|
2000
|
|
|
—Eta orain jakin
|
nahi
al duk nola gertatu zen Lutherorena...?
|
|
|
—Ikusi
|
nahi
al duzue mikak lizarrean egin habia? —eta osabak prestik utzi zuen teleskopioa bere studioko balkoi hartan, nondik ezin xuxenago begizta baitzitekeen jauregiaren alboan zegoen lizardi eder hura, norat joaiten baikinen maiz, udako egun beroetan bere batez.
|
|
|
—Aditu
|
nahi
al duk silogismo bat?
|
|
|
—Aditu
|
nahi
al duk eskolastikaren kontrako bertze arrazoin bat, Joanes.... Ni naiz, hi haiz, hura da...
|
|
|
Sinetsi
|
nahi
al didazu, jaun André, ezen Lisboako portuan egun bat galdu genuela, bertako ur ezin geldiagoetan masta nagusitik arroako zaku bat gari jaurtitzeko, eta erori zen tokiaren inguruan zirkulu baten trazatzeko. Zeren Pisakoak matematikoki frogatu zuen fenomeno hartaz ari baitziren, igartzen zuelarik ezen masta batetik erortzen utzirikako edozein objektu leku berean erortzen zela, mastaren oinean doi, berez eta halabeharrez, nola untzia geldi zegoenean hala lasterrean eta ziztu bizian.
|
|
|
—Ikusi
|
nahi
al duk hutsa...?
|
|
|
Eta gelaren argi ilunean amaraun handi bat ikusi nuen lehenik. Sinetsi
|
nahi
al didazu, jaun André, ezen, bertze edozein iduriren aitzinetik, amaraun harena datorkidala bururat oraino ere, gela hura oroitzen dudan bakoitzean?
|
|
|
Eta, halarik ere, bertze keinu bat ekarri nahi nizuke honat. Izan ere, jakin
|
nahi
al duzu zer keinu egin zuen aita Bartolomek —zeina jauregiratu baitzitzaigun Iruñan aste pare bat egin ondoren, bere arreba hura onerako bidean utzirik—, noiz eta jabetu baitzen ezen osabak txakurrari izen hura ipini ziola?
|
|
|
Eta, arestian aipatu don Frantziskoren hitzak gogoan ditudala, sinetsi
|
nahi
al didazu ezen, Indietarik itzuli berria nintzenean, Ubarnerat joan eta nekazari batekin inkontratu nintzela, eta hark ere, noiz eta galdetu bainion ea Ubarneko damaz oroitzen ote zen —aitzinago emanen dizut dama horren berri, edo dama horien, hobeki, zeren eta bi izan baitziren, jaun André: zaharra, Sagrario Landaluze zeritzana, eta gaztea, Gabriela Huizi—, antzeko zerbaitekin ihardetsi zidala?
|
|
|
Eta aitona Nikolasen heriotza oroitzen diat eta ez nikek hura bezala hil nahi, ohean oihuka... Eta, aizak, aitona Nikolas aipatu diadanez gero, jakin
|
nahi
al duk ezen hargatik erosi nuela han Bolognan Dioskoridesen liburua, animaliei buruzko bertze tratatu hura bazterrerat uzten nuela. Zeren eta Dioskoridesen liburua ikusi bezain fite osaba Nikolasen oihu haiek etorri baitzitzaizkidan bururat... nahiz eta gero neure arrazoina errepuesta iduriko hartan ezkutatu behar izan nian, erraiten niala:
|
|
2001
|
|
|
Benetan joan
|
nahi
al duk hara, Anartz, jakin nahi izan zuen Tasiok orduan, lagunaren erabakia oraindik sinetsi ezinik bezala. Irribarretsu begiratu zion Anartzek.
|
|
|
Eraman nuen urdaiazpiko ogitartekoa nirekin erdibanatu
|
nahi
al zuen galdetu nion orduan Aitzoli. Baina ez zidan arretarik jarri.
|
|
2002
|
|
|
–Haren baimenik gabe joatea
|
nahi
al duk?
|
|
|
–Nonbaitera joan
|
nahi
al duzu? –galdetu zion neskak.
|
|
|
–Musu bat eman
|
nahi
al didazu?
|
|
|
Alaznek ohera joan
|
nahi
al zuen galdetu zionean, Imanolen buruan hamaika borroka gertatu ziren behingoan. Joan nahi zuen –nahiko ez zuen, ba– Baina beldur zen.
