|
2009
|
|
|
Gabinok ederki gogora zitzakeen, bai, Rodolfo eta Lorenzoren artean gertatutako pasadizo batzuk, baita, gogoratzearekin batera, irri zabal bat egin ere, ika mika haiek barre iturri gertatzen baitzitzaizkion usu; esan
|
nahi
baita Gabinok nekez ikus zezakeela, barre haietatik harat, beste ezer, bi gizonen arteko jardun haietan barrealdi bati beste barrealdi bat jarraitzen baitzitzaion, eta barrealdien azpian ezkutatuta geratzen baitziren psikeari lotutako beste mugimendu guztiak, bakoitzaren hizkuntz eskubideekin lotuta egon zitezkeenak, eskubideon urraketak eragindako balizko minak eta zinezko konplexuak tartean; bi...
|
|
|
Zegoèn lekutik, Gabinok ongi jarrai zezakeen eszena; are gehiago: Gabinoren begi mugimendu biziei erreparatuz gero, ezin ziurrago baiezta zitekeen ezen Gabinok arreta handiz jarraitu zuela eszena hura; esan
|
nahi
baita Gabinok zehatz mehatz jaso zituela bai Rodolforen eta Alfredoren erreakzioen xehetasunak, bai Lorenzorenak berarenak eta Lorenzoren barrearekin bat egin zutèn hiruzpalau gizonenak ere; erreakzio haietatik, baina, don Alfredorena izan zen, haren lehenengo interbentzioa, zirrararik handiena eragin ziona, une hartan, begiak ohi ez bezala zabaldu zituen Gabinok behintzat, harridurazko zirrarak hartuta, antza?, nahiz eta jarraian halatsu segitu, bere begi zabalduekin Lorenzori begira, honen barre egitetik isiltzerainoko erantzun mailakatuak don Alfredoren jardunak bezainbat harritu balu bezala; gero, begiak itxi eta ireki zituen hiru bider, ezinegonaren menera edo; Gabinok, izan ere, buruan itsatsia behar zuen Felipe Gastaminzaren karta, paragrafo batzuk ere ikasiak behar zituen buruz, hamar bat aldiz irakurri zuenez?, euskaldunen sufrimenduez mintzatzen zitzaiona:
|
|
|
..., hamazazpi hamazortzi urterekin; bigarrena Damasori zegokion, baina nola Damasok Madrilen kimika estudiatu nahi baitzuen (Gabino gaixotu zenean, halere, Damasok denbora batez atzeratu behar izan zuen matrikula, Regina enean gelditu eta Gabinori estudioetan laguntzeko), aurreragoko utzi zuten, karrera bukatzean, aitak fabrikako laborategietako buru ikusten baitzuen Damaso bere asmo ametsetan; esan
|
nahi
baita Gabinorena ezusteko izugarria izan zela, baita haren balentria ere, aitaren eta orbetar guztien iritziaren arabera: hain hunkitua zegoen Nazario, antza, non iritziz aldatu, gaixotasunak egin zuen Gabino gizon, azken batean, ez fabrikak?
|
|
|
halaxe izango zen, halaxe zen?, haren begiek ikusia ezpainen etengabeko mugimenduek berresten zutenez; gero, begiak jaso, zabaldu. Gabinoren harridura nabaria zen, zerbaitek biziki hunkitu zuen seinale?, eta, lauzpabost segundoren buruan, ezkerretara jiratu zuen burua, leihoari begira jartzeko; leihoaren bestaldean udazkena zen eta euria ari zuen; kanpoan ez ezik, baina, Gabinoren barruan ere euria ari zuen, antza, begiak jiratu eta bizpahiru segundoren buruan, kanpoko errealitatea barrukoari ere eraginka, ausaz? negarrez hasi baitzen; Gabinok minutu eskas batean iraun zuen bere jarrera hartan, malkoak xukatu eta berriro testuari begira jarri zitzaion arte; esan
|
nahi
baita Gabinok berriro ekin ziola irakurketari, baina, hunkialdia eta malkoak iraganak zirelako edo, beste bat izan zen haren erreakzioa, bat batean irri baten itzala, itzal bat baino gehiago ere bai, argitik gehiago baitzuen irri hark itzaletik baino, malenkoniaren ertzetik sortua bazirudien ere, nabarmendu baitzitzaion aurpegieran; triste zegoen Gabino, dudarik ez, baina harrotasunaren hegalak, poema hura ispilu bat zen, azken batean, egilearen barrua ez ezik, Gabinorena ere islatzen zuena, baita Gabino egilearen mailan ipintzen ere, ondorioz, hein batean bai bederen?
