|
2000
|
|
|
Eta orduan ere pentsatu nuen ezen mementu ezin egokiagoa izan zitekeela hura edabearen hartzeko eta neure hatsaren eteteko, neure hatsaren gainean nengoelarik, bertzalde: halarik ere, hain gogara
|
nengoen
neure estatu hartan eta neure alfertasunean —zeren ene alfertasun hura ez baitzen gauza gaixtoa, perilosa eta nork bereganik egoztekoa, baina guztiz kontrakoa—, non deliberatu bainuen ezen merezi zuela bertze egun baten igurikitzea, biharamuneko eguzkiaren zain; ez, ordea, antsiak harturik, baina ez antsiak eta nagiak, denboraz ohartu ere gabe, denboraren jabe.... Eta heldu zen biharamuna, eta biharamun hark bertze biharamun baterat eraman ninduen, eta eguzki batek bertze eguzki baterat...
|
|
|
Eta orain erraiten dizut ezen penaturik egon behar nuela, penaturik egoiteko modukoa zelako mementu haietan kontatzen ari nintzaiona, zeren eta osaba Joanikotek borreroaren eskutik jasan behar izan zituèn azote izugarri haietaz ari bainintzen; haatik, atsegin izugarria emaiten zidan legatz erre hark, hain bainintzen ni gose eta hain baitzegoen hura zaporetsu eta apetitos. Eta munduko pena guztia sentitu nahi nuen, osaba Joanikot zelako gehien maite izan nuen gizona, artean ere biziki maite nuena, neure memorian bai bederen... baina arrai
|
nengoen
neure legatz errearekin... zeren ez bainengoen, artean, neure mihiari ausiki egiteko eta kolpe hartaz gustuari eta zaporeari portale guztien zerratzeko asmotan. Eta nigar egin nahi nuen, eta ezin nuen, gorputza spirituari jaundu balitzaio bezala.
|
|
|
Harri eta zur behatzen zidaten, bai, untzikideek, baina ni ere haiek bezain harritua
|
nengoen
neure buruarekin. Zeren, egia bazen ere osaba Joanikotek umetarik ohitu ninduela gauzen gordetzerat eta disimulatzerat, bertze zerbait baitzen hura:
|
|
|
Hori nigan hain arrotz izanik, are sentipen arrotzagoa zebilkidan neure baitan: kontent
|
nengoen
neure buruarekin. Amaren arrangurak eraman onez aditzen, izebaren mihi gaiztoari entzungor egiten eta Unairen desirarik ñimiñoena ere konplitzen bi egun eginda, seme nahiz aita gisa —baita iloba gisa ere! — porrota oraindik erabatekoa ez zela frogatua nion neure buruari, eta hori ez zen txori kaka.
|
|
2004
|
|
|
Ez
|
nengoen
neure onean. Jokoan ere jaitsi egin nintzen, eta anfetaminei eta esnifatzen nuen kokainari esker eutsi ahal izaten nion.
|
|
2009
|
|
|
Hori baitzen iraultzarik handiena eta mingarriena. Haserre
|
nengoen
neure buruarekin ez nuelako jakin hura guztia kontrolatzen. Neure onetik ateratzen ninduen itsukeriak.
|
|
|
Lehen aldiz etorriak behar zuten, kafetegi honetako bezero zaharra naiz-eta. Ni mahai horretan
|
nengoen
neure nebarekin, zigarreta bat eskuan, lasai hizketan, inorekin sartu gabe, baina atso horiek iritsi zirenean, akabo! Beste mahai horretan eseri orduko hasi ez zitzaizkidan, bada, begira eta begira, legen beltza banu bezala!
|
|
|
Lehen aldiz etorriak behar zuten, kafetegi honetako bezero zaharra naiz-eta. Ni mahai horretan
|
nengoen
neure nebarekin, zigarreta bat eskuan, lasai hizketan, inorekin sartu gabe, baina atso horiek iritsi zirenean, akabo! Beste mahai horretan eseri orduko hasi ez zitzaizkidan, bada, begira eta begira, legen beltza banu bezala!
|
|
2010
|
|
|
Urte ilun haietan ez
|
nengoen
neure egoerarekin pozik, baina ezta biziki larrituta ere: txepel zihoazkidan egunak, aitor dut, baina nola nik onartua bainuen neure patua, bizirik nengoen gutxienez!?, neke handirik gabe igarotzen zitzaizkidan orduak, bizitzaren berezko zamari zama berririk erantsi gabe, alferrikako kezkak bazterrean utzita, Meyer jaunarekin, gerra aurretik kartazko harremana izan ondoren, gerrak (gureak lehenik, eta Europakoak gero) eten zuen gure artekoa?