|
|
|
–Zuk
|
nahi
al duzu? –zezeldu zuen mutilak.
|
|
|
–Baina, benetan, zakur hori
|
nahi
al duzu. Ondo ibiltzeko, jauzi egiteko eta jolasteko ez da sekula gauza izango, besteak diren bezala.
|
|
|
Ze usain aditu zien gazte bikain haiei? Dutxa baten behar gorrian zeudela adierazi
|
nahi
al zien?
|
|
|
–Aita, gaur goizean sagua harrapatu dut, eta ikusi
|
nahi
al duzu haren bihotza lupan, bazkalduta gero? –esan nion, bazkaritan hasi orduko.
|
|
|
–Ikusi
|
nahi
al dun nolakoa den txori baten bihotza? –esaten nion Liberi, ni baino zaharragoa nuen arrebari.
|
|
2003
|
|
|
Horretan bederen bat datoz lekukoak, gupidarik gabe baina isilka egiten omen zuen negar, ezbeharraren errudun bakarra bere burua ez baizik magalean zuen pistola beltza izan balitz bezala. Bere bi eskuak esposaturik sentitu zituenean bakarrik itzuli omen zen bere tentura edo adimenera eta, adierazpenak egin aurretik abokaturen bati dei egitea
|
nahi
al zuen galdegitean, nire izena eta telefonoa eman omen zituen, mekanikoki, une horretan buruan beste izenik eta telefonorik izan ez balu bezala, nahiz eta bazekien, jakin behar zuen, ni ez naizela abokatua.
|
|
|
Zenbat bider esan behar diat Azpil Luziferren hilotzaren gainean eraikia dagoela? Ikusi
|
nahi
al duk Azpilgo mapa. Bai, Joanma, hire etxea Luziferren ahoaren gainean zegok, eta gaiztoa bahaiz eta dotrinarik ikasten ez baduk, ahoa zabaldu eta irentsi egingo hau, baita betirako infernuratuko ere.
|
|
|
–Jakin
|
nahi
al duk nola egin nintzen maisu?
|
|
|
Baina hik don Estebe ezagutzen duk, eta pentsa dezakek zer nolakoa izan zitekeen don Julian –eta, gelditu eta aurrez aurre so egiten zidala, honela esan zidan Patxi maisuak–: Hala ere, jakin
|
nahi
al duk zer sermoi bota zigun don Estebek, Azpila iritsi zen lehen urtean, nik hamabost bat urte nituela. Bere eragintxoa izan baitzuen nigan...
|
|
|
–Garagardo bat eskatu behar dut,
|
nahi
al duzue? –erantzunaren zain egon gabe altxatu zen Julene.
|
|
|
–Ikusi
|
nahi
al duzu? –Avak xanpain kopa bat eskaini dit.
|
|
|
Ainhoak, malkoak xukatuz, berriro gure koadrilakoa izan
|
nahi
al zuen galdetu zion. Kattin gaixoak ez zuen erantzuteko astirik izan.
|
|
2004
|
|
|
Ez dakik deus ere, motel! Orain min egin
|
nahi
al didak nire gurasoengatik gezurrak asmatuz. Bazekiat ezjakintasunak eta bihotzik ezak horrelako armak behar dituela aurrekoa izorratzeko, baina hire egia gezur hori defenditzeko ez itzak nire gurasoak sartu, faborez.
|
|
|
–Beraz, ez dagoela deus ere egiteko. Hori esan
|
nahi
al didazu?
|
|
|
–Eta zer...? Bakar bat egun guztietarako baino, egunero bat nahiago duzula esan
|
nahi
al zenuen akaso?
|
|
2005
|
|
|
–erantzun zion amona Kontxik?. Probatu
|
nahi
al dun?
|
|
|
Baina hor poltsan gordeta dinat haren argazki bat. Ikusi
|
nahi
al dun?
|
|
|
Don Juanek Mateori galdetu zion orduan zer nahi zuten eurek sakristian goizerdiko ordu haietan. Galdetu zien ezkondu
|
nahi
al zuten ala seminarioan sartu. Gero seminarioko hiru lau pasadizo kontatu zituen eta esan zuen arte handia behar dela sotanarekin futbolean egiteko.
