|
2009
|
|
|
–Eta nik bera ere ez!?; ipuinetako ogroa bezalakoa ote zen, bada, Teofilo Maria, hain beldurgarri jartzen zenean?; guztiaz ere, Txaro Goirik ia lau egun zeramatzan gai hura burutik kendu ezinik, kale itsu batean sartuta: esan
|
nahi
baita haren buruak lehertzear dagoen galdara behar zuela, galderaz josia, pentsamendu obsesibo haien presiopean; horregatik, Maria Bibianak atea jo, Txarok ireki, neskamea, egunez lan egiten zuena, alde egina zen?, eta aurrez aurre zuèn emakumeak esan zionean: –Ada Maria Orberen ahizpa naiz, Maria Bibiana, eta karta batekin natorkizu?, erabat alaitu zitzaizkion begiak Txarori, lehertzear zuèn galdarak, bat batean, ihesbide bat aurkitu balu bezala; eta adeitasun handiz esan zion:
|
|
|
Istant hartan, behatzailerik begi zolienak Ada zinezkotasun osoz ari zitzaiolako irudipena ere jasoko zuen, baldin eta haren begiei bakarrik erreparatzen bazien; eskuin eskuaz kopa gora altxatzearekin batera, ordea, ezkerra jaitsi zuen Adak, mahaipeko esparru ezkutuan barrena: esan
|
nahi
baita haren begiak esaten ari zirenarekin zerikusirik ez zuèn beste zerbait esaten ari zela Ada, menturaz, halako zerbait, adibidez: –Bai, katalan horiekin sekulako negozioa egin duzue, baina zu ez zara enteratu ere egiten, Teo; detektibe bat jarri didazu, mila detektibe bihurtzeko gai dena, baina zure detektibe horiek guztiak ere ez dira enteratzen; jokoz kanpo harrapatu nahi nauzu, eta nik zauzkat jokoz kanpo, artaburua:
|
|
|
Elizako organoaren notak ere iristen zitzaizkion tarteka, baina, ohi ez bezala?. Nik ez dakit nola den, baina organoaren musika entzun eta barruan halako indar bat nabaritzen dut, odola olatuka hasiko balitzait bezala? esan zion behin batean izeba Ernestinari?, Domingok ez zuen bere baitan bizi indarraren misterioaren bultzadarik sentitu; esan
|
nahi
baita hura bere burua engainatzeko modu bat besterik ez zela, begiratua helburuan finkatu arren, beste mila gauza eta beste mila kontu pasatu baitzitzaizkion gogotik. Domingok betileak gora eta behera higitzen zituen etengabe?, kontrolatu ezin zuèn irudien sekuentzia etengabean: elizarako bidean ikusitako zalgurdiak eta automobilak, elizara sartu baino lehenago ikusi zuèn eskalea, hiru banku aurrerago zuèn gizonaren buru soila, bola gazta bat zirudiena, Adaren ile txirikordak, Damasoren betaurreko lodiak, berriro zalgurdiak eta automobilak, eta berriro burusoila eta bola gazta?
|
|
|
atzetik; sei gizon haien artean, Nazario eta Teofilo Mariaz gain, bazegoen beste arrain neurri dexenteko bat. EAJren inguruko enpresaria?; beste hirurak, baina, arrain txikitxoak ziren, ez goi burgesiakoak, alegia?, eta haietako bi errepublikano moderatuak, gainera: esan
|
nahi
baita hura ez zela arrantzarik egokiena, komunistek zituztèn harremanen ikuspuntutik begiratuta, Frente Popularrean sartuta baitzeuden eta horrek behartzen baitzituen errepublikanoekin eta nazionalistekin maila bateko zein besteko harremanak eta konpromisoak edukitzera; kontua, baina, zera zen, militarrak Afrikan jaiki zirenetik, halako desorientazio eta halako noragabetasun bat nagusitu zela ha... eraginda; eta kontua zen kontrolgunearen buru zenak, estalinista erretxinak?, egoeraz baliatuta edo, bere eskuduntzen muga gainditu zuela.
