|
2008
|
|
|
nalak, ahal duen neurrian, hizkuntzalaritza orokorretik edan eta gero hori guztia kon putazionalki tratagarri izango den
|
modu
batean jartzen du. Ahal duen neurrian diogu, izan ere, hizkuntzalaritza konputazionalak corpus> errealen> gainean> (hau da, gure eguneroko jardunean topatzen ditugun euskarazko testuen gainean) egiten du lan, eta corpus erreal hauek ezagutu eta analizatu ahal izateko beharrezkoa den sistematiza zioaren bila jotzen duenean, behin baino gehiagotan topatzen du agor hizkuntzalari tza orokorraren iturria, askotan baliabide automatikoen eskaerei erantzuteko nahikoa suertatzen ez delarik.
|
|
|
(16)// ba txepetxa da txantxangorriaren/ aurkakoa erabat beste
|
modu
batera jokatzen du/ txepetxa egoten da beti jende artean/ egoten da jende artean
|
|
|
Belexennis> (gen.), Leherenn> eta Borienno> jainko izenak). Hitz zatiketa beste
|
modu
batera egitea ere zilegi da: * Itsacu > ren, esaterako, Nafarroan bertan agertu den Errensae> teonimoarekin bigarren osagaia parekatuz, edo euskarazko itsats> dela lehendabiziko osagaiaren iturburua.
|
|
|
7 Jakina, beste komunikazio egoera batzuetan beste xede batzuk izan ditzake hiztunak, eta beste
|
modu
batera lortuko du bere berbaldiaren eraginkortasuna.
|
|
|
b) Axular-ek ezagutzen eta baliatzen duen zuzenbidea, zuzenbide erkidea da, hain zuzen ere, unibertsitateetan erakusten zena. Hortaz, ez du nafar zuzenbidearen aipamen zehatzik egiten, nahiz eta
|
modu
batera zein bestera inguruan zuen egitura juridikoa, Nafarroako Erresumarena, hurbil eta jakinekoa izan, ziur asko.
|
|
|
Kortazarrek nahi duen bezala? Europako haustura, tradizioaren edo, beste
|
modu
batera esanez, poesia modernoaren euskal bertsioa, Lauaxeta eta Lizardi direlako baieztapena.? (189.or.
|
|
|
Zuzentasunari buruzko iritziak gorabehera, ezin uka zenbatasuna adie razteko beste
|
modu
bat dela. Hain zuzen, goiko (7) hurrenkeraren ordez, beste honako hauek ere zilegi dira, zenbaitetan behintzat:
|
|
|
Brucart ek (2003: 31)), hala ere, beste
|
modu
batez ikusten ditu kontuak. [más días] bezalako batez ari dela, honela dio:
|
|
|
Eta, Scardenallik bezalaxe, bere anbizio pertsonalak hala agindu dionean Ezenarrok ere Ikaroei bizkar eman eta hiria konkistatzera jo du, 70eko hamarkadako utopia ezkertiar iraultzaile abertzalearen arropa estuegi bilakatuak zailtasun edo eskrupulo gehiegirik gabe erantziz. Iparraldean (Euskal Herriko iparraldean, hau da Frantzian) ETAp.m.kide gisa eginiko egonaldia Gasteiz itxi eta gabeziaz jositakotik ihes egiteko
|
modu
bat izan bide zen Ezenarrorentzat, ez dezagun ahantzi ETAk izan zuela hamarkada urrun haietan Europa osoan halako glamour berezi bat, halako unibertsaltasun kutsu bat, Frankok zutik zirauen bitartean, harik eta iraultza abertzalea kontserbatismo nazional bat gehiago bihurtu zen arte.
|
|
|
adierazten duen destruction> eta, gertaeraren ondorioa? adierako destruction> bereizteko
|
modu
bat. Grimshaw k (1990) dioenez, gertaera egitura duten izenek, argu mentu egitura heredatu egiten dute, eta, ondorioz, argumentu horiek ase egin behar dira;, ondorioa?
|
|
|
Hiru adibideak dagokien testuinguruan ikusi orduko ohartzen gara bakoitza
|
modu
batekoa dela, eta ez dagoela guztiak eredu bakarrera ekartze rik. Lehen adibidean, oso esanahi berezia du aurpegi hauste> izenak, osagaien esanahitik abiatuaz asma ezin daitekeena.
