide bakarra.
|
|
|
Badakit gaur egun jende asko ez dagoela horrekin ados. Bilbon bertan egona naiz txoko batean, esan
|
nuen
hori, ETAn sartu ez ginenok zikiratu bezala bizi ginela, eta berehala jaso nuen erantzuna: «Hori Itziarren izango zuan!
|
|
|
Eta Gernika? «Ni ez nintzen han izan eta ez
|
nuen
horri buruz alemaniarrekin hitz egin. Momentuan zerbait izan zela jakin genuen; zehatz mehatz zer pasatu zen ordea ez.
|
|
|
Ezin pozago. Lehiaketa baterako idazten duzunean irabaztearen aukera hortxe dago, baina oso aukera urruna zirudien eta ez
|
nuen
horretan gehiegi pentsatu nahi. Ezustekoa izan da baina pozgarria, benetan.
|
|
2007
|
|
|
Bai, osagarri modura ikasi
|
nuen
hori. Orkestra batekin lan egiteko ezagutu egin behar dituzu tresnak, hari tresnak batik bat.
|
|
|
Ez, lehenagotik ere ikasia
|
nuen
hori. Gure aitak beti esaten zuena:
|
|
|
XXI. mendean gaude eta uste dut mezu horrek ez duela funtzionatzen. Orduan pentsatu
|
nuen
hori zela bidea. Eta nik ere hori egiten dut, jendearen bistan jartzen ditut ahazturara kondenatuta dauden zabor puska horiek.
|
|
2008
|
|
|
Egun ezkorra izango
|
nuen
hori esatean (kar, kar, kar). Euskal Herri imajinarioa esatean, bateon batek ulertu dezake Euskal Herria besterik gabe imajinatu dezakegula.
|
|
2009
|
|
|
Baliteke, baina euskararekin badut halako barne borroka bat. Ni egunerokoan %90ean euskaraz aritzen naiz, baina iraganean gogoan daukat ikusle gaztetxo ugari genituela, Kilometroetan eta abar... eta gorroto
|
nuen
hori. Horregatik euskaraz abesteari beldur diot.
|
|
|
Inoiz ez dut ile luzerik izan, eta eskolan lagunek ez zidaten uzten heavya izaten. Hertzainak eta Kortatu entzun eta laster deskubritu
|
nuen
horren atzean benetan zer zegoen: The Clash, The Specials, Toots & The Maytals… Gero maitemindu egin nintzen eta The Smiths etorri ziren.
|
|
|
Bai! Ez
|
nuen
horretan pentsatu baina entzuteaz pozten naiz. Aupa Niko!
|
|
|
Edo ni naiz, agian, euskaran hogar hitza aurkitzen ez duena. Obra baten harira aipatu
|
nuen
hori, esan nahi nuena ez baitzen etxea. Tarte izena du piezak.
|
|
|
Hori bada aldaketa nabarmena: lehen absolutua eta unibertsala bilatzen nuen, eta uste
|
nuen
hori aurkitzeko bidea zela gauza atenporalak egitea, espazio konkretu batean gertatzen ez direnak. Gehiago irakurriz, esperientziaren bitartez eta poesiak zelan funtzionatzen duen ikasi ahala, konturatzen zara batzuetan, hain zuzen be, jarri behar duzuna dela testuingurua, hori izan dadin benetan absolutua eta unibertsala.
|
|
2011
|
|
|
G.U.: [Barrez] Ba ez
|
nuen
horretan pentsatu...
|
|
2012
|
|
|
Nahi gabe hasi nintzen lan honetan, erreportajeak idazten. Ez
|
nuen
hori buruan. Bidaia bat egin nuen, eta testu bat idatzi, lehenengo erreportajea.
|
|
|
Ados nago esan
|
nuen
horrekin eta ez nago ados, segun. Norberak nahi duena idatzi behar du askatasun osoarekin, hori da lehenbiziko gauza.
|
|
2013
|
|
|
Neronek ere galdetzen
|
nuen
hori bera lehen, baina orain efektiboagoa iruditzen zait, besterik gabe, ekinez bilatzea, eta hor izan dezake liburuak funtzio laguntzailea. Umeekin, askotan, zeharkako mintzaira behar duzu haiengana heltzeko.
