|
2000
|
|
|
Izan ere,
|
nola
egin zezakeen anaiak hain sosegatuki lo, nik hura ikusi nuen bezala ikusi ondoren, Uraitzeko jauntxoaren alabarekin musuka eta hasperenka. Nola egin zezakeen, bai, hark hain trankil eta hain lasai lo, lorategian gertatuaren egile eta eragile izanik, eta nik ez, ikusle baizik ez izanik?
|
|
|
Galde diezadakezu, jaun André,
|
nola
egin niezaiokeen esker oneko irri hura aita jesuitari, osaba Joanikotek haren gutiesterat bulkatu baninduen, bere mesprezuzko erran haiekin, Bartolo goiti eta Bartolo beheiti, eta nik ihardetsiko dizut, alde batetik, ezen ene baitan ez zela oro aita Bartolomeren aurkako mesprezu eta arbuio, zeren eta aita Bartolome oso mintzalari ona baitzen eta miresten bainuen nik alde horretarik; eta ihardetsi...
|
|
|
Eta nik gogo ezin gaixtoagoz ikusten nuen hura, zeren ez bainuen atsegin, eta zeren ezin bainuen deus ere egin... eta zeren buruan bainuen Antonio Ibarbia... eta buruan nuen, halaber, Joxe Aberasturi, eta buruan nerabilen orduko nola laxa nitzakeen neure bi lagunak eta
|
nola
egin genezakeen hirurok ihes.
|
|
|
—Loreak beren koloreetarik mintzatzen zaizkio Jainkoari eta beren koloreetarik dute Hura goratzen eta laudatzen, txoriek beren kantetarik, eta guk geure hitzarekin laudatu genuke, nola egiten baitute munduan diren poeta onek eta
|
nola
egin baitezakegu guhaurk ere haien skribu ederren irakurtzerakoan.
|
|
|
Eta damutu ere nintzen, halako batean, itsasoratu izanaz... Nola izan zitekeen ordu batzuk lehenago lilurak harturik egoitea, eta orain deslilurak, eta
|
nola
egin zezakeen pertsona batek ordu gutiren buruan zorionaren eta atseginaren eguzkitik dolore doloretsuaren haitzulo beltzerat...?
|
|
2007
|
|
|
–Ez dizut ulertzen, Iraitz. Zu hain neska formala izanik, ez dakit
|
nola
egin diezaiokezun horrelako putakeria Iker gizajoari. Ez al zara ohartzen zeinen gaizki dagoen orain arte zurea zen mutila?
|
|
2008
|
|
|
Harri eta zur zegoen, zinez, Zosimo: mindurik eta gaitziturik ere behar zuen, alde batetik, izan ere,
|
nola
egin ziezaiokeen hitz mutil hark, inortxo ere ez zenak eta bere semea izan zitekeenak, berdinetik berdinera, lotsarik eta konplexurik gabe, olatuaren aparretan zegoèn bera bezalako gizon bati!?, baita liluraturik ere, bestetik, konfiantza hartu zutenean, Zosimok berak aitortuko zion Nazariori ez zitzaiola bizitzan antzeko kasurik egokitu, ezta urrutitik ere?; Zosimo, beraz, Nazariori ezezko biri... –Erotzat hartu zintudan lehen begi kolpean, baina bazuen zure begiradak borondatearen indarra, zure amets zoroari lurrezko edo burdinazko oinak jartzen zizkiona??
|
|
|
Mutil horrek? Aitorrek
|
nola
egin zezakeen halako izugarrikeria bat, ezin dut sinetsi! Baina, bestela, nork??
