|
2000
|
|
|
Eta hala entseiatzen zen bidean sortu traba eta behaztopei buru egiten, ez buruz buru eta bekoz beko, baina zeharka. Oroitzen dut, alde horretarik, usu baino usuago erabiltzen zituela signifikantza bakarra ez zuten erranak eta etsenpluak edo hainbat haritako anekdotak, jostetan ibiltzeko parada emaiten ziotenak, zeren eta, handik edo hemendik oldartzen zitzaizkionean, haratagotik egin baitzezakeen ihes eta egiten ohi zuen ihes,
|
nola
behin baino gehiagotan ikusi ahal izanen duzun, jaun André, hemendik aitzina.
|
|
|
Finean, nola aitona Nikolasek printzipalki frantsesez ikasi baitzuen, eta
|
nola
behin batean, bere izebetarik bat, Parisko handiki baten etxerat ezkondu behar zuela eta, Parisen egon baitzen eta Parisko handitasunarekin liluraturik itzuli baitzen, hala miresten zituen Paristik eta Frantziatik zetozen kasik gauza guztiak, eta hala nahi izan zuen eta hala erdietsi ere zuen, erregeordearen fabore berezi baten bidez, bere bi semeek —gure aitak eta osaba Joanikotek— Par... Eta, hala eta halatan, Parisko izebaren eta haren senarraren ahaleginei esker bete ahal izan zuen aitonak bere semeak ongi hazteko eta hezteko ametsa, igortzen zituelarik bai bata eta bai bertzea ere Parisko Collège de France rat, gure aita lehenik, eta osaba Joanikot ondotik, zeren eta haiek ere hiru urteren aldea baitzuten beren artean, Mattinek eta biok gure artean bezalaxe.
|
|
|
Erretorika dakiena dea, eta mintzoaren jabe dena? Haatik, jakintsua izan ote daiteke gizon bat, munduko numero guztiak dakizkiena baina, oihanaren erdian bakarrik utziz gero, galdu eginen litzatekeena,
|
nola
behin baino gehiagotan ikusi behar izan nuen nik ibai Orinocok zeharkatzen zituen oihanetan. Eta nor ote jakintsuago:
|
|
|
—eta, pipari hatsaldi luze bat egiten ziola, hura eskuan hartu, eta bortizki egotzi zuen biriketako kea, aitona Nikolasek batzuetan egiten zuen moduan, ondotik aitzina segitzeko—: Joanes, aspaldi aipatu nian
|
nola
behin batean hire osaba eta biok Baionarat joan, eta zerbait gertatu zitzaigun, baina ez nian gertatuaren berri eman, zeren segur bainengoen ezen ez hidala ulertuko... Baina gaur bai.
|
|
|
Zer kontatu zigun, bada, dukeak? Kontatu zigun ezen konde frantses batek kontatu ziola, Frantziako eta Espainiako errege infantak ezkondu ziren egun berean, hain zuzen ere,
|
nola
behin batean arrain saltzaile baten saskitik itzuri zen karramarro bat, eta nola senar emazte batzuen kakontzian ezkutatu zen; eta iritsi zen gaua, etorri zitzaion emaztekiari kaka egiteko gogoa, joan zen aulkirat, paratu zen aulkiaren gainean, hasi zen bere egitekoa egiten... eta bat batean, ai!, oihuka eta oihuka hasi zen emaztea, zeren karramarroak hankaz handik heldu baitzion, beheko ezpainet... " Lasai, maiteño, berehala laxatuko dizut hori, zeren hatsa egoztea baita sekeretua eta kontu honen gorabehera guztia"; eta hartu zuen senarrak hatsa, hurbildu zituen ezpainak istripua izan zen lekurat, egozten hasi zen hatsa karramarroa uxatzeko eta ohiltzeko esperantzarekin, baina orduan, ai!, senarrak oihuka eta oihuka ekin zion, zeren karramarroak bertze hankarekin senarraren goiko ezpainetarik bati heldu baitzion; eta sehiak hura ikusi zuen, eta guraizeak ekarri zituen; eta ebaki zion karramarroari hanka bat, ebaki zion bertzea, eta hala erdietsi zuten senar emazteek azkenean karramarro izugarri hartaz libratzea.
