|
2000
|
|
|
Finean, nola aitona Nikolasek printzipalki frantsesez ikasi baitzuen, eta
|
nola
behin batean, bere izebetarik bat, Parisko handiki baten etxerat ezkondu behar zuela eta, Parisen egon baitzen eta Parisko handitasunarekin liluraturik itzuli baitzen, hala miresten zituen Paristik eta Frantziatik zetozen kasik gauza guztiak, eta hala nahi izan zuen eta hala erdietsi ere zuen, erregeordearen fabore berezi baten bidez, bere bi semeek —gure aitak eta osaba Joanikotek— Par... Eta, hala eta halatan, Parisko izebaren eta haren senarraren ahaleginei esker bete ahal izan zuen aitonak bere semeak ongi hazteko eta hezteko ametsa, igortzen zituelarik bai bata eta bai bertzea ere Parisko Collège de France rat, gure aita lehenik, eta osaba Joanikot ondotik, zeren eta haiek ere hiru urteren aldea baitzuten beren artean, Mattinek eta biok gure artean bezalaxe.
|
|
|
—eta, pipari hatsaldi luze bat egiten ziola, hura eskuan hartu, eta bortizki egotzi zuen biriketako kea, aitona Nikolasek batzuetan egiten zuen moduan, ondotik aitzina segitzeko—: Joanes, aspaldi aipatu nian
|
nola
behin batean hire osaba eta biok Baionarat joan, eta zerbait gertatu zitzaigun, baina ez nian gertatuaren berri eman, zeren segur bainengoen ezen ez hidala ulertuko... Baina gaur bai.
|
|
|
Zer kontatu zigun, bada, dukeak? Kontatu zigun ezen konde frantses batek kontatu ziola, Frantziako eta Espainiako errege infantak ezkondu ziren egun berean, hain zuzen ere,
|
nola
behin batean arrain saltzaile baten saskitik itzuri zen karramarro bat, eta nola senar emazte batzuen kakontzian ezkutatu zen; eta iritsi zen gaua, etorri zitzaion emaztekiari kaka egiteko gogoa, joan zen aulkirat, paratu zen aulkiaren gainean, hasi zen bere egitekoa egiten... eta bat batean, ai!, oihuka eta oihuka hasi zen emaztea, zeren karramarroak hankaz handik heldu baitzion, beheko ezpainet... " Lasai, maiteño, berehala laxatuko dizut hori, zeren hatsa egoztea baita sekeretua eta kontu honen gorabehera guztia"; eta hartu zuen senarrak hatsa, hurbildu zituen ezpainak istripua izan zen lekurat, egozten hasi zen hatsa karramarroa uxatzeko eta ohiltzeko esperantzarekin, baina orduan, ai!, senarrak oihuka eta oihuka ekin zion, zeren karramarroak bertze hankarekin senarraren goiko ezpainetarik bati heldu baitzion; eta sehiak hura ikusi zuen, eta guraizeak ekarri zituen; eta ebaki zion karramarroari hanka bat, ebaki zion bertzea, eta hala erdietsi zuten senar emazteek azkenean karramarro izugarri hartaz libratzea.
|
|
|
Zeren, aitaren eredurat eta denbora hartako bertze anitz handikiren eredurat, anaia superstizios samarra baitzen —are gehiago Ubarneko dama gazteak hartzarena iragarri eta iragarpen hura bete zenetik—, eta ni, berriz, ez, zeren osaba Joanikotek halaxe erakutsi baitzidan, eta hartarat ohitu ninduen... eta, ohitu ez ezik, irabazi ere egin ninduen, noiz eta Pagabasoko zuhaitz hartarik eseki baitzen, etxeko morroi neskameak etxerat itzultzen zirela, beldurraren beldurrez, ileak lazturik. Eta orduan, oroiturik
|
nola
behin batean aitona Nikolasek zirikatu zuen gure aita kontu harekin, erran nion:
|
|
2003
|
|
|
Biok etxe berean bizi ginenez, bera solairu batean eta ni bestean, askotan egoten ginen elkarrekin. Ongi gogoratzen naiz
|
nola
behin batean umetan esan nion:
|
|
2008
|
|
|
Izebaren ateraldiak irri nabarmen bat eragin zion Nazariori; txantxara jo beharrean, ordea, bizpahiru segundoren buruan irria desegin eta pentsakor jarri zen; esan nahi baita Nazarioren adimenak beste leku batera egin zuela jauzi; honek, izan ere, gogoan behar zuen? edo gogoan zuen, zehatzago, eszenaren nondik norakoak ez du beste irtenbiderik eskaintzen?,
|
nola
behin batean, Dobaingo fabrikara lehen aldiz egin zuèn egunean doi, izebak fardel bat prestatu zion, baita nola berak. Nazariok, bere esker ona azaldu nahi izan zion ere?