|
|
|
" Eta nik bera ere ez!"; ipuinetako ogroa bezalakoa ote zen, bada, Teofilo Maria, hain beldurgarri jartzen zenean?; guztiaz ere, Txaro Goirik ia lau egun zeramatzan gai hura burutik kendu ezinik, kale itsu batean sartuta: esan
|
nahi
baita haren buruak lehertzear dagoen galdara behar zuela, galderaz josia, pentsamendu obsesibo haien presiopean; horregatik, Maria Bibianak atea jo, Txarok ireki –neskamea, egunez lan egiten zuena, alde egina zen–, eta aurrez aurre zuèn emakumeak esan zionean: " Ada Maria Orberen ahizpa naiz, Maria Bibiana, eta karta batekin natorkizu", erabat alaitu zitzaizkion begiak Txarori, lehertzear zuèn galdarak, bat batean, ihesbide bat aurkitu balu bezala; eta adeitasun handiz esan zion:
|
|
|
Istant hartan, behatzailerik begi zolienak Ada zinezkotasun osoz ari zitzaiolako irudipena ere jasoko zuen, baldin eta haren begiei bakarrik erreparatzen bazien; eskuin eskuaz kopa gora altxatzearekin batera, ordea, ezkerra jaitsi zuen Adak, mahaipeko esparru ezkutuan barrena: esan
|
nahi
baita haren begiak esaten ari zirenarekin zerikusirik ez zuèn beste zerbait esaten ari zela Ada, menturaz, halako zerbait, adibidez: " Bai, katalan horiekin sekulako negozioa egin duzue, baina zu ez zara enteratu ere egiten, Teo; detektibe bat jarri didazu, mila detektibe bihurtzeko gai dena, baina zure detektibe horiek guztiak ere ez dira enteratzen; jokoz kanpo harrapatu nahi nauzu, eta nik zauzkat jokoz kanpo, artaburua:
|
|
|
Handik ordubete pasatxora, zuzendaritzatik beste agindu batzuk jaso zituztelako edo, komunistek kontrolgunea kendu, taketak eta langa kamioi batean kargatu, gauez atxilotutakoak –sei gizon guztira– kamioiaren kutxara igoarazi, eta hiriko komunisten egoitzarantz abiatu ziren, kamioia aurretik eta automobil errekisatuak –hiru– atzetik; sei gizon haien artean, Nazario eta Teofilo Mariaz gain, bazegoen beste arrain neurri dexenteko bat –EAJren inguruko enpresaria–; beste hirurak, baina, arrain txikitxoak ziren –ez goi burgesiakoak, alegia–, eta haietako bi errepublikano moderatuak, gainera: esan
|
nahi
baita hura ez zela arrantzarik egokiena, komunistek zituztèn harremanen ikuspuntutik begiratuta, Frente Popularrean sartuta baitzeuden eta horrek behartzen baitzituen errepublikanoekin eta nazionalistekin maila bateko zein besteko harremanak eta konpromisoak edukitzera; kontua, baina, zera zen, militarrak Afrikan jaiki zirenetik, halako desorientazio eta halako noragabetasun bat nagusitu zela ha... Ez zen harritzekoa:
|
|
|
Hasi zituen, bada, apaizak ofizioak, ekin zioten eliztarrek Pange lingua kantatzeari, geratu zen Domingo ekisainduari begira, ohi bezala... baina, ohi ez bezala, borondatearekin inoiz baino gehiago ahalegindu arren, ez zuen ia ezer sentitu; berak, ordea, hegan egin nahi zuen, edo, hegan egin ezean, hegan egiten ariko balitz bezala, era hartan sentitu izan baitzuen Domingok bizpahiru bider Jainkoaren graziaren isuria, eta hain data gogoangarrian –zangoen osasuna jarri zuen jokoan, astebete eskas lehenago! – hura gutxienez merezi zuela irizten baitzion; hala, begiratua ekisainduaren ostia zurian kontzentratzen saiatzen zela... ezer ez! Elizako organoaren notak ere iristen zitzaizkion tarteka, baina, ohi ez bezala –" Nik ez dakit nola den, baina organoaren musika entzun eta barruan halako indar bat nabaritzen dut, odola olatuka hasiko balitzait bezala" esan zion behin batean izeba Ernestinari–, Domingok ez zuen bere baitan bizi indarraren misterioaren bultzadarik sentitu; esan
