|
2000
|
|
|
Irakaskuntzan erlijio gaia dela-eta deitu izan gaitu, eta guk erantzun ere bai. Erlijioaren gaia inportantea dela adierazi diogu; sinestunarentzat
|
nahiz
ez sinestunarentzat. Konferentzia Episkopalaren tesiak defenditu ditugu eta bere tesiak ere bai.
|
|
|
Ikuspuntuari dagokionez, narrazio hauetan zehar narratzaile mota ezberdinak darabiltzala aipatu behar da. Hirugarren, bigarren zein lehenengo pertsona; narrazioko pertsonaia
|
nahiz
ez;... Gainera, ipuin batzuetan plano ezberdinak erabiltzen ditu.
|
|
|
egon bere ezin zirean etzean bere, eta derrigor egon behar eudien». Esperientziabizitu horiek gertakariaren egia bermatzen dute,
|
nahiz
ez lekukoek eta ez guk ere ezdugun jakingo zer izan zen egunkari agerpen hura. Adar joleren bat, menturaz, ondozekiena non, noiz, zerk eragingo zuen izialdura; osterantzean, ez diot xehetasun horriparekorik aurkitu tradizioan.
|
|
|
Gehienak mendebaldeko haizea izendatzeko erabiltzen dira, bai kopuruz eta baitaizendapen desberdinez ere. Bestalde, enbra aize eta behor haize behorbiltzaile izendapenak, bi norabide desberdinetako haizeak izendatzeko jaso diren arren, norabidearibaino izaerari kasu gehiago egiten diotelakoan gaude,
|
nahiz
ez ditugun multzo horretan sartu.
|
|
|
Biltzaile batek aurkituriko Leturiaren egunkari ezkutua, bestela ere hainbataspektutan Kierkegaard gomutarazten duena?
|
nahiz
ez den limurtzaile batena, erabaki horrekintxe hasten da. Bakarrik nago, baina nahita nago bakarrik.
|
|
|
Ildo honetatik bat dator W. Labov ek B. Bernstein iberari egindako kritikarekin5 eta M. Stubbs ek garai bertsuan proposatutakoarekin6.Hau da, kultur zapalketa ezin dela etengabe iraunarazten den egoera modura ulertu.Aitzitik, eskolak baduela hizkuntz eta kultur zereginetan erantzukizun berezia, eta berehartan(
|
nahiz
ez horretan bakarrik) zapalkuntza egoera iraultzeko lan egiterik erebaduela.
|
|
2001
|
|
|
Igandetik aurrera, berriz, estropadak gertutik jarraitzeko itsasertzean jarrritako etxoletan postura egiten dute: «Estropada guztietara doazen ohiko apustlariak daude, baita bertatik pasa eta zortearekin jolastea erabakitzen dutenak ere, aditu
|
nahiz
ez hain adituak, gazteak asko, nagusiak ez hainbeste eta koadrila ugarik hartzen du parte apust hauetan. Giro izugarria izaten da eta jendeak urduritasunez jarraitzen du traineru bakoitza nola doan jakin aldera.
|
|
|
Bere obra gutxi zabaldu zela Euskal Herrian, eta atzerrian are gutxiago noski, badakigu: ez bide zuten ezagutu, hiztegigileen artean, ez Pouvreauk ez Larramendik; bai, ordea, Isasti lezoarrak eta Oihenartek ere bai;
|
nahiz
ez zuen bertso pare bat baizik aipatu, izendatzea ere merezi ez duten koplarien eredu antzera.
|
|
|
Laruatus incedo, esaten omen zuen Descartesek (pour ne pas donner prise à la suspicion, noski). Baita ni ere,
|
nahiz
ez haren pareko izan. Eta nor ez, gibelaldean utzixe ditugun urte ilun hauetan?
|
|
|
Zerbait esan nahi nuke, haatik, Agosti Xaho basabürütarraz. Izena eta omena beti izan duela esango nuke,
|
nahiz
ez den beti izen ona izan. Orain ere, horrelako zerbait badu, lehen ez bezalako arrazoiengatik agian8.
|
|
|
Euskeran mintzatu berria naiz, 22 (1977), 721, Fernando Lázaroren ondotik, hizkera suntsikorraz, egunoroko berriketan oihartzunik gabe gastatzen dugunaz, eta hizkera iraunkorraz, bestela esan irauteko asmoz, iraungo badu
|
nahiz
ez badu, jaulkitzen zaigunaz. Eta literaturaren eginkizun bakarra ez bada ere azkeneko hau, bere eginbideen artean hartu behar, nahitaez.
|
|
|
Baina Quebecen daude, eta cree gizartetik kanpokoha rreman guztiak, ofizialak
|
nahiz
ez ofizialak, frantsesez egin behar dituzte. Adibidez, Chisasibitik 60 kilometrora dagoen Radisson herrira joan eta han dena frantsesez dago.
|
|
2002
|
|
|
Landaren hitzetan," definizio horren atzean enpresa handi batzuen helburu ekonomikoak daude". Gainera," eBook" terminoa baino" liburu elektronikoa" hobesten duela esan digu, eta bere ustez" euskarri elektronikoa duten liburu guztiak" direla liburu elektronikoak, horiek irakurtzeko ordaindu beharra edota software jakin bat deskargatu beharra izan
|
nahiz
ez izan.
|
|
|
. Euskara hizkuntza eranskaria da,
|
nahiz
ez den eredurik gardenena. Flexio mailan osagai guztiak elkarren segidan eta independenteki datoz, ordena honetan:
|
|
|
Elkarketa marra ez da onartuko aurretik beste marra bat(%) eta hainbat karaktere (Karak2*)? izenari dagozkionak,
|
nahiz
ez dugun zehaztu beharrik, morfotaktikan baitago, badaude eta ondoren ELM ezaugarria ageri bada.