|
|
|
Errege: Hiru lekuko jaso ditugu, hirurak herri berekoak, eta bakoitza
|
modu
batera. Bata izena hipokoristiko atzizkiarekin:
|
|
|
Honenbestez, lehen zati batean gai jakin batzuk jorratzeko tramankulu du kodea, aldiz, bigarrenean, kodea bera bihurtzen du gai. Bereizkuntza honek beste atalkatze
|
modu
baterako nora bidea erakusten du; izan ere, Roman Jakobsonek komunikazio ekintzan bereizten dituen osagaiek erabakitzen dituzten funtzioak abiapuntu2, honako funtzio banaketa egin daiteke: aurreko hiru gaietan ez bezala, laugarrenean, funtzio metalinguistikoa da nagusi, kodearen norabidean idatzitako koplak baitira.
|
|
|
Liburu hori euskaraz irakurri nuenean, nerau ere ofiziokoa izaki, pixka bat arazoaz pentsatzen aritu nintzen, eta ez zen zaila irtenbidea topatzea: aski zen galdera beste
|
modu
batera egitea: « Nor da hiltzen zaituena?
|
|
|
Ez da gauza bera, lehenengo adibidean(, iluntzen hasi du, eta etxe aldera hasi dugu? modukoan) adiera lexikalaren galera
|
modu
bat duelako alde> horrek, bere posposizio izaera (eta, horrenbestez, monema funtzionalen4 gisako, gramatikalta
|
|
|
Corpus vs. status dialektika izendatzeko beste
|
modu
bat, zientzialari artista puru vs. ingeniari sozial dialektika izan daiteke. Izan ere biltzaile lana zein sortzaile lana maila indibidual (edo elitistan) gauza zezakeen Azkuek (bere bilketak, zein sorkuntzazko eleberriak edo musika konposizioak bere buruarentzat edo aditu talde txiki batentzat landuz soilik, sozializatzeko interesik gabe).
|
|
|
Azkueren sobrenaturalarekiko joera honek guztiak, anekdota edo bitxikeria gisa izan dezakeen interesetik haratago, badu, bestelako interpretazio jakingarriago bat, Azkueren pentsamenduaren baitan esanguratsua gertatzen dena. Izan ere Azkue moduko positibista batentzat, edozein arlotan gauzak datu bidez konprobatzera ohitua, gertaera sobrenaturalak enpirikoki baieztatu ahal izatea, bere sinesmen kristauak bermatzeko eta indartzeko
|
modu
bat izango zen. Hola uler daitezke aipaturiko bere hitzak non froga horiek «ikusi», hots, positiboki baieztatu ahal izan dituela esanez eta eszeptikoenak ere baiezta dezakeela adieraziz («esto lo he visto yo con grandísimo consuelo de mi alma» edo «los designios de la Providencia se muestran palpables aun a ojos de no largo alcance visual»).
|
|
|
Hola jakintsu errespetagarriaren ospea irabazi zuen. Baina jende asko ohartu ez arren ekin kultural hori ez zen errealitate politikotik ihes egiteko bide bat, baizik gizartean eragiteko beste
|
modu
bat. Zeren Azkuek euskal nazio bat eraiki gura zuen, modu diskretu baina ukaezinean.
|
|
|
Erantzun hauen artean hautatu behar zuten: a) beti batuan, b) batzuetan batuan eta beste batzuetan herrikoan (zer motatakoa den lana), c) beti herrikoan, d) ez dago zehaztua eta bakoitzak nahi edo ahal duen bezala egiten du, e) beste
|
modu
batean (esan zein).
|
|
2009
|
|
|
Hemen ere oposizioa, bistan da, indartsuegia zen, antza denez. Edo beste
|
modu
batez esanda, giroa ez zegoen aski heldua. Urte asko geroago, 1959an, heldu zion gaiari Euskaltzaindiak, eta orduan ere minak azaldu ziren.
|
|
|
Erakunde hauek badute euren dinamika, bere berezkoa, eta dinamika horrek batzuetan geldotasuna ekartzen du. Tradiziotik datozen inertziak handiak dira, baina XIX. mendean eta XX. mende hasieran akademiak
|
modu
batean ulertzen ziren, eta beste ulerkera bat eman behar diogu Euskaltzaindiari, XXI. mende hasieran hizkuntza bera eta hizkuntzaren beraren egoera soziolinguistikoa, soziologikoa eta politikoa ez baitira akademia klasiko batenak bezalakoak. Gizarteak eskabide batzuk baditu, eta akademiak, beste eragileekin batera, horiei erantzun egin behar die.