|
|
|
Harri eta zur zegoen, zinez, Zosimo: mindurik eta gaitziturik ere behar zuen, alde batetik –izan ere,
|
nola
egin ziezaiokeen hitz mutil hark, inortxo ere ez zenak eta bere semea izan zitekeenak, berdinetik berdinera, lotsarik eta konplexurik gabe, olatuaren aparretan zegoèn bera bezalako gizon bati! –, baita liluraturik ere, bestetik –konfiantza hartu zutenean, Zosimok berak aitortuko zion Nazariori ez zitzaiola bizitzan antzeko kasurik egokitu, ezta urrutitik ere–; Zosimo, beraz, Nazar... " Erotzat hartu zintudan lehen begi kolpean, baina bazuen zure begiradak borondatearen indarra, zure amets zoroari lurrezko edo burdinazko oinak jartzen zizkiona" – eta halaxe galdetu zion:
|
|
2009
|
|
|
izoztu zen irriaren gorputza, ezpainen zurruntasuna eta masailen zurbiltasuna ez ziren hilotz batez baizik mintzo?, eta izoztu zen irriaren arima, irria bera irri kutsu oroz hustuz; izotzak, baina, istantean egin zion leku suari. Rodolforen suzko suminari?, baita suak irri aztarna guztiak, izotzak eta hilotzak? sutu eta erraustu ere?
|
nola
egin zezakeen, bada, don Rodolfo Bustamante abokatuak irri, baldin eta barrez ari bazitzaizkion aldeano ezjakin haiek??, eta orduan, ozen bai ozen esan zuen:
|
|
|
Eta, hala ere, Nazariok Reginaren planteamendua?. Gure haragitik dator, zera?, eta, geurea egiten ez dugun bitartean, ez dugu bakerik izango?? onartzen zuen; planteamendu hark, baina, gauza bat zuen oinarrian gaizki, Nazariok ez baitzuen ikusten
|
nola
egin zezakeen bere haragi hura benetan bere, Reginak ere ikusten ez zuen bezala, bestalde. Nazariok, baina, zerbait egin behar zuen, bere burua engainatu eta emaztearen eta bere artean sortu zèn distantziari zuribide bat eskaini gutxienez, jada sakrifizioa ez zèn sakrifizio baten itxurapean:
|
|
|
–Aita, aste honetan abioi bat ikusi dut, eta, orain arte ez bezala, jakin mina piztu zait, miraria ere ematen baitu
|
nola
egin dezakeen zuhaitz batek hegan, zuk askotan esaten duzun moduan, eta zera, aukerarik balego, bertatik bertara ikusi nahi nuke abioi bat, baita piloturen bat ere, esplikazioak eman diezazkidan:
|
|
|
Orain arte, ikusi dut zure ikerketaren emaitza Susa argitaletxeko orrian, baina hizkuntza dela eta, ez dut beste harremanik izan. Liburua lortzeko bidea aztertu nahiko nuke, eta gero begiratu
|
nola
egin genezakeen itzultzeko, baldin eta axola ez bazaizu. Tamalez, gure taldean ez dago euskaldunik.
|
|
|
Otsailean hitz egin genuenari dagokionez, Berria egunkariak erreportajea egin nahiko luke euskal jatorriko desagertuei buruz abiatu duzuen ikerketarekin. Jakin nahiko nuke ze aukera dauden, eta
|
nola
egin genezakeen.
|
|
|
Eta, hala ere, Nazariok Reginaren planteamendua –" Gure haragitik dator ‘zera’, eta, geurea egiten ez dugun bitartean, ez dugu bakerik izango" – onartzen zuen; planteamendu hark, baina, gauza bat zuen oinarrian gaizki, Nazariok ez baitzuen ikusten
|
nola
egin zezakeen bere haragi hura benetan bere, Reginak ere ikusten ez zuen bezala, bestalde. Nazariok, baina, zerbait egin behar zuen, bere burua engainatu eta emaztearen eta bere artean sortu zèn distantziari zuribide bat eskaini gutxienez, jada sakrifizioa ez zèn sakrifizio baten itxurapean:
|
|
|
–Aita, aste honetan abioi bat ikusi dut, eta, orain arte ez bezala, jakin mina piztu zait, miraria ere ematen baitu
|
nola
egin dezakeen zuhaitz batek hegan, zuk askotan esaten duzun moduan, eta zera... aukerarik balego, bertatik bertara ikusi nahi nuke abioi bat, baita piloturen bat ere, esplikazioak eman diezazkidan: nola funtzionatzen duen, nola martxan jarri... mundu hori barrutik ezagutzeko.