|
|
2014
|
|
|
Askoren artean eragile? Usteko
|
nuen
hori baino garrantzi handiagoa zuela berdinen taldeak, zenbait adinetan batik bat.
|
|
|
Gauza asko ikasi dut halaber, ez dakidanaz konturatu naiz. Ez
|
nuen
horretarako asmorik, baina hainbeste lanetan egoteak ofizio honen ikuspegi zabal bat ematen dizu, eta hori funtsezkoa iruditzen zait. Egun, jendeak espezializazioaren alde jotzen du eta ez dago ondo ikusita han hemen ibiltzea.
|
|
|
Argi neukan ikasketa feministak egin nahi nituela, feminista hitzari uko egin gabe. Batzuetan genero hitzarengatik ordezkatzen dute politikoki zuzenagoa iruditzen zaielako, baina nik ez
|
nuen
hori nahi. Perun nengoela saiatu nintzen matrikula Bilbon egiten masterra on line egiteko, baina hartu ez nindutenez, Castelloko Jaume I unibertsitatean egin nuen eskaera.
|
|
2015
|
|
|
Handik aurrera, berriz, bide gero eta pertsonalago bati ekin nion, zeinak Erromako Elizaren dogmekin haustera eraman baininduen ez zaizkit dogmak interesatzen, are gutxiago idazlea naizen aldetik, askatasun eremua zaintzea lehen obligaziotzat duena, halako eran, non, azkenean, muinarekin bakarrik geratu bainintzen: Jesus poeta bizizale bat zen, herri xehearekin bat egin zuena, eta nahikoa eta sobera
|
nuen
horrekin. Garaiko gazteak ez bezala, beraz, egun batetik bestera santujaleak izatetik marxista leninistak izatera heldu zirenak, nik neure bidean jarraitu nuen, Elizak mendetan zehar zabaldutako errituak eta aparatu ideologiko guztia bazter utzita, hori bai, are bazterrago utzi nituena Venezuelako esperientzia bizi ondoren, askapen teologiaren jarraitzaileekin harremanetan jarri bezain fite.
|
|
|
Seguru sentitu behar da. Eta horretarako, maitasuna besterik ez du behar, eta nik ez
|
nuen
hori aurkitu.
|
|
2017
|
|
|
Gero, hori utzi eta kantu eta pianoari ekin nien. Kantu klasikoa ikasten hasi nintzen kontserbatorioan sartzeko asmotan, eta sartu nintzen, baina ondoren bi hilabete baino ez
|
nuen
horretan iraun, ez zitzaidalako gustatu. Ez dakit zer esango nukeen orain.
|
|
|
Mundu berri bat aurkitzea bezala izan zen. Baina ez
|
nuen
hori gehiegi sartu nahi, gehiago aritu naiz esperientzia pertsonaletatik abiatuta.
|
|
2018
|
|
|
Gauza asko ziren eta azkenean utzi egin nuen lana. Ipuin kontatzen nenbilen jada, tarteka, baina ezin
|
nuen
horretaz bizi. Bestalde, kontalari lana janzteko, magisteritza ikasten hasi nintzen, eta beste hainbat lanetan ibili nintzen, harik eta berriro Oihulari tartean sartu zen arte, beste ikastaro batekin.
|
|
|
Man Ray argazkilari eta zinemagile estatubatuarrak musekin izan zituen harreman fetitxisten inguruan ardaztutako emanaldia ikustera nindoan, gizon artistek emakume modeloekin dituzten harremanez hitz egingo zuena; musa bat noiz den inspirazio iturri, noiz objektu soil, muga horretara aterako gintuena. Irrika
|
nuen
hori dantzaren lengoaiaren bidez nola emango zuten ikusteko.
|
|
|
Niretzat umiltasun ariketa izan da. Kasu honetan, konturatu naiz Joni esker bilatzen
|
nuen
hori nik uste baino gertuago zegoela. Nik lan hori egin izan dut beste batzuekin eta ez naiz izan horren kontzientea, zein zaila den norbere sudurrean euliak ikustea, parekoen sudurrean hain erraz ikusten dituzunean.
