|
2008
|
|
|
Zosimok betartean izan zuèn itxuraldaketaren berri, bospasei segundoko tarte hartan: nola hamaika balentria egindako heroi ustezko txorabiatu berriak erdi txorabiatuta jarraitzen zuen, alegia; esan
|
nahi
baita Nazariok Zosimoren gainetik sentitu behar zuela une hartan, bere buruaz ziur, horregatik mintzatu zen, ausaz, mintzatu zen bezala, ez mesede bat eskatzen ari denaren tonu otzanean, baizik eta mesedea egiten ari denarenean:
|
|
|
hots, Reginaz maitemindu zenean egin zuèn irri berbera, antz antzekoa bai bederen? egin zuen orduan ere; esan
|
nahi
baita Nazariok bere bizitzako beste une gogoangarri hura oroitzen zuela, ausaz, noiz eta, probintziako hiriburuko kaleetatik zihoàn egun batean, egunkari saltoki baten paretik pasatzerakoan doi, Espainiako hiriburuko aldizkari baten azala ikusi baitzuen, emakume baten bisaia erakusten zuena eta Reginarena berarena ere izan zitekeena, hain ziren gisa berekoak biak?... begiak itxuragabeki irekitzearekin batera, esan ere, esan baitzuen Nazariok esan beharrekoa, argazkia, argazkia edo marrazkia ote zen azaleko hura??
|
|
|
Eta horrela, kopa bat ardo edan zuen, edan zituen bi, hiru eta lau? Ardoa atsegin emaile zitzaion, baina atseginak ez zion errealitatea ezkutatzen; esan
|
nahi
baita Nazariok ohartu behar zuela edanak garuna eta mihia askatzen zizkiola, baina ohartu behar zuen, halaber, Aquileo baino motzagoa zela artean ere, gaztelania primeran zekièn gizonaren aurrean, Nazariok bigarren hizkuntza zuen hura, azken batean?, iniziatiba hari. Aquileori, zegokion bederen, orain joaten baitzen emakume batekin bals edo minuet bat dantzatzera, orain bestearekin:
|
|
|
Une hartan, halere, Nazariok –bankuan jarrita jarraitzen zuenak–, irri zabal bezain berezi bat egin zuen, inozotik ere zerbait zuena, baita zerbait baino gehiago ere, itxura guztien arabera: hots, Reginaz maitemindu zenean egin zuèn irri berbera –antz antzekoa bai bederen– egin zuen orduan ere; esan
|
nahi
baita Nazariok bere bizitzako beste une gogoangarri hura oroitzen zuela, ausaz, noiz eta, probintziako hiriburuko kaleetatik zihoàn egun batean, egunkari saltoki baten paretik pasatzerakoan doi, Espainiako hiriburuko aldizkari baten azala ikusi baitzuen, emakume baten bisaia erakusten zuena eta Reginarena berarena ere izan zitekeena, hain ziren gisa berekoak biak... begiak itxuragabeki irekitzea... " Re gi na!".
|
|
|
Nazariok jakin behar zuen –burtsa agentea aurrez aurre zuen behintzat– Zosimok betartean izan zuèn itxuraldaketaren berri, bospasei segundoko tarte hartan: nola hamaika balentria egindako heroi ustezko txorabiatu berriak erdi txorabiatuta jarraitzen zuen, alegia; esan
|
nahi
baita Nazariok Zosimoren gainetik sentitu behar zuela une hartan, bere buruaz ziur... horregatik mintzatu zen, ausaz, mintzatu zen bezala, ez mesede bat eskatzen ari denaren tonu otzanean, baizik eta mesedea egiten ari denarenean:
|
|
|
Eta horrela, kopa bat ardo edan zuen, edan zituen bi, hiru eta lau... Ardoa atsegin emaile zitzaion, baina atseginak ez zion errealitatea ezkutatzen; esan
|
nahi
baita Nazariok ohartu behar zuela edanak garuna eta mihia askatzen zizkiola, baina ohartu behar zuen, halaber, Aquileo baino motzagoa zela artean ere –gaztelania primeran zekièn gizonaren aurrean, Nazariok bigarren hizkuntza zuen hura, azken batean–, iniziatiba hari –Aquileori– zegokion bederen, orain joaten baitzen emakume batekin bals edo minuet bat dantzatzera, orain beste... laurak solasean geratzen zirenean, gainera, harexek –Aquileok– zeramatzan solasaren giderrak, era nabarmenean eraman ere –" Hemengo dantza bukatuta gero, elkarrekin joan gaitezke laurok" esan zien solaskideei, halako batean, Nazario ia arnasgabe utzi zutèn hitzetan, haragi ikara batek edo irentsita–, hitzontzi bezain imintziolari aparta baitzen.