|
nahi
baita hura bere burua engainatzeko modu bat besterik ez zela, begiratua helburuan finkatu arren, beste mila gauza eta beste mila kontu pasatu baitzitzaizkion gogotik –Domingok betileak gora eta behera higitzen zituen etengabe–, kontrolatu ezin zuèn irudien sekuentzia etengabean: elizarako bidean ikusitako zalgurdiak eta automobilak, elizara sartu baino lehenago ikusi zuèn eskalea, hiru banku aurrerago zuèn gizonaren buru soila, bola gazta bat zirudiena, Adaren ile txirikordak, Damasoren betaurreko lodiak, berriro zalgurdiak eta automobilak, eta berriro burusoila eta bola gazta...
|
|
2010
|
|
|
Bere zaletasunak zituen arren, baina, nabarmenak noizbehinka?, Meyer jauna ez zen mitomanoa: esan
|
nahi
baita hura ez zela inoiz ahalegindu Ortega bertatik bertara ezagutzen ez haren tertulietara joaten; ordainean, hori bai, Ortega Gassetek berak zuzendutako Revista de Occidente aldizkaria zuen Espainiatik jasotzen zuèn aldizkari bakarra: uharte bat, Alemaniatik iristen zitzaiòn korrespondentzia ugariaren artean.
|
|
|
Bere zaletasunak zituen arren, baina —nabarmenak noizbehinka—, Meyer jauna ez zen mitomanoa: esan
|
nahi
baita hura ez zela inoiz ahalegindu Ortega bertatik bertara ezagutzen ez haren tertulietara joaten; ordainean, hori bai, Ortega Gassetek berak zuzendutako Revista de Occidente aldizkaria zuen Espainiatik jasotzen zuèn aldizkari bakarra: uharte bat, Alemaniatik iristen zitzaiòn korrespondentzia ugariaren artean.
|
|
2011
|
|
|
baita egun gutiren buruan husten ere, jakina: erran
|
nahi
baita haren joan etorri gehienak eskortatik Quiricoren tabernarainokoak izaten zirela, eta Quiricoren tabernatik eskortarainokoak, astoa beti lagun, zeinari bi saski egokitzen baitzizkion, lau hankakoaren alde banatan paratzen zituenak, bata bertzearen kontrapisu.
|
|
2019
|
|
|
Bueno, garbi dago Josetxo eta Goldwin ezin zitezkeela inoiz ere adiskidetu, baina txakurrak eta katuak ere beren sena zuten eta, nagusiek adieraziaren arabera, haiek ere beste denbora batzuk zirela ulertzera iritsi ziren, amorrutik errespeturako edo indiferentziarako bidea egiten zutela, ez zaunkarik ez errabiazko ufarik. Esan
|
nahi
baita hura beste giro bat zela guztiz. Eta, egun batean. Joxanton Patxadatsu atxilotu zutenetik urtebetera edo?, hainbeste adiskidetu ziren bi bikoteak, non elkarrekin joatea erabaki baitzuten Anoetara, Athleticen eta Errealaren arteko derbira.
|
|
2021
|
|
|
(152) Jon Kortazar, XX. Mendeko euskal literatura, 2003 intelektuala aipatuak izan dira. Hirugarren ekarpen bat ikusten ahal da" euskal literaturen historia" saileko" eredu berritu" hortan, erran
|
nahi
baita haren alde didaktikoa.
|