|
|
2006
|
|
|
–Hitz egin
|
nahi
al duzu berarekin?
|
|
|
Eta ez hori bakarrik. Oriol egur bila joan zen batean, Cristina eta biok bakarrik geundela, hotz eta motz bota zidan gustukoa ninduela eta ea
|
nahi
al nuen berarekin oheratu.
|
|
|
–Pontedourokoak ekarri dituenak beira zatiak zirela esan
|
nahi
al duk?
|
|
|
–Hori hurrengorako utziko diagu. Dena jakin
|
nahi
al duk lehen egunean? –esan zidan.
|
|
2007
|
|
|
–Ezta pentsatu ere. Hil egin
|
nahi
al nauzu?
|
|
|
–Aurkitzen hainbeste kostatako etxea utzi behar dugula esan
|
nahi
al duzu?
|
|
|
–Ez esan txorakeriarik, Edelmiro. Neska eskolan lotsatuta ibiltzea
|
nahi
al duzu.
|
|
2008
|
|
|
–Konparatuko du berorrek, munduan parekorik ez dutèn aitzur hauetako bat elefante baten tronparekin, ufff??! Probatu
|
nahi
al du berorrek bat?
|
|
|
–Zuetakoren batek, jaunak, neurtu
|
nahi
al ditu indarrak nirekin? –egin zuen orro Silverrek, upel gaineko eserlekuan aurrerantz makurtuz, pipa artean piztuta eskuineko eskuan?.
|
|
|
–Dena akabo dela esan
|
nahi
al duzu? –galdetu nion.
|
|
|
–Probatu
|
nahi
al duk, adiskidea? –galdetu zidan; eta ezetz esan nionean?:
|
|
|
Silver, esan zuen?, zaharra haiz, eta zintzoa, hala ziotek behintzat; eta, gainera, dirua ere badaukak, marinel gizajo askok ez bezala; eta ausarta haiz, oker ez banago. Eta, jendilaje horren esanetara makurtzeko prest hagoela esan
|
nahi
al didak. Nor eta hi!
|
|
|
–Edan egiten duela esan
|
nahi
al duzu? –egin zuen oihu Squireak.
|
|
|
Zigarro bat piztu du?. Barkatu,
|
nahi
al duzu?
|
|
|
Guztia segundo batzuen tartean eta inor ohartzeke. Profesionala zela esan
|
nahi
al didazu, Fenwick jauna?
|
|
|
Radikal ekin sartu naiz, baina beste abertzale guztientzat ere bada mezua. Zer gertatzen zaigu?, gure hizkuntza galtzea
|
nahi
al dugu??.
|
|
|
–Konparatuko du berorrek, munduan parekorik ez dutèn aitzur hauetako bat elefante baten tronparekin, ufff...?! Probatu
|
nahi
al du berorrek bat?
|
|
2009
|
|
|
–Oso ondo. Norbaitek bere esperientzia kontatu
|
nahi
al du?
|
|
|
Nesken artean? Norbaitek kontatu
|
nahi
al digu bere esperientzia?
|
|
|
–Txokolatezko ogitartekoa ekarri du. Zuk
|
nahi
al duzu? –galdetu zidan.
|
|
|
–Maria,
|
nahi
al duzu motoan buelta bat?
|
|
|
Zain egon nintzen galdera zehaztuko zuelakoan, baina, horren ordez, begirada desbideratu eta telebistan eguneko berriak kontatzen ari zen neskarengan iltzatu zuen?. Aitona,
|
nahi
al duzu bertara joan?
|
|
|
–Hori bera. Mutilaren gela miatu
|
nahi
al duzue?
|
|
|
Bai, aita, abuztu erdian ere eranzten ez zuen txaketa ilunarekin bere alabatxoa, bere perla, beso artean dantzatuz. Aita, gozoki batzuk
|
nahi
al zituen galdezka irribarre eztiegi batez. Ezkutuko bekatutxo haiek amari sekula kontatu gabe, beti horren eskuzabal kutixi guztiak betetzeko.
|
|
|
–Besterik
|
nahi
al duk?
|
|
|
Ez al duzu ikusi, bada, nola dagoen zure ama? Disgustuka akabatu
|
nahi
al duzu. Badakizu??
|
|
|
–Baina nola atera zarete tramankulu honekin kalera? Zeuen buruaz beste egin
|
nahi
al zenuten edo?? –esan zuen egunkaria eskuan zeramàn gizon gorbatadun batek.
