|
2000
|
|
|
Niri literaturak ez dit dirurik ematen, edo ematen didana ba, agian, egun batetan gizona eta biok afari dotore bat egiteko, ez bizitzeko. Orduan niretzat gehiago da zaletasun handi bat, ez dakit nondik eta nora datorren zera bat, baina pasa
|
litezke
, kasu honetan bezala, 8 urte idatzi gabe... Komunikabideak bai dira nire bizibidea, hortik sortzen da nik irabazten dudan dirua, ez literaturatik.
|
|
|
Buruan baditut bi liburu, eta oraingoz ez dakit nondik jo, batetik edo bestetik, bitartean lana egiten dut, eta tarteka... Buruan dudanetik argitaratzen den arte pasa
|
litezke
hamar urte, hurrengoan bi edo hiru. Hori da nire bizimodua.
|
|
|
Laurehun mila baino gehiago Asturiesen, 1994 egindako inkesta baten arabera, herrialdeko herenetik gora. Hizkuntza mugimendu bizien eta ezagunena ere Asturiesen dago, han garatu dira talde eta mugimendu sendo eta historikoenak, baina Lleonen ere Zamora eta Lleon probintzia biak ulertuta izen horren pean hogeita bost mila hiztun egon
|
litezke
, estimazioen arabera, ez baitago ezelango datu ofizialik. Mirandako lurraldean berriz Miranda' l Douru udalerriko ia herri guztiak eta Vimiosoko kontzeju bi biltzen dituen 500 kilometro karratuko eremua, hamabost mila biztanle inguru daude, eta gehientsuenek mirandes hizkerari eutsi diote.
|
|
|
Pufoak mila modutara egin
|
litezke
.
|
|
|
Grabaketak entzuteaz gain, abestien letra eta notak ikus daitezke. Ordenadorearen bidez gainera, irakurketen testuak eta abestien pentagramak jarrai
|
litezke
entzuten diren bitartean. " Donostiako hiru damatxo"," Herrietan batzubek"," Irrintzia"," Maitia nun zira"," Prima eijerra" eta" Pello Joshepe" dira bertan bildutako kantuak.
|
|
|
Ainhoari gutunak liburuari buruzko zenbait aipamen periodistiko, erreseina edo aipamen aurki
|
litezke
. Edorta Jimenezek(" Ereduak" izenburuaz Zabalik en XX, 25 or.) aipamen laburra egiten du, esanez, gutun erara idatziriko lantxo hauetan beste zenbait liburutan erabiliriko gai berberak direla funtsean:
|
|
|
Pelikulekin batera proiektatzen ziren film laburrek ere zeharo izaera espainola ohizuten. Adibide modura, eta derrigorrezko NODO ofizialistak baino lehen10, gogoratzekoak izan
|
litezke
lehen bi urteetako titulu hauek, espainiar kultura eta geografiaerakusteko(?) prestatuak(. Por tierras de Don Quijote?,. Valencia?,. Romeria asturiana?,. Romeria andaluza?,. Pregones del Albaicm?,. La catedral de Burgos?,. Damasquinados de Toledo?,. Barcelona?...), frankismoaren sentsibilitatearen erakusgarriak(. Dinastia taurina?,. Congreso de Trabajadores?,. Historias y razas?,. Deportes y figu...
|
|
|
Ekonomiaren epe aurre zientifikoan, ekonomialariek monetaren balioa determinatzea bilatzen zuten, ez ondasun errealen balioa; alde batetik, moneta kopuru baten, eta, bestetik, ondasun erreal baten balio berdintasuneko kasuan, ondasun horienbaliokidetzaz mintzatzen ziren. Erabat abstraktu den sistema hipotetiko batean, gertakariekin inolako harremanik ez daukan sisteman, kasurako, ondoko bi ekuazioaurki
|
litezke
, eta hirugarren baliokidetza erlazioa deduzi liteke: 100 eusko= x baliounitate; a ondasuna= x balio unitate; beraz, 100 eusko= a ondasuna.
|
|
|
esentziaren arteko erlazio natural edoarartegabea. Ordea, adimenaren erabateko ahalari esker esentzia adiera bihurtzendenean, eta izen batean gauzatzen denean, izen horren eta bere euskarriaren artean ezdago jadanik erlazio naturalik; bestela, beren artean ezein loturarik ez duten izenak, edozein errealitate fonetiko edo grafiko arbitrario diren neurrian (urretxindor, ruiseñor, nightingale...), ezin
|
litezke
esentzia bakar eta beraren euskarri izan. Hemen, honenbestez, emanari edo jasotakoari ukoa dago, ukoa esentziaren eta existentziaren artekoharreman naturalari.