|
|
2009
|
|
|
Susmo hura edo beste susmo bat errotu ote zen Nazarioren buruan, modu batean edo bestean? Susmoak susmo, kontua da Nazariori begirada aldatu zitzaiola; esan
|
nahi
baita Nazariok minutuak eta minutuak egin zitzakeela lehen Reginaren begiei begira intimitatean, begi haietan, fabrikako tentsioa bizi ondoren, halako sosegu bat aurkituko balu bezala, baita haien berdetasunean murgildu ere jarraian, amets batetik bestera igeri: hain sorginduta zuen Reginaren gorputzaren edertasunak Nazario artean ere, non bai baitzirudien ezen haragiaren ametsak zirela bere buruari onartzen zizkiòn bakarrak.
|
|
|
Nazario Orbek bazekien zer zen meridiano bat, eta ezagun egiten zitzaion, halaber, Birmingham, Britainia Handiko industriagune joria? ez hainbeste Greenwich, izen hura periodikoan behin baino gehiagotan irakurri zuèn errezeloa bazuen ere, nahiz eta ezin zuen ezerekin lotu; esan
|
nahi
baita Nazariok ez zekiela, nekez jakin zezakeen, bi semeen artean nor ote zebilen zuzen, baina, haien aurrean analfabeto bat bezala geratu baino lehen, zerbait erantzutea erabaki zuen, ziurtasunez erantzun ere; bazekien, halako eztabaidetan, Damasok izaten zuela gehienetan arrazoi, baina, semeen keinuei erreparatuta. Teofilo Mariaren begi serioei batez ere, zeinei benetakotasunaren distira baitzerien eta zeinek bereak oroitarazten baitzizkioten?, seme zaharrenaren aldeko apustua egitea erabaki zuen, bere buruaren aldekoa, alegia?, susmoa ere halakoa baitzuen; susmo hura, gainera, susmo bat baino gehiago zen jada:
|
|
|
borroka hura zela medio, gainera, bazirudien lau mutilak inoiz baino batago sentitzen zirela, zenbatzea besterik ez zegoen Teofilo Maria eta Domingoren arteko iskanbila noiznahikoen kopurua, urrituz eta urrituz joan zena, desagertu ere bai bolada aski luze batean? Esan
|
nahi
baita Nazariok haizea alde ikusten zuela aspaldiko partez, lau anaiak noizbait fabrikan lan egiten ikustea baitzuen urrezko amets, laurak bat eginda, soinez soin; nola, baina, amets hura bete, baldin eta Teofilo Mariak ez beste guztiek ez bazituzten beharrezko dohainak fabrika baten ardurei behar bezala erantzuteko. Damasok, izan ere, bazuen, bai, burua, baina Nazariok burutsuegi ikusten zuen, zalantzatiegia, alegia?
|
|
|
Esan
|
nahi
baita Nazariok ez zuela koruko zuzendariak esan ziona garbi ikusten; edo, beharbada, garbi ikusten zuen, baina guztiz beste era batean; Nazariok, izan ere, gogoan behar zuen zenbateraino maite eta gurtzen zuen Ada, bere alaba kuttuna, lantegitik itzultzean besoetan heldu eta zerura jaurtitzen zuena, besoetan berriro hartzeko!?, eta gogoan behar zuen, halaber, beste xehetasun bat?... hura ez baitzen, seguru ezetz, emakume batentzako bizimodua!; nola, bada, baldin eta Nazarioren iruditegi pertsonalean emakumea, emakume zintzoa, alegia?
