|
2001
|
|
|
Errusiar Formalistez geroztik, testu narratibo orok bi alderdi dituela onartzen da: testuak berak kontatzen digun istorio edo edukia, FABULA, eta istorio hori kontatua dagoen
|
modu
berezia, INTRIGA, Todorov ek 1965eko itzulpenean" Sjuzet" hitzaz izendatzen duena. Geroago, testua narraziozkoa izan dadin narratzaile batek kontatua egon behar duela kontuan hartuz, Frantziako kritikari estrukturalistek banaketa horretan ahanzten zuten hirugarren alderdia gehitu dute, TESTUAren alderdia, hain justu.
|
|
2003
|
|
|
Hau ezta gertatzen Gaztelako erderarekin eta, azkeneko denboretan izan ezik, etziran agertzen gaztelerazko literaturan eleberritxo hontan agertzen diran bezela, hitzegileen hitz
|
modu
bereziak. Gaur, Camilo José Celak eta beste idazle erdeldun batzuk, batez ere Hego Amerikakoek, eleberrietako hizlarien esakerak hitzez hitz idazten dituzte, baina hau ezta azkeneko urteetako moda bat baizik, inglesezko literaturaren imitazio pobre bat baino.
|
|
|
Inglesezko literaturaa munduko literaturarik aberatsena eta ederrena da, eta hizlarien hizkera
|
modu
bereziak ematen dion bizitasuna ta egiaren kutsua izugarria da. Euskaraz ere berdinberdin egin diteke, nik eleberri hontan egin dudan bezela.
|
|
|
Baina Don Karmelo gaur egun ezaguna gotzain lez bada be gehienbat, eta horretatik etorri daukan entzutea, artean hainbat arlotan lan egina da, eta
|
modu
berezian, bihotz barruan josirik eroan eta hain maite izan dauen euskerearen alde.
|
|
|
Zirkulazio argiaren inguruan kristal apurtuak ageri ziren behearen gainean banatuta, beira birziklatzeko edukinontzia iraulirik eta paperarenari kea zeriola: " ekologista" batzuen birziklapena ulertzeko
|
modu
berezia. im Herzen die Galerna
|
|
2005
|
|
|
Zinez maisu izan zen hizkuntzaren baliabideak erabiltzen: aditz, joskera, hiztegian, eta
|
modu
berezi batez esapideetan. Estiloaren aldetik erretorikoa da:
|
|
2008
|
|
|
Baserri batzuetan ederto zerbitzen eben baina auzoko etxe bateko emakume zeken batek edaritan gitxi gastatzeko modu egokia asmau ei eban: Kafeontzia hartu, adibidez, eta
|
modu
berezi honetan eskintzen eban:
|
|
|
Tratua egiteko
|
modu
berezia eukan Urainek; lehenengo txarria ez eban kobretan. Erderaz" cobro a cerdo vencido" izendetan ei zan traturako modu hori, haren bilobak esan deustanez.
|
|
2009
|
|
|
Berez ez dago argi kontzeptu horren azpian zer adierazten den: kultura hedatzeko transmisio modu bat, etnia baten adierazgarri diren ezaugarri zahar aspaldikoen irautea, tradizioak gorde dituenak zelakoak diren, bizitza ikusteko eta interpretatzeko
|
modu
berezi bat... edo denetarik apur bat.
|
|
|
Bizitzako ohikundeekin lotutako ospakizunetan, lehenengo eta behin, normala denez, etxekoek hartzen zuten parte, izan ere, gertakari horiek batez ere etxekoei eragiten diete eta. Baina auzokoak ere
|
modu
berezian integratzen dira ospakizun horietan. Parte hartze horretarako badaude arau batzuk, eta, kasu batzuetan, arauok usadio eta usadiozko eskubide bihurtu dira.
|
|
|
Etxeko hilobia
|
modu
berezian atontzen zen hileta mezarako eta dolu aldiko ofizio liturgikoetarako. Denbora horretan, hildakoaren etxekoek argiak, ogiak eta limosnak uzten zituzten, defuntuaren arimaren alde.
|
|
|
Umeari txikerretan, berbetan ikasten laguntzeko,
|
modu
berezian berba egiten zitzaion. Lekuko batzuen ustez, hala ere, umeari diferente berba egitea ez ei da ona.
|
|
2011
|
|
|
Amodiozko hogei poema eta kanta bat (Pablo Neruda) liburuaz; itz. Jose Luis Padron: maisutasunez dakar aspaldiko bertsoak sentitzeko
|
modu
berezia (Mirari Garzia de Kortazar, Gara,)
|
|
|
Etxean egiten diran ospakizunetan egoteko edo parte hartzeko bideak ohituraz finkatuta dagoz. Bizitzako ohikuneakaz zerikusia daben ospakizunetan auzokoak be
|
modu
berezian integrau izan dira; eta arauok usadiozko eskubide bihurtu izan dira.
|
|
2013
|
|
|
Tolosako inauteriak dira Euskal Herrian ezagunenak eta entzutetsuenak. Herri osoak
|
modu
berezian bizi du jai hau eta denak ateratzen dira kalera nola edo hala jantzita.
|
|
|
Zuberoan
|
modu
berezian ospatzen, edo hobeto esanda, antzezten dituzte inauteriak, maskaraden bitartez. Gure artean bereziena da eta guztiz harrigarri da orain arte iraun izana.
