|
2005
|
|
|
Gaur egun ere bizirik dirau euskara teknikoaren egokitasunaren inguruko eztabaidak, eta kritika latzak jasaten dituzte askotan euskara beren jardueran erabiltzen duten zientzialariek edota terminologiaz ari direnek. Sarasolak (1997a, b) zientzialariek erabiltzen duten euskara narrasa eta chicana
|
moduko
bat dirudiena dela idatzi du. Areago, honelako testuak euskararen normalizazioaren alde edo aurka egiten ote duten zalantza egiteraino heldu da (Sarasola, 1997b):
|
|
|
Formula edo ekuazio luzeago eta korapilatsuak ditugunean, irakurtzen duguna ikur segidaren transliterazio
|
moduko
bat baino ez da, hizkuntza naturaleko sintaxitik urrun egon ohi dena: irakurketa antzekoa da hizkuntza gutietan eta hizkuntzaz hizkuntza aldatzen den gauza bakarra da ikur bakoitza
|
|
2019
|
|
|
Ehun urte betetzear dagoen Euskaltzaindiaren historia hiru arotan banatzen duen konbentzioa onartuta ere(,, 1968 gaur arte), ikerketa honetan, zalantzarik gabe, garai ezezagunena deskribatu dut orain arte ez bezalako ponderazioarekin. Izan ere, Akademia ezinbestez frankistaren gaia sakon azaltzea tabu
|
moduko
bat izan da gaur egungo ikerketa akademikoan.
|
|
2021
|
|
|
Société de géographes, de voyageurs et de littérateurs francais et étrangers delakoak argitaratzen zuen, eta Jacques Thomas Verneur izan zuen editore. Argitalpenaren eta argitaratzen zuen elkartearen izenek aditzera ematen duten bezala, bidaia aldizkari bat zen, XIX. mende hasierako National Geographic
|
moduko
bat. Bourcheren lana argitaratu zen zenbakian, 51 kaierean, honako hauek dira, besteak beste, aurkibidean topa daitezkeenak:
|
|
|
Azkenik, ziklo historiko bakoitzaren itxiera gisa, aparteko azpipuntu batean garaian garaiko bertsolaritzaren inguruko proiektu
|
moduko
bat zirriborratzeko ahalegina egingo da. Ziklo historikoaren kontakizunean eta azterketan jasotakoak erabiliko dira horretarako oinarri gisa.
|
|
|
Bigarren tokian Xabier Amuriza agertzea ere ez da harritzekoa, ikusi den gisan ziklo honetan gertatutakoarekiko nolabaiteko aitatasun
|
moduko
bat zor
|
|
|
" Sustapenean ibili ginenean zerbait dinamikoagoa egin eta telebistaren parametroetan gehiago sartzea izan zen apustua. Bertsoaren tempoa ezin zen galdu, ordea, eta anfibio
|
moduko
bat izan zen azkenean" (M. Lujanbio, elkarrizketa pertsonala, 2017/VII/17). Bestalde, Garziaren hitzetan ikus daiteke programaren sorreratik landu zela irudiak eman zitzakeen aukera ezberdinen kezka:
|
|
|
Urte batean kamera ezkutu
|
moduko
bat ere egin genuen. Mintzolan bertan egin genuen, erredakzio gelan, eta taldekoak ateratzen ginen[...].
|
|
|
" Bederatzikoa" izena duena da horien artean biderik luzeena egin duena: "[...] astero bertsolari bati eskatzen diot puntua jartzeko eta bertsolarien artean kate
|
moduko
bat osatuz bederatziko bat osatzen dute".
|
|
|
Gidoiak egiteko orduan, hitzekin jolastea asko gustatzen zait, gehiegi agian. Badaukat halako jario
|
moduko
bat eta oso erraz ateratzen zaizkit gauzak. Ez da nire buruari loreak botatzeagatik, baina uste dut Hitza Jolasekin gauza ezberdin bat egin dudala gidoietan[...].
|
|
|
" Lehen probaren bat Euskaldunon Egunkarian egin nuen. Akordatzen naiz 1993ko Euskal Herriko txapelketaren inguruan finalista guztiak elkarrizketatu nituela eta soslai
|
moduko
bat ere egin nuela bakoitzarekin. Gero, zutaberen bat ere idatzi nuen egunkari berean" (J.M. Irazu, elkarrizketa pertsonala, 2017/IX/28).
|
|
|
Gogoetak, bada, telebistarekin eteteko erabakia baino askoz gehiagorako eman zuen: birfundazio
|
moduko
baten oinarriak jarri ziren. Horrela, 1996an Bertsolari Elkartea izatetik Bertsozale Elkartea izatera pasatu zen, mugimenduaren muina zen zaletuen eta sortzaileen arteko elkarlana agerian utzi zuen izen aldaketarekin, eta Oteizak diseinatutako logoa estreinatu zuten, Elkartearen autoirudian funtsezkoak bihurtuko ziren bi balio, mugimendua eta oreka, adierazten zituen logoa (Estibar eta Iturriotz, 2008:
|
|
|
Gerraosteko isilune luze baten ondoren, Xenpelar bertsolaria bizitza ta bertsoak liburua argitaratu zuen 1958an. Bigarrena, bertso jartzaile oparoa, hitz neurtuzko kazetari
|
moduko
bat izatera iritsi zen. Jaurtakolek Xenpelarri eta txapelketari buruz idatzi zuen Yakintzan, El Dían eta Argian, eta Patxi Errotarik berriz bertsolarien heriotzen berri eman zuen, edo Txirrita eta biek argitaratutako bertsoek eragindako polemikan murgildu zen Argian.