|
|
|
nengoèn baldintzetan halaxe ikusi nituen gauzak behintzat. Hanka sartu nuen, bada, itxura batean, baina ni tematuta
|
nengoen
neurean, gerrara berriro ez joateko ahaleginean, neure biziaren alde ari nintzen, azken batean?, eta orduan esan nuen: –Zergatik egin behar dut gerra Alemaniaren alde, kafe baten aitzakian ere ez nuke egingo eta??.
|
|
|
Nik ez nuen kontzientzia politiko nabarmenik, Marxen izena askotan entzuten nuen arren, hamarretik bederatzitan aitonaren ahotan, aitona erregezale sutsua baitzen, Marxen aurka apoak eta sugeak noiznahi jaurtitzen zituena?, ez bainuen haren idazkirik irakurri. Une hartan, baina, ez nion lehengusuaren aipuari garrantzirik eman, hain
|
nengoen
neure pozaren menera. Edo bere garrantzia eman nion, eta are gehiago:
|
|
|
Ez zenidan ezer esan, eta ez dakit nola begiratu zenidan, hain
|
nengoen
neure baitan bildua eta inguruarekiko deslotua, eta hain nengoen, orobat, konbentzituta gure iparrik gabeko elkarrizketak bere iparra aurkitu zuela azkenik, mater amabilis, ora pro nobis? ; nik zuri hitz egin arren, ordea, zuk ez zenidan erantzun eta, erantzunik ezean, berriro ekin nion, enfasi berezi batekin ekin ere:
|
|
|
burua galdu. Izan ere, sufrimendu fisikoari begira, ez naiz inoiz eraman handiko gizona izan; aldi hartan, baina, guztiz bestelakoa nintzela iruditu zitzaidan, hain
|
nengoen
neure aberriaz eta neure buruaz harro. Amak, ordea, ongi ohartarazten zidan:
|
|
|
Ustekabeko galanta izan zitekeen hura beste baldintza batzuetan, baina ustekabekoak, susmoa dut berdin erreakzionatuko nuela, geure aita edo Erromako aita santua agertu izan balitzait? ez zuen nigan ia eraginik izan, hain
|
nengoen
neure baitatik at, Jainkoak ustez ukituta, eta hain neure baitarekin pozik, aldi berean; baina izebaren aurpegia galdera bat zen, eta nik argibideak eman nizkion: –Besarka nazazu, izeba:
|
|
|
esan zuen?, señorito Gabino María? esan zidan hitzez hitz?, baina, hain
|
nengoen
neure baitatik at, primeran oroit dezaket xehetasun hura, atzokoa balitz bezala?, non berak bere eskuaz nirea hartu orduko erretiratu bainion nik neurea; eta, hala eta guztiz ere, ongi bai ongi nabaritu nuen haren esku ukitua neure eskuan, gorputz osora hedatu zitzaidana, esku hark eskutik oinetarainoko azalaren zati bakoitza ukitu balit bezala; hain nengoen deslekuan, non, konplimenduzko hitzak ... –Etxeko alaba Maria Bibiana??.
|
|
|
Hantxe joan zitzaidan marrazteko gogoa? baita bizigogoa ere, aitaren aurkako amorrua nagusitzen zitzaidala, baina ez amorru bizigarri bat, baizik eta amorru sorgor bat, halako etsipen batera ninderamana; ez
|
nengoen
neure onean, ez, eta ez nuen behar bezala jaten, eta argaldu eta ahuldu?
|
|
|
Ni ez
|
nengoen
neure onenean, baina, emakumeen harrera bitarteko, guztiz aldatu zitzaidan umorea: arestian ez nuen bizipozik, eta orduantxe nagusitu zitzaidan bizipoza; arestian ez nuen irririk egiten, eta orduantxe egin nuen irri?
|
|
|
–Jainkoa hain da ona, izan ere?!?, asmatu nuen. Gazte ezin zinikoagoa eta ezin irreberenteagoa bihurtua nintzen, badakit, baina harro
|
nengoen
neure zinismoaz eta irreberentziaz, neure buruarekiko harrotasuna ere berreskuratu behar bainuen noizbait??, sentimendu haien azalpenean neure baitara mugatu beharra banuen ere.