|
|
|
herri osoak suntsiturik eta lurrak ere birrindurik! Horrelako mundu bat
|
nahi
al duzue?
|
|
|
–Jakin
|
nahi
al duzu zer amets izan nuen lehengoan, izeba?
|
|
|
–Ez!?, neskamearen magalera biltzen zen bitartean, babes bila edo; Rakelek, ordea, galdera errepikatzen zion: . Jakin
|
nahi
al duzu??; eta Adak honela erantzuten zion, magal hura bere beldur guztien tximistorratza balitz bezala: –Bai!?; eta bukaeran ere, halatsu, egun batean Ada aspertu zitzaion arte:
|
|
|
–Inoiz hiltzen badute, akabo ipuin guztiak, Ada!?, jarraian honela galdetzen ziola: . Hori
|
nahi
al duzu??; eta Adak, berriro ere neskamearen magalera bilduta, ihardesten zion: –Ez!?.
|
|
|
–Ikusi
|
nahi
al duzu txartela? –buruko keinuaz baietz esan zion Miryamek?.
|
|
|
–Aste honetan ere ipuin bat erosi dut eta
|
nahi
al duzue irakurtzea?
|
|
|
–Nora hoa? Basoerdi bat hartu
|
nahi
al duk? –Domingok.
|
|
|
–moztu zuen berriro Teofilo Mariak?. Jakin
|
nahi
al duzu nola pasatu genuen komunista alu horiek bahituta eduki gintuztèn egun beltz haietan, ganbara miserable batean, gizon sadiko baten agindupean eta torturapean. Ezagutu behar baitzenituen gure zaintzaileak, Nikolai izeneko piztia batez ere, infernuak irents dezala!
|
|
|
–Komunista onik ez badago, anarkista onik ere ez: hori esan
|
nahi
al duzu. Hala bada, ez baita gehiago hitz egiterik!?; baina Domingok bazekien anaiaren asmoen berri, eta bazekien, ondorioz, Teofilo Mariak ez zuela halako erreakzio bat baizik espero, berak guztiz eragotzi behar zuena:
|
|
|
–Ez, bueno, uste nuen ez zenuela jakin nahi? Baina jakin
|
nahi
al duzu nor ezkonduko den?
|
|
|
–Aste honetan ere ipuin bat erosi dut eta
|
nahi
al duzue irakurtzea?
|
|
|
–Ikusi
|
nahi
al duzu txartela? –buruko keinuaz baietz esan zion Miryamek– Tori.
|
|
|
Ez al duzu ikusi, bada, nola dagoen zure ama? Disgustuka akabatu
|
nahi
al duzu. Badakizu...?
|
|
|
–Ezinezkoa da hori, anaiatxo! –moztu zuen berriro Teofilo Mariak– Jakin
|
nahi
al duzu nola pasatu genuen komunista alu horiek bahituta eduki gintuztèn egun beltz haietan, ganbara miserable batean, gizon sadiko baten agindupean eta torturapean. Ezagutu behar baitzenituen gure zaintzaileak, Nikolai izeneko piztia batez ere, infernuak irents dezala!
|
|
|
" Komunista onik ez badago, anarkista onik ere ez: hori esan
|
nahi
al duzu. Hala bada, ez baita gehiago hitz egiterik!"; baina Domingok bazekien anaiaren asmoen berri, eta bazekien, ondorioz, Teofilo Mariak ez zuela halako erreakzio bat baizik espero, berak guztiz eragotzi behar zuena:
|
|
|
–Baina nola atera zarete tramankulu honekin kalera? Zeuen buruaz beste egin
|
nahi
al zenuten edo...? –esan zuen egunkaria eskuan zeramàn gizon gorbatadun batek.
|
|
|
–Nora hoa? Basoerdi bat hartu
|
nahi
al duk? –Domingok.
|
|
|
Ez dakit zenbat milioi gizon eta emakume hilik, zuek bezalako neska mutilak ere bai tartean... herri osoak suntsiturik eta lurrak ere birrindurik! Horrelako mundu bat
|
nahi
al duzue?