|
|
2010
|
|
|
Baina jirafak baino gehiago kezkatzen nau eskorpioiak. Izan ere,
|
nola
egin zezakeen Jainko ederzale batek hain artropodo itsusia. Edo Jainko guztiz planifikatzaileak balio utilitario bategatik egin ote zuen hura ere?, zeren bai baitirudi, azken indusketa arkeologikoen arabera, gure arbasoek eskorpioi erraldoi batzuen pintzak erabili zituztela, erabilera zehatz mehatzaren berri oraindik ez dakiten arren:
|
|
|
Bibi, baina, beste arrazoi bategatik zegoen harrituta? baita, ni ez bezala, minduta eta nahigabetuta ere?
|
nola
egin zezakeen orbetarron buruak birao, Jainkoaren izen garbia guztiz kakaztuz!?, nahiz eta aitak berandu gabe gozatu zuen haren nahigabea: –Barkatu, Bibi.
|
|
|
Amaiak galdetu nahi zion
|
nola
egin zezakeen horrelakorik, baina ofendituaren plantak egiten ari zen oraindik.
|
|
|
Baina jirafak baino gehiago kezkatzen nau eskorpioiak. Izan ere,
|
nola
egin zezakeen Jainko ederzale batek hain artropodo itsusia. Edo Jainko guztiz planifikatzaileak balio utilitario bategatik egin ote zuen hura ere?, zeren bai baitirudi, azken indusketa arkeologikoen arabera, gure arbasoek eskorpioi erraldoi batzuen pintzak erabili zituztela, erabilera zehatz mehatzaren berri oraindik ez dakiten arren:
|
|
2011
|
|
|
–Baina
|
nola
egin dezake norbaitek horrelako astakeria! Ikaragarri arriskutsua da hori!
|
|
2012
|
|
|
–Aizu, Beñat,
|
nola
egin dezake sukaldari bakar batek orain jan dugun guztia. Gaur egun berezia izango da, ezta?
|
|
|
Zeren eta, nire benetako lanbidea ontzian mediku edo osagile izatea bazen ere, sarritan, beharrak eraginda, marinel arrunt bezala lan egin izan bainuen. Baina ezin nuen ulertu
|
nola
egin nezakeen honelakorik herrialde hartan, haien batelik txikiena ere gure lehen mailako gerraontzien pareko baitzen, eta nik erabiltzeko moduko ontzirik ez baitzen inoiz ur gainean egongo haien ibaietan. Ontziren bat diseinatzen banuen, bere arotzak egingo zuela esan zidan Erreginak, eta berak prestatuko zidala tokiren bat nabigatzeko.
|
|
2013
|
|
|
Abdel Haqqen arrazoimenak arrazoiak bilatzen zituen, Fadilak erraten zuèn guztia gezurtatu eta hankaz gora jartzeko? metafora batek metafora gisa funtziona baitzezakeen soilik, bi planotan zeudèn hitzak edo kontzeptuak berdinduz, logika poetiko bat bitarteko betiere, logika matematikoarekin zerikusirik ez zuena;
|
nola
egin zezakeen atsoak, ordea, extrapolazio hura, ilargiaren balizko amatasuna eta amarena plano berean jartzera zeramana, logika poetikoa logika matematikoarekin nahastuz eta errealitatea fikzioarekin, azken batean?; jauzi kualitatibo hura, izan ere, logika poetikoa eta logika matematikoa berdinarazten zizkiona, manipulazio hutsa zen! Bere alde irrazionalak, ordea, Fadilaren abilezia miresten zuen, hitzak eta erranak lotzeko orduan.
