|
2000
|
|
|
Haiek sarrera pareraino egin zuten, bertze ibilgailu bat lagatzen ari zen lekuaz nagusitzera. Fatxada guztiz kitscha argiztatzen zuten fokoen argipean zelatatu
|
nituen
haiek autotik kanporatu bitartean. Erran zitekeen giroa gaiztotua zela haien artean:
|
|
2002
|
|
|
Handik irteten nintzenean, ama alaben arteko harremanei buruz pentsatzen jartzen nintzen. Ongi ulertzen
|
nituen
haien liskarrak. Sarak ideia aurrerakoiak baitzituen, eta haren amak atzerakoiak, eta bataren zein bestearen mihiak ez baitzuen atzera egiten, behin lasterrari ekinez gero, ukoak ukoari dei egingo balio bezala.
|
|
2006
|
|
|
X.L. Bizitzaren amaiera. Nik ere sinetsi nahiko nuke gero zerbait izango dela, maite izan
|
nituen
haiek nonbait aurkituko ditudala. Jainkoaren larre, belaze eta soroak argitsuak izan daitezela espero dut.
|
|
|
Pontedouroko jaunari buruz aritu ziren Bernat eta Carvallo. Salaketa baten eta hilketa mingarriren baten zantzuak jaso
|
nituen
haien hizketalditik. Batisek, ordea, Pontedourokoaren aberastasuna aipatu zigun Zipriano eta bioi; nola munduko diamanterik handiena egiteko eskakizuna jaso zuen Bernatek.
|
|
|
Neuk ezagutu
|
nituen
haietako batzuk.
|
|
2007
|
|
|
Niri galdetzen zidan, eta nik ez nekien zer esan. Irratian noizbait entzunda ezagutzen
|
nituen
haietako batzuen kantak, aurreko udan gure herrian egindako kantaldi batean ere izan ginen, baina egia esanda koñazo bat iruditzen zitzaizkidan gehienak. Nola esango nion halakorik ordea?
|
|
|
Zurrunbilo batean aditu
|
nituen
haien protesta hotsak, airean nindoala, eta segundo erdi bat geroago hori ere ez. Dzanga ozen batekin sartu nintzen uretan, eta hotsa handia izan bazen ostiakoa ez zen txikiagoa izan, ur gainaren kontra hartu nuena lehenik, eta putzuko zoruarekin hartutakoa ondotik.
|
|
2010
|
|
|
Hirugarren eguna zen, edo laugarrena??? Andre Maria agertu zenetik, eta gu hantxe geunden, Andre Maria aurreko egunetan agertu zèn toki berean, jendeak hori esaten zuen bederen?, bidenteak heldu eta belauniko jarri zirenean; guztiok zain geunden, adi adi, ume bidenteen inguruan, neska eta mutila, anai arrebak?, baita hauek trantzean berehala sartu ere?; kandelak eta tortxak piztuta zeuden, eta ongi ikusten
|
nituen
haien begiak, gora begira jarriak, distiratsu baino distiratsuagoak, suzko puxtarriak iduri; ez zen trantze deigarri bat, trantze deigarriagorik ikusiko nuen, bai, berandu gabe!?, baina bazegoen giroan halako zer bat, hitzez esatea neke dena, zerua iturburu zuèn energia bat edo?, baina guztiok ukitzen gintuena; eta ni ere, umeak halaxe ikusten nituelako, bai, baina baita markesa anderearen iraga... larritzen baininduen, zer zen, bada, jarrera hura, Jainkoa onartzen zuena eta Eliza baztertzen???, eta erabateko argudio baten atzetik bainenbilen, ondorioz:
|
|
|
...— Andre Maria agertu zenetik, eta gu hantxe geunden, Andre Maria aurreko egunetan agertu zèn toki berean —jendeak hori esaten zuen bederen—, bidenteak heldu eta belauniko jarri zirenean; guztiok zain geunden, adi adi, ume bidenteen inguruan —neska eta mutila, anai arrebak—, baita hauek trantzean berehala sartu ere...; kandelak eta tortxak piztuta zeuden, eta ongi ikusten
|
nituen
haien begiak, gora begira jarriak, distiratsu baino distiratsuagoak, suzko puxtarriak iduri; ez zen trantze deigarri bat —trantze deigarriagorik ikusiko nuen, bai, berandu gabe! —, baina bazegoen giroan halako zer bat, hitzez esatea neke dena —zerua iturburu zuèn energia bat edo—, baina guztiok ukitzen gintuena; eta ni ere, umeak halaxe ikusten nituelako, bai, baina baita mar... " Hara, Domingo:
|
|
2011
|
|
|
K.O. geratu nintzenetz edo zeruetara igana, axola guti du horrek: niretzat baliosena zen nola, zernahi ezdeuskeria kontatzen zidalarik ere, bere sentimenduen aztarna helarazten zidan, ez bainuen den mendreneko dudarik benetako sentimenduak zirela lerro artean hautematen
|
nituen
haiek. Nik uste baden halako zerbait Josu eta Alfonsoren arteko gutunetan ere.