|
|
|
Osaba kaputxino bat genuen, Lekarozko irakaslea, eta berak erakusten zigun nola neska gazte batzuk aritzen ziren han lanean kaputxinoekin. Haien filminak ikusten nituen eta erabaki
|
nuen
hori zela nik egin nahi nuena. Amak zioen ezetz, hobe moja Santo Domingon zegoen Maixabel gure ahizpa zaharrenarekin:
|
|
2019
|
|
|
Buelta asko ematen nizkion disko, kasete, rewind, auto reverse, A aldea, B aldea, intro… horrelako gauzei. Nahi nuen horrelako gauzek nobelaren estrukturan isla izan zezaten, eta ikusi
|
nuen
horretarako momentu bat, non zentzua eduki zezakeen. Yoyesen hilketa izan da momentu klabe bat azkeneko 40 urte hauetan.
|
|
|
Bizitzaren beraren mugekin harremanetan jartzen zaitu eta oso esperientzia limitea da. Nire terapia egin
|
nuen
horren ostean, eta esango nuke nahiko ondo kokatuta daukadala eta ez daukat arazorik horri buruz hitz egiteko.
|
|
|
Jose Javier Mugica Astibia, Leitzako zinegotziaren hilketa. Nik ordura arte ez
|
nuen
horri buruzkorik entzun, ez galdeketan, ez inon. Baina Ainarari sekulakoak egin zizkioten eta berak hori deklaratu zuen, guk egin genuela.
|
|
|
Alaitza aipatu dugu lehen, eta hark Madrilen ikasi zuen euskaraz. Ezusteko galanta izan
|
nuen
hori jakin nuenean. Beti aipatzen dira Odon Apraiz, Xabier Landaburu, Federiko Baraibat eta beste, Gasteizen jaioak denak.
|
|
|
Bai, oso argi
|
nuen
hori, eta aspalditxotik bueltaka nerabilen kontua da. Eta orain ez dauka atzera bueltarik, euskaraz egin nahi ditut kantak.
|
|
|
Bere lana jarraitu dut eta intuizioa izan zen prozesu honetan berarekin aritzea. Banekien sormen prozesuan egotea nahi nuela; eta ziur nekien kartela berak egitea nahi nuela, baina ez
|
nuen
hori bakarrik nahi. Lehen aldia da antzerkiaren eremuan aritu dena, hizkuntza hau ez baitzuen inoiz hitz egin.
|
|
|
Etxea beti daukagu hor. Orain, adibidez, banuen nire espazioa hartzeko eta nik kontatu nahi
|
nuen
hori aurkitzeko gogoa, inoren menpe egon gabe, eta horretarako baimena eman diot nire buruari". Era berean, Kamikaz kolektiboaren baitan kokatzeari zentzua ematen dio Olaizolak, bientzat baita onuragarria.
|
|
|
Gai asko etorri zitzaizkidan burura, jubilatuen gaia adibidez, baina ez nuen dirulaguntzarik lortu. Gero, justu garai hartan Guggenheim museoa egiten ari ziren, eta nik ikusten nuen aldaketa bat etorriko zela, zeren Bilbok, Bilbo Handiak, industriatik turismora pasatu nahi zuen, garai horretan oraindik zen hiri grisa, industriala, pobretzen ari zena… Nik lan bat egin nahi
|
nuen
horretaz, niretzat oso interesantea zen. Dirulaguntza eskatu nion Eusko Jaurlaritzari eta joan nintzen epaimahai batera nire ikerketaren egitasmoa babestera.
|
|
|
Bulego batean errutinazko lana egitea infernua iruditzen zitzaidan. Pentsa, nire aldamenekoek nahi zuten liburutegietan lan egin, eta nik pentsatzen
|
nuen
hori heriotza izango zela; orain, aldiz, iruditzen zait kristoren zortea dela. Nik beste oposaketa bat prestatu nuen, etnografo, Bizkaiko Aldundian lan egiteko, eta gainditu nuen, baina lanposturik gabe.
|
|
2020
|
|
|
Haustura bat egin nahi izan nuen horrekin guztiarekin, baina hein batean hori masen kontra joatea ere bazen… Nire burua nahiko bakarrik ikusi nuen. Egoera horretan sentitzen nuena deskribatzeko modu bat nahi nuen bilatu eta poesiaren bitartez aurkitu
|
nuen
horretarako bidea.