|
|
|
Zeren, aitaren eredurat eta denbora hartako bertze anitz handikiren eredurat, anaia superstizios samarra baitzen —are gehiago Ubarneko dama gazteak hartzarena iragarri eta iragarpen hura bete zenetik—, eta ni, berriz, ez, zeren osaba Joanikotek halaxe erakutsi baitzidan, eta hartarat ohitu ninduen... eta, ohitu ez ezik, irabazi ere egin ninduen, noiz eta Pagabasoko zuhaitz hartarik eseki baitzen, etxeko morroi neskameak etxerat itzultzen zirela, beldurraren beldurrez, ileak lazturik. Eta orduan, oroiturik
|
nola
behin batean aitona Nikolasek zirikatu zuen gure aita kontu harekin, erran nion:
|
|
|
Ordea, amorioaren denbora bertze denbora bat da, eternitatearekin eta sekula gabeko sekularekin lotua dagoena, eta,
|
nola
behin eternitatea ukitzen duen lurtarrak uste duen, nahiz eta artean lurrean bizi izan, ezen betiko ukitu duela, eta ezin uler daitekeela, hartaraz gero, lurreko denbora bertze molde batean, hala uste izan nuen nik ezen ene arima kaio eternal bat bihurtuko zela egun guti batzuen buruan, eta hala ibili ahal izanen zela itsas gainean, akabantzarik gabeko hegaldi batean. Banuen, halarik ere, aitzinetik, Elbirarekin bizi izan nuen esperientzia, adierazten zidana ezen lurrean bizi zitezkeen eta zerurako bidean jar gintzaketen mementurik ederrenak ere euli farfailen hegoak eta haien hegaldiak bezain hauskorrak izan zitezkeela eta noiznahi den jar gintzaketela haiek, berriro ere, lurrerako bidean, nola gertatu baitzitzaidan niri neure lehen amorio harekin; haatik, badakizu nolakoa den amorioa, jaun André:
|
|
2001
|
|
|
Ikusten nuen orduan koloreak gorri, sudur punta luzea ubel, tripa kanpoan, zilkoa agerian, aitzin gibel balantzaka, kikara eskuetan, kafeari lau sukre mokor aurtikitzen, espantuz, hilezkorra bailitzan, emazteari zanpa eta tunakoka ordenak istantean betetzen ez baldin bazituen, haurrak erasiaz eta azotez hezten, eta auzoak noski errespetuan atxikitzen; kontatzen zen
|
nola
behin eroturik, Kakuteiko ardiak bere funtsetan ase zirela mendekatzeko, artoz landatu etxe hartako bost hektareak, alta ez ziren transgenikoak, dailuz moztu zituen. Ez dut erratearen beharrik Kakuteiek ardiak bordaren inguruetan zaindu zituela hortik hara.
|
|
2002
|
|
|
Amak kontatzen zuen,
|
nola
behin kristorena egin nuen. Ama errezelotan zebilen," orain ere Manolito zertan ari ote da!".
|
|
2003
|
|
|
Irribarre maltzurrez begiratzen zidan komisarioari agertu behar izan nion ez nuela lehendabiziko aldia, gehiagotan ere nahastu nindutela maitale, gaizkile edo suerte gutxiko beste hainbat jendailarekin, lehen ere inoiz kontatu niola
|
nola
behin aireportuan adiskide baten zain nengoela emakume batek besarkatu ninduen eta belarriko gingila miazkatzen zidala ulertzen ez nituen hitzak esan zizkidan, zerbait barkatzeko erregutuz bezala; nire aurpegiak ez du nonbait behar adina nortasun, arruntegia da edo trukagarria, ez du ezer bereizgarririk. Ikastola baten atarian jartzea nahikoa dut umeren batek zangotik besarkatu eta aitatxo deitzeko; mendi buelta bat egitera joaten banaiz, zakurren batek jarraituko dit atzetik, aurreko bizitzan edo oraingoan izandako jaberen baten antza dudalako (zakurrak maiz errenkarnazioak izaten dira).
|
|
|
Biok etxe berean bizi ginenez, bera solairu batean eta ni bestean, askotan egoten ginen elkarrekin. Ongi gogoratzen naiz
|
nola
behin batean umetan esan nion:
|
|
|
" Unai ez dun horrela ikusi nahi, ezta, Mariasun?" pentsatu duk, irribarretsu. Gogora etorri zaik
|
nola
behin, tabernan Maria Solt entzuten ari zinetela, Inak esan zian Benitoren üskara hura gustatzen zitzaiola gehien. Orioko üskara, alegia.
|
|
|
Badago pasadizo txiki bat, Hugok berak zalantza gabe metamorfosi pertsonal horren giltza bezala testuan ipinia. Ezaguna da
|
nola
behin, Biarritzen hondartzan promenatzen dabilela, haitz baten gibeletik ahots emakumezko bat entzun omen duen Gastibeltza kantatzen. " Ezagutzen duzu kanta hau?", galdetzen dio gero neskak.
|
|
2004
|
|
|
Hala, bada, oroitu nuen
|
nola
behin edo bitan jarri zidan O. Jaunak eskua buruan ezin samurrago, haren begietara behe laino gris bat sartzen zela.
|
|
|
Bazter etorri zitzaion gogora loak ezin harturik; txikitan egindakoak, nola mozten zizkioten buztanak katuei, dotrinara joandako urteak; nola egoten ziren dotrina kanta eta kanta, eta
|
nola
behin Bazterrek bi zartako jo zituen eta denek uste izan zuten, Harakinek eta Bazterrek izan ezik, dotrina bukatua zela, hura baitzen Don Juan Maria apaiz kabroi hark egindako bukaera seinalea, eta nola ateratzen ari zirela, lehendabiziko neska mutikoa hanka kanzelan jartzen ari zela agertu zen Don Juan Maria, apaiz kabroi hura, eta eduki zituen hiru ordu harik eta zartakoak nork jo zituen aitort...
|
|
2006
|
|
|
Kontatu didate
|
nola
behin Nevadako ghost town edo mamu herri horietako batean western bat egitera joan zen Hollywoode  ko talde bat. Badakizu, John Houstonen The Misfits ere Renon filmatu zuten, ezta?