|
|
|
Urte ilun haietan ez
|
nengoen
neure egoerarekin pozik, baina ezta biziki larrituta ere: txepel zihoazkidan egunak, aitor dut, baina nola nik onartua bainuen neure patua —bizirik nengoen gutxienez! —, neke handirik gabe igarotzen zitzaizkidan orduak, bizitzaren berezko zamari zama berririk erantsi gabe, alferrikako kezkak bazterrean utzita, Meyer jaunarekin —gerra aurretik kartazko harremana izan ondoren, gerrak (gureak lehenik, eta Europakoak gero) eten zuen gure artekoa— eta Txopitea jaunarekin lotzen nindutenak izan ezik:
|
|
|
Ni ez
|
nengoen
neure onenean, baina, emakumeen harrera bitarteko, guztiz aldatu zitzaidan umorea: arestian ez nuen bizipozik, eta orduantxe nagusitu zitzaidan bizipoza; arestian ez nuen irririk egiten, eta orduantxe egin nuen irri... denbora ere —medikua gero eta konbentzituago zegoen ezkerreko birikan kolapsoterapia bat behar nuela, eta hitz mehatxagarriaren zamak estutzen ninduen— beste denbora bat baitzen jada, askoz ere meheagoa eta atzigaitzagoa, betikotasunaren ertzekoa hor nonbait... arrainontziaren kristalezko esfera, bat batean, erloju bihurtu balitz bezala, eta arrain urdina orratz apetatsu, orduen desorduak markatzen zizkidana:
|
|
|
" Jainkoa hain da ona, izan ere...!", asmatu nuen. Gazte ezin zinikoagoa eta ezin irreberenteagoa bihurtua nintzen, badakit, baina harro
|
nengoen
neure zinismoaz eta irreberentziaz —neure buruarekiko harrotasuna ere berreskuratu behar bainuen noizbait... —, sentimendu haien azalpenean neure baitara mugatu beharra banuen ere.
|
|
|
Ez zenidan ezer esan, eta ez dakit nola begiratu zenidan, hain
|
nengoen
neure baitan bildua eta inguruarekiko deslotua, eta hain nengoen, orobat, konbentzituta gure iparrik gabeko elkarrizketak bere iparra aurkitu zuela azkenik, mater amabilis, ora pro nobis...; nik zuri hitz egin arren, ordea, zuk ez zenidan erantzun eta, erantzunik ezean, berriro ekin nion, enfasi berezi batekin ekin ere: " Egi egia!!!"; zuk kafesnea ezpainetaratu, mihia ezpainen artean igurtzi eta begiak zorroztu zenizkidan, Damaso; eta ni, orduan —susmoa bainuen hiztun atsegin abegikortzat jo zintudana sugegorri bilakatuko zintzaizkidala bat batean—, neure aurrerako ihesaldiaz damutu nintzen:
|
|
|
nengoèn baldintzetan halaxe ikusi nituen gauzak behintzat. Hanka sartu nuen, bada, itxura batean, baina ni tematuta
|
nengoen
neurean —gerrara berriro ez joateko ahaleginean, neure biziaren alde ari nintzen, azken batean—, eta orduan esan nuen: ‘Zergatik egin behar dut gerra Alemaniaren alde, kafe baten aitzakian ere ez nuke egingo eta? ’ Eta orduantxe, orobat, ezustea!, arestian sumindua eta bere onetik aterea ikusi nuena barrez hasi baitzitzaidan.