|
|
|
Abdel Haqqen arrazoimenak arrazoiak bilatzen zituen, Fadilak erraten zuèn guztia gezurtatu eta hankaz gora jartzeko... metafora batek metafora gisa funtziona baitzezakeen soilik, bi planotan zeudèn hitzak edo kontzeptuak berdinduz, logika poetiko bat bitarteko betiere, logika matematikoarekin zerikusirik ez zuena;
|
nola
egin zezakeen atsoak, ordea, extrapolazio hura, ilargiaren balizko amatasuna eta amarena plano berean jartzera zeramana, logika poetikoa logika matematikoarekin nahastuz eta errealitatea fikzioarekin, azken batean?; jauzi kualitatibo hura, izan ere, logika poetikoa eta logika matematikoa berdinarazten zizkiona, manipulazio hutsa zen! Bere alde irrazionalak, ordea, Fadilaren abilezia miresten zuen, hitzak eta erranak lotzeko orduan.
|
|
2014
|
|
|
–Eta
|
nola
egin dezaket? –galdetu zuen.
|
|
2015
|
|
|
|
nola
egin dezakedan,
|
|
|
|
nola
egin dezaket
|
|
|
Harrigarria da
|
nola
egin dezakegun barre beti txiste bera kontatzen. Funtzionatzen du baina.
|
|
2016
|
|
|
dezakezun hobetzeko: laguntza nori eskatu,
|
nola
egin dezakezun?
|
|
|
Kanpaina batean parte hartzen ari zarenez, ikus dezagun
|
nola
egin dezakegun modu eraginkorrean
|
|
|
dezakezun hobetzeko: nori eska diezaiokezun laguntza,
|
nola
egin dezakezun?
|
|
|
hobetzeko: laguntza nori eskatu,
|
nola
egin dezakezun?
|
|
|
dezakezun hobetzeko: laguntza nori eska diezaiokezun,
|
nola
egin dezakezun eta abar.
|
|
2017
|
|
|
Frontoiko aurreko pareta gainera eroriko balitzait bezala zen:
|
nola
egin nezakeen halako hutsegite larria. Zergatik deitu zidan lagunak horrenbeste gorrotatzen dudana?
|
|
|
Denda irekitzen hasi zenean, salto batez dendatik atera nintzen. Irainka hasi nintzaion, garrasika,
|
nola
egin zezakeen horrelakorik. Gogoan dut kanpamentu hartan zegoen beste apaiz bat hurbildu eta esan zidala asko sentitzen zuela.
|
|
|
–Agertoki bat asmatu behar genuen. Bileran ez ginen xehetasunetan sartu, baina esaten ari ginena zen
|
nola
egin genezakeen hura, betiere kontuan hartuta ETAk ez zuela prozesuan zuzenean parte hartuko. Jende hori guztia estatuaren ordezkaria da, eta nik denbora guztian esaten nien ezin genuela estaturik gabe egin?.
|
|
|
– Aizan, ba, ez dinat ikusten
|
nola
egin dezakedan hori, esan nion?. Azken batez hilketa, fornikazio eta hipokresiaz errudun haiz, eta...
|
|
|
Eta handik laster marmarrean ari zen bere gisa. Ozenki bere buruari galdetuz
|
nola
egin zezakeen inork, nitaz ari, halakorik.
|
|
2018
|
|
|
Avestari galdetu diot ea
|
nola
egin dezaketen lo katiushen zaratarekin.
|
|
2019
|
|
|
Aitor, Aitor...
|
nola
egin diezadakezu hau. Harrapatzen banaute, zer?