|
|
|
literaturan, filologian, gramatikan, informatikan eta beste lanbide askotan? Neurri batean lortzen dugu batzordeetan eta sartzea, baina ez dugu sortu sare bat,
|
modu
bat, jende
|
|
|
–Neurri batean lortzen dugu batzordeetan eta sartzea, baina ez dugu sortu sare bat,
|
modu
bat, jende hori ekartzeko?
|
|
|
Zerbait egin dugu, baina hori indartu egin behar da. Gure artean harremanak baditugu, eta onak, baina harreman horiek gauzatu egin behar dira beste
|
modu
batez. Beste ardatza Europa mailakoa da:
|
|
2010
|
|
|
Baina, zer diren gauzak!, erretorikaren argitan egin behar zen lana beste lan bat bilakatu zen. Dena, edo ia dena, beste
|
modu
batean gertatu zen. Zergatik, ordea?
|
|
|
Trentoren garrantzia ukatu gabe, aztergai dugun sasoirako aintzat hartzekoa da Europan barrena hedatzen ari zen izpiritu ilustratua ere, gertaera historiko bietan biztu baitzen erlijio katolikoari aurre egiteko kontradiskurtso bat eratzeko bidea; eta arrisku horri itzuri egiteko edo erantzuteko, gorpuztu eta blindatu zen kristautasunaren aldeko diskurtso
|
modu
bat. Gurean oso emankorra izan zen bide hura:
|
|
|
Gainera, Eracusaldiac> Apaiz Euscaldunai eskainia dago: gure ustez, eskaintza horrek moldatzen du sermoiak taiutzeko
|
modu
bat, corpus> homogeneoa, gure lanean zedarritzen eta deskribatzen saiatuko garena.
|
|
|
letra tamaina handiagoa eta maiuskulak, letra etzanak? Ebidentzia grafiko horiek antolaketa agerian jartzeko dira, titulazio mekanismoak, eta aldi berean, topikalizazio mekanismoak, alegia, makro proposizioa iragartzeko
|
modu
bat.
|
|
|
Talaia honetatik begira, konfesioa eta komunioa, gai errekurrenteak eta kuantitatiboki garrantzitsuak, bekatuak garbitzeko eta Jesukristoren ondoan egoteko bitartekari dira, hots, liberazio eta erredentzio
|
modu
bat.
|
|
|
Kontu hauek beste
|
modu
batean ere deskriba litezke. Aztergai ditugun entitateak, pertsona izenordainak eta berbaldi ekarriaren bi modalitate klasikoak?
|
|
|
[IV 17] Asco aldetara sayatu naiz, eta azquenean autu det
|
modu
bat... Nic (edo nere ordez bestec) esaten du liburutic...:
|
|
|
Egon daiteke faktore determinatzailerik? Ez dugu uste, baina galdera beste
|
modu
batera eginez gero, hobeto erantzun dakioke: badago faktore orientatzailerik izenordainen aldaketa eta aditzen uztarketa zedarritzeko?
|
|
|
[IV 56] Asco aldetara sayatu naiz, eta azquenean autu det
|
modu
bat jayerdi gucietaraco, eta da; Meza nagusian, eta al balitz goicecoan ere bai, eguitea goiceco, (edo arratseco) jayera.>) esaten du liburutic, edo paperetic, eta nic diodana bera eranzuten due Mezatan daudenac. (C 15)
|
|
|
ZUren esparruko modalizazioak deontikoak dira (behar izana, derrigorra), ez bulomaikoak (nahi izatea, saiatzea, asmo izatea). Beste
|
modu
batean ere parafrasea liteke banaketa: batentzat (NIrentzat) estatutua; bestearentzat (ZUrentzat) erregelamendua eta araudia.
|
|
|
Horrela gauzak, sermoi jaduera pertsona izenordainen erabilpen
|
modu
batekin lotuta dago.
|
|
|
NOLA galderak soilik
|
modu
bat onartzen du (ZuBe) eta ZER galderak bi moduak. Beraz, esan genezake:
|
|
|
Formula batzuetan zu pertsona izenordea azaltzen da aditzean. Alabaina zu horrek ez du balio deiktorik, esataria ez zaio ari aurrean dagoenari, edozeini baizik, jeneralizazioa egiteko
|
modu
bat da (Amossy 2002: 45).
|
|
|
Liluramendu bihurtzen da. Horra beste pertsuasio
|
modu
bat. Geroago itzuliko gara kontu honetara.
|
|
|
Adibide horietan guztietan, bestalde, ez dira bakarrik besteen hitzak ekartzen, ekartzen dira, baita, beste iritzi edo abiaburu batzuk ere. Beste
|
modu
batera esanda: bi enuntziatzaileen arteko aldentzea markatzen du esatariak, distantzia.