|
|
|
Oso momentu zehatzetan idatzi dut. Ez da tristura edo depresioa erromantizatzeagatik, baina oso txarto nengoen zenbait momentuk eskatzen zidaten barruan
|
nuen
hori ateratzea, hitzak jarri eta zer gertatzen zitzaidan ulertu ahal izateko. Lasaitasun egoerak ere aprobetxatu ditut idazteko, baita erorikoen osteko goraldiak ere.
|
|
|
Fuchsek ez dio zortzi egunetan inori azalpenik eman egiten ari zenaz, nahiz eta, adibidez, egunero sartu den okindegi berean ogia erostera: " Ez
|
nuen
hori egin nahi, bestela jendeak epaituko ninduen horren harira. Irudi luke erran nahi niola' egin niri euskaraz!'.
|
|
|
Bai. Duela urte bat, disko horri lotu nintzean ez
|
nuen
hori nahi, baina ohartu nintzen diskoaren formatua gutik duela baliatzen. Beraz diskoak atera ditut, oso guti, eta interneten eman dut.
|
|
2021
|
|
|
Behar
|
nuen
hori egin, behar nuen moldatu eta ene lekua egin bizian. Eta, adibidez, oroitzen naiz lagun batzuekin nintzela Baionan, eta haietarik bat hasi zela zernahi erranka apezen eta serorendako.
|
|
|
Bigarren liburuan indartu zidan Gorka Arresek kontzientziaren kontu hori, beste ahots bat bilatzearena. Oso garbi ikusi
|
nuen
hori Sinplistak amaitu eta gero, handik pare bat urtera. Jarraitu nuen poemak idazten, baina aurreko liburuan sar zitezkeen poemak ziren.
|
|
|
Poema idazten ari nintzenean ez
|
nuen
horretarako asmorik, baina ekitaldian egon zen jendearen izebez, amez, aitonez ari nintzen, eta bertso gutxi batzuetan toki bat eman nien, batasun bat, historia partekatu iraultzaile eta galtzaile batena. Poema hori Xuan Thuy poeta vietnamdarra irakurtzen ari nintzela atera zitzaidan, baina egia da banuela grina Dragoiei JSUren batailoia tokia gitekoa, eta lotura batzuk agertu ziren.
|
|
|
Eta ni asko kezkatzen ninduen horrek. Ez
|
nuen
hori nahi, baina ez nuen ni bezalako inor jatetxe txinatar eta bazarretatik kanpo lanean ikusten. Bide bakarra ikusten nuen, bestelako lanbideak dituzten asiarrek ez dutelako ikusgarritasunik.
|
|
2022
|
|
|
Gehienentzat buruko mina da. Pixka bat ironizatu nahi
|
nuen
horrekin. Pelikulan ez dut poliziaren karga legitimatzen baita zera ere, soilik diot benetan pentsatu nuela:
|
|
|
Nahi
|
nuen
hori presente egon zedin liburuan. Nahi nuen errealitate horrekin bizi ez diren irakurleek testuan galegoa ikus eta uler zezaten.
|
|
2023
|
|
|
Nik beti pentsatu nuen," hemendik 20 urtetara norbait agertuko duk!". Bai, beti pentsatu
|
nuen
hori. " Ni joanen naiz, baina beste norbaitek jarraituko du".
|
|
|
Izaera handiko dantza denez, argi ikusten da bakoitza nolakoa den, eta Lasseindraren bideoak ikusi nituenean, iruditu zitzaidan indartsua, basatia, agresiboa eta dramatikoa zela. Gerora jakin
|
nuen
hori vogue fem dramatikoa zela. Asko gustatzen zitzaidanez, berak bezala dantzatu eta sentitu nahi nuen.
|
|
|
Bai. Eta sentitzen nintzen torlojuak egiten ari nintzela, oso mekanikoa balitz bezala, eta nik ez
|
nuen
hori bilatzen, horretarako tailerra baneukan. Nik behar nuen beste gauza bat.
|
|
|
Beraiek ere biziak ziren, ze azkenengo orduan joaten ziren soberakinak erostera izango balitz bezala. Eta nik hori ikusi nuen segituan, eta erabaki
|
nuen
horretara ez jokatzea.
|