|
|
|
Ez zidan zigarrorik aipatu, arropan zigarro usaina nuen arren. Ez zidan errietarik egin hondartza inguruetatik pasatzeagatik ere,
|
nahiz
ez zitzaion batere gustatzen ilunabarrean ni paraje haietan bakarrik ibiltzea. Ez zidan zein lagunekin entretenitu nintzen galdetu.
|
|
|
Eta neurri politikoak hartu, bide batez, Euskaltzaindiak emandako arauak errespeta daitezen. Gustatu
|
nahiz
ez, neurri politikoak hartu, esate baterako, jendeak" pneumatiko" hitz landu eta dotorea, eta ez" neumatiko" herriko hitz kaxkarra, erabil dezan, azken honek, aurrekoak ez bezala, euskararen fonetika legeak askoz ere hobeki betetzen baldin baditu ere. Baina horretaz, hitz horien kontuaz esan nahi dut, lehenago mintzatua naiz, aitortu behar badut ere zenbatenaz irakurriago hanbatenaz ederrago atzematen ditudala holako hitzak.
|
|
|
Baina ez, ordea, eman dezagun, irakasle guztiei bidaltzen zaien idazki ofizial bat bi hizkuntzetan jartzea. Ez pentsa, hain erraza den hori ez zen posible izaten betetzea batzuetan,
|
nahiz
ez naizen gauza izan, hori egin behar duena hizkuntza gaixotasunen batek joa ez bada behintzat, ezintasun horren gertatzeko arrazoia zein izan daitekeen jakiteko.
|
|
|
Ez dakit nik sobera eztabaidatzen dugun, gure herri zigortu honetan batzuetan nahiago baitugu gure diferentziak tiroka garbitu, baina ekonomiaz edo medikuntzaz ere eztabaida daiteke gaur egun euskara hutsean. Nahi izanez gero, filosofiaz ere,
|
nahiz
ez dudan hain argi ikusten gai hauetan guztietan horrenbeste aditu baditugun. Era guztietako klasikoak euskaratzen ari gara, itxaropenarekin ondoko belaunaldiek menturaz orain egiten ari garen ahalegin izugarri hau hobeki baloratuko dutela.
|
|
|
Batzuk gehiago, beste batzuk gutxiago. Gutxi aldatu da euskara, Rubioren ustez,
|
nahiz
ez dugun lekukotasun zahar nahikorik ezertxo ere baieztatzeko. Dena den, hizkuntzak aldatu izan direnean, maila honetan, ez dira inoiz ere dekretuz aldatu, Zesarrek hilabeteen izenekin egindakoa atzentzen badugu.
|
|
|
Euskal hitzak nola idatzi behar diren eta, ez dakizu zuk zer nolako goiti beheitiak izan ditugun gure hizkuntzarekin, eta ez bakarrik euskalkiak eta mintzairak direla eta, molde desberdinak erabiltzen genituelako, batzuetan elkarren artean ulertzea eragozten zutenak. Hori zen arrazoietako bat,
|
nahiz
ez bakarra, eta ez menturaz garrantzizkoena, aspaldiko kontua baldin bada ere. Hautsa beste erabaki batzuek harrotu zuten," h" letraren erabilerak, esate baterako.
|
|
|
Inazio Mujika Iraolak animatu ninduen aspaldi zirriborratua nuen hura letra gehiagotan jartzera eta gero hitzez hitz eta lerroz lerro irakurri du testua, eta erne baino erneago egin dizkit hainbeste iradokizun. Denei eskerrak, bihotzez,
|
nahiz
ez den esan behar hemen agertzen ditudan iritziak nireak, eta nireak bakarrik, direla.
|
|
|
gure arteko zatikako bilkuretan maiz euskara zen erabiltzen zen hizkuntza bakarra. Nik badakit, hala ere, aparra zeriela oihuka ari ziren gazteño haguntsu eta erdezu haiek gazte guztiak ez zarete inola ere antzekoak kontu hauetan ez ziotela honi inolako garrantzirik ematen, euskara bazter batean utzirik, nahiago baitzuten bai Euskaltzaindian bai EHUn politikoki hurbilago, euskaraz jakin
|
nahiz
ez, hori bigarren mailakoa denez gero, senti zezaketen beste norbait. Horiek deitzen ditut nik elkarrizketari kortejanteak, haizea aldeko dutenean leunkerietan ibiltzen direnak.
|
|
|
Gaizki ibiliko gara euskara nahitaez, gustatu
|
nahiz
ez, beti beti ideologia batekin lotzen baldin badugu eta euskara zaleak baldin bagara ez euskara maite dugulako, baizik herri hau menderatzen duten balizko kate batzuk hautsi nahi ditugulako, berdin dela zein den erabiltzen dugun hizkuntza, nahiz badirudien, euskara ez den beste zerbait baldin badarabilgu ahoan, mingaina hortz artean trabaturik geratzen zaigula. Euskarak ideologia guztietako jendea behar du bere alde egiten dutenen artean, eta hori ulertzen ez badugu, edo hori onartzen ez badugu, euskararen hilobiaren zuloa handiagotu besterik ez dugu egiten, euskaltzaletasuna itota eta askatasunik gabe gelditzen delako.
|
|
|
Aitortu behar dut ni ere urtero joaten naizela, eta ez egun batean bakarrik, Durangoko azokara, besteak beste, urte horretan Beterriko industriak utzi diguna ikusteko parada egokia delako. Sinbolo ederra da Durangoko azoka euskaldunendako,
|
nahiz
ez den aukera paregabea liburuak edo diskoak erosteko, lan hori patxadaz hobeki egiten baita liburu denda batean ondoko asteetan. Zer gauza ederra izango litzatekeen denak muturka ibili bagenu egunero, han ibiltzen garen bezalatsu, liburuak erosteko, lehenik, eta irakurtzeko, gero.