|
|
|
1983an estreinatu zen Ikuska 18 dokumentala bertsolaritzaren barruko eta barrurako begirada erakutsi zuen prozesu honen ginga
|
moduko
bat izan zen. Era berean, Ikuska saila urte haietan Euskal Herrian landu zen ikus entzunezko proiektu garrantzitsuena izan zen (Martinez, 2011:
|
|
|
Zergatik dago Euskal Herrian autoeraketaren dentsitate aipagarria, eta bereziki gune neuralgikoetan (industria, hezkuntza)[...]? [...] Autoeraketak talde zentzu edo komunitate sen bat behar du eta aldi berean autonomia jarrera bat, botere bertikalarekiko deslotura
|
moduko
bat[...]. badira ikuspegiak diotenak euskal komunitatearen erro zaharrenean, neolitoko sustraietan, mitologian eta material kulturalean ageri direla elementu komunitarioak, eta gaur egungo gure gizarte psikologian ere horiek nolabait presente daudela[...] Edota hor daude baserri kulturako ondasunekiko harremanari buruzko azterketak[...]. Aipa litezke eragin berriagoak edo gertukoagoak ere[...].
|
|
|
Jaian zehar, abeslariek borroka
|
moduko
bat egiten dute. Bertsolari deritze.
|
|
|
Hemen arazo batekin egiten dut topo. Inguru honetan nagusitu da onkeriaren aldaera bat, gure ekoizpenen balorazioa egiterakoan inflazio
|
moduko
bat sortzen duena, makala denari makala deitzeko ezintasun bat, eta ona omen denarentzako superlatiboetarako joera orokortua. Adar bat gure kulturgintzan gertatzen da, oro har kaxkarrak diren gauza asko, euskaraz izanik onak direla sinesteko joerak sortu duen kate luzea.
|
|
|
Eta ñabardurak egiten: " [Lujanbioren hitzak] Espezializazio
|
moduko
bat dago, oraindik ere puntuala dena. [...] masa nagusia bi ertzen erdian dago, eta batzuetan alde batera edo bestera jo arren, interkomunikatuta daude" (Rubio, 2019:
|
|
|
Irratian ideiarekin bueltaka zebiltzan Joxe Agirre Alkiza apezaren eskutitza iritsi zitzaienean: bertsolari gazteekin astero jokatuko zen liga
|
moduko
bat egin nahi zuen irratiz, asteroko irabazlea entzuleek eskutitz bidez igorritako bozkekin erabakiaz. Onena pentsuen babesletza zekarren horrek, Biona pentsuena ere lotuta zuten eurek eta Fagorrekin parte hartuko zuten entzuleentzako saria lotuta sei bertsolarirekin astero buruz burukoa antolatzeari ekin zioten.
|
|
|
Gaur egun jasotzen dugun informazio zaparradaren erdian, komunikazio zirkuitu txiki alternatibo moduan azal zitekek bertso zirkuitua. Gizartean dabilen informazioa hartzen diagu bertsolariok, bai tokian tokiko informazio gertu gertuko hori, Euskal Herri mailako nahiz nazioarteko informazio sozial, politiko, edo tribiala, eta horrekin egiten diagu liseriketa pertsonal
|
moduko
bat, jolas bat, eta hortik ateratzen zaiguna botatzen diagu jende aurrera[...] [Sarasuaren hitzak]. (Garzia, 1998:
|
|
|
Ezagunegiak. Normala, neu naiz liburuaren euskaratzailea" (153 or.), eta ipuinari biribiltasun
|
moduko
bat emanez, emazteak bertan kontatzen duena protagonistak berak kontatutakoaren parekoa da, baina rolak aldatuta, nolabait. Gizon emakume bion figurak desplazatu egiten dira; batak bestearen lekua hartzen du, itzultzailea idazle bihurtzen da eta alderantziz; estatus aldaketa gertatzen da.
|
|
|
" Neure testuak nik neuk itzultzea ez dut batere gogoko: arbuiapen
|
moduko
bat sentitzen dut neure baitan horrekiko... Gaztelaniaz oso ondo dakit, noski, baina... ez, ez dut neure burua hor ispilatuta ezagutzen" (Arrieta, 2013). soia bizi izan zuen gazte belaunaldiaren berri (1970eko hamarkadakoak dira gutunok).
|
|
|
Gramatika unibertsal
|
moduko
bat da habitusa. Norbanakoen pertzepzioarekin, pentsamenduarekin, diskurtsoarekin, ekintzekin eta praktikekin 14 zerikusia duena; eta, hain zuzen ere, horiek denek (praktikek, ekintzek, diskurtsoek...) zedarritzen dute, besteak beste, eremuaren egitura.
|
|
|
Azkenik, lanbidearekiko atxikimenduaren auzia dugu: batez ere lanarekiko obsesioa eta lanbidearen alderdi ekonomikoek sortutako antsietateak irudikatzen dira, esaterako, Canorenean, Uriberenean eta Saizarbitoriarenean; itzultzaile lanbidearen harrerari dagokionez, gaitzespen orokor
|
moduko
bat suma daiteke administrazioko itzulpengintzarekiko, literatur itzulpengintzarekiko atxekimenduaren aldean.
|