|
2002
|
|
|
artesitu
|
nire
lurra.
|
|
2004
|
|
|
Ezta nire itsasoa. Ezta
|
nire
lurra. Ezta zure begirada.
|
|
|
Ahal dudan neurrian bizi nahi duen
|
nire
lurrari, nire herriari, nire aportazioa eman nahi nioke. Pobretasunean alaitzen irakatsi, bizitza maitatzen, eguneroko lantxo apaletan, zalantzetan, ahultasunetan, ametsetan, guztion mixerietan, halare desanimatu gabe jarraitzeko.
|
|
|
Bizia –denbora– betetzeko Gandiagaren programa, frantziskotar poeta batena izan dela, aitortzen digu berak hemen: " Ahal dudan neurrian bizi nahi duen
|
nire
lurrari, nire herriari, nire aportazioa eman nahi nioke. Pobretasunean alaitzen irakatsi, bizitza maitatzen, eguneroko lantxo apaletan, zalantzetan, ahultasunetan, ametsetan, guztion mixerietan, halare desanimatu gabe jarraitzeko.
|
|
2006
|
|
|
eraman
|
nire
lurrera.
|
|
2007
|
|
|
Mahastiak moztu. Lurra,
|
nire
lurra!, baimenik gabe irauli... Eta horrekin gustura ez, nonbait, eta udaletxera etorri zarete, niri burua lehertzera!
|
|
2008
|
|
|
zure baratzean sartzea baitut aspaldiko amets nik neuk ere, bular biko zelaietan lorez lore, erle bat bezala, nekatu eta ahitu arte? ni zure ura, zu
|
nire
lurra!
|
|
|
Kosovok zer zerikusi du gurekin? Zeinek du
|
nire
lurraren gaineko eskubidea, jabe zilegia naizen aldetik, nik edo gonbidatuak. Guztiok gara Jainkoaren seme alabak, eta ez gaitu albo batera utziko.
|
|
|
‘Zatoz, laztana, nire gorputza bizitzaren sekretua gordetzen duen kaxa da-eta: irekitzea bakarrik falta zaizu... ’ Eta ni, zure hitzen eztian liluratuta... zure baratzean sartzea baitut aspaldiko amets nik neuk ere, bular biko zelaietan lorez lore, erle bat bezala, nekatu eta ahitu arte... ni zure ura, zu
|
nire
lurra!
|
|
2009
|
|
|
poematxoan (E, 120 zenb.), lurra apropos dago begien aurreko hori adina Gandiaga bera esan nahi ahal izateko anbiguitatean: , poztu da
|
nire
lur au?? (Ikus orobat E, 125 zenb.) Baina horiek ez gaituzte beste gabe gizon emakumearen kreazio biblikoaren oihartzun ezagunetatik harago eramaten.
|
|
|
Bagenekien lanek zikinkeria, zarata eta traba ugari sortuko zutela bolada batez, baina zahar jende asko bizi gara herri hauetan, eta poza ematen digu herrian haurrak eta gazte jendea berriz ikusteak. Egia erran, ni ere alde egonen nintzen
|
nire
lurren zati bat hartzeko asmoa izan ez balute.
|
|
|
LEONOR. Baina ez
|
nire
lurretan. Leku asko dago Arralden.
|
|
2010
|
|
|
fruitu ezezaguna niretzat inondik ere, arrotza? nahiz eta fruitu arrotzak nire haragikoa eta
|
nire
lurretakoa ere behar zuen maila batean: nola ulertu, bestela, ene haragiaren suzko itzartze hura, Helenaren bularren dantzak eta ezpainen begiesteak eragin zidatena?; fruitu hura, baina, fruitu debekatua ere bazen, antza, haragiaren piztearekin batera, itzal bat ere piztu baitzitzaidan lehen aldiz, itzal txiki ezdeus bat, ale baten neurrikoa ez zena eta bekatuaren kontzientziarekin lotuta egon zitekeena; adatsari eusten ziòn neskame kapelatik, berriz, ile xerlo bat erortzen zitzaion, dantzak berak adatsetik askatua eta begi bat erdi ezkutuan uzten ziona, Helenaren betartea enigmatikoago eta salbaiago eginez:
|
|
|
Euren lurrak uzteari uko egiten diote. Alde egin eta
|
nire
lurrak bazterrean uzten baditut, nola elikatuko dut familia?, dio Hakimek. Garaztatzerako eraikitako ubideek nekazaritzaren garapena ekarri dute eskualdean, eta hortik bizi dira biztanle gehienak.