|
|
|
Hori horrela, justiziak nahas mahas halako bat izaten bukatzen du, beste batzuek baino erru txikiagoa ordaindu behar dutenek beharrezkoak baino zigor zorrotzagoak pairatu behar izaten baitituzte. Gainera, neurri latzok herio mantso batera eramaten dituzte presoak eta zigorrak, horrela, zigor kapital baten pareko bilakatzen dira,
|
nahiz
ez daramaten izen hori. Ondorioz, bada, botere exekutiboak botere legegileak onartzen ez dituen neurri zorrotz eta latzetara makurrarazten baditu presoak, esan daiteke horien heriotza haien esku geratzen dela; baina, ostera, legegileak neurri zorrotz eta latz horiek onartzen baditu, nahiz kondena horrek heriotza mantso batera eramango dituen ezinbestean, ez dago esaterik presoak heriotza zigorrera kondenatu dituztenik; nolanahi ere, argi gera bedi neurri horiek zorrotzegiak iruditzen zaizkigula, urte askoan presoek pairatu beharreko sufrimendu luzea bidegabea baita, zalantza izpirik gabe.
|
|
|
Pentsatzen jarrita, baina, objekzio hori ez da, inondik ere, dirudien bezain gogorra, oso gogoan edukitzekoa baita ikusleen arreta preso guztien artera banatzen dela, alegia, ikuskizuna ez dagoela preso bakoitzera mugatuta. Beraz, leotzetan giltzapeturik dauden presoek ere, eskaintzen zaien ikuskizunaz jabetuta, dute inoiz pentsatu ikuskizun horretan aktoreak eurak direnik; beste alde batetik, gainera, ez dago ezer errazagorik presoei mozorro bana ematea baino; horrela lortuko da,
|
nahiz
ez den komeni presoa behar baino gehiago lotsaraztea, delitu abstraktuegia askozaz konkretuagoa den lotsaizun publikoaren menpe gelditzea. Gisa horretako eszena batek hain du eragin handia jendearen irudimenarengan ezen horrek eredua eta delituaren izua igorriko bailieke presoei.
|
|
2003
|
|
|
Politikaria ere bazen Campion, beti Euskal Herriaren alde,
|
nahiz
ez zen behin ere alderdi politiko batean sartu. Abertzaletasunaren aita bat dugu, Sabinoren aitzinetik.
|
|
|
Dena dela, argumentu horiek guztiak, jin arau, heldu diren bezala, jartzen ditut,
|
nahiz
ez genukeen nehoiz ahantzi behar, Hannah Arendt pentsalari handiak oroitarazten digun bezala, askatasuna denaz geroz politika ororen zentzua, XX. mendean egin ditugun kontzentrazio zelai eta arma nuklearren esperientzien ondotik, ez dugula lehengo gure erreferentzietan gelditzerik: Ez dezagun arren has berriz Troiako gerlarik!
|
|
|
Badakigu euskal nazionalismoaren hazia erein zuen gizona, Sabin Arana Goiri, gazterik hil zela, 1903an eta, geroztik, anitz gorabehera jasan duela sabindar alderdiak. Bizkitartean ez da dudarik, XX. mende hastean, Bizkai aldetik zetorren indar berri horrek eragin izigarria izan duela gure Herriaren bilakaeran,
|
nahiz
ez urrats berean, ez maila berean, ez itxura berean, alde guztietan.
|
|
|
1976ko urtarrilean eta martxoan, indarrean sartu ziren bi hitzarmen horiek, beren artikulu guztiekin,
|
nahiz
ez duen horrek erran nahi, orduz geroztik, Nazio Batuen Erakundeko estatu guztiek, hitzarmen berriak izenpetu dituztenek, egin ahalak oro egiten dituztela hain printzipio ederren, zuzen eta zehatz, bermatzeko. Ez da, ezen, nehoiz errazki gainditzen, ez bizitza pribatuan, ez bizitza publikoan, printzipioen eta interesen arteko gatazka.
|
|
|
Lurralde horietarik batek izena du Euskal Herria eta gure gaztaroan ginen baino biziki gazte gehiago baditugu gure iloben eta ilobasoen belaunaldietakoak, sorterriaren kezka bihotzean barna alha dutenak edo, haietarik batek zioen bezala, %100 basque izaiteko?
|
nahiz
ez beti euskaraz, nolazpait lehiatzen direnak.
|
|
|
66 Egilea Iturriaga dela Zavalak iradokitzen du,
|
nahiz
ez dagoen guztiz frogaturik (Zavala, 1992: 344,353).
|
|
|
Irakurketa tradizionala da gure artean hori, baina jarrai dezagun. Eta noski, ez baldin badaude, eurek jakingo dute zergatik ez dauden, baina nola ez dauden(
|
nahiz
ez dakidan zergatik ez dauden, edo ezta ba ote dauden edo daudekeen, edo agian egon litezkeen baldin eta ez dakit zer batera garatzerik balego, edo horrelako zerbait) onena horiek guztiak berrogeialdian jartzea da; bai hormari begira jarri eta ondo begiratu, miatu eta susmopean gorde. Sinpletasun horrekin dira Hertzainen herri puta hontan hainbat eta hainbat eztabaida.
|
|
|
" Arlo nazionalean erradikalak diren zenbait joera, oso ahul izan daitezke gizarte gaietan" (ez beti eta leku guztietan derrigor, jakina). Nazioaren eraikuntzan ez bedi bazterrean utz gizartearen eraikuntza, diote batzuek,
|
nahiz
ez diren gehienak, agian. Nazio kohesioa eta klase kohesioa beharrezkoak dira prozesu guztietan, jakina.