|
|
|
Ikus dezakezun bezala, irakurle, letren erresuman sartu izana nire lotsagabekeriaren eskutik zuri dezaket soil soilik, eta egun zabaltze urdin bat bezain argia da ez naizela ni deitua izango Parnasoko ezti gozoak dastatzera. Nire liburu hauek guztiak eta samintasunik gabe dio  tsut hau, oinak lurrean jarrita erreak izan
|
litezke
, suntsituak, eta ez luke horregatik literaturaren ozeanoak malko pare bat baino galduko: nireak.
|
|
|
Hemen ere informatikak eskaintzen digu laguntza handia behar beharrezkoa den espezializazioa lortzeko, Jon Bilbaok planteaBiblinleka tzen zuen osotasunari uko egin gabe. Izan ere, sailek atalkako bibliografiak osatzen badituzte, lan horren fruituak Interneten jar
|
litezke
, bisitari elektronikoari nahi dituen arloetan nahi adina kontsulta egiteko aukera emanez.
|
|
2001
|
|
|
Arrenkura beretsuak izanik egitura honen xedea ekonomia sustatzea litzateke. Laborantza sendoturik, turismoaren edo zerbitzuen eremuan lanpostuak sortu
|
litezke
, bestela nekez. Kostaldearekiko, Nafarroarekiko, eta EAErekiko proiektu komun bat eratu behar dugu hiru eskualde hauek elkarrekin.
|
|
|
Neurri hauek barrukoak dira, baina barrutikoak izan ordez kanpokoak lukete izan. Modu horretara, mutil handiagoak ere sartu
|
litezke
eta txalupak askoz azkarrago ibiliko lirateke», dio Luis Maria Amilibiak. Altxerrik ordea, oso zaila ikusten du neurriz aldatzea:
|
|
|
Konpentsazioak erdira jaitsi
|
litezke
hurrengo bi edo lau orduen barruan beste hegaldi batean lekua baldin badago.
|
|
|
Hedabideek ere sarriegi ematen digute aisialdirako gune hauetako oker txiki, inprobisazio edo akatsen berri (azpiegiturak zein erabiltzaileek eragindakoak izan) eta horrelakoak istripu larri bihur
|
litezke
aisialdirako gune horietan.
|
|
|
Ore hori astindu eta, astiro astiro, irabiatuko dute olio partikulak elkartu eta tanta handiagoak osa ditzaten. Irabiaketa hori arreta handiz egin beharra dago, bitarte horretan oliba mamia airearekin kontaktuan dagoelako eta, horrenbestez, olioaren azidotasuna eta peroxido indizea altxatuko luketen oxidazio prozesuak gerta
|
litezke
. Erauzketa, azkenik, iragazpen edo zentrifugazioz egin daiteke.
|
|
|
Konpentsazio horiek erdira jaitsi
|
litezke
hurrengo hegaldiak hurrenez hurren bi eta lau orduren barruan eskaintzen badira.
|
|
|
Edo inplikaturiko aldeen artean ere bana
|
litezke
erruak, biktima bera barne.
|
|
|
Baztertu ote
|
litezke
herrialde soil baterako gaur egungo ordainketen ez sistemaren ondorio negatiboak?
|
|
|
hari eutsiko dioten tutore edo hesola altu batzuk jarri behar dira, kanpin denda bat edo zirko karpa bat jarriko balitz bezala. Kasu batzuetan, aulkiak edo astoak erabil
|
litezke
funtzio hori betetzeko. Aleak taldekatzea.
|
|
|
Akusazio partikularrak darabilen hipotesiaren arabera, Matak “batere zentzugabetzat” jo zuen. Hipotesi horren arabera, hiru edo lau orduko tratamenduaren ondoren, hiru edo lau orduko tratamenduaren ondoren, partikula batzuk aska
|
litezke
, eta, horren ondorioz, erreakzio alergiko bat gerta liteke, eta horrek gaixoen heriotza eragingo luke. Abokatuaren iritziz, “Baxter enpresak gauza asko ditu argitzeko”, besteak beste, “zerekin” zigilatu ziren dializatzaileak.
|
|
|
Are gehiago, okerrera egingo du. Adituen txostenen arabera, erosleak lasaitzeak nabarmen jaitsiko du hipoteka kredituen eskaeren hazkunde erritmoa; izan ere, aurten %20, 2 izatetik datorren urtean %13, 5 izatera pasa
|
litezke
. Higiezinen sektoreko eskaeraren neurriaren ondorioz, etxebizitza berrien kopurua murriztuko da, eta hurrengo urtean hasiko da.
|
|
|
Sai asko dago Indian. Aldian aldian arriskutsu izan
|
litezke
. Gertatu izan da, saia jota, abioia lurrera erortzea.