|
|
|
a) Ez dago beste
|
modu
batera pentsatzerik edota esaterik:
|
|
|
Iruzkina da idazlearen estilo pertsonalaren agerlekua, aipuak ekartzean ezin baitu ezarrita dauden moduetatik kanpo ibili. Iruzkinak, beraz, ez du informazio berririk ekartzen, baina esan esaten du, beste
|
modu
batean esan ere jadaesana. Iruzkinak, izan ere, Lectio eta Meditatio biltzen ditu:
|
|
|
Esan beharrekoa esanda dago. Baina beste
|
modu
batera ere esan daiteke. Agortezina da iturria.
|
|
|
Agirre ethos> erretoriko propiodun izaki bainoago, sermoiaren erretorikaren (egiletza kolektiboaren emaitza gisa) erreproduktorea da. Ezen sermoi generoak inposatzen baitio erretorika
|
modu
bat.
|
|
|
Berrikuntza zera litzateke, modulu bakoitzari emandako rolean. Orain artean linguistikaren eremuan egin izan diren azterketak baliatu ditugu, baina beste
|
modu
batera antolatuta aurkeztu dira. Aukera izan dugu analisiak beste modu batera hierarkizatzeko, baina beti ere efektu konbergente bat bilatuz, zeren modulu bidezko antolaketak banaketa adina lotura baitakar; datu asko eta karakterizazio sendoa egiteko bidea ematen baitu.
|
|
|
Orain artean linguistikaren eremuan egin izan diren azterketak baliatu ditugu, baina beste modu batera antolatuta aurkeztu dira. Aukera izan dugu analisiak beste
|
modu
batera hierarkizatzeko, baina beti ere efektu konbergente bat bilatuz, zeren modulu bidezko antolaketak banaketa adina lotura baitakar; datu asko eta karakterizazio sendoa egiteko bidea ematen baitu.
|
|
|
Orobat uste dugu beste
|
modu
batean uler daitezkeela diskurtsoaren eta literaturaren gaineko analisia eta ikerketa, bi arloen artean dagoen hartu emanari dagokionez. Uste dugu Maingueneau autorearekin batera, literaturak linguistikara jotzea ez dela soilik baliabide oinarrizko bat, askoz gehiago ere badela, benetako ikerketa tresna:
|
|
|
edo gaztelaniaz aparteko beste ama hizkuntzen aipamena eginik zuen 1970eko Ley General de Educación ek. Oso era murritzean izanik ere, lehen onespenedo aitormen
|
modu
bat zekarren horrek estatuaren filosofia sozioedukatibora. Filosofia horren ildotik 1433/ 1975 dekretua eman zuen Gobernuak aditzera74, handik lau urtera.
|
|
|
Zonalde (batez ere udalerri) euskaldunenak zertxobait apaltzen ari dira euskaltasun mailari dagokionez, eta erdaldunenak igoten. Tarte bitarteko berdintze
|
modu
bat ari da hortik sortzen.
|
|
|
Erabilera kontuak ere neurtu eta aintzakotzat hartu behar dira, hortaz, bide onetik goazen edo ez esan ahal izateko. Demolinguistikazko inkesten jakite azalpenak oso onuragarriak dira, egungo egoeraren neurri
|
modu
bat eskuratzen laguntzen digutelako. Lagungarri izanik ere ez dira, ordea, aski.
|
|
|
dibertsifikatzen ari da errepertorio hori, soildu ordez, azken mende laurdenean. Euskalkiez eta euskara batuaz gainera ez euskara batutik eta ez behialako euskalkitik edaten duen bestelako euskara
|
modu
bat ari da guztion ezpain belarrietara hedatzen, eskola munduan eta hortik kanpora. Batez ere hizkera molde informalean, eguneroko mintzajardunaren bizkarrezur barrenkoi intimoena osatzen duen horretan, ari da beste euskara modu hau zabaltzen.
|
|
|
Idoiari hau eta hori komentatzea eta, beraz, hango eta hemengo profesionalen artean nolabaiteko harreman informala de facto esistitzea. Beste
|
modu
bateko harreman eta adostasun maila ofiziala eskatzen duela EEN legearen xedapen gehigarriak. Egia da hori.