|
|
|
Izebaren ateraldiak irri nabarmen bat eragin zion Nazariori; txantxara jo beharrean, ordea, bizpahiru segundoren buruan irria desegin eta pentsakor jarri zen; esan nahi baita Nazarioren adimenak beste leku batera egin zuela jauzi; honek, izan ere, gogoan behar zuen... edo gogoan zuen, zehatzago –eszenaren nondik norakoak ez du beste irtenbiderik eskaintzen–,
|
nola
behin batean, Dobaingo fabrikara lehen aldiz egin zuèn egunean doi, izebak fardel bat prestatu zion, baita nola berak –Nazariok– bere esker ona azaldu nahi izan zion ere... eta are gehiago, promes bat ere egin baitzion –" Zin degizut erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira..." –, kosta ahala kosta bete nahi zuena; hantxe, baina, ... hik hirian nahi nauk, baina nik herrian nahiago...
|
|
2010
|
|
|
Ahal zuenean, hala ere, gutxitan?, herrira itzultzen zen, eta orduan segurua nuen haren bisita. Gogoratzen naiz
|
nola
behin batean, herriak Rosa Luxemburg kartzelatik atera eta handik gutxira izan zen, 1918ko abenduan, hiruzpalau aste igaro zituen.
|
|
|
Gogoratzen dut
|
nola
behin batean. Pagoagan hamar bat egun egin ondoren, etxera itzultzeko bezperan?, doña Gertrudisek amaren belaunei erreparatu eta honela hitz egin zion: –Zure belaunetako ubeluneak hitz hutsalak baino gehiago dira, Regina??; eta amak erantzun zion:
|
|
|
Poesia erromantikoa, jakina, txarra, alegia?, gure giro hartan hura baitzen, antza, poesia egiteko modu bakarra, sinekdoke kasu ezin garbiagoan. Gogoratzen al zara
|
nola
behin batean zuk niri poesiaren definizio bat eskatu, eta nik hitzetik hortzera erantzun nizun: –Eroaren etxea da poesia!??
|
|
|
Gogoratzen dut
|
nola
behin batean —Pagoagan hamar bat egun egin ondoren, etxera itzultzeko bezperan—, doña Gertrudisek amaren belaunei erreparatu eta honela hitz egin zion: " Zure belaunetako ubeluneak hitz hutsalak baino gehiago dira, Regina..."; eta amak erantzun zion:
|
|
|
Poesia erromantikoa, jakina —txarra, alegia—, gure giro hartan hura baitzen, antza, poesia egiteko modu bakarra, sinekdoke kasu ezin garbiagoan. Gogoratzen al zara
|
nola
behin batean zuk niri poesiaren definizio bat eskatu, eta nik hitzetik hortzera erantzun nizun: " Eroaren etxea da poesia!"?
|
|
|
Ahal zuenean, hala ere —gutxitan—, herrira itzultzen zen, eta orduan segurua nuen haren bisita. Gogoratzen naiz
|
nola
behin batean —herriak Rosa Luxemburg kartzelatik atera eta handik gutxira izan zen, 1918ko abenduan— hiruzpalau aste igaro zituen. Eta lan asko zuen arren —kausa bati emana bizi denak minutu bakoitzari bi ateratzen dizkio—, astean bizpahiru bider bai etortzen zitzaidan.
|
|
2012
|
|
|
Eta joan nintzen, baina orain ez dut ulertzen zer arraiok bultzatzen zuen bere etxea uztera ni nintzen bezalako tipo zaputz eta alferrontzi hura. Gogoan dut
|
nola
behin batean Colette Dorinek esan zidan fauno bat ematen nuela: izatekotan ere, fauno zahar bat, ninfen atzetik korrika ibili beharrean, bere beheko suaren aurrean kuzkurturik bizi dena.
|
|
2015
|
|
|
|
nola
behin batean, sutsuki, gaztetan??
|
|
2021
|
|
|
Bertsolaritza bere antzinatasuna milaka urtekoa izan daitekeela nabarmentzeko Antzinako Greziako artzain jolasekin lotzen duenean ere, gerora Manuel Lekuonak eta beste hainbatek esango dituztenen aurrekari izango da: " Virgiliok esaten du bere artzai jolas edo Eglogaetako batean,
|
nola
bein batez ari ziraden Tirzi eta Damon apustua egiñik itz neurtuetan jokatzen, Platon erabakitzalle zutela, eta onek eman zuela bere debede edo falloa itz neurtuan, jokalari biak berdiñean utzitzen zituela" (1990: 147).
|