|
|
|
gizon praktikoa zen, lurrari lotua bizi zena, hainbesteraino, non nekez aterako baitzuen burua amildegi ertzera, behean urre meategirik izan ezean: esan
|
nahi
baita Nazariok, bere baitaren baitako ikuspegitik, erokeriatzat behar zituela hegaldi haiek; eta, hala eta guztiz ere, beste ikuspegi batetik, bere testosteronaren lubakietatik, adibidez?, onartzen zuen, onartu beharra zuen, hegaldi haiek egiteko ohi ez bezalako adorea behar zela, potroak behar zirela, alegia:
|
|
|
–Emakumeek zeregin bakarra dute: garailea koroatzea, garaipenaren girlandez koroatu ere??; esan
|
nahi
baita Nazariok ez zuela laket emakumeak zaldi gainean ikustea, zaldiarena gizonaren eremua zelakoan; baina emaztea beste iritzi batekoa zuen, antza, eta Nazariok erdibidea aurkitu eta honela esan zien Ada eta Maria Bibianari, aholku emateko orduan:
|
|
|
Susmo hura edo beste susmo bat errotu ote zen Nazarioren buruan, modu batean edo bestean? Susmoak susmo, kontua da Nazariori begirada aldatu zitzaiola; esan
|
nahi
baita Nazariok minutuak eta minutuak egin zitzakeela lehen Reginaren begiei begira intimitatean, begi haietan, fabrikako tentsioa bizi ondoren, halako sosegu bat aurkituko balu bezala, baita haien berdetasunean murgildu ere jarraian, amets batetik bestera igeri: hain sorginduta zuen Reginaren gorputzaren edertasunak Nazario artean ere, non bai baitzirudien ezen haragiaren ametsak zirela bere buruari onartzen zizkiòn bakarrak.
|
|
|
Esan
|
nahi
baita Nazariok ez zuela koruko zuzendariak esan ziona garbi ikusten; edo, beharbada, garbi ikusten zuen, baina guztiz beste era batean; Nazariok, izan ere, gogoan behar zuen zenbateraino maite eta gurtzen zuen Ada –bere alaba kuttuna, lantegitik itzultzean besoetan heldu eta zerura jaurtitzen zuena, besoetan berriro hartzeko! –, eta gogoan behar zuen, halaber, beste xehetasun bat... hur... Nola lotu muturrekoak ziruditèn bi eredu haiek, bateraezinak baziren?
|
|
|
" Emakumeek zeregin bakarra dute: garailea koroatzea, garaipenaren girlandez koroatu ere" –; esan
|
nahi
baita Nazariok ez zuela laket emakumeak zaldi gainean ikustea, zaldiarena gizonaren eremua zelakoan; baina emaztea beste iritzi batekoa zuen, antza, eta Nazariok erdibidea aurkitu eta honela esan zien Ada eta Maria Bibianari, aholku emateko orduan:
|
|
|
" Arrazoi du amak, eta kito!", baina ez zuen ezer esan, esan nahi zuena esateko inongo eragozpenik ez bazuen ere, etxeko jauna izanda, hitza noiznahi eta nolanahi erabiltzen zuena; baina Nazariok periodikotik eta irratitik jasotzen zuen informazioa, eta bazekien nola zegoen, gutxi gorabehera, mundua –ez al zien, gainera, errege Alfonso XIII.ak hirian bertan Morane eta Tabuteau pilotu ezagunei Karlos III.aren gurutzea eman urte batzuk lehenago, haien hegaldiak balentria handitzat hartuta? –, baita nola bereganatzen zituen jendeak hegazkintza hasi berriari lotutako berriak ere, bero eta sutsu, pilotuak izartzat eta heroitzat harturik; gaizki ote zegoen, bada –galdetu zion Nazariok bere buruari, ausaz, halako batean–, orbetarren artean norbait izatea, mundu