|
|
|
Hurbileneko kontua, euskara ikasi beharrik izango ez duten ikasleen salbuespen klausula da: badakigu ordea klausula hori ez zela atzerriko etorkinentzat pentsatu, oso bestelako situazio trantsitorioei irteera
|
modu
bat emateko baizik. Hori baino trataera globalagoa, eta luzera begiragokoa, eskatzen du immigrazioak:
|
|
|
Baina gora bideko joera ageri da hor. Agian gertatzen ari dena, EAE bere osoan hartuta, berdintze
|
modu
bat da: eskualde, jardun esparru eta harreman sare euskaldunenak erdalduntzen ari dira eta erdaldunenak euskalduntzen.
|
|
|
eskualde, jardun esparru eta harreman sare euskaldunenak erdalduntzen ari dira eta erdaldunenak euskalduntzen. Igualazio
|
modu
baten aurrean gaude oro har. Horrela esanik enpate moduko emaitza bat iradoki liteke, agian.
|
|
|
–EIKEk, gainera, gainditu nahi genuen esparru juridiko politikoa gorpuzteko
|
modu
bat zela genion guk, komunitate bakoitzak bere eskola zuen neurrian?, nabarmendu du Tasio Erkiziak, garai haietan Bilboko Karmelo Ikastolako irakasle eta HBren barruan hezkuntza arduraduna zenak. –Eta guk esaten genuen Euskal Herri osoa hori baino gehiago zela, ikastolen mugimenduarekin adierazten zen bezala.
|
|
|
hesi geografikoa. Eta, ondorioz, gure ustez, Euskal Herria zatitzeko
|
modu
bat zen hura?, erantsi du Erkiziak.
|
|
|
Eta, noski, honek beste esanahi bat hartzen zuen: gizartea eta administrazioa ulertzeko beste
|
modu
bat, alegia?.
|
|
|
J. Iñaki Etxezarretak azaldu du nola. . Batxilergoko gelak irekitzeko proposamena egin genien ikastolei, sozialisten gobernuaren testuinguru hartan, Jaurlaritzak ikastolak oinarrizko irakaskuntzara mugatuta uzteko tentazioa izan zezakeelako, eta gure garapena kontrolatzeko
|
modu
bat izan zitekeelako. Beldur ginen, beraz, sozialisten esku zegoen Hezkuntza Sailak ikastolek garai haietan bizi zuten garapena moztu nahiko ote zuen?.
|
|
|
–Finean, gizarte eredu bat zegoen jokoan. Ikastolen hezkuntza eredu horren bitartez, eskola ulertzeko
|
modu
bat zegoen ezbaian, eta beraz, gizartea: lan kooperatiboa, elkartasuna, dena administrazioaren eskutan ez uztearena?
|
|
|
90eko hamarkadaren bukaeratik eta 2000 urtearen hasieratik, ikastola markari eusten dion kontzeptu ideologikoa da ikastola eredua. Eredu kontzeptuak, normalean, eskola ulertzeko
|
modu
batekin lotuta egon dira. Eta pedagogiaren historia unibertsalean, batik bat mendebaldekoan, bi eredu tradizional egon dira.
|
|
2011
|
|
|
Goiko irudian ikusten denez, beraz, Clovis pastoralaren hiru bertsio nagu si eta ezberdin daudela esan dezakegu. Hiru bertsio horiek V. eta VI. mendeen artean Frantziako lehenengo errege kristaua izan zen Clovisen historia konta tzen digute
|
modu
batera edo bestera, historia bera izanik, pasarte batzuetan antz gehiago eta besteetan gutxiago dutela. Guztietan kontatzen da Clovisek Clotildarekin ezkontzeko duen gogoa, konbertitzeko Clotildaren eskaria eta Clovisen hasierako ukoa.
|
|
2012
|
|
|
Pierre Daniel Huet frantziar apezpiku eta hezitzaileak beste
|
modu
bateko itzulpena defendatzen du bere De interpretatione libri duo (1661) lanean. Lanaren lehen liburukian,. De optimo genere interpretandi?
|
|
|
Objektuak objektiboki deskribatu edo interpretatzeko ezintasunak, beraz, kolokan jarriko du halaber egiaren eta gezurraren arteko bereizketa, edo beste
|
modu
batera esanda, errealitatearen eta fikzioaren arteko muga. Errealitaterik ez dagoela onartuko dute, esate baterako, idazle postmodernoek, eta dena fikzioa dela, Sarrionandiak ere behin baino gehiagotan gogorarazi digunez:
|
|
|
40 Sarrionandiak atal oso bat eskaintzen dio isiltasunari Ni ez naiz hemengoa saiakeran, haren indar kreatzailea azpimarratuz: . Baina isiltasuna, gabeziaren edo ahuldadearen ezaugarri izateaz gainera, zarataren eta blagaren zibilizazio horri uko egiteko edo beste
|
modu
batez bizitzeko bidea izan daiteke. Baliteke isiltasuna kreatzailea izatea?