|
|
2019
|
|
|
Azkenik, berriki aipatu dugun etapa postmodernoa aurki genezake. Abanguardietan ere, Roasek (2009) gogorarazten duen bezala, umorea
|
modu
berezian ulertu zuten:
|
|
|
Hartan gailentzen diren estrategia narratiboak eta gaiak askotarikoak dira, baina ildo nagusiak zedarritzerakoan zalantzarik ez da memoria, euskaldunon historia garaikidea eta iraganari buruzko gogoetak gailendu direla. Hamaika pauso (1995) eleberritik aurrerako liburuez eginiko lanak kontuan hartzen baditugu, euskal komunitatearen iraganeko eta orainaldiko gatazkak
|
modu
berezian aztertu direla nabarmenduko dugu berehala, haietaz idatzi diren lan kritiko ugariek azpimarratu duten gisan. Ildo horretan eginiko ekarpenen biltze, alderatze eta ebaluatze lan gisa, azpimarragarri zaigu Izaro Arroitak 2015ean buruturiko tesi lana Ramon Saizarbitoriaren nobelagintza memoria ikasketen ikuspegitik.
|
|
|
Istorioari berari garrantzia kentzen dio eta kontatzeko moduari ematen dio lehentasuna; izan ere, gertaerak lerro batean labur badaitezke ere, nobelaren diskurtsoa pertsoanaien arteko gatazka maritala Senarrak nola oroitzen eta azaltzen duen erakusteari eskaini zaio,
|
modu
berezian. Izatekotan, eleberriaren intriga gai nagusia protagonistak Mikele de Abandori eta bere aitari buruzko susmoak argitzeko eginiko peskisak dira, izan ere, hastapenetik adierazi baitigu istorio nagusiaren amaiera krimenean bukatu dela.
|
|
2021
|
|
|
Harremana positiboa ez bada, eta horrek identifikazio, atxikimendu eta zaletasun eza badakar, literatura eta bere irakaskuntza gazteen ongizatean eta garapen emozionalean modu negatiboan eragingo duten elementuak izango dira. Elkarrizketatuek diotenez (BIR1, HIR1, GIR1, LIR1, MIR1, AIR1, IIR2, EIAE2), literaturak emozio eta sentimendu negatiboak eragiten dizkie ikasleei, eta
|
modu
berezian euskal literaturak, eta" gaitzespena"," asperdura" eta" gorrotoa" eragiten diela zehazten dute. Bide horretan, galdetutako ikasleen artean, iritziak eta deskribatzen diren sentipenak ez datoz guztiz bat irakasle edo irakaskuntzarekin lotura duten horiekin, eta denetarik aipatzen dute.
|
|
|
Hizkuntza lantzerakoan, aditzak edo ez dakit ze eratako esaldiak lantzeko, adibidez. Eta literatura lantzeko irakasleak izan behar du hor zer edo zer, gauza berezia dela jakitea eta
|
modu
berezian landu". (EIAE1)
|
|
|
funtzio komunikatiboa betetzen du, hitzezko estetikak komunikazio desautomatizatua sortzen du, barnean dialektifikatua; funtzio esanguratsua betetzen du, obra literarioak sortutako esanahiak eztanda egiten du testuan, zentzu eremu ugari sortuz. Gainera, literaturak aukera ematen du" Ni-a eta bestea
|
modu
berezian eta errepikaezinean konbinatzen diren gizonen irudi erabat espezifikoak". (Vargas, 2009: 37)
|
|
|
Aurreko atalean garatutako ideien haritik, dialogoaren bitartez, eta,
|
modu
berezian, xede didaktikoa duen elkarrizketaren bitartez gertatzen diren pertsonen arteko interakzioak ezagutzaren eta pentsamenduaren eraikuntzan funtsezkoak direla esan dugu aurreko atalean, baita heziketa literarioak horren beharra duela ere, halako estrategiak behar dituen heinean: galdera irekiak proposatzea, aurretik egin diren ekarpenak aintzat hartzea, aurkako ikuspegien eztabaida arrazoitzea, ekarpenen arteko lotura eta koordinazioa ziurtatzea, elkarrizketarekiko konpromiso metakognitibora eramatea ikasleak eta horien parte hartzea areagotzea (Howe eta besteak, 2019).
|
|
|
Horrelako metrika zehatzen bidez, formak sortzea bilatzen da, naturaren behaketarekin lotuta dagoena eta une jakin bat harrapatzea bilatzen duena. Adituek diote poesia ulertzeko
|
modu
berezi bat dela. Tira, hori esanda, lehenengoa irakurriko dizuet.
|
|
|
Edota, DGIR1 ek dioen legez, kirola den lobby arekin ere. Hau da, momentu honetan gaur egungo euskal gazteen artean kulturan zuen zentralitatea nolabait galtzeaz aparte, literaturak eta euskal literaturak
|
modu
berezi batean babes sozial izugarria duten ekoizpenekin lehiatu behar du. Dagoeneko, ez da kultur edo euskal kultur ekoizpenen arteko norgehiagoka eta indar korrelazioa literatura vs bertsolaritza, antzerkigintza, musikagintza, etab. baizik eta kulturazkoak ez diren eta gehienetan euskaratik urrun dauden ekoizpenekin bizi behar duela.
|