|
|
|
Nik ez nuen kontzientzia politiko nabarmenik, Marxen izena askotan entzuten nuen arren —hamarretik bederatzitan aitonaren ahotan, aitona erregezale sutsua baitzen, Marxen aurka apoak eta sugeak noiznahi jaurtitzen zituena—, ez bainuen haren idazkirik irakurri. Une hartan, baina, ez nion lehengusuaren aipuari garrantzirik eman, hain
|
nengoen
neure pozaren menera. Edo bere garrantzia eman nion, eta are gehiago:
|
|
|
desioen gehiegiak urrunegi eraman ninduen, eta, zinezko eta minezko orduan, beldur izan nintzen hain urrun iristeko gai ote nintzen, neure baitan behar adina indar ikusten ez nuelako, Helenak muxu bat ematen zidala imajinatzen nuen bakoitzean gorputzean halako dardara bat nagusitzen baitzitzaidan, guztiz ahultzen ninduena eta balditua uzten, giharrak hezurretatik askatu balitzaizkit bezala eta hezurrak junturetatik; giharrekin eta hezurrekin batera, gainera, gogoa ere tokitik atera zitzaidan, baita gogoari lotuta nituèn asmoak eta egitasmoak ere, hain zen bortitza lurrikara hura, gorputz arimak inarrosten zizkidana; eta, hala ere, lehenengo egunean —Helenak bazekien gure etxeko ohituren berri, eta goizeko zortzietan etorri zen—, anai arrebekin batera —aita eta Teofilo Maria fabrikan— agurtu nuen; gutako bakoitzak eskua luzatu, eta berak eskua hartzen zuen, belauna tolestu eta burua pixka bat makurtu ondoren, bakoitzaren izena ahoskatzen zuen bitartean: etxeko seme Damaso Maria, etxeko seme Domingo Maria... horrela banan banan, begirune handiz; nire ondora iritsi zenean, berriz," Etxeko seme Gabino Maria" esan zuen —" señorito Gabino María" esan zidan hitzez hitz—, baina, hain
|
nengoen
neure baitatik at —primeran oroit dezaket xehetasun hura, atzokoa balitz bezala—, non berak bere eskuaz nirea hartu orduko erretiratu bainion nik neurea; eta, hala eta guztiz ere, ongi bai ongi nabaritu nuen haren esku ukitua neure eskuan, gorputz osora hedatu zitzaidana, esku hark eskutik oinetarainoko azalaren zati bakoitza ukitu balit bezala; hain nengoen deslekuan, non, konplimenduz... " Etxeko alaba Maria Bibiana...".
|
|
|
burua galdu. Izan ere, sufrimendu fisikoari begira, ez naiz inoiz eraman handiko gizona izan; aldi hartan, baina, guztiz bestelakoa nintzela iruditu zitzaidan, hain
|
nengoen
neure aberriaz eta neure buruaz harro. Amak, ordea, ongi ohartarazten zidan:
|
|
|
Hantxe joan zitzaidan marrazteko gogoa... baita bizigogoa ere, aitaren aurkako amorrua nagusitzen zitzaidala, baina ez amorru bizigarri bat, baizik eta amorru sorgor bat, halako etsipen batera ninderamana; ez
|
nengoen
neure onean, ez, eta ez nuen behar bezala jaten... eta argaldu eta ahuldu... eta tuberkulosia harrapatu nuen, zer gutxiago...!; eta gaitzari gailendu eta berriro marrazten hasi nintzenean, Euzkadiko mapa egiteko izan zen, behin eta berriz —disimuluan betiere—, aitaren aurkako mendekuan, Euzkadi Regina enean hitz debekatu bat zen garaian...
|
|
|
Ustekabeko galanta izan zitekeen hura beste baldintza batzuetan, baina ustekabekoak —susmoa dut berdin erreakzionatuko nuela, geure aita edo Erromako aita santua agertu izan balitzait— ez zuen nigan ia eraginik izan, hain
|
nengoen
neure baitatik at, Jainkoak ustez ukituta, eta hain neure baitarekin pozik, aldi berean; baina izebaren aurpegia galdera bat zen, eta nik argibideak eman nizkion: " Besarka nazazu, izeba:
|
|
2012
|
|
|
Etxe gu baino askoz sentiberagoa zen edozertarako. Ni neu ere harrituta
|
nengoen
neure buruarekin, detaile horrekin jabetu nintzela-eta: aitaren itzulerak nire bizitzan eragindako zurrunbiloak beste zenbait arlotan ere eragin zuen, antza.
|
|
|
Zeharo txundituta zeuden marinelak, eta milaka galdera egin zidaten, nik ez izan arren erantzuteko gogorik. Era berean
|
nengoen
neu ere txunditua hainbeste pigmeo ikusteaz, horrelakoak zirela uste bainuen, nire begiak luzaroan ohitu ondoren herrialde hartan utzitako gauza erraldoiak ikustera. Baina kapitainak, Shropshire ko gizon zintzo eta jatorra zen Thomas Wilcocks jaunak, zorabiatzeko zorian nengoela oharturik, bere ganbarotera eraman ninduen, bizkorgarri bat eman suspertzeko, eta bere ohean etzatera behartu ninduen, atsedenalditxo bat har nezan aholkatuz; izan ere, oso beharrezkoa bainuen.
|
|
2014
|
|
|
Arrapataka hitz egiten zuen, eta nik ez nuen geldiarazteko ahaleginik egin. Bizkarra etzanda
|
nengoen
neure baporeko hondakinen kontra: aldapan gora herrestan eramana izan zen, ibaiko animalia handi baten hezurdura balitz bezala.