|
|
2012
|
|
|
Eta ihes egitea edo askatasuna lortzea buruan izanda, ezinezkoa zen, gutxienez niretzat, hura lortzeko moduak burutik kentzea. Helburu horrekin gure lanerako egokiak izan zitezkeen zenbait zuhaitz markatu nituen, eta Ostiral eta bere aita jarri
|
nituen
haiek mozten; gero espainiarrari nire asmoen berri eman nion, eta haien lana zaintzen eta zuzentzen jarri nuen. Azaldu nien nolako lanak hartu nituen zuhaitz handi bat moztu eta harekin xaflak egin ahal izateko, eta gauza bera eginarazi nien, haritz bikainezko dozena bat inguru xafla egin zituzten arte, ia bi oin zabal, hogeita hamabost oin luze eta bitik laura hatz lodikoak.
|
|
|
Zortzi egun gutxienez emango
|
nituen
haien zain, gertaera bitxi eta ezusteko bat izan zenean, nire kontakizunean inoiz entzun ez den bezalakoa. Lotan zerraldo nengoen goiz batean nire etxetxoan, nire zerbitzari Ostiral lasterka iritsi, eta oihuka esan zidanean:
|
|
|
Orduan, ontzian aurkitutako sokatzarrak hartu, eta errenkan jarri nituen bata bestearen gainean, zirkulu barruan, zutoinen ilaren tartean, muturreraino iritsi arte. Barruan bi oin eta erdiko garaiera zuten beste hesola batzuk jarri
|
nituen
haien kontra, haga baten taketak balira bezala. Hesia oso sendoa zen, eta ezein gizon zein animaliak ez zukeen sartzerik edo gainetik igarotzerik izango.
|
|
|
Usakume batzuk hartu nituen eta etxean haztea bururatu zitzaidan, eta hala egin nuen; baina handitzean hegan egin zuten, beharbada janari bila joateko, nik ez bainuen ezer haiei emateko. Dena dela, askotan aurkitzen
|
nituen
haien habiak, eta usakume gazteak hartzen nituen, oso haragi ona baitzuten.
|
|
|
Garagar buruak ardura handiz gorde nituen, ez izan zalantzarik, uzta garaian, hau da, ekainaren bukaera aldera; eta erabaki nuen ale guztiak bildu eta berriro ereitea, noizbait ogiz hornitzeko ale kopuru nahikoa izateko. Baina lau urte behar izan
|
nituen
haietako aleren bat jan ahal izateko, eta orduan ere nekez, geroxeago azalduko dudan bezala, lehenengo ereinaldiko uzta osorik galdu bainuen, ereiteko une egokia ez nuelako kontuan hartu, lehorte garaien aurretik erein bainuen, eta ez zen landarerik sortu, ez behintzat garai egokian erein izan banu sortuko ziren adina.
|
|
|
Izugarrizko garrasiak egin zituen gizajoak, eta oso nahigabeturik zeuden koronela eta haren ofizialak, ganibeta ateratzen ikusi nindutenean, batez ere. Baina laster desagerrarazi
|
nituen
haien beldurrak, zeren eta, eztiki begiratuz eta berehalaxe ebakiz hark zeuzkan lokarriak, zoruan utzi bainuen poliki poliki, eta hark ospa egin bizkor asko; banan banan poltsikotik ateraz, berdin jokatu nuen besteekin ere; nire errukiaren erakusgarri honekin bai soldaduak eta bai jendea oso pozik zeudela ohartu nintzen, eta beronetaz oso ongi hitz egin zuten nire alde Gortean.
|
|
2013
|
|
|
Nitaz ohartu gabe zeudenak nitaz ohartu ziren istant hartan. Bisaia mudatu gabe jasan
|
nituen
haien begiradak eta haien marmariak. Nire alderako jakin minak, bertzalde, lipar bat baizik ez zuen iraun.
|
|
2015
|
|
|
Ni nengoen tokitik hurbil, gizon gazte batzuk ur pipa bat erretzen ari ziren eta, kras kras, argi entzun ahal izan
|
nituen
haien hitz mingarriak:
|
|
|
–Karabino, bota zeure burua! Egin hegan!?, ekiten zidan Kemalek, baina etxeko eskaileretan egon beharrean, dorre azkengabe batean geunden, puntaren puntan eta hodeien ertzean, eta mutikoak begiak gorri gorri zeuzkan eta, bertigoak joa, aurrena lurrera begiratu nuen, baina haren aurrean ezin nire estutasuna erakutsi, eta hurrena nire besoei begiratu nien eta hegalak ikusi
|
nituen
haien ordez, akaso horrexegatik ekiten zidan Kemalek neure burua bota nezan, gero eta ozenago, botazeureburuakraskraseginhegankraskras, eta azkenean bota egin nuen neure burua edo mutikoak bota ninduen, ez jakin, dakidana da denborak burdinazko oinetakoak zeuzkala ze oso azkar jausi nintzen eta hala ere segundoak ezin astiroago pasatzen ziren eta nire erorikoaren une bakoitzaz jabetzen nintzen, i...