|
|
|
Hain zuzen ere aurkakoa defendatzen du Derridak, alegia, dena dela testua, baita testuingurua ere. Aurrerago, esaldi horrek sorrarazitako anbiguotasuna argitzeko, beste
|
modu
batera planteatu izan du testuaren eta testuinguruaren auzia: –there is nothing outside context?
|
|
|
Dena den, jarduera hori paradoxiko samarra da; izan ere, itzulpenak jatorrizko testua iraunarazten duen arren, aldi berean haren originaltasuna ezabatzen du. Edo, beste
|
modu
batera esanda, itzulpenak jatorrizkoaren heriotza iragartzen du, Paul de Man estatubatuar dekonstrukzionistak Benjaminen artikulu berari erreferentzia eginez aldarrikatzen duen bezala. De Manek jatorrizkoaren heriotzaren ondorengo bizitza bezala ulertzen du itzulpena, Benjaminek proposatutako? Überleben?
|
|
|
Orixe eta Ibinagabeitia bezala, beste idazle batzuk ere lotu zitzaizkion klasikoak euskaratzeari. Iñigo Ruizek ongi gogorarazten digun legez,. Euzko gogoa ren orrialdeetan eta, oro har, Euzko gogoa ren inguruan antzinateko klasikoak itzultzeko
|
modu
bat gauzatzen da, hau da, klasikoak euskal mundutik ikusteko eta erabiltzeko modu bat? (Ruiz 1995:
|
|
|
Orixe eta Ibinagabeitia bezala, beste idazle batzuk ere lotu zitzaizkion klasikoak euskaratzeari. Iñigo Ruizek ongi gogorarazten digun legez,. Euzko gogoa ren orrialdeetan eta, oro har, Euzko gogoa ren inguruan antzinateko klasikoak itzultzeko modu bat gauzatzen da, hau da, klasikoak euskal mundutik ikusteko eta erabiltzeko
|
modu
bat? (Ruiz 1995:
|
|
|
305). Jarraian, hizkuntzen arteko berdintasunaz eta errespetuaz dihardu, beste hizkuntzak ikastea norbere hizkuntza aldarrikatzeko
|
modu
bat dela gogoraraziz:
|
|
|
1) Munduko Literatura «literatura nazionalen errefrakzio eliptikoa da»; 2) Munduko Literatura, «itzulpenean hobetzen dena da»; 3) Munduko Literatura «ez da testuen kanon eman bat, baizik eta irakurtzeko beste
|
modu
bat, bestelakoelkartasun inpartzial bat eskatzen duena gure lekuaz eta sasoiaz bestaldeko munduekin» (Damrosch, apud Sarrionandia 2010b: 448).
|
|
|
Azkenik, hirugarren definizioaren arabera, irakurtzeko beste
|
modu
bat litzateke munduko literatura: literatura lanek kultura batetik beste batera igarotzean aldaketak jasan dituztela jakinik irakurtzea; lan batzuk itzulpenean baizik ezin ditugula irakurri jakitea, eta itzultzailearen esku hartze saihestezina onartzea.
|
|
|
David Damroschen definizio hirukoitzean ere berebiziko garrantzia du itzulpenak; horixe da, hain zuzen, definizioaren puntu bakoitzaren ardatza: munduko literatura literatura nazionalen errefrakzio edo itzulpena dela baiesten du lehenik; ondoren, munduko literatura itzulpeneandistant reading hobetzen dena dela; azkenik, munduko literatura irakurtzeko beste
|
modu
bat dela aldarrikatzen du, eta?, edo, irakurketa urruna?
|
|
|
Itzulpena, Sarrionandiarentzat, literatura egiteko beste
|
modu
bat baizik ez da. Bai bera, baita Pott banda osatzen zuten beste idazleak ere, itzulpenaz baliatu ziren, besteak beste, 1970eko hamarkadaren bukaeran euskal literatura bizitzen ari zen, impasse?
|
|
|
Sarrionandiak ere adierazpen forma ludikoagoak bilatzen ditu bere itzulpenen artean sasi itzulpenak eta ustezko autore eta itzultzaileak tartekatzen dituenean. Autoretzaren erantzukizuna saihestuz eta hainbat autoreren hitzak bereganatuz, moldatuz eta nahastuz, jarraipena ematen dio literatura den jolas interaktibo eta biziari, eta autore bakar bati egotz ezin zaizkion testuak sortzen ditu, inorenak ez direnak, edo, beste
|
modu
batera esanda, denenak direnak.