|
|
2015
|
|
|
Eta, hondakin huts bihurturiko karrikak zeharkatu ahala, bularra estutzen zidan beldur hura hazi eta hazi baizik ez zen egin. Plazara heldutakoan, beti bezala, amak musu eman, nirea eskatu, bi aldiz eskatu behar izan zidan, hain
|
nengoen
neure baitan murgildurik?, ogitartekoa magalean utzi eta lanera joan zen urrats arinez. Eta hantxe gelditu nintzen ni, plazaren erdian, Bavariarantz begirada izutiak botatzen nituela.
|
|
|
Erraz irabazi genuen hamarreko hura, eta halaber gainerakoak ere. Ni harriturik
|
nengoen
neure buruarekin, egia esan behar bada, ez baitakit musean egiten. Nola irabazi orduan?
|
|
2016
|
|
|
ERRUTINA berria bide onean zihoan, edo hala zirudien behintzat. Ni lanpetuta
|
nengoen
neure gauzetan eta ez zenidan deitzen elkartzeko; ondo zeunden eta behar ez ninduzun seinale. Telefonoz hitz egiten genuen noizbehinka eta mailez harremanetan mantentzen.
|
|
|
Nik ez dut munduaren kontra ezer. Alderantziz, pozik
|
nengoen
neure zorionarekin eta, hala ere, makilaren bat aurkitu izan banu, gogoz banatuko nituen ezker eskuin kolpe batzuk, helduen mundu zurrunari erdeinua erakusteko, oso urruti sentitzen bainintzen, erbeste gozo batean, nahiz eta aztoramendua apaltzea lortzen nuenean onartzen nuen gizon bat, gutxiago nire adineko bat, ezin daitekeela horrela aztoratu musu urri bat tarteko. Aldika harro eta aldika zentzudun egin dut etxerainoko bidea, sartu naiz ohean, baina ez dut gauean begirik itxi.
|
|
2018
|
|
|
Horratx zertan geratu diren nire printzipio sendoak. Lotsatuta
|
nengoen
neure buruarekin. Baina ezin nuen alde egin, Stevens jauna.
|
|
|
Garai bateko kalpar sarri haiek soiltzen hasiak zituen Josuk, aurpegiko azala zimurtuta, betazpiak puztuta, eta sabelaldean tripa susmagarriro biribildua sumatzen zitzaion. Baina gizalegeak agintzen zuenari men egitea hobe zela pentsatu nuen; azken finean, ziur
|
nengoen
neuk ere ez nuela irudi hoberik emango haren begien aurrean.
|
|
2019
|
|
|
Itogina nondik ote zetorren ulertu nahi zuen noski, baina zirkunstantziak traketsak ziren oso: Amatxi bere burbuilan zegoen arren, aski gertu geneukan, eta ni ere ez
|
nengoen
neure onenean. Presioa egiten zidan bakoitzean,, baina zer tonu zuen ahotsak?,, baina distortsionatuta ala distortsionatu gabe?,, baina como se te ocurra volver ala como se te ocurra decir algo esan zizun?
|
|
2021
|
|
|
Historia liburuez haragoko Scilingo neukan aurrean. Historiaren alde okerrean
|
nengoen
neu ere, behin Bilboko edo Gasteizko bulegoren batean Scilingo bezain zaharrak eta zuriak ziren beste batzuek hala erabakirik.
|
|
|
Aldentzen ari nintzen. Ez
|
nengoen
neure buruarekin pozik. " Ezin nuen beste ezer egin".
|
|
2022
|
|
|
–Dena bost axola zitzaidalako aurkeztu nintzen boluntario ekintza hartarako –erran zidan– Nazkaturik
|
nengoen
neure buruaz, eta behin betiko amaitu nahi nuen. Baina horren berri izan zuenean, Luis ere boluntario aurkeztu zen.
|
|
2023
|
|
|
Nire telefonoa pitadaka jarri duten emojien armada desenbarkatu aurretik. Bakarrik
|
nengoen
neure buruari entzutea erabaki nuelako. Zortzi urte nituela izterren artean hatz bat irristatu nuenetik bertan altxor bat topatzeko, gaurdaino.
|
|
|
Damutu egin zitzaidan orduan Nikolasen erakustaldiko jarduna grabatu ez izana. Ez
|
nengoen
neure onenean. Konparatu ahal izatera, esango nuke bi saltzaileek bazutela antzekotasunik.
|