|
|
|
Helenaren begi berdeak, katamotz batenak ere izan zitezkeenak; haren ezpain hezeak, masusta gorrien margoa zutenak, bai, baina masusta beltzen zapore eztia zutenak, ausaz; haren hortzak, marfilezko dorreak miniaturan, Bibliako kanturik ederrenaren berrargitalpenean...; badakit, bai, irudi haiek guztiak nekez etor zekizkidakeela burura txistua jotzen nuen bitartean, baina nizuke, aldi berean, une hartan sentitu nuena beste era batean adierazi, Damaso, egoera berri hartan gorputza bainuen planeta, eta arima satelite, mundua —ene mundua— bat batean irauli balitz bezala; tentsio hartan, behin baino gehiagotan nabaritu nuen neure burua porrotaren ertzean, txistuari eutsi ezinik... nota batean edo bestean huts ere egin nuen, egia esan, nahiz eta tentsioak berak lagundu zidan azkenean hil edo biziko une haietan biziaren alde egitera eta eutsi beharrekoari erori gabe eustera; minutu bat izan zen, sutsua, intentsua, azken ezin hobea izan zuena, Helenak airean iltzatu baitzituen bi besoak, bi edo hiru segundoko geldialdian, eskuan zeuzkàn sagarrak erakusten zizkidala; eta, hala ere, geldi zirudien arren, Helena ez zegoen geldi, arnasestuka baitzegoen, eta arnasak bularrak igo eta jaistarazten baitzizkion, gorputzaren dantza bukatu ahala bularrek beste dantza bati ekin baliote bezala, dantza biluziago eta basago bati, ene txistu hotsei Helenaren arnasaren musika haragizkoa zerraiela; ahoa zabalik zuen, eta bi atal gorriz osatutako fruitu ezohiko bat zirudien: fruitu ezezaguna niretzat inondik ere, arrotza... nahiz eta fruitu arrotzak nire haragikoa eta
|
nire
lurretakoa ere behar zuen maila batean: nola ulertu, bestela, ene haragiaren suzko itzartze hura, Helenaren bularren dantzak eta ezpainen begiesteak eragin zidatena?; fruitu hura, baina, fruitu debekatua ere bazen, antza, haragiaren piztearekin batera, itzal bat ere piztu baitzitzaidan lehen aldiz, itzal txiki ezdeus bat, ale baten neurrikoa ez zena eta bekatuaren kontzientziarekin lotuta egon zitekeena; adatsari eusten ziòn neskame kapelatik, berriz, ile xerlo bat erortzen zitzaion, dantzak berak adatsetik askatua eta begi bat erdi ezkutuan uzten ziona, Helenaren betartea enigmatikoago eta salbaiago eginez:
|
|
2012
|
|
|
Bat gehiago nintzateke, agian, izebaren eta zure artean, amonak zure bitartez pasatako patatak zuritu ahala, zergatia ongi ulertzera iritsi gabe, baina, Ni ere Zure zerbait handi horren parte sentituz", irakurtzera ematen. Eta Amets Arzalluz, bertsolari bat kanpaina politikoaren erdian, politikak ez badu bermatzen liberazio kulturala, kulturak bermatu duela liberazio politikoa azaltzen, eta" lur jendezkoa da
|
nire
lurra[...], inork ez zigun lur hau hitz eman, guk eman genion hitza lurrari. Gurea hitza da.
|
|
2013
|
|
|
...ren leihatilatik begira pantailaren alde ezkerrean poema hau tekleatzen dudan bitartean, estepako itsaso gris geldo hori egun hartan nekusan mahasti luze luzea dela iruditzen zait, baina ez, tren bidaiaren orduetan ez zegoen ez oraingo You Tubeko eremu errusiarra ez tren kanpoko mahatsondo proventzarrak, espazioaren eta denboraren dimentsio bakarra begi haien uhin arre eta handien tiraina baitzen,
|
nire
lur agindu berria zen itsaso nabar hura.
|
|
2014
|
|
|
Bertsotarako gustatzen al zaizkizu gai umoretsuak? Bai, gustatzen zaizkit, nahiz eta ez den
|
nire
lurrik emankorrena. Ni, beharbada, erosoago naiz kutsu tristexeagoko gaietan.
|
|
2015
|
|
|
WAGNER: Ni indarrean ekarri ninduten, erauzia izan nintzen
|
nire
lurretik sagarrondo isil baten antzera. Baina orain hain nago gustura zuen artean, adiskideok!