|
|
|
Hortaz, apokrifoek autoretzari eman ohi zaion gehiegizko garrantzia apaltzeko aukera ludiko bat eskaintzen dute, eta, idazketaren izaera soziala? beste
|
modu
batera azpimarratzekoa.
|
|
|
Sarrionandiaren itzulpen gehienak itzulpenen itzulpenen itzulpenak direla, alegia, eta zeharkako itzulpenak erabiltzeak azpimarratu egiten duela, beste behin ere, Sarrionandiak itzulpengintza eta oro har literatura ulertzen duen modua: itzulpenak itzulpenen itzulpenak direla erakustea literatura oro literaturaren literatura dela azpimarratzeko
|
modu
bat izan daiteke. Zubi testuen erabilera sistematikoki ez aipatzea eta iturriak ezkutatzea Cardenalek emandako arrazoi berberak azalduko luke:
|
|
|
Esan dezakegu Sarrionandiak itzulitako autore guztiek izan dutela eragina,
|
modu
batera edo bestera, haren sorkuntzako lanetan. Izan ere, gustuko dituen idazleen lanak irakurri eta itzuli ohi ditu, eta irakurketa eta itzulpen horietan jaso eta ikasitakoak moldatuz eta birsortuz idazten ditu ondoren bere lanak.
|
|
|
Ez dakigu Sarrionandiak poema txinatar jakin bat ote zuen buruan hiru lerroko poema labur hura idatzi zuenean, ala aldez aurretik irakurritako txinatar poesiak inspiratuta sortu ote zuen. Edozein kasutan, izenburuak txinatar literaturarekin jartzen du harremanetan poema, eta poemaren eraketan
|
modu
bateko edo besteko itzulpen prozesu bat egon dela pentsarazten.
|
|
|
zentzurik, interpretazio pertsonalak baizik. Era berean, ez dago jatorrizkorik, testu oro baita beste testuren baten itzulpen; dena da kopia, edo, beste
|
modu
batera esanda, dena da original.
|
|
|
Beraz, norentzako, heldu? batekin bat egiteko beste
|
modu
bat ere bada.
|
|
|
hori) arrakastaz gainditzeko izan duen asmamenak ere norentzakoaren beste alderdi bat erakusten digu. Irakurle heldu batekin bat egiteko beste
|
modu
bat baita.
|
|
|
–Behintzat, ekin osatutako enuntziatu parentetikoari esker, esatariak bere baieztapenaren esparrua mugatu, murriztu eta zehaztu egingo du, kontrolpean duenari soilik erreferentzia eginaz. Erabilera hau kortesiarekin ere lotuko genuke, bere baieztapena gehiegizko orokortasunetik uxatzea norentzakoarengana hurbiltzeko
|
modu
bat ere izan baitaiteke.
|
|
|
Kontra argudioaren teknika honekin amaitzeko, badarabil esatariak informazioa aurkezteko beste
|
modu
bat ere: argudioetan oinarritu eta modu positibo batean aurkeztu ordez, ezezkotik abiatzea hain zuzen; hau da, aurkako balizko jarrerak saihestu balitu bezala agertzea.
|
|
|
–Egia esatearen? ekintza enuntziatiboa indartzeko hizkuntzak
|
modu
bat baino gehiago eskaintzen dio Mitxelenari. Batzuetan esapide egin edo forma ihartuetara joko du.
|
|
|
Baina egingo genuke Mitxelenak enuntziatu hauen bidez umiltasun tonu hau sartzen duenean, dioen horren egiaz erabat konbentzituta dagoela, baina nolanahi ere, ez du esatari indartsu, ahaltsu edo agintzaile gisa agertu nahi. Norentzakoaren irudia ez mintzeko
|
modu
bat da.
|
|
|
norbait kritikatua izateko arrisku handiagoa dago baieztapen biribilak egiazkoak ez direla frogatzean. Aitzitik, kritika horren arriskua txikiagoa da, balizko
|
modu
batean edo erabateko ziurtasunik gabe egindako baieztapenekin.
|
|
|
Funtsean, baieztapen biribilak egin gabe, baieztapenak modu leun batez adieraztea esatari inposatzailea ez dela adierazteko
|
modu
bat litzateke.