|
|
2004
|
|
|
Halere, delitu itxurako egitateak ikertzeko auzi kriminala erabakitzeko badago, eta egitateok, egiazkoak izanez gero, tituluaren faltsutasuna nahiz deuseztasuna, edo betearazpen aginduaren baliogabetasuna
|
nahiz
ez zilegitasuna badakarte, orduan auzi horretako auzitegi eskudunak betearazpena etetea aginduko du, alderdiak eta Fiskaltza entzun ondoren.
|
|
|
Aurreko bi artikuluek aipatu kasuetatik at, kapitulu honek aipatu prozeduraksuna edo betearazpen aginduaren baliogabetasuna
|
nahiz
ez zilegitasuna. eten egingo dira, bakarrik, zigor arloko epaitu aurrekotasunaren ondorioz. Horitate horrek dakarrela tituluaren faltsuta gertatuko da, lege honen 569 artikuluan xedatutakoaren arabera egiaztatzen bada auzi kriminala dagoela delitu itxurako egitateetatik edozeinen inguruan, eta egi
|
|
|
Azken batean, derragun garbiki, arraza da euskal nazioa funtsatzen duen elementu nagusia eta beste guztiak, garrantzitsuak izan arren, elementu gehiga rriak besterik ez dira. Zentzu honetan, guztiz adierazgarria dira «Errores cata lanistas» artikulu aipatuan jaulkitzen dituen gogoetak, non esaten baitu nahia go duela atzerritarrez kutsatutako Bizkaia euskalduna eta independentea baino kutsatu gabekoa,
|
nahiz
ez izan independentea eta euskararik ez egin (37). Arra
|
|
|
esatean bezala), egungo marko territorial bat iraganera proiektatzen ari garela zehaztu behar da (eta konbentzio gisa praktikoa izan liteke), baina argi utziz erromatar garaian ez zegoela Euskal Herririk egungo zentzuan. Eta jakina, zazpi probintzien erreferentzia baliatzeaz gain Euskal Herri hitzaren jatorrizko esangura ere profita dezakegu behinolako euskararen eremuak ikusteko (Antzinateko Akitania, Erdi Aroko Errioxa eta Burgos aldea...),
|
nahiz
ez dakigun garai hartan hala deitzen zitzaion. Beraz egungo Euskal Herri ideiatik abiatuz lurraldetasuna malgutasunez eta dogmatismo gabe aplika daiteke, une bakoitzean ematen diogun zentzua argituz.
|
|
|
Teilhard de Chardinen (1959) hitzetan, esaterako, maitasuna izaki biziak batzeko gai da, guztiak osotuz eta gogobetez, barnean sakonena dutenaren bidez bata bestarekin uztartuz eta batuz. Baina maila sakonenean, azken batzuek edozein izakiren baitan, bizidun
|
nahiz
ez biziduna, sentitu dutemaitasunaren batasun nahia: Enpedoklesen ustez (Macer 1998an aipatua), izadianbadaude bi indar nagusi, maitasuna eta gorrotoa (edo harmonia eta konponezina) dei ditzakegunak; horiek dira errealitatearen lau elementu nagusien (edo, lauelementuak?
|
|
2005
|
|
|
Fedea bada beraz, baina apezik ez. Apezpikuek ba ote lukete zerbait aterabide gogoan,
|
nahiz
ez diguten ezer salatzen. Lurdan elgarren artean bilduak direlarik beren urteko biltzarrean, nork daki zertaz ari diren, han, segeretuan, den mendreneko solasa kazetariek salatuko dutelako beldurrik gabe.
|
|
|
Aspaldiko mendeetan halere, apezak ez du gehiago ezkondua izateko eskubiderik eta,
|
nahiz
ez den Ebanjelioak eskatua, berak egin lege horri laparra bezala lotua irauten du Elizak, gostarik gosta... Ekialdeko elizaz kanpo, zeren eta han, hogei mende badu aita familiakoak apezten dituztela.
|
|
|
30). Kazetaritza zuen lanbide,
|
nahiz
ez ogi bide; kazetariaren lumaz izkiriatzen zuen idazleak. Halatsu gertatu zaie iraga neko euskal idazle askori.
|
|
|
literaturlanak (emanaldikako kontakizunak, neurtitzak), euskallibu ru argitaraberrien berri eta iruzkinak (hark eginak dirateke zenbait), liburuen argitalpenak eta euskalaritza solasak. Guztiz aipagarri dira hark berak egini ko bi argitalpen, hain zuzen adiskide zituen Duvoisin-en Laborantzako Liburuarena (emanaldika urteetan; liburu gisa bereiz 1892an), hi tzaurrearekin, eta Ithurriren gramatika, honek hiltzerakoan hari utzia, ohar jakingarriekin argitara zuena,
|
nahiz
ez osorik.
|
|
2006
|
|
|
Egungo laboraria ez da gure garaikoa bezala, hemen sortua eta bizi nahi duena, gu etxean egoten ginen eta oraingoek mugitu nahi dute eta sosari gehiago begiratzen diote. Laborantzak segituko du,
|
nahiz
ez dakidan transgenikoek zein leku hartuko duten. Laborariek mozkinei atxikitzen badiote ez da transgenikorik landuko.
|
|
|
Horrekin batera, erabateko zuzenketa joera dago, batez ere publikoan hitz egiten delarik. Erabiltzen da erakusteko forma gramatikal, hitz ala esateko modu egokiak menperatzen direla,
|
nahiz
ez arau horiek ez ongi ezagutu. Beraz, erabateko zuzenketa hizkuntza ezsegurtasunaren adieBourdieu ren iritziz, komunitate batean dauden hizkuntza trukaketek ekonomia berezi bat agerian uzten dute.
|
|
|
Bizkaian gertatzen da, Araban eta Gipuzkoan gertatzen den gauza bera, iturri eskasia dela eta, aipatu ditugun goseteak eta abandonatutako populazio guneak dira ditugun aztarna bakarrak eta XIV mendean krisia izan zela dioskute
|
nahiz
ez dagoen datu zuzenik. Aldiz, XV.eko susperraldia hobeto ezagutzen dugu.
|
|
|
Indusketaren ondorioei dagokienez, hauek izan ziren nabean. Behe Erdi Aroaz geroztik barruan ohiko ziren lurperatzeek egindako hondaketa alde batera utzita?: bi zilo aurkitu ziren, seguru asko Goi Erdi Arokoak,
|
nahiz
ez zen haietan ezer argigarririk agertu, hilobiek estali zituztelako. Ziloak kokapenagatik bata eraikinaren ipar ekialdean zegoen eta bestea hego mendebaldean.
|
|
2007
|
|
|
Legez Espainian bizi den atzerritar batek jarduera ekonomiko bat moduziotasun jakin batekoa izateagatik. legitimoan gauzatzeari ekin dionean, jarduera hori gauzatzea eragozten duten egintza guztiak, egitezkoak
|
nahiz
ez egitezkoak, hori atzerritarra izateagatik edo arraza, erlijio, etnia edo na
|
|
|
Donald Johanson ikertzaileak Hadarren (Ipar Etiopian) 1974ko azaroan aurkitutako hezurdura,
|
nahiz
ez osoa (47 hezur, zehazki), oso garrantzitsua izan da paleoantropologian; gure arbasotzat agertzen delako hautagai.
|
|
|
Subjektibotasun modernoa, Descartes ez gero nola filosofian hala zientzian praktika nagusitua zena, Kant-ekin autokontzientzia kritikora heldu bada, Humboldt-ekin, hala gomutarazten dute gaurko filosofo hermeneutikoek,
|
nahiz
ez duen berehala jarraipen handirik izango, erradikaltasun batera ailegatu da, pentsamendua hizkuntzarekin bateratu duenean, beste halakorik XX. mendean bakarrik, haren pizkundeagaz batera hain zuzen, ikusiko dugun bezalakoa. Hizkuntza, beraz, kontzeptua, ezagutza?
|
|
|
Horrek ez du esan gura, karakterearen, beraz, hizkuntzen, herrien? ezagutzarik batere posible ez denik(
|
nahiz
ez izan zientifikoa zentzu kantiarrean), ezagutza mailan zilegizko dena, eta giza helburu moral eta politiko sozialei begira probetxugarri eta beharrezkoa. Ezagutzak, zerbait banako, analisian zatiebaki baino lehen, hau da, kontzeptua baino lehen, ipini edo aitortu egiten du, hots, aurresuposatu, zerbait banako bezala; analisiak sintesi bat aurresuposatzen du, gure «sentimenduak» jartzen du hori (gizakia zer den analisatzen hasi baino lehen, badakigu? «sentimenduan»?
|
|
2008
|
|
|
Komisarietako tortura salatu behar da, berez. Salatu egin behar dira epaitegietako mozkorraldiak, 18/ 98 deitu
|
nahiz
ez. Eta salatu eta kondenatu behar dira horiek, ETArekin ados egon ala ez.
|
|
|
AEBetan eta subprimen inguruan piztu zen finantza krisiaren sua (berankortasuna, finean, galerak), hainbat titulutara zabaldu da eta banku
|
nahiz
ez bankuak erretzeko arrisku latza piztu du, zalantzak eta, batik bat, mesfindantza zabalduz: une batean galdu bai, baina berreskuratzen erraza ez dena.
|
|
|
(
|
nahiz
ez etorri harira)...
|
|
|
Uste dut orduan sortu zitzaidala noizbait tren horretaz zerbait izkiriatzeko ideia eta Argiakoek, uda honetan, horren egiteko parada eskaini didate. Trenak asko erabili eta maite ditut
|
nahiz
ez den gustu arras femininoa. Baina zer egin dezaket?
|
|
|
Dena den, lasai, nolabait badut,
|
nahiz
ez mintzatu elkarri, zure hortzetan amatatu den azken antsiaren berri; baina ez eskatu bihurtu dadin beste batenetan irri: begiak malkoz mintzatzen dira, oroitu zaitzagun sarri, eta tristura izan dadila lehen irri horren ongarri.
|
|
|
Eguzkiak, ostera, Ilargiaren alde biak berdin argiztatzen edo ikusten ditu, baina guk ez: gugana begira Ilargiaren alde berbera dago beti, argiztatuta dagoenean
|
nahiz
ez dagoenean.
|
|
|
L. Mitxelena, Ormaetxebarria, Pérez de Urbel eta beste batzuek, berriz, lur haietako euskaltasunari goi ertaroko ain tzinatasuna egozten diote, soilik, hau da, mairuen erasoa arbuiatu geroztikoa, bitarte ko lurrak eremu geratzean iparraldeko kristauek birpopulatu zituztenekoa; hain zuzen, euskararen presentzia ertaroan emaniko errepoblazio faktoreei lotuko litzaie ke, populatzaileak, hain zuzen, Arabako lurretatik jaitsiriko euskaldunak izaki, gehienbatean. ...en zuten Arabatik jaitsiriko euskaldunen adierazpena litzateke egungo toponimia, ezen eta, isladatzen den euskararen tipologia mendebalekoa> da, gehien bat, aitz/ atx, > soro/ solo, > berri/ barri, > hiri/ uri/ > uli>/ ulli> (poblado), urritz/ urretx> (Urrez> toponimoa), dui> atzikia, beltz/ baltz> aldakiak azaltzen dira,
|
nahiz
ez beti. Ezin da ahantzi Errioxako herri eta populazioen izendegietan nabarmen direla uri> (poblado) osagaiez amaiturikoak, Otxanduri, > Ollauri, > Nafarruri, > Gipuzuri, > Galbarruli, > Semenuri, > Herramelluri> modukoak Toponimo hoiek, noski, errepoblazio baten adierazle dira uri> delakoak, poblado?
|
|
|
Demografia urriko herriskak eskualdean, eta Belorado, Bureba edo Juarros aldea ez bezala Santiago bidea eta komunikabide nagusietatik at geratzen diren lurrak bertan. Isolamendu horri esker, Valdelagunako euskal toponimiaren aztarnak Juarros edo Bureba aldekoak baino joriagoak dira,
|
nahiz
ez ailegatu Pradoluengo eskualdeko kopurura.
|
|
|
Fonologian legez morfologian ere alde handia dago bi diagramen artean: Goierrin bai helduek eta baita gazteek ere eusten diete euren herriko ezaugarri morfologikoei modu finko batean,
|
nahiz
ez fonologian erakutsi duten fideltasun ia erabatekoarekin. Hala ere, %84ko fideltasun maila handia da.
|
|
|
Corpusean garbi agertzen da saio bat bera ere ez dela zuzenean ipuin batekin hasten; sarrera batek beharrezkoa dirudi. Ipuin kontalaria eta entzulegoa kontestu enuntziatibo berean aurkitzen diren momentutik lehen ipuinaren hasierara (bazen behin?) heldu arte, badira berbazko
|
nahiz
ez berbazkoak diren produkzioak ipuinari berari ez dagozkionak. Honi deitzen diogu ahozko ipuin saioaren sarrera aurkezpena.
|
|
|
Mahaiko zaharrena naizenez geroz orain hemen nik hartuko dut hitza lehenik,
|
nahiz
ez dudan gai horretaz gauza handirik erraiteko, Euskaltzaindian baditugularik hiztegilariak, ni ez bainaiz ofiziokoa.
|
|
|
Besteak beste, aipa dezagun oraindik erabiltzen den. Lhande? hiztegia,
|
nahiz
ez zuen harek lana bururaraino ereman ahal izan2 Euskaltzaindia n ere parte hartu zuen abantxu hastapenetik (1920), Zubereraren ordezkari gisa eta Euskera, Akademiaren agerkaria kudeatu zuen bi urtez. Bainan, lehenago aipatu beza la, bere obraren parte handiena frantsesez egin zuen.
|
|
|
Lehen partean,
|
nahiz
ez duen izendatzen, Julien Vinson-i ihardesten dio. Harek, behin baino gehiagotan (ikus ondoko kapitulua), euskal literaturarik ez zela idatzi zuen.
|
|
|
Harrezkero ez bide ditu inork inon jaso. Otxaldek 80 urte zituela ondu zituen bertso horiek, errepublikanoekin engaiatua zela erakusten dutenak,
|
nahiz
ez zuen uste irabaziko zutela; beste naz, jakina da 40 urte lehenago L. Napoleon III.aren laudoriozko bertsoenga rik saritua izan zela(. Biba Luis Napoleon!?, Urruña, 1852). 1893ko garaitia ren ondoan Otxaldek beste batzuk atera zituen Réveilen,. Eskual Herria atza rri da?
|
|
|
Horregatik, Zurtzaingoa babestu ahal izateko aita santuaren bedeinkapena eta Espainiako erregearen baimena nahi zituen. Hau da, Azkueren aburuz, Errestaurazio garaiko Espainian, erakunde euskaltzale batek,
|
nahiz
ez izan «separatista» (ez baitzuen independentzia bilatzen baizik euskara goi mailan sustatzea) estatuaren errepresioa jasateko aukera guztiak zituen. Eta hori saihesteko aukera bakarra sistema beraren gainetik zeuden botereen bermea zen (erregea eta aita santua).
|
|
|
Baina ez zuen kargu hori lortu. Xantre izan ez arren, seguruenik Azkuek joko zuen Diputazioetara Akademia eske,
|
nahiz
ez daukat dokumenturik baieztatzeko. Edozein kasutan, hala egin bazuen ere, bere gestioek ez zuten arrakastarik izan unean.
|
|
|
Beste foko bat Donostian zegoen. Bertan Jose Manterolak euskal kantutegi zabal bat jaso zuen,
|
nahiz
ez bereiztu ondo herri tradiziokoak eta sorkuntza jasoak. Halaber Manterolak sortu zuen EuskalErria kultur aldizkaria.
|
|
|
Lehendik zerbait zekien arren343, serioski 1906 urte bukaeran hasi zen ikasten, Bruselan, K. F. Ritter irakaslearekin, haren liburua erabiliz344 Aleman hizkuntza Koloniara joatean sakondu ahal izan zuen, bere asmoetako bat horixe zelarik («pasé á Alemania con objeto de hacer estudios de Fuga y Orquesta, dominar la tan dificil lengua tudesca (que hasta entónces no hacia más que arañar)[...] »345). 1909rako ulermen, mintzamen eta irakurmen maila askia lortu zuen,
|
nahiz
ez idazteko erraztasunik346 Honekin lotuta aipagarria da, Azkueren Koloniako aldiaz Pedro Yrizar ek jaso zuen pasadizo bat:
|
|
|
Ingelesaren inguruan ere agertu zuen interesa ostera,
|
nahiz
ez alemanarekiko adina. Hola, adibidez, 1918ko Ardi galdua eleberrian, Kaliforniara joandakoaren istorioa tarteko, ingelesezko esaldiak txertatu zituen.
|
|
|
Ezin utzi aipatu gabe, azkenik, Azkue beraren lana, aldizkaria zuzentzeaz gain bertako edukien erdia inguru berak idatzitako artikuluekin betetzen baitzuen. Hor nabarmentzekoak dira Euskal Herriko eta mundu zabaleko berriak biltzeko egiten zuen ahalegina,
|
nahiz
ez zuen lortu albisteen inguruko sail egonkor bat finkatzea. Editorial gisako iritzi artikuluak ere ugari idatzi zituen, nagusiki euskalgintzari eta hizkuntzaren normalizazio asmoei lotutako gaiak aztertuz (ortografia, euskara eliztarren artean, euskal ikastetxeak, Akademia baten beharra...).
|
|
|
Laburbilduz, euskara katedra Azkueren lehen plataforma izan zen, Bizkaiko Diputazioaren gerizpean boteregune bat eskaini ziona,
|
nahiz
ez berak gura zuen bestekoa. Beraz katedraren inguruan batetik AzkueDiputazio arteko elkarrekintza bat egon zen, Azkuek gauza batzuetan bere aldera ekartzen jakin zuena (subentzioak liburu batzuei, etab), beste batzuetan ez (Azkueren eredu linguistikoen aitortza ofiziala Bizkaia osoan adibidez).
|
|
|
Nire ustez, aldiz, parte batean ez zeuden berarekin ados, baina beste batean ez zioten Arana Goiriri ondo ulertu. ...tu desberdinetatik «onena» hautatzeko aukera izan gura zuten, eta sistema horrek argi erakusten du beren irekitasuna eta erdibideak aurkitzeko prestutasuna) 120 Ordurako, La. Patria aldizkariaren bidez, irakurria izan zezaketen Arana Goiriren proiektu literala, eta puntu horretan (proiektuak blokeka ala fonemaka bozkatu) ohartuak bide zeuden planak printzipioz blokekako bozketa adierazten zuela(
|
nahiz
ez izan guztiz esplizitua). Hala ere, plan idatzi hura interpretagarria zela pentsatu bide zuten, batez ere Hendaian aho batez onartu zutenean ez zutelako halako literaltasun zurrunaz onetsi.
|
|
|
sortuak. Batez ere Iruñeko Revista Euskara() eta Donostiako EuskalErria() nabarmentzen dira, beren sail literarioetan euskarazko sorkuntza lan ugari jaso baitzituzten (haien edukien herena baino gutxiago edonola ere), batez ere olerkiak435 Gasteizko Revista de las Provincias Euskaras() iraupen laburragokoa izan zen eta euskarari tarte apalagoa eskaini zion (%2),
|
nahiz
ez zuen inondik ere baztertu436.
|
|
|
Diccionario vasco español francés. Hiztegia argitaratzeko diruaren zati handi bat Bizkaiko Diputazioak jarri zuen,
|
nahiz
ez gastu guztiak estaltzeko adina. Lehen tomoa 1905ean plazaratu zen, bigarrena 1906an, bien artean mila orrialdeko liburua eginaz.
|
|
|
Bestalde, lobari idatzitako beste gutun batean euskal jatorriko senarrekiko preferentzia argi adierazi arren, euskal jatorria izate soila ez zela aski esan zion (bestelako kualitateak ere behar zirela). Izatez espainiar jatorriko bat ere onartu eta maitatuko zukeela aipatzera iristen zen(
|
nahiz
ez izan bere lehen aukera):
|
|
|
Euzkadi egunkariko euskal zutabean. TxadonZaya? ezizeneko batek ere (Domingo San Sebastian, Astigarragako sakristau zenak277), Akademiaren autoritatea kuestionatzen zuen,
|
nahiz
ez Bustintzak bezain bortizki. Auzi konkretuak aipatuz,. Txadonzayak?
|
|
|
agerian jartzen zuen Akademiak ez zituela jeltzaleak baztertu. Jakina, ez zen Akademia osoki jeltzale bat eratu, baizik «elementos de diversas escuelas» biltzen zituena, tartean euskal nazionalista ugari(
|
nahiz
ez guztiak hertsiki sabindarrak). Gainera,. Kirikiñok?
|
|
|
Ikerketa horren emaitza azpimarragarrietako bat hauxe da: egunero freskagarri bat baino gehiago kontsumitu zuten parte hartzaileek, light
|
nahiz
ez, eguneko freskagarri bat baino gutxiago kontsumitu zutenek baino askoz arrisku handiagoa izan zuten sindrome metabolikoa izateko. Lehenengoei tentsioa igo zitzaien, gizendu egin ziren, kolesterol ona (HDL) jaitsi zitzaien eta triglizeridoak handitu zitzaizkien.
|
|
|
Gero, kontzertuak beste erritmo bat hartuz joan ziren, orkestra ibiltariak, Tonino Caratone nafarrak, Booze Brothers tolosarrek eta Esne Beltza taldekoek sekulako giroa jarri zuten, eta ikusleek azken energia izpiak dantzatuz eta txalotuz xahutu zituzten. Toots & The Maytals taldeak giroa bere gorenera igo zuen, eta gazte
|
nahiz
ez hain gazteek artista zaharraren kantuak gogotik dantzatu eta kantatu zituzten. Oroimenean atxikitzeko argazki bikaina.
|
|
|
|
nahiz
ez dudan sartu gola
|
|
|
|
nahiz
ez lortu helburua
|
|
|
Lizasoren hitzetan, txaloak ez du beti agintzen: . Gerta liteke bertsolari batek saio on bat egitea eta jendearengana ez iristea, baina zu zeure buruarekin konforme zaude,
|
nahiz
ez duzun sari hori txalotan jaso. Eta hurrengoan, alderantziz ere bai.
|
|
|
(Holaxe da hori,
|
nahiz
ez zen holaxe gertatu).
|
|
|
Oso zabaldurik dagoen iritzi okerretako bat bere ideologiari dagokio. Karlista izan zela esan ohi da, egiazki abertzalea izan zenean(
|
nahiz
ez sabindarra, ezta oro har alderdi gizona ere). Normalki lekeitiar gisa aipatzen da, herriko abadea balitz bezala, izatez bere bizitzaren zati nagusia Bilbon eman zuenean institutuko euskara irakasle gisa.
|
|
2009
|
|
|
Behin arazo hau atzean utzi eta gero Escobarren ustez berdeguneetara itzultzeko moduan izango da beasaindarra, baina ez du eperik zehaztu. Arazoak desagerraraziko ez balira ez du baztertzen ebakuntza egitea
|
nahiz
ez dugun horretan pentsatzen ez dakigulako baliagarria izango ote den. Azkenean, artroskopia egingo baliote orkatilan, osaketa prozesuak 3 hilabete iraungo ditu gutxi asko.
|
|
|
Zezen zuriak errenka amaitu du saioa golpe baten ondorioz,
|
nahiz
ez duen arazorik izango bihar entrenatzeko. Aukerak handiagotzeko Rivasek uste du 75 puntura iristea baino ez zaiela geratzen.
|
|
|
zerbait, primateetan ere kausitu ahal da). Eboluzioaren milioika urte horietan, ordea, garuneko neuronen zirkuituak taxutu dituztenotan, eta baita gure sentitzeko eta pentsatzeko ahalbideak ere hortaz, gizaberetxoaren preokupaziorik larriena eta zientziarik behinena ez da izan kabinete batean egia objektiboa eta razionalki frogatua destilatzea, baizik ere, ororen aurretik(
|
nahiz
ez bakarrik!), bizi borroka gorria, izaki erkin baten biziraupenerako beharrezko disimulu, maltzurkeria, antolaketa zorrotz, indarkeria, amarru gezurrekin, argumentu razionalak baino askoz gehiago. Ez da arrazoizkoa orain gizaberea, arrazoimenaren gizaingerutzat harturik, bere funtzioetako batera murriztea.
|
|
|
Mundu ikuskera global bezala ez digu balio. Horregatik da larria gure problema(
|
nahiz
ez izan larriki sentitua): beti bezalaxe jarraitzen dugu jaiotzen eta hiltzen, baina zelan mintzatu gaur bizitzaz eta heriotzaz?
|
|
|
Esaterako, alde batetik Gabonak Jainkoa, gizonon arazotan/ leporaino sarturik? ikusarazten badio (GDA, 19), tradizioaren arabera, bestetik klase borrokak berak,
|
nahiz
ez datorren Mendiko Dohatsutasunekin bat (GDA, 31), Gabona medio zentzu jainkozko bat hartzen dizu (GDA, 29, 30), arras tradizioaren aurka, eta ebanjelio idatziaren ere aurka, pobreen indarkeria iraultzailean bertan indar jainkozko bat iragartzeraino historian(. San Camilo Torres?: GDA, 123).
|
|
|
(XII). Pascal doktoreak ikerketan grinatua darrai,
|
nahiz
ez duen zentzurik, beharbada bere bizitzan beti hori egin duelako eta hori besterik egiten ez dakielako. –Et moi qui crois, au fond, que l, unique sagesse est de ne pas intervenir, de laisser faire la nature!?
|
|
|
–amak?. Gustatu
|
nahiz
ez gustatu, horrela ezin da ibili, eta kito! Izan ere, neurria igarotzen denean hasten dira komeriak, eta zuek ez duzue neurririk!
|
|
|
Gustatu
|
nahiz
ez, jan egin behar dugu. Janaria edonolakoa izanda ere, jan egin behar dugu sinestunen fedeari erantzuteko.
|
|
|
–Aizak Trabuko (Per.)?: . Adios Galharraga, renaldaerada(
|
nahiz
ez berehalakoa).
|
|
|
THS testuinguru anitzetan aztertu izan da (Maass, 1999), hala nola alderdi etaerakunde politikoetan, kirolzaleen artean, sorleku ezberdinetako herritarren artean, komunikabideetan edo generoaren arloan. Era berean, hizkuntza anitzetan, euskara, ingelesa, alemana, frantsesa, italiera, nederlandera, gaztelania, greziera?, talde arteko mailan zein pertsona arteko testuinguruetan, metodologia esperimentalaren
|
nahiz
ez esperimentalaren bidez eta hizkuntza neurtzeko prozeduraezberdinak erabiliz, galdera itxiak eta irekiak, egiaztatua izan da hizkuntzarenerabilera estrategikoa (berrikuspenerako ikus. Maass, 1999).
|
|
|
Gazteak eta besteak hurbildu
|
nahiz
ez, Lajak egunero egunero eragingo dio hauspoa trikitiari. Soinua uzteagatik diru mordoa emango balidate ere nuke utzi.
|
|
|
Meaberekin Juventudes Socialistas antolatzean, pozoi anti abertzalea txertatu zion. Baina ordurako aitortua zuen Prietok,
|
nahiz
ez arras ozenki: –
|
|
|
Finalek beti sortu dute ikusmina, klasikoak izan
|
nahiz
ez. Urte guztian, baina, pilotari horiek erakartzen dute jendea, onenak direlako, eta normalean, gutxi.
|
|
|
Joneren bigarren bertsoan ere bete betean asmatu zuen: "
|
nahiz
ez duen senarrik/ ez izan hain susmo txarrik/ nire iritsiz ez baitu inoren beharrik/ berak dauka indarrik/ nauzu harritu samarrik/ lehenago ere gurekin inoiz ez da egon bakarrik". Azken bertsoan ere, horrela bukatu zuen Uriak:
|