|
2000
|
|
|
Ba, hala ere, amak hura guztia jakin behar zuen. Tunel bat
|
nuen
esan behar hura; amairik, argirik gabeko tunel luze bat.
|
|
2001
|
|
|
Duela zenbait urte, 1957an," Sarrera hitz batzuk" ipini nizkion, lehen aldiz ene bizian, Leturia-ren egunkari ezkutuari: adiskide dudan egilearen izenik ez dut emango, eskribau jaun ezagun bat eta bere aldizkaria are gehiago haserre ez daitezen8 Ez dut uste garai hartan igarle miresgarri nintzenik, urrutirako betaurrekorik gabe nork nahi ikus zezakeena baizik ez
|
nuen
esan, hain zen nabari. Baina oraindik ere ikusi nahi ez dutenik aski denez gero gure artean, hona aldatzera noa zenbait pasarte ortografia, hori bai, zertxobait aldatuaz, gezurra badirudi ere ez bainaiz sekula, oraintsu arte, h zalea izan:
|
|
2006
|
|
|
Halako batean, maratila hotsa sarrerako atean. Eta aita entzun
|
nuen
esaten ziola norbaiti:
|
|
|
Nire ilunpetako ahotsa entzun
|
nuen
esaten zidala:
|
|
|
Taci, poeta di merda!, erantzun zion ikazkinak, eta nire alde irtendako gizonarekin mutur joka hasi behar zuela ematen zuen, baina une hartan bizpahiru emakume, ez dakit nondik irten eta gero, ikazkinaren kontra hasi ziren, oihuka eta algaraka. Ez
|
nuen
esaten zutena ulertzen, ez dakit dialektoan ari ziren edo nik ezagutzen ez nuen beste hizkuntzaren batetan. Ikazkinak ez zien kontra egin nire alde irtendako gizonari eta emakume zirtogileei.
|
|
|
Benetan ari duk, entzun
|
nuen
esaten zuela orduantxe sotoan sartu zen larruzko beroki beltz batez jantzitako itzalak. Gero, niri zuzendu zitzaidan itzalaren ahotsa:
|
|
|
Zuhurtasuna zaildu behar nuen, gorputza bezalaxe. Ez nuen aita aldatuko, bai?, eta ez
|
nuen
esango zertan nenbilen, ez zuten jakingo non eta norekin ibiltzen nintzen: hobe nuen ahoa ferratuta, asmoak gordean, kulpa edo errukia baztertuta.
|
|
|
Alferrik ari gaituk, entzun
|
nuen
esaten nire gibelean. Hor ez duk aspaldi inor bizi.
|
|
|
Hilabete parea behar izan
|
nuen
esandakoa uler  tzeko. Ezin nuen ulertu hitzen esanahia ulertzera iritsi eta gero, zergatik ez nituen hainbeste kontu ulertzen.
|
|
2010
|
|
|
Ia ziur nengoen, poltsan eskua nik sartuz gero, 97.a irtengo zela. " Literaturakoa zuk aterako duzu", entzun
|
nuen
esaten zuela Mitxelenak, eta orduan burua altxatu eta behatz erakusleaz ni seinalatzen ninduela ikusi nuen ezin sinetsiz. Totelka hitz egin nuela uste dut.
|
|
|
Aurkezpena amaitu baino lehen alde egin behar izan nuen, institutuan klase bat eman behar nuelako. Aurkezpena bukatu baino lehen zergatik alde egin behar
|
nuen
esan nion Aldekoari aldez aurretik, berak Saizarbitoriari esateko. Ez zezala hark pentsa gero liburuaren aurkezpena gustatu ez zitzaidanik.
|
|
|
Mozkortu samartuta nengoenez, ez
|
nuen
esateko arazorik izan:
|
|
|
Etxeko bidean Frontoitik pasatu eta hurrengo egunerako mahai bat jartzeko eskatu nien, ahalik eta diskretuena. Mahaikidea nor izango
|
nuen
esan beharrik ez nuen izan, Robertok lehenengotik antzeman zidalako.
|
|
|
Okerragoa zen beldurra eta hotza. Kordea galdu ote
|
nuen
esaten nion neure buruari, baina sartzeko orduan zerbaitek bultzatzen ninduela sentitu nuen bezala, urrats hori ematera nire gainetik zegoen zerbaitek animatzen ninduela iruditzen zitzaidan, neure ikara gainditu behar nuela eta hura bekatua ez zela esaten zidana. Halaxe hasi ginen elkar ikusten, debekuari izkin egiten eta gure artean ordu arte izan ez genuen harremana aurkitzen.