|
|
|
Mehatxuaren indarra gutxitzeko edo arintzeko ordezkatzen diren esamoldeez ari gara. Esaterako, norentzakoari zuzeneko aginduak eman ordez, zeharkako egituretara jotzea (goian ikusi dugu) izan daiteke agindua ordezkatzeko
|
modu
bat. Bere burua kritikakizun izan duenaren artean sartzea ere bai:
|
|
|
Besterekiko lotura, tupiki ozena baino indartsuagoa da, nonbait. Eta bakoitzari berea zor zaionez gero, gizalegez jokatzeko
|
modu
bat litzateke niren ordez gu hautatzea.
|
|
|
Garbi dago esataria norentzakoarekin atsegina izaten saiatzen dela eta alde horretatik kortesiaz eta gizalegez jokatzen duela. Ez dugu uste, ordea, kortesiaz jokatzeko beste
|
modu
bat izan zitekeen arren, norentzakoari dena egina ematen saiatzen denik. Bere helburua ez da (eta uste dugu corpuseko enuntziatu parentetikoena ere ez dela) norentzakoari mezua eginahalik txikiena eginaz interpreta dezan laguntzea, berak nahi bezala hark interpreta dezan ahalegin guztia egitea baizik, harik eta esan duenaren eta esan nahiko zukeenaren artean zirrikiturik txikiena ere egon ez dadin.
|
|
|
Atal honetan, behintzat, horixe frogatzen saiatuko gara: idatzia ahozkoaren ispilu izan daitekeela edo bai behintzat berariaz ahozkoa idatzian mimetizatzeko
|
modu
bat, eta horretarako enuntziatu parentetikoak bitarteko egokiak direla.
|
|
|
Akademiatik kanpo, euskarazko estilo liburu batzuetan, ez guztietan (Alberdi, X. & Sarasola 2001)? arras landu dute puntuazio
|
modu
batera edo bestera. Esate baterako, Komunikabideetan (Euskaldunon Egunkaria (1992, 1995), Berria (2006)) eta administrazio publikoan (HAEE IVAP 2005).
|
|
|
Odysseaz ari dela ere herri literaturako ipuin fantastikoetan erabili ohi diren euskal pertsonaia beldur eragileak sartu ditu. Berak bai baitaki bere norentzakoari euskal mundu literarioko pertsonaiak askozaz gertuago gelditzen zaizkiola, eta nolabait mintzagaia bere norentzakoari egokitzeko
|
modu
bat da.
|
|
|
Horrela, lehen formulazioa (E1 oinarrizko enuntziatua, alegia) komunikazio osotasunari (conpletude interactive) begira esatariarentzat egokia ez delako edo esatari norentzakoen helburu asmoei bete betean egokitzen ez zaielako bigarren
|
modu
batez formulatzen du (E2 enuntziatu parentetikoa).
|
|
|
b) Bestetan, diskurtsoa bere hasierako intentzio edo helburuei hain hertsiki lotzen ez zaiolako usteak eraginda, diskurtsoa beste
|
modu
batera aditzera emango du; enuntziazioa birformulatuko du, edota argi eta garbi geratu ez den osagairen bat, gaizki ulertuak saihesteko, zehaztu, mugatu edo ñabartuko du.
|
|
2013
|
|
|
Jarrera abertzale horretan ñabardurak ikusi ditugu, eta aipatu behar dira. Euskaldunak soldadu onak zirela erakusteko beste
|
modu
bat ere bazuten astekariko berriketariek. Ez ziren soldadu onak Frantzia salbatzeko borondate irmoa zutelako bakarrik; bazen beste faktore bat zenbait aldiz agertzen zena, eta gerora historialariek sakondu izan dutena.
|
|
|
Belen Altuna, Euskaldun fededun: euskaldun ona izateko
|
modu
baten historia (Irun: Alberdania, 2003).
|
|
|
Legez hainbat eskumen kendu bazieten ere, elizgizonek frantses gisako eginbidea zorrotz betetzen zutela ozen erakutsi nahi zuen Eskualduna k. Hori ere
|
modu
bat zen errateko bereizte legea ez zela zuzena.
|
|
|
Soldadu gehienak fededunak zirela goraipatuz eta, beraz, Frantzia giristinoen engaiamenduari esker salbatuko zela erakutsiz, legearen funtsa baliogabetzen zuten. Ororen buru, legearen arbuiatzeko
|
modu
bat zen.
|
|
|
esker salbatuko zela. Hori
|
modu
bat zen berriz giristino egin zitezen konbentzitzeko edo, horretara heldu gabe ere, gutxienez fededunak eta apaizak errespeta zitzaten eskatzeko. Funtsean, Eskualduna k erlijio giristinoaren aldeko propaganda egin zuen Lehen Mundu Gerraren harira.
|