|
|
|
–Alua!?, oihu egin dio andreak. . Alde
|
nire
lurretatik!. Eta bi zokor bota dizkio bizkar iletsura, behin ere asmatu gabe.
|
|
|
Begiak hemengo iluntasunera ohitu zaizkit; hor nonbait ahaztutako gauza batzuk bereizten ditut. Hormetan, iltze herdoilduak, ezeri eusten ez diotenak; zapi ugerdo bat bazter batean botata; inurri ilara bat
|
nire
lurrean bermatutako eskuaren inguruan. Nire eskua oztopo erraldoia da inurrien bidean.
|
|
|
Führer eta Kantziler naizen aldetik honen bidez Alemaniako historiari iragartzen diot
|
nire
lurra Alemaniako
|
|
|
Ospa
|
nire
lurretatik, emaztearekin txortan egitera noa.
|
|
2016
|
|
|
Nire ama hizkuntzak zure estatuaren zimenduak dardaratzen baditu, horrek esan nahi du zure estatua
|
nire
lurraren gainean eraiki duzula.Musa AnterIdazlea
|
|
|
Zertan zabiltza
|
nire
lurretan?
|
|
|
Zertan zabiltza
|
nire
lurretan?
|
|
2017
|
|
|
Ispiluan begiratu eta hogei urte lehenagoko nire irudia ikusi banu bezala izan zen. Amaren gonari tiraka ari zitzaion hiruzpalau urtetako haur hark nire haurtzaroa ekarri zidan gogora; nire familia,
|
nire
lurra, itsasoz bestalde eraman ninduen istorioa...
|
|
|
Jakin ezazue nor nauzuen: Donegoitiko Jaun Beltzaren semea naiz, eta zuek ere
|
nire
lurretan izanik ez zarete ni akabatzeko adorearen jabe ezta gutxiagorik ere, eta gainera tratu baten bila etorri naiz. Bai, zuekin tratu bat egin nahi dut...
|
|
|
–Hemen daude nire ondasun guztiak. Harik eta
|
nire
lurra neure herri kurduak gobernatzen duen arte, ez naiz itzuliko. Etxea utzi nuen egunean bertan zin egin nuen?.
|
|
2018
|
|
|
Bien bitartean,
|
nire
lurretik urrunduta bizirauteko beste egun bat gehiago dela pentsatzen dut, hori bai, eta 30 urteko deportazioa adina egun direla Afrikako Sao Tome1 uharte honetan, non konfinatu ninduten agintari frantsesek, espainiarrek, ekuatorianoek, portugesek eta santotometarrek. Bidaia luzea izan zen, eta zenbait gorabeherarekin, jakina, pasaporterik eta abioi txartelik gabe, nahiz eta konpainia ezberdinekin bidaiatu eta mugak eta kontinenteak zeharkatu, nintzena nintzelako dena haizu izan banu bezala.
|
|
|
" Inoiz ez duzue jakinen zer zen gertatu
|
nire
lur errearen atzean" (1986: 118)
|
|
2019
|
|
|
Bakarrik nintzen berriz,
|
nire
lurrean inon baino arrotzagoa sentiarazi ninduen munduaren zatian. Ordutik, gainera, etxerik eta funtsik ez nuela errepikatzen nuen, ahoak eman ahala.
|
|
|
–Senarra hil berri zait, baina zertarako balio du doluak? [...] Aurkitu niri senar ahaltsu bat, zeren
|
nire
lurra defendatu behar baitut?; epopeia andana batek erakusten digu erregea edo jauna neska gazteez eta alargunez baliatzen, tiranokeriaz. Ikusi dugu, orobat, senarrak inolako begirunerik gabe tratatzen zuela opari emana zioten emakumea; gaizki tratatzen zuen, umiliatu egiten zuen, iletatik tiraka ibiltzen zuen, jo egiten zuen; Beauvaisisko Usadioetan, senarrak emaztea, neurriz zigortzea?
|
|
2020
|
|
|
Heme izango naiz beti, zuekin, itxasoaren ondoan. banu ere, nuke
|
nire
lurra utzi, aldean daramat edonora; nire burukoa da, bera gabe nuke ohe arrotz batean lorik egin. Tori, Mario.
|
|
|
Nor sartu da
|
nire
lurrean?
|
|
2021
|
|
|
Baina artxipelagoaren mendebaldeko uharteak bazeukan lehenago beste izen bat, guantxerazkoa, awara aborigenek erabiltzen zutena: Benahoare,"
|
nire
lurra" edo" arbasoen tokia" modura itzuli izan dena. Eta beste hamarkada batzuetan izen hura erabiltzen jarraituko zuten, Perazaren saiakerak porrot egin baitzuen.