|
|
|
Haurtzaroko garairik kutunenak, sarritan gogora ekartzen
|
nituen
haiek, zentzugabeak gertatu zitzaizkidan Rita ezagutu nuen egunetik aurrera: zozokeria inozoak, ezertarako balio ez duten irudi ezdeus eta txepelak, edonor lotsarazteko modukoak.
|
|
2016
|
|
|
Cognaca ez nuen sekula edan, usaindu bai, baina edan ez. Tira, gela batean nengoen, sekula berriro ikusiko ez
|
nituen
haiekin, cognaca edateko kopa txiki borobil horiek zeuden, traje batekin nengoen, dotore oso, uneak eskatzen zuen cognaca edatea.
|
|
|
Lasai erantzun duela iruditu zait. Eta, bakarrik zegoela baieztatu ahal izan dudanean, orduan prestatu naiz esatera esateko
|
nituen
haiek.
|
|
2017
|
|
|
Komodara joan eta erlojua hartu nuen, ahuspez segitzen zuena. Kolpatu nuen kristala komodaren ertzaren kontra eta kristal pusketak eskuan hartu eta hautsontzian utzi eta orratzak bihurritu eta atera eta ontzian jarri
|
nituen
haiek ere. Erlojuak tiki taka egiten segitzen zuen.
|
|
|
Errekaldeko Joxemari, Estankoko Antonio Sagastume, Florentxio Imaz eta Olegario Alvarez. Ezin izan
|
nituen
haiek ezagutu, noski, baina gogoan neuzkan Nikaraguan, Guatemalan edo Chiapasen ezagututako hainbat gazte, justiziaren aldeko borrokan heriotza goiztiarra aurkitu zutenak. Milioi erdia hartzea haiek denak traizionatzea bezalako zerbait izango zen, ni ere etsaiaren alde lasaira pasa banintz bezala.
|
|
|
maite
|
nituen
haiek
|
|
|
maite
|
nituen
haiek
|
|
2018
|
|
|
Baina ez zitzaidan malko bakar bat ere atera. Ematen zuen, Martinen ezkaratzean sartutakoan gorde behar izan
|
nituen
haiek bidea oztopatu zieten ondoren sortu behar zuten guztiei.
|
|
2020
|
|
|
Azken boladan hobekuntza handia egiten ari nintzen, hala ere. Beak akta mordo bat utzi zidan haiekin ohitzen hasteko, eta ordu asko eman
|
nituen
haiek irakurtzen eta kopiatzen. Eta Lupek esan zidan nahi izanez gero berak zuzenduko zizkidala aktak, hasieran, behintzat.
|
|
2021
|
|
|
Baina olgetatik harago, arreta handia jarri nien egun haietan hango langileei. Egiazko gizakiak ez zirela jakin arren, miresten
|
nituen
haien aurpegi eguzkiak eta kresalak zailduak, sareak gora eta behera eta itsasoaren oldarrei aurre egitearen poderioz zizelkatuak ziruditen besoak eta bularrak, begirakune zorrotzak... Eta lan egin behar izan genuen arrantzale haietako bat gure ohera eramateko, bioi aldi berean eta ezinbestean piztu zitzaigun apeta bat.
|
|
|
Ez
|
nituen
haien begiak bistatik galtzen, haien gorputzen erreakziorik ñimiñoenei ere erreparatu nahi nien. Hunkituta zeuden.
|
|
|
Nik, noski, tarte laburrak baino ez
|
nituen
haien artean ematen, eta oso gutxitan geratzen nintzen basean edo abeletxean lo egiten, baina lehenbiziko lanetako bat izan zen toki haietako zaintza sistemak konpondu eta nire eskuko gailutik jarraipena egiteko moldatzea. Gertutik zaindu nahi nuen nire haztegia.
|
|
|
Eta hala, astebetegarrenean, han nengoen berriro. Ordukoan, prestatuago joan nintzen eta lanabesak eroan
|
nituen
haiek ikusiko ez ninduten toki baterainoko bidea zabaltzeko. Lehen egunekoa, bistan zen, haiek erabiltzen zuten maiz eta, bolada batez, zelan jokatu argi izan arte, ezusteko enkontru oro saihestu nahi nuen.
|
|
|
Hasieran behintzat, gero batek jakin. Nik eginahalak eta bi egin
|
nituen
haiek harrapatzeko, seguru bainengoen Bilboren hondamendia eragitera bidaliak zirela. Ez zegoen Arantzadikoa izan beharrik haiek akabatu ezean bi urteko epean hiri osoa tarantulez josita agertuko zela jakiteko.
|
|
2022
|
|
|
Oraindik atzo goizean gertatu balitz bezala gogoratzen dut nolako irrikaz hartu ninduten Zorroagagaineko eraikin hartan, Donostian, egoitzatzat hartua zuten psikiatriko zaharrean. Asteak eta asteak igaro
|
nituen
haien laborategietan, hazitegi eta mikroskopio artean. Tulipen hibridazioari buruzko doktore tesia egiten ari nintzelako aitzakiak hasiera hasieratik liluratu zituen, eta den dena eman zuten niri laguntzeko.
|