|
|
2007
|
|
|
Eta nik uste, sentsazio hau Intxausti baitan piztarazi duena, Txillardegiren erasoa Bastarrikari izan da —euskararen hilketari horko erreferentziak errepikatzen dira Josebaren artikuluan— Bere" konbertsio" antzeko honen eta heriotza angustiaren interpretazio hau agertu nion batean, Josebak anekdota bat kontatu zidan:
|
nola
behin Forun —hamabost hamasei urte izango zuen, latinitate ikasketak amaitzen—, paseatzeko orduan, Aita Inspektoreak bota omen zion: " zer zabiltzate hor euskararekin!
|
|
2008
|
|
|
Nik, ordea, ulertzen ez dudana da jendeak nola ez duen ulertzen. Beno, ulertu, ulertzen dut; baina esan nahi dut amorrua ematen didala ikusteak
|
nola
behin eta berriro gertatzen diren ezin ulertuak, gauzak hain argi ikusteko aukera izanda. Guztiok dugu ulertzeko ahalmena, baina batzuek garatu egin dugu eta besteak konformatu egin dira.
|
|
|
Izebaren ateraldiak irri nabarmen bat eragin zion Nazariori; txantxara jo beharrean, ordea, bizpahiru segundoren buruan irria desegin eta pentsakor jarri zen; esan nahi baita Nazarioren adimenak beste leku batera egin zuela jauzi; honek, izan ere, gogoan behar zuen? edo gogoan zuen, zehatzago, eszenaren nondik norakoak ez du beste irtenbiderik eskaintzen?,
|
nola
behin batean, Dobaingo fabrikara lehen aldiz egin zuèn egunean doi, izebak fardel bat prestatu zion, baita nola berak. Nazariok, bere esker ona azaldu nahi izan zion ere?
|
|
|
Jatearen harira beste gertaera bat hartu zuen gogoan,
|
nola
behin euskal herriko ontzi batek, irratia hondatuta zeukala-eta, laguntza eskatu zien. Zodiakarekin hurreratu zitzaizkienean, jatera gonbidatu zituzten esker onez.
|
|
|
Izebaren ateraldiak irri nabarmen bat eragin zion Nazariori; txantxara jo beharrean, ordea, bizpahiru segundoren buruan irria desegin eta pentsakor jarri zen; esan nahi baita Nazarioren adimenak beste leku batera egin zuela jauzi; honek, izan ere, gogoan behar zuen... edo gogoan zuen, zehatzago –eszenaren nondik norakoak ez du beste irtenbiderik eskaintzen–,
|
nola
behin batean, Dobaingo fabrikara lehen aldiz egin zuèn egunean doi, izebak fardel bat prestatu zion, baita nola berak –Nazariok– bere esker ona azaldu nahi izan zion ere... eta are gehiago, promes bat ere egin baitzion –" Zin degizut erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira..." –, kosta ahala kosta bete nahi zuena; hantxe, baina, ... hik hirian nahi nauk, baina nik herrian nahiago...
|
|
2009
|
|
|
Hemen, Koldo Mitxelenan, nago, eta ordenagailuan hasi aurretik pasatu naiz hemerotekatik, eta urrunetik ikusi dut kazeta bat kazetategian erakusgarri: La Raz, n, eta gogoratu dut
|
nola
behin pentsatu nuen kazeta hori sortua zela hipostasis bezala ABC tik (barrez nire baitan), eta zergatik ez beste hipostasis bat La Raz, n egunkaritik sortua hori ere. Izango litzateke (aspaldian pentsatu nuen hau) izen honekin:
|
|
|
Xehetasun makabroak ematen dituzte borreroek, maldizio eta irri artean: garrotea nola prestatzen zuten, zein arazo izaten zituzten, nola batzuetan huts egiten zuen aparatuak, eta
|
nola
behin eta berriz estutu behar izaten zitzaion kondenatuari.
|
|
2010
|
|
|
Ahal zuenean, hala ere, gutxitan?, herrira itzultzen zen, eta orduan segurua nuen haren bisita. Gogoratzen naiz
|
nola
behin batean, herriak Rosa Luxemburg kartzelatik atera eta handik gutxira izan zen, 1918ko abenduan, hiruzpalau aste igaro zituen.
|
|
|
Gogoratzen dut
|
nola
behin batean. Pagoagan hamar bat egun egin ondoren, etxera itzultzeko bezperan?, doña Gertrudisek amaren belaunei erreparatu eta honela hitz egin zion: –Zure belaunetako ubeluneak hitz hutsalak baino gehiago dira, Regina??; eta amak erantzun zion:
|
|
|
Poesia erromantikoa, jakina, txarra, alegia?, gure giro hartan hura baitzen, antza, poesia egiteko modu bakarra, sinekdoke kasu ezin garbiagoan. Gogoratzen al zara
|
nola
behin batean zuk niri poesiaren definizio bat eskatu, eta nik hitzetik hortzera erantzun nizun: –Eroaren etxea da poesia!??