|
|
|
Artxipelagoaren mendebaldeko uharteak bazeukan lehenago beste izen bat, guantxerazkoa, awara aborigenek erabiltzen zutena: Benahoare,"
|
nire
lurra" edo" arbasoen tokia" modura itzuli izan dena
|
|
|
«Nire hizkuntzak zure estatuaren oinarriak astintzen baditu, horrek esan nahi du, ziur asko, zure estatua
|
nire
lurrean eraiki duzula». Musa Anter idazle kurduaren esaldi horrekin abiatu zuen Koldo Zarate EHEko kideak martxaren osteko ekitaldi politikoa, kurduen bisita aprobetxatuta.
|
|
|
Sortzez, Inguxetiako Errepublikakoa da, eta inguxera izan zuen etxeko hizkuntza. Mamilovaren ustez, «bai
|
nire
lurreko jendea eta bai Euskal Herrikoa mendialdeko jendea da, jende ausarta».
|
|
|
Zu ez zinen konturatu, atzeko lerroraino nekez heltzen zelako zure miopia. Lagunen batek aurpegia biratu zuen
|
nire
lur jotze bortitza aurkitzeko. Ezpainei hozka egin nien dardara eten nahian.
|
|
|
" Ez diat nik
|
nire
lurra hiltzaile hauen esku utziko".
|
|
|
Pan naiz, basoen jainkoa, eta hau da
|
nire
lurra!
|
|
|
Shorek
|
nire
lurrak nahi baditu
|
|
|
Badakizu zenbat irabazi duten
|
nire
lurrak pozoituz?
|
|
|
Shore Oilek bazekien zer gertatzen ari zen baina ur zikinak botatzen jarraitu zuten
|
nire
lurretara.
|
|
|
Beste alderantz begiratu eta
|
nire
lurretara pozoia bota zuten.
|
|
|
Shorek
|
nire
lurrak nahi baditu, izango ditu.
|
|
2022
|
|
|
Kontua da Autrigonia eukal lurraldea dela. Gartziak euskal lurralde guztiak jasoko ditu,
|
nire
lurrak eta Muniaren partetik Trasmiera eta Gaztela Vetula, Arreba eta Urbeleraino.
|
|
|
Etzi Arlanzonen egingo dugu. Aita, nire gizonek erran didate
|
nire
lurrez eta zaintzaz zenbait aldiz arduratu zarela. Eskertzen dizut.
|
|
|
" Nekazari kurduoi gure lurrak kendu, gu gure lurraldetik egotzi eta hura arabiarrei ematea da helburua. Nik ezin diot
|
nire
lurra anaiari saldu edo opari eman; arabiarrari saldu beharra daukat", esan zigun Omar izeneko nekazari batek Afrin ondoko etxe batean. " Kanpotik gatozela sinetsarazi diete arabiarrei, baina zoaz Kurd Dagh era –mendi kurdua esan nahi du eskualde horren izenak–:
|
|
|
Musa Anterrek berak laburbildu zuen: " Nire hizkuntzak zure estatuaren oinarriak astintzen baditu, ziur aski zure estatua
|
nire
lurrean eraiki duzulako da".
|
|
|
Norbait behizain zebilen ordu haietan. Berriei zera esaten imajinatu nuen neure burua, ez itzazue
|
nire
lurrak uki, zeren, egunen batean joatea lortzen badut, hemen lurperaturik utziko dut bihotza. Eta hori imajinatzen nuen bitartean, basoa begira zegokidan.
|
|
2023
|
|
|
–Hementxe nire etxeko ataria da... –zehaztu du Paulitak– Baina Bertokin gelditu nahi duzuela esaten ari bazarete eta ez
|
nire
lurretan, nigatik ados.
|
|
|
Gizartean eragin bat, zartako bat, bizi bat sortu nahi dut. Nire herrian,
|
nire
lurrean marka bat, arrasto bat utzi. Esker ona baino gehiago begirunea da jendearengandik espero dudana.
|
|
|
Ezta nire itsasoa. Ezta
|
nire
lurra. Ezta zure begirada.
|
|
|
Mektub arena,
|
nire
lurrean dioten legez.
|
|
|
Azkenean,
|
nire
lurra.
|
|
|
Zergatik utzi du gorputza
|
nire
lurretan kabroi horrek?
|