zabalari bere izena eta sona eman ziezazkiokeena, ospea eta entzutea?; inguruan aireplanoren bat egokitzen zitzaionean, gainera –egia zen bazutela hegaldi haiek zerbait zirkutik, baina zeruko oihal urdin infinituak beste dimentsio bat ematen zion aeronautikari, hagitzez ere monumentalagoa... baita heroikoagoa ere, ondorioz–, ez al zen bera ere aparatuari begira harri eta zur gelditzen, liluratuta bezala?; eta, halere, bera –Nazario– gizon praktikoa zen, lurrari lotua bizi zena, hainbesteraino, non nekez aterako baitzuen burua amildegi ertzera, behean urre meategirik izan ezean: esan
|
nahi
baita Nazariok, bere baitaren baitako ikuspegitik, erokeriatzat behar zituela hegaldi haiek; eta, hala eta guztiz ere, beste ikuspegi batetik –bere testosteronaren lubakietatik, adibidez–, onartzen zuen –onartu beharra zuen– hegaldi haiek egiteko ohi ez bezalako adorea behar zela –potroak behar zirela, alegia: potroak, batez ere! –, eta berak, Domingok ez bezala, ez zituela, alor hartan behintzat ez:
|
|
|
borroka hura zela medio, gainera, bazirudien lau mutilak inoiz baino batago sentitzen zirela, zenbatzea besterik ez zegoen Teofilo Maria eta Domingoren arteko iskanbila noiznahikoen kopurua, urrituz eta urrituz joan zena, desagertu ere bai bolada aski luze batean... Esan
|
nahi
baita Nazariok haizea alde ikusten zuela aspaldiko partez, lau anaiak noizbait fabrikan lan egiten ikustea baitzuen urrezko amets, laurak bat eginda, soinez soin; nola, baina, amets hura bete, baldin eta Teofilo Mariak ez beste guztiek ez bazituzten beharrezko dohainak fabrika baten ardurei behar bezala erantzuteko. Damasok, izan ere, bazuen, bai, burua, baina Nazariok burutsuegi ikusten zuen –zalantzatiegia, alegia– gizon praktikoa izateko... eta fabrika batean gizon batek praktikoa behar zuen definizioz, bestela jai; eta Damaso praktikoa ez bazen, zer esango zuen, bada, Gabinoz, pikutan bizi zèn mutilaz?; Domingo, berriz, bere airera eta bere doinura zebilèn mutila zen, gobernagaitza, eta diziplinarik gabe nekez egin zitekeen fabrika batean aurrera.
|
|
|
Nazario Orbek bazekien zer zen meridiano bat, eta ezagun egiten zitzaion, halaber, Birmingham, Britainia Handiko industriagune joria... ez hainbeste Greenwich, izen hura periodikoan behin baino gehiagotan irakurri zuèn errezeloa bazuen ere, nahiz eta ezin zuen ezerekin lotu; esan
|
nahi
baita Nazariok ez zekiela –nekez jakin zezakeen– bi semeen artean nor ote zebilen zuzen, baina, haien aurrean analfabeto bat bezala geratu baino lehen, zerbait erantzutea erabaki zuen, ziurtasunez erantzun ere; bazekien, halako eztabaidetan, Damasok izaten zuela gehienetan arrazoi, baina, semeen keinuei erreparatuta –Teofilo Mariaren begi serioei batez ere, zeinei benetakotasunaren... bihozkada bat zen –meridianoaren jaiotegunaren dataz oroitzen zena, nola ez zen oroituko, bada, izenaz? –, aitari beste ziurtasun bat ematen ziona, zalantza errotik erauzia duen susmoa besterik ez baita, menturaz, bihozkada, halako eran, non honela mintzatu baitzen, bihozkadak ematen ziòn ziurtasunetik:
|