|
|
|
Atzerrian sartzeko biderik erabiliena, emigratzaileei gezurrezko marinel agiriak eskuratzea da. Marinelak nazio askotan bisarik gabe sar
|
litezke
itsas herrietan.
|
|
|
Indian gorabehera eta tontor zulo handiak suma
|
litezke
. Industria astunak, armamentu ikaragarria eta atomo bonba izan arren (oso garestiak, jakina), gauza askotan India ez da bizi XXI gizaldian.
|
|
|
Eraikuntzan emakumeak eta neskatilak ikus
|
litezke
, harri konkorrak eta beste konstrukzio gaiak buru gainean garraiatzen, askok besoetan tatuajeak dituztela. Kaleetan emakumeak gurditik tiratzen ikusiko dituzu.
|
|
|
Ulertzekoa da, lagun. Baina legeak ere hauts
|
litezke
noizean behin, errukiaren aginduz...
|
|
|
Ikus dezagun: bi gauza egin
|
litezke
: lehengo koartada aurkitu edo berri bat eskuratu.
|
|
|
Hedabideek eragiteko gaitasuna dute, zalantzarik gabe, euskal gizartean eta Estatuko gainerako gizarte esparruetan (bereizkuntzak egin
|
litezke
hauen artean ere). Baina eragiteko gaitasun hori bere egiazko kontestuan baizik ez daiteke neurtu, eta kontestu hori sortzen den egoera psikologiko, instituzional eta soziala ere hartu behar da kontuan.
|
|
|
Aldaketak, gainera, guk nahi baino astiroago hel
|
litezke
. PPk Espainian gehiengo absolutua mantentzen duenbita rtean, begien bistan da egoera horretan PSOEk espainol nazionalismo handiaren karta jokatzen segituko duela, ez baitu, gainera, sentitzen ez duena antzezteko gogo ezpremia handirik.
|
|
|
Are gehiago, konstante fisikoen balioak eta unibertsoaren eskala handiko egitura bera ere konplexutasun biokimikoaren eta beraz izaki bizidunen ugalketarekin erlazionaturik egon
|
litezke
, fisika, kimika eta biologia uztartuz. John Barrow fisikariak azpimarratzen duenez, gureun ibertsoaren zenbait aspektu bizitzaren eboluzioaren aurkakoak direla dirudien arren konplexutasun biologikoarenexistentzia ren baldintza beharrezkoak besterik ez dira.
|
|
|
Kiru rgialari mekanikoa odol zainetan ipiniz bihotzeraino zuzenduko da, eta inguruan" begiratu" ostean (informazioz elikatu litzateke), gaizki dagoen zaina aurkitu eta, laban txikitxo bat zabalduz, hura ebaki eta josteko gai izango da. Beste makina txikitxo batzuk ere behin behinean edo behin betiko ondo funtzionatzen ez duen organoari laguntzeko gorputzean kokaturik egon
|
litezke
. Horrelako asmakuntzak, basati xamarrak, urrun daudela iruditu arren, ez ukan zalantzarik mende honetan egia bihur daitezkeela.
|
|
|
Lore ttipi eta bisexualak, ohiki berdexkak izaten direlarik. Neurrizko dositan, behazun jariorako erabil
|
litezke
.
|
|
|
– Hara abokatu izar jauna! Kasu madarikatu honetan sartu nintzenetik egurtu, atxilotu, mehatxatu eta bi aldiz tirokatu naute; bi lagun hil dira eta beste batzuk arrisku bizian egon
|
litezke
. Ez dut deus ere galtzeko, neure bizia izan ezik.
|
|
2002
|
|
|
Baionako eta Euskal Herriko aitzineko urte eta mendeez asko ikasten da hor: (...) Lekukotasun horiek euskal museoan ez balira, sekulakotz galduak
|
litezke
. Horretako ziren, joan den mende hondarrean, sortu herri museoak, batzuk ohartu baitziren bizimolde historiko batzuk betiko desagertzen ari zirela.
|
|
|
Gizakiaren berezko jakin minagatik erakartzen gaitu astronomiak. Nor garen, nora goazen eta nondik gatozen galderak, izan
|
litezke
Siniestro Total musika taldearen abesti bat edo Elizak kontatzen duena. Galdera horiek dimentsio unibertsala dute, eta planetario honetan saiatzen gara gure erantzuna ematen.
|
|
|
Kazetariak gure literatura hondatzera etortzen zaizkigu!» hasi behar ote dute esaten?. Ez ote
|
litezke
izan elkar aberasteko, bai literaturak kazetaritza eta kazetaritzak literatura. Bi esparruak hain bereizita baldin badaude, Joxeanek dioenez ez dute kezkatu beharrik.
|
|
|
ETAren inguruko problematika ere azken hamarkadetan argitaratutako eleberri askoren gai ardatza da, I. Aldekoa