|
|
|
" Ez!", neskamearen magalera biltzen zen bitartean, babes bila edo; Rakelek, ordea, galdera errepikatzen zion: " Jakin
|
nahi
al duzu?"; eta Adak honela erantzuten zion, magal hura bere beldur guztien tximistorratza balitz bezala: " Bai!"; eta bukaeran ere, halatsu, egun batean Ada aspertu zitzaion arte:
|
|
|
" Inoiz hiltzen badute, akabo ipuin guztiak, Ada!", jarraian honela galdetzen ziola: " Hori
|
nahi
al duzu?"; eta Adak, berriro ere neskamearen magalera bilduta, ihardesten zion: " Ez!".
|
|
|
–Jakin
|
nahi
al duzu zer amets izan nuen lehengoan, izeba?
|
|
2010
|
|
|
Eta inoiz ikusiko banitu, erotzen hasia nagoela pentsatuko nuke? erantzun zion aitak;. Ama Birjina sorginekin eta asto herrenekin parekatu
|
nahi
al duzu. Mesedez, Nazario?!?
|
|
|
hamar??;. Hamar??! Defuntu eta apaiz
|
nahi
al nau berorrek???, protestatu nuen;. Lasai, unea eta abagunea iritsiko zaizu-eta, kasu egiten badidazu??.
|
|
|
Gaur ferratuko dira bihar Toulonera doazen fortzatuak. Ikusi
|
nahi
al duzu. Gustatuko zaizu.
|
|
|
Ikusten duk, zintzoa nauk. Ei, esan,
|
nahi
al duk. Zinez!
|
|
|
–Badakit gaur lagunekin geldituta gaudela, Aingeru, baina amarengana joan beharra daukat, afaria ematera bada ere. Etorri
|
nahi
al duzu?
|
|
|
–Erru guztia zurea dela, ama! Horixe jakin
|
nahi
al zenuen. Ba, orain badakizu.
|
|
|
Isilune bat gertatu dela baliatuta, kaferik
|
nahi
al duen eskaini dio Julenek, eta Judithek baietz erantzun. Kikarak mahai gainean eduki arte isilik egon dira biak, bata kafea eta enparauak prestatzen, eta bestea prestaketa lan haiei begira.
|
|
|
2 Etorri
|
nahi
al duk baxoerdi bat hartzera?
|
|
|
–Hi, Felixin, etorri
|
nahi
al duk baxoerdi bat hartzera?
|
|
|
Izan ere, nik Jainkoagan sinesten dut, nik erregearengan sinesten dut, nik ordenan sinesten dut... eta nire ordenan ez dira udako elur jasak sartzen, ez ezerezetik bat batean sortutako iturriak, ez sorginak, ezta asto herrenak hegan ere. Eta inoiz ikusiko banitu, erotzen hasia nagoela pentsatuko nuke" erantzun zion aitak;" Ama Birjina sorginekin eta asto herrenekin parekatu
|
nahi
al duzu. Mesedez, Nazario...!" esan zion amak, nahigabetuta;" Zuk badakizu ezetz!
|
|
|
Baina zer denbora egin dut horrela?" galdetu nion, erantzun zehatzago baten bila;" Bizpahiru urte, hiruzpalau, bospasei... hamar...";" Hamar...?! Defuntu eta apaiz
|
nahi
al nau berorrek...?", protestatu nuen;" Lasai, unea eta abagunea iritsiko zaizu-eta, kasu egiten badidazu...".
|
|
2011
|
|
|
Hori ez duk txukuntasuna, herri honen galbidea zetorrek horrela, txikizioa. Hori
|
nahi
al duzue. Kaka zaharra!
|
|
|
Tailerrak eta fabrikak lapurtzen dituela estatuak! Hori
|
nahi
al duk guretako, seme?, erran zion aitak.
|
|
|
erran zion aitak. . Gure aitonak ezerezetik eraiki zian tailer hau, eta hik orain hankaz gora jarri
|
nahi
al duk guztia, traidore batek bezala?, erran zion Nandok.
|
|
|
–Gerra
|
nahi
al duzue?. Bada, gerra izanen duzue!
|
|
|
–Jakin
|
nahi
al duzue Daniel profetaren historia?? –
|
|
|
–protestatu zuen Florianek?. Apotzat edo amuarraintzat hartu
|
nahi
al nauk hik orain?. Gizonak bere duintasuna dik, ordea?
|
|
|
–Igo
|
nahi
al duzu neure peugeotera?
|