|
|
|
Gizakia azkar konturatu zen dena erretzen zela, sugarren eta jakiaren artean harrizko edo egurrezko plaka bat kokatu ezean. Agian halako batean, gizakia plaka horien gainean ehizatutako animalien gantza edo hazi olioa botatzean konturatu zen
|
nola
behin urtuta beste jakiak azkarrago berotzen ziren; eta horrela gerta zitezkeen lehenengo frijitze prozesuak.
|
|
|
Gogoratzen dut
|
nola
behin batean —Pagoagan hamar bat egun egin ondoren, etxera itzultzeko bezperan—, doña Gertrudisek amaren belaunei erreparatu eta honela hitz egin zion: " Zure belaunetako ubeluneak hitz hutsalak baino gehiago dira, Regina..."; eta amak erantzun zion:
|
|
|
Poesia erromantikoa, jakina —txarra, alegia—, gure giro hartan hura baitzen, antza, poesia egiteko modu bakarra, sinekdoke kasu ezin garbiagoan. Gogoratzen al zara
|
nola
behin batean zuk niri poesiaren definizio bat eskatu, eta nik hitzetik hortzera erantzun nizun: " Eroaren etxea da poesia!"?
|
|
|
Ahal zuenean, hala ere —gutxitan—, herrira itzultzen zen, eta orduan segurua nuen haren bisita. Gogoratzen naiz
|
nola
behin batean —herriak Rosa Luxemburg kartzelatik atera eta handik gutxira izan zen, 1918ko abenduan— hiruzpalau aste igaro zituen. Eta lan asko zuen arren —kausa bati emana bizi denak minutu bakoitzari bi ateratzen dizkio—, astean bizpahiru bider bai etortzen zitzaidan.
|
|
|
Aspergarriak izan ziren Joan Paulo Bigarrena gaixorik geratzen zen bakoitzean zabaltzen ziren zurrumurruak. Gogoan daukat
|
nola
behin, 2003ko urriaren 7an, El Diario Vascon ateratako idatzi batean, Xabier Elzok ironiaz komentatu zuen nik Radio Euskadin esandako zerbait. Egun hartan nonbait zera zabaldu zen:
|
|
2011
|
|
|
Igerilekura elkarrekin joaten hasi gintunan, handik gutxira. Gogoan dinat oraindik, eta askotan aurkitzen dinat neure burua une hura ahaleginean,
|
nola
behin, igerian ibiltzera elkarrekin joatekoak ginen batean, deitu hidan esanez berandutu egin zitzainala eta hintzela iritsi esandako orduan, ea inporta zitzaidan beranduxeago joaten baldin baginen. Nik ezetz, jakina, egongo nintzela hi etorri arte.
|
|
2012
|
|
|
Felixena. Oroitu zen,
|
nola
behin afaloste batean Felixek kontatu zien Donostiara erosketak egitera joan zirela aste horretan eta Edurnek ikaragarri gustatu zitzaizkion galtzontzilo loredun itsusi batzuk erostarazi zizkiola. Jantzita zeramatzan egun hartan eta lagunei erakutsi zizkien.
|
|
|
Eta joan nintzen, baina orain ez dut ulertzen zer arraiok bultzatzen zuen bere etxea uztera ni nintzen bezalako tipo zaputz eta alferrontzi hura. Gogoan dut
|
nola
behin batean Colette Dorinek esan zidan fauno bat ematen nuela: izatekotan ere, fauno zahar bat, ninfen atzetik korrika ibili beharrean, bere beheko suaren aurrean kuzkurturik bizi dena.
|
|
|
Gogoratzen du
|
nola
behin...
|
|
|
Neskato irlandar hura gaur egun idazle bihurtu da eta Valerie Hemingway izenaz sinatzen ditu bere testuak (handik denbora batera idazlearen semearekin ezkondu zen eta horregatik abizen hori). Latza da ikustea idazle handi baten gainbeherakada, fobia, paranoia eta eromen mota guztiak nola handitzen joan ziren beregan,
|
nola
behin eta berriz abisatu zion neska irlandarrari halako batean suizidio egingo zuela, neskatoak nola ezin izan zuen hori ekidin eta azkenean, nola bere buruaz beste, esan bezala, egin zuen. Burua oso gauza konplikatua da, ez gara besterik eta dena hor barruan dago.
|
|
|
Horri, gero, kritikoek estilo edo begirada deitzen diote, idazle baten estilo edo begirada berezia. Bere memorietan(" Haurtzaroa" deituriko kapituluan) Pio Barojak kontatzen du
|
nola
behin topo egin zuen Madrileko kale batean Benito Perez Galdos idazle ezagunarekin. Prim jeneralaren asasinatzeaz hitz egin zuten arratsalde hartan bi idazleek.
|
|
2013
|
|
|
Zarauzko moila oso arriskutsua da, ordea. Oroitzen dut
|
nola
behin barealdian moilatik irten ginen. Bat batean olatu mordozka bat iritsi zen.
|
|
|
Hainbat gertaera gogorarazi ditu.
|
Nola
behin euskal jatorriko venezuelar bat negarrez hasi zen taberna batean haiek kantuan ari zirela. Edo nola argentinar batek abestiak eskatu zizkien, haurra zela bere amonak kantatzen zizkiolako.