|
|
|
Zuzendari literarioa isildu egin zen, Raimundo Silvari bere zoritxarraz konturatzeko denbora eman nahi balio bezala, zuzendari orokorrak berak galdekatua izateko abagunea horrela galtzea ere, baina, zuzentzailearen mututasunaren aurrean, bere ahotsari nolabaiteko narritadura itoa adierazten utzi zion lehen aldiz, nahiz eta nolabait baketsua zen tonu batean diluitu zuen, Eskertu egiten dizut, esan zuen, zure erantzukizuna inplizituki onartu izana, egoera penagarria saihestu duzu horrela, penagarria izango zatekeen ukatzen edo egin duzuna zuritzen saiatu izan bazina. Raimundo Silvak pentsatu zuen orain hitz labur hauek, Baietz uste dut, baino erantzun osoagoaren zain zeudela, baina mintzatzen hasi baino lehen Produkzio buruak hitz egin zuen, Ni oraindik harriturik nago, Silva jauna, urte luzeak direla lan egiten duzu etxe honetan, profesional gaitua zara,
|
nola
egin zenezakeen horrelako oker bat, Ez zen oker bat izan, moztu zuen zuzendari literarioak, ez du merezi esku errukior hori Silva jaunarengan luzatzea, berak bezain ongi dakigu guk nahita egindako zerbait izan zela, ez al da hala, Silva jauna, Eta zerk eramaten zaitu nahita egindako zerbait izan zela esatera, zuzendari jauna, Espero dut ez zarela atzeraka egiten ari hona sartu zarenean zure lehen... Zuzendari literarioaren haserrea nabarmena izan zen, are eta gehiago ondorengo hitzetan jarri zuen ironiazko zamarengatik, Uste dut ez dela beharrezkoa izango esatea galderak egiteko eskubidea eta barkamena exigitzeko eskubidea, egoki ikusten ditugun beste hainbat neurri hartzekoaz aparte, ez dagozkizula zuri, guri baizik, niri batez ere, zuzendari orokorraren ordezkoa naizenez, Arrazoi osoa daukazu, zuzendari jauna, galdera baztertu egiten dut, Ez da beharrezkoa galdera baztertzea, nik erantzun egingo dizut, badakigu nahita egindako zerbait izan zela Ez hori proban idatzi zenuen moduarengatik, letra zamatuekin, nabarmenekin, zure ohiko kaligrafiaz ez bezala, hori solteagoa da, baina irakurterraza.
|
|
2021
|
|
|
Edo Artzerengana. Ikusiko dugu esperimentazioa ze autentikoa izan daitekeen eta gizonak
|
nola
egin dezakeen hustasunetik jainkoen sorkuntzara jauzi. Pentsatzen dugunean gure euskalduntasuna santujaletasuna dela, gure kristautasun sexugabeak eta gure puritanismo antifeministak itotzen gaituztenean, Miranderengana jo dezakegu, haren libertate heretikoak gugandik sortu zirela gogoratzeko eta gure askatasunaren neurria zabaltzeko.
|
|
|
–Proletarioekin batera borrokatu –esaten zuen–,
|
nola
egin genezake hori. Hori ez da gure saltsa.
|
|
2022
|
|
|
Berak ahazmendura eroritako irudi higatu eta lauso bat baino oroimen sendoagoa transferituko duela ebatzi du bat batean. Auzotarren garunean akordua betiko txertatu, hain zuzen, txip bat txertatzen den bezala, nahiz ideia zipitzik ez duen
|
nola
egin dezakeen halakorik. Izenetako bat lehenetsiz, hasteko eta behin; haurdun balego lez zamatzen baititu bi deiturei kateatutako jite bakoitzaren kargak.
|
|
2023
|
|
|
–Ongi –Presidenteari ideia ez zitzaion gaizki iruditu–, baina zehaztu
|
nola
egin dezakegun.
|
|
|
Behin, Tolosan gertatu zen osaba Balbino, eta, nonbait, egin zuen autoarekin barrabaskeriaren bat eta han etorri zitzaion udaltzain bat haserre, ea
|
nola
egin zezakeen halakorik. Multa!
|
|
|
Horrelako espazioak funtsezkoak dira, politikoki eta psikologikoki. Baina
|
nola
egin diezaiokegu aurre etengabeko begirada horri?
|
|
|
Urteak igaro ondoren, batzuetan pentsatzen dut ez nintzela han izan, amestu egin dudala. Askotan galdetzen diot neure buruari
|
nola
egin dezakeen hori gizakiak. Basakeria bat izan zen".
|