|
|
|
Kortesiaz daukadan kontzeptuak bultzatuta, sofa ohe hartan lo egiten ez niola utziko esan nion. Gaizki ulerturik sor ez zedin, berehala erantsi
|
nuen
esan nahi nuena, egongelan egingo zuena neu izango nintzela alegia, berak nire gelan egin zezan. Nahiz hasieran enbarazu gehiegi sortzen ari zitzaidala esan zidan, nire konbentzimenduak proposamena onartzera eraman zuenez, berehala antolatu ginen.
|
|
|
2001eko otsailaren 20an iragarri nituen hauteskundeak, baina ez nuen Legebiltzarra deuseztatu. Hauteskundeak zein egunetan izango ziren besterik ez
|
nuen
esan: maiatzaren 13an emango genuen botoa eta, beraz, legeak ezarritako epeak errespetatuz, martxoaren 20an amaituko zuen bere lana legegintzaldi hartako Legebiltzarrak.
|
|
2011
|
|
|
Eta airean utzi
|
nuen
esatera nindoana. Propio.
|
|
|
Ene artea, berriz, saltsak egitea zen eta, jakina, nik ere ez
|
nuen
esaten zein zen horren gakoa. Arraina, haragia nahiz ehiza atontzen nituen eta gure inguruan izaten ziren siziliar, napolitar eta genoarrek ase eta bete arte jaten zuten.
|
|
|
Nik, egoera aprobetxatuz, neska eta beste lagunengatik galdetu nion eta esan zidan itxura txarra zuela asuntoak, Compiégne kontzentrazio eremuan baitzeuden eta handik gehienak Alemaniara eramaten omen zituzten. Aipatzen hasi ginen muga oso arriskutsua ari zela jartzen eta aprobetxatu
|
nuen
esateko oraindik hainbat bidaia zor zizkigutela eta hainbeste arriskatu ondoren hitza behintzat bete egin behar zela. Eta orduan esan zidan:
|
|
|
Galdetzen nion neure buruari ea zilegi zen horrelako gauzak idaztea poesia liburu batean, zeren nolabait egiten dut halako biluzte bat bezala, eta horrek beti ematen dizu pudorea edo lotsakizun pixka bat. Baina pentsatu
|
nuen
esan behar nuela, eta horrek, lasaitu ez baina nik uste goxatu nauela pixka bat. Bota dut, bota dut, zornea bota dut.
|
|
2012
|
|
|
–Tira ba, zuen ama nola ezagutu
|
nuen
esango dizuet, erantzun zuen Françoisek?. Garai hartan, zuen aitona herrian bizi zen.
|
|
2019
|
|
|
Lagun berriak egingo ditut. Orduan nauzu", pen  tsatu nuen, baina, hauxe besterik ez
|
nuen
esan:
|
|
|
Idatzi, horrela idatzi dut esaldia, baina ia minutu oso bat behar izan
|
nuen
esateko. Garai hartan hitz egitea sekulako odisea zen niretzat.
|
|
2021
|
|
|
–Barkatu? , asmatu
|
nuen
esaten.
|
|
|
–Esango didazu, faborez, non dauden komunak? , lortu
|
nuen
esatea, gehiago eutsi ezin izan nionean.
|
|
|
–Blanca... , besterik ez
|
nuen
esan, eta lasterka segitu nuen.
|
|
|
Dirudiena baino askoz distira handiagokoa duzue, baina ordu asko eman behar zenituzkete haren ondoan segimenduak egiten, bere barnea erakuts diezazuen. Zera besterik ez
|
nuen
esan nahi. Estibalitzi ari zitzaion?, hogei urte daramatzadala bulegorik zapaldu gabe. Mila leku-aldatze egingo zituzten harrezkero, ezta?
|
|
|
Haren aurpegia aztertu
|
nuen
esaten nion bitartean, baina Estibalitz ona zen pokerrean jokatzen.
|
|
|
–Hara... Badu meritua, besterik ez
|
nuen
esan.
|
|
2022
|
|
|
Oi odolduak sendatzen nizkion bitartean, hortz haginak apartatzeko indar eginez, Jimenaren etxeko arratsalde hura nolakoa izan zen kontatu nion. Eta amaitu
|
nuen
esanez mundua kolorez aldatu zela niretzat, lehen kolore moteleko leku bat bazen, orain tonu distiratsu distiratsu distiratsua zuela. Eta gogoan dut ezen garrasi baten esperoan ahizparen gorputz atrofiatuari begira nengokion ekaineko goiz hartan, pentsatzen jarri nintzela ahizpak, maitasuna, era horretara, ez zuela inoiz probatuko.
|
|
|
Eta barruan emakume lokartu bat zihoan eta haur bat atzeko aldean. Gidatzen zihoan gizonak eguzkitako betaurrekoak zituen eta, haren keinuengatik, ematen zuen zorua gaizki zegoelako kexaka zihoala, zeren, a zer zuloak, autoa izorratu behar didate, imajinatu
|
nuen
esaten zuela. Baina emakumea lo zihoan eta ile horia kristalaren kontra nahasturik zuen.
|