|
|
|
Nire koadernoren bateko orrietan ere berdina gertatu izan zitzaidan, Historiakoan, hain zuzen ere. Gogoan dut, bai,
|
nola
behin etxeko lanak egiten ari nintzela, ospitalean aitona bisitatzen egon ondoren, eskuan nuen arkatza paperera itsatsi eta hizkiak idazten hasi zenekoa. Zentzurik gabeko hitzak, edo nik behintzat ez nien inongo logikarik aurkitzen.
|
|
2014
|
|
|
Hiri handiko trafikoak aurrera segitzen zuen gauean, ibai logabearen gainean sakonagotuta. Guk ikusmiran jarraitzen genuen, pazientziaz itxaroten, beste zereginik ez itsasgora amaitu artean?; baina, isilune luze baten ostean, duda mudazko ahotsez zera esan zuenean «Uste dut, lagunok, gogoan izango duzuela
|
nola
behin ur gezatako marinel bihurtu nintzen bolada baterako», orduantxe bakarrik jakin genuen, itsasbehera hasi aurretik, Marlowen pasadizo zalantzazko bat entzutera kondenatuta geundela.
|
|
|
PIARRES: To, sekulan ez diat ahantziko
|
nola
behin jaten parioa egin eta, gu biek garaitu baigintien bi Hazpandar jalerik handienak. Oroitzen haiz, nola bi mutil tripa handi hek errautsi gintien lukainka jaten?
|
|
2015
|
|
|
|
nola
behin batean, sutsuki, gaztetan??
|
|
|
Are gehiago: izeben arteko berriketa haietako batean gogoratu uste dut noizbait komentatu zutela, barre eta poz artean,
|
nola
behin gure amak etxerako bidea trabatzen zien Kaskagorriri bultza egin eta pendizean behera bota zuen. Uste dut badakidala zein den tokia:
|
|
|
Itsasoak beti lasaitu izan hau. Akordatzen nauk
|
nola
behin, txikia hintzela, haserretu eta korrika alde egin huen hoteletik.
|
|
2016
|
|
|
Gaur ere bertsio luze eta ilun hau baliatu dut irakaslearen aurrean neure obsesioen jatorria agertzeko, baina eskua bekokian jarri eta burua makurtu beharrean, bi besoak mahaiaren ertzean antxumatu eta adi adi egon zait entzuten. Are gehiago, liburu dendaren hondamendiaren atalera iritsi naizenean beti errepikatu ohi dudan pasadizoa kontatu diot,
|
nola
behin liburuak doan jarriko nituela iragarri nuen hedabideetan eta pintxoak eskainiko nituela agindu,, zizka mizkak, idatzi zuen oso irizpide jatorrarekin euskarazko egunkariak, eta, gremiokoen artean nire ausardia oso komentatua izan bazen ere, apenas gehitu zen egun horretan bezero kopurua, kalean hotz egiten zuelako sartu ziren eskaleak ezin baitira bezerotzat hartu, gutxiago oraindik horietako batzuek liburuak estufa zaharrak berotzeko eraman zituztenean.
|
|
|
Ezertarako aipatu gabe lehentxeago gertatu zena, hasi zen esaten nola aspaldi aspalditik, nik neuk pentsa nezakeen baino askoz lehenagotik, erabakia zuela garbi hitz egitea nirekin gure artean apurka apurka sortuz joan zen egoeraz. Ez al nuen gogoan
|
nola
behin, jarraitu zuen?, aurreko urrian, euritik babesteko kotxetegira sartu eta karrozaren barruan eseri ginen. Bada, orduantxe hasi zen bera konturatzen bide okerretik zihoazela gure harremanak.
|
|
|
Txeratsuak dira bata bestearenganako.
|
Nola
behin bushman bat errekan ia ito zen kontatzen du anekdota, eta lagunek nola salbatu zuten, arretarik handienaz zaindu, euren jantziekin berotu eta bizkortu. Haurren maitatiak dira, egiatiak, xotilak, elkarrenganako adeitsuak.
|
|
2017
|
|
|
Eta baldin eta, azkenean, ituna egiteko aukerarik balego, denok irabaziko genuke, horrek gero independentzia onartzea ekarriko bailuke berehala. Nik ez dut uste ituna posible denik, Martxelo, baina oraindik gogoan dut
|
nola
behin Aznarrek baimena eman zuen ETArekin negoziatzeko, eta hizpide ere izan zuen «askapenerako euskal mugimendua». Beraz, batek daki...
|
|
|
Gogoan dut
|
nola
behin, Gabon Zahar egun batez, ni eta nire ilobatxo Alka, lau urteko neskatoa, bateko leihoari begira geundela, neskatoa nigana itzuli zen eta hitz hauek esan zizkidan: –Osaba Drako32, hala deitzen zidan?, zeinen pozik nagoen adarrak sortu zaizkidalako!?.
|
|
|
Gogoan al daukak
|
nola
behin elkarrekin zeharkatu genuen Italia Greziarako bidean. Erabaki genian Ponto eskualdera joan behar genuela, garai hartan arriskuan baitzegoen, gogoratzen haiz??, eta asmo hori betetzeko jarriak gintuan bidean.