|
|
|
Gabinoren begiei erreparatuz gero, goitik behera eta behetik gora zihoazela igar zitekeen, baita ezkerretik eskuinera eta eskuinetik ezkerrera ere, joan etorri ia sumaezinetan, poema hura behin eta berriro irakurtzen ariko balitz bezala, bi aldiz, hiru aldiz, lau aldiz: ...egira jartzeko; leihoaren bestaldean udazkena zen eta euria ari zuen; kanpoan ez ezik, baina, Gabinoren barruan ere euria ari zuen, antza, begiak jiratu eta bizpahiru segundoren buruan –kanpoko errealitatea barrukoari ere eraginka, ausaz– negarrez hasi baitzen; Gabinok minutu eskas batean iraun zuen bere jarrera hartan, malkoak xukatu eta berriro testuari begira jarri zitzaion arte; esan
|
nahi
baita Gabinok berriro ekin ziola irakurketari, baina, hunkialdia eta malkoak iraganak zirelako edo, beste bat izan zen haren erreakzioa, bat batean irri baten itzala –itzal bat baino gehiago ere bai, argitik gehiago baitzuen irri hark itzaletik baino, malenkoniaren ertzetik sortua bazirudien ere– nabarmendu baitzitzaion aurpegieran; triste zegoen Gabino, dudarik ez, baina harrotasunaren... forma bat, Gabinok bere baitatik at aurkitu zuena eta bere ederrean begiets zezakeena; formaren edertasuna, minaren ontzia betetzen zuèn isurki mingotsetik prezipitatutako eta hondora jalkitako ezti tanta bat balitz bezala; gero, forma multiforme hartan –bost ziren lerroak eta bost ziren haizeak– zirrararik zirraratsuena eragin ziòn azpi formarekin topatu –perla bat ere izan zitekeen, edo errubi bat–, eta hiru bider xuxurlatu zuen Gabinok esaldi bera:
|
|
|
Gabinok ederki gogora zitzakeen, bai, Rodolfo eta Lorenzoren artean gertatutako pasadizo batzuk, baita, gogoratzearekin batera, irri zabal bat egin ere, ika mika haiek barre iturri gertatzen baitzitzaizkion usu; esan
|
nahi
baita Gabinok nekez ikus zezakeela, barre haietatik harat, beste ezer, bi gizonen arteko jardun haietan barrealdi bati beste barrealdi bat jarraitzen baitzitzaion, eta barrealdien azpian ezkutatuta geratzen baitziren psikeari lotutako beste mugimendu guztiak, bakoitzaren hizkuntz eskubideekin lotuta egon zitezkeenak, eskubideon urraketak eragindako balizko minak eta zinezko konplexuak tartean; bi...
|
|
|
Zegoèn lekutik, Gabinok ongi jarrai zezakeen eszena; are gehiago: Gabinoren begi mugimendu biziei erreparatuz gero, ezin ziurrago baiezta zitekeen ezen Gabinok arreta handiz jarraitu zuela eszena hura; esan
|
nahi
baita Gabinok zehatz mehatz jaso zituela bai Rodolforen eta Alfredoren erreakzioen xehetasunak, bai Lorenzorenak berarenak eta Lorenzoren barrearekin bat egin zutèn hiruzpalau gizonenak ere; erreakzio haietatik, baina, don Alfredorena izan zen –haren lehenengo interbentzioa– zirrararik handiena eragin ziona –une hartan, begiak ohi ez bezala zabaldu zituen Gabinok behintzat, harrid... " Baina hara zer diren gauzak:
|
|
|
..., hamazazpi hamazortzi urterekin; bigarrena Damasori zegokion, baina nola Damasok Madrilen kimika estudiatu nahi baitzuen (Gabino gaixotu zenean, halere, Damasok denbora batez atzeratu behar izan zuen matrikula, Regina enean gelditu eta Gabinori estudioetan laguntzeko), aurreragoko utzi zuten, karrera bukatzean, aitak fabrikako laborategietako buru ikusten baitzuen Damaso bere asmo ametsetan; esan
|
nahi
baita Gabinorena ezusteko izugarria izan zela, baita haren balentria ere, aitaren eta orbetar guztien iritziaren arabera: hain hunkitua zegoen Nazario, antza, non iritziz aldatu –gaixotasunak egin zuen Gabino gizon, azken batean, ez fabrikak– eta miragarriki sendatutako semeari ipini baitzion domina... baita, harekin batera, sakelako erloju urrezkoa oparitu ere.
|