|
|
|
Gogora etorri zitzaidan
|
nola
behin, goiz batez, pinu baten azalean tximeleta kusku bat aurkitu nuen, hain zuzen ere barruko tximeletakumea zorrotik kanpora irten beharrez xilo bat egiten ari zèn unean. Zain geratu nintzen, itxaroten, baina luze jotzen zion irteteak, eta ni presatua izaki.
|
|
|
Gogoan dut
|
nola
behin, herrira gindoazela, bidean buruz buru egin genuen mando baten gainean zetorrèn agure batekin. Animalia ikusi zuenean, Zorba so so jarri zitzaion, begi biak larrituak teteletua.
|
|
|
–Urtean behin benetako odol beroa botatzen du zauritik, jarraitu zuen agureak?. Gogoan dut
|
nola
behin, artean mustatxarik ez neukàn garaian, Ama Birjinaren egunarekin inguruko herrixka guztietatik osteka jaitsi ginen hura adoratzera. Abuztuaren hamabosta zen.
|
|
|
Gero kokaina deskubritu genuen, eta akorduan dut
|
nola
behin, arratsalde batez, zerbeza bi eta marra bi jarri genituen mahai gainean, soilik txortan gehiago, gogorrago, sakonago egiteko. Akorduan dut gauak ez ezik goizak ere argitu zuela poltsa amaitu eta zazpigarren orgasmoaren atarian, eta negarrez mintzatu zela, esanez hustu egingo lituzkeela erraiak momentu horretantxe bezala betirako sentitzeko, bere borondatea salduko lukeela estutzearen estutzez nire barrura sartu eta bertan bizitzen geratzeko, maitasuna hitza bera motz geratu zitzaigula aspaldi, gureak estralurtarra behar zuela izan.
|
|
|
Ikusten zuten gizon bakarra, hamabostetik jatekoarekin heldu zitzaien kanperoa. Erramun osabak kondatu dit
|
nola
behin, bidetik urruti xamar zela delako kanperoa pasatzean. Honek bere puskak bide bazterrean utzi zizkion eta osaba hilabete bat egon zen nehorekin mintzatu gabe, gaur lizeoan dabilan gazte baten adinean.
|
|
2018
|
|
|
Oroitzapena mingarria bazaizu, barkatu, baina ez dut inoiz ahaztuko
|
nola
behin biok ikusi genuen zure aita atzera aurrera lorategiko etxearen aurrealdean, lurrera begira, eroritako harribitxi baliotsuren baten peskizan ariko balitz bezala.
|
|
|
Lord Darlingtonek berak 1920ko urteen hondarrean egin zuen Berlinerako bidaia sail bateko aurrena, eta oroitzen naiz nolako zirrara eragin zion. Handik itzuliz geroztik, zinez kezkaturik egon zen egunetan, eta gogoan dut
|
nola
behin, bidaian zer moduz ibilia zen galdegin niolarik, zera erantzun zidan:
|
|
|
Izan ere, bisitarietako batzuk hain ziren isilpekoak, ezen eskatu baitzidaten ziurtatzeko langileek ez zutela haien identitateen berri jakingo edo, inoizkoan, ez zietela begiratu ere egingo. Hala eta guztiz ere, harrotasun eta esker on pizar batez esanda?, lord Darlingtonek ez zuen egundo ahaleginik egin niri ezer ikustea edo entzutea eragozteko; gogoan dut
|
nola
behin baino sarriagotan, beren solasa eten eta fidagaitz begiratzen zidaten aldiko, lord jaunak besterik gabe esaten zuen: «Ez, segi, mesedez.
|
|
|
Kenton andereñoaz denaz bezainbatean, oroitzen naiz egun haietako tentsio gero eta handiagoak eragina izan zuela berarengan. Gogoan dut, kasurako,
|
nola
behin berarekin topo egin nuen garaitsu hartan atzealdeko korridorean. Atzealdeko korridorea, Darlington Hallen zerbitzarien alderdiaren bizkarrezurra, leku aski goibela zen, egun argirik ez baitzen sartzen beraren luzera handian.
|
|
|
Orduz geroztik, Cardinal jaunaren semeak izen ona lortua zuen zutabegile gisa, nazioarteko aferei buruzko iritzi irri eragingarrietan espezializaturik. denez, zutabeok ez ziren izaten lord Darlingtonen gustukoak, zeren gogoan dut
|
nola
behin baino gehiagotan esan zuen honelako zerbait, egunkaria irakurtzen ari zela:
|
|
|
—Gogoratzen duzu
|
nola
behin esnatu ninduzun galdetuz: " Marta, jasanezina al da nirekin bizitzea?".
|
|
2019
|
|
|
Irakasteko produkzio moduek haserretzen ninduten. Egun batean, adibidez, Hollywoodeko zuzendari bat etorri zen eta kontatu zigun
|
nola
behin herri oso bat egin zuten film bat errodatzeko eta gero suntsitu. Gainera, filma oso txarra zen.
|
|
|
Denbora emateko, zaharrenek huts egindako uretaratze historikoak gogoratzeko aprobetxatu dute, txantxetan benetan gertaera errealak zein asmaturiko pasadizoak nahasiz.
|
Nola
behin, Espainiako erregea Sestaon zela, pakebote bat arrapala erdian geratu zitzaien, ez atzera ez aurrera, eta horrelako hamaika kontu xelebre. Azkenean, San Nikolas elizako kanpai hotsa entzun da urrutira, eta antolatzaileak adostutako seinalea egin die beheko teknikariei, dena gertu izan dezaten.
|
|
|
Aztarnari jarrai diezaiokegunagatik, dyaus sanskritar, zeus grekar (dia akusatibo) eta tiuteutoniarra ortzi [sky] hitza erabili beharreko testuingurutan zerabiltzaten, baina hitzok. Jainko?,. Izaki Goren?,, gainerako jainkoen Aita?, ere esateko zerabiltzaten; Dyaus pitar sanskritar, Zeus pater grekar, Deipaturos iliriar, Jupiter latindarra (Diespiter era zaharrez). Horren esanahiahobe uler dezakegu, heaven hitz ingeles eta ciel frantsesa egun ere antzeko helburu bikoitzerakodaukaten erabilerei adituz gero, eta
|
nola
behin helburu bikoitzik inondik inora ez zegoela ulertuzgero. Oraindik ere bada zenbait ingeles eta frantses hiztun jainkozko zerua ikusgai den ortziberberatzat daukana; eta gazteleraz bereizketarik egitea are gaitzagoa da.
|
|
|
Felixek maite zuen harengana joatea, edozein estakururekin. Gogoan zuen
|
nola
behin, Landetako pinudi trinko hartako argigunean egin zuten hitzordua. Ez zegoen bakarrik.
|
|
2020
|
|
|
Bertsozalea ez zen jendea ere harritu zuen aldaketak. Gogoan daukat
|
nola
behin Saizarbitoria etorri zitzaidan eta: “Jode, bertsolaritza hori izan zitekeenik ere…”.
|
|
|
" Planetarioaren barruan gauza zoragarriak gertatzen dira", dio Susanak. Kontatzen du
|
nola
behin irakasle batek ohartarazi zion talde batean arreta falta zuen haur bat zegoela, eta, beraz, agian eskola hainbat aldiz etengo zuela. " Haur honek galdetu zidan zein zen Grantecan a osatzen duten segmentuen bibrazio maiztasuna.
|
|
|
Egunotan, aita zenari gustura entzuten nion pasadizo batek hartu dit gogoa. Kontatzen zuen
|
nola
behin, Urolako trenean zetorrela, bi gizon nagusi entzun zituen solasean, Hitlerrek zer adin izango ote zuen. Batak, beharbada hilda egongo zela zioen; besteak, zaharra behar zuela derrigorrez, kargu handia zuela berak soldadutza egin zuen garaian.
|
|
|
Eta oroitzen naiz
|
nola
behin, zortzi urte haiekin, eskola bukatu eta uda partea hasita zegoen hartan, ibaira hurbildu nintzen goiz batez. Aita joana zen zerrategira eta amak lana erruz zuen etxekoei erreparatzen.
|
|
2021
|
|
|
Bertsolaritza bere antzinatasuna milaka urtekoa izan daitekeela nabarmentzeko Antzinako Greziako artzain jolasekin lotzen duenean ere, gerora Manuel Lekuonak eta beste hainbatek esango dituztenen aurrekari izango da: " Virgiliok esaten du bere artzai jolas edo Eglogaetako batean,
|
nola
bein batez ari ziraden Tirzi eta Damon apustua egiñik itz neurtuetan jokatzen, Platon erabakitzalle zutela, eta onek eman zuela bere debede edo falloa itz neurtuan, jokalari biak berdiñean utzitzen zituela" (1990: 147).
|
|
|
Horrekin batera, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako lan merkatuak dituen «egiturazko gabezia» batzuk azpimarratzen dira txostenean, eta horiek datozen urteetan okertu daitezkeela ohartarazten da; hala
|
nola
behin behinekotasuna, langabeziaren kronifikazioa, langabe zaharren ugaritzea eta aukera desberdintasuna.
|
|
|
Azken egun hauetan, berri batek oihartzun handia izan du: erizaintzako profesional askok erabaki dute nahikoa dela esatea, behartuak daudelako bizitza pertsonala murriztera, oporrei uko egitera, oposizioak egitera eta muturreko neke egoera batean bizitzera, hala langile finkoak
|
nola
behin behinekoak. Horren ondorioz, 3.000 erizainek baino gehiagok eskatu dute kontratazio zerrendetan «ez dago lan egiteko moduan» agertzea.
|
|
|
Gogoan dut BBCko albistegia, explote all the consonants, begiak itxita izaten zituen ingeleseko irakaslea;
|
nola
behin azterketa batean kopiatzen harrapatu ninduen, nire bizitzan lehen eta azken aldia.
|
|
2022
|
|
|
Pasarte bezala ez du preziorik: Joseph Brodskyk esplikatzen du
|
nola
behin, 1977ko azaroan, Venezian zegoela, Susan Sontagek deitu zion, Ezra Pounden alargun Olga Rudgerekin afari bat zuela eta: " Ez dut bakarrik joan nahi, beldur naiz".
|
|
|
Hiltzea baino gehiago, norbait hiltzen ari dela ikustea da gogor egiten zaiguna. Norbere heriotza izan daiteke gogorra edo ez, baina
|
nola
behin bakarrik hilko garen eta ezin izango dugun sentsazioa kontatu, bizirik gelditzen direnek erabakiko dute gurea gogorra izan den edo ez. Zaila izaten da norbaiti azken bidaian laguntzen ari denari esateko hitz egokiak bilatzea:
|
|
|
Gauzak hain argi kontatu badizkio, zer da oraindik ulertu ez duena? Ez al da akordatzen
|
nola
behin kontatu zion, oraindik pisukide zirenean, ostegunetan parranda egiten zutenean eta ostiraletan eskoletara huts egin, eta apunteekin trafikatu ahalik eta denbora gehiena kafetegian pasatzeko, eta kezka handiena zutenean ea iritsiko ote zitzaien dirua asteburuan ere parranda pixka bat egiteko, eta gisako buruhausteek betetzen zutenean euren egunerokotasuna, amestu zuela haurdun zegoela, eta i... " Eta zer moduz sentitu zara?", galdetu zion barre artean berak, orain baino hamabost urte gazteago;" ongi; oso argi neukan haurra zurea zela".
|
|
|
Pasarte bezala ez du preziorik: Joseph Brodskyk esplikatzen du
|
nola
behin, 1977ko azaroan, Venezian zegoela, Susan Sontagek deitu zion, Ezra Pounden alargun Olga Rudgerekin afari bat zuela eta: " Ez dut bakarrik joan nahi, beldur naiz".
|
|
2023
|
|
|
Ez dakit zer nahi duen. Baina
|
nola
behin eta berriz esaten baitit gailurtu behar dudala, nik uste gailurtzea dela berak bere buruarentzat nahi duena. Beraz, nik ere gailurtzeko beharra daukat.
|
|
|
Duela ez asko, belarrak biratzerakoan, bere buruarengan kiribildutako pila bat topatu zuela oroitu du amak ileak tentetuta. Eta orduan oroitu dugu,
|
nola
behin amonari suge gorri batek heldu zion hozka belar meta batean jolasean zebilela. Zorionez, senda belarrekin aritzen zen gizon batek sendatu zuen.
|
|
|
Lotsaz gogoratzen dut baita ere
|
nola
behin opari batekin etorri zitzaidan, liburu bat paper batean bilduta, eta ireki baino lehen esan zidan behingoagatik berak deskubrituko zidala idazle bat, izen ahoskatu ezina zuela, ziur ez nuela ezagutzen... Ondo ahoskatzen baduzu, liburua oparitzen dizute, egin zidan txantxa.
|
|
|
Nire lagunak indiar izen luze eta nabarmen bat zeukan, eta, orduan, enpresako zuzendari nagusia –emakume zuria bera– berak asmaturiko izen laburrago batez deitzen hasi zitzaion. Nire lagunak ezinegona agertu zidan, eta, horregatik, harritu nintzen
|
nola
behin, enpresa hark antolaturiko solasaldi batean, zuzendari nagusia oholtzara igo eta izengoitiaz aurkeztu zuen nire laguna, haren egiazko izena esan beharrean. Eta, nire laguna oholtzara igo zenean, berak ere izengoitia erabili zuen bere buruaz aritzean.
|
|
|
Ederki oroitzen zuan zer nolako umiliazioak jasan behar izan zituen" ezertarako balio ez zuen abarkadunen hizkuntza" hartan hitz egitera ausartzeagatik. Saminez kontatzen zian
|
nola
behin, Irun erdialdeko merkatu batean baserriko barazkiak saltzen ari zela, gizon bibotedun bat hurbildu eta haserre bizian esan zion" Señora, hable en cristiano", zergatik eta bezero batekin euskaraz ari zelako. Alajainkoa!, ho, i al da kristau zintzo, i e, antzuteko modue?
|
|
|
Bakarrik zenduaren ahaideei berria jakinaraztea aski astuna izan zitekeen, adibide gisa, Jean Baratzabal zuberotarrak oroitzen zuen bere aitak, XX. mende hasieran, Zunharretatik Ainharbera joan behar izan zuela hil mezu bat eramatera, esan nahi baita, 40 km-ko joan etorria oinez egun berean. Gisa berean Mezkirizko (N) Perpetua Saraguetak gogoan zuen
|
nola
behin nere aita holako mandatu bat ematera juan zen egun batean, lehenik Bankara, Bankatik Baigorrira, Baigorritik Arizkuna eta gero Bozatera, dena oinez. Eta gero etxera.
|
|
|
Balirudike, Fukuyamak nola, Euskal Rockaren Historiaren amaiera aldarrikatu eta erretromania[*] alternatiba bakartzat hartzera kondenatuak gaudela geroztik. Horren erakusgarri da
|
nola
behin eta berriz egiten diegun erreferentzia hirurei oraindik ere, artikulu, elkarrizketa zein saiakeretan. Euskal musika delako hori zedarritzen duten erreferenteak dira, urte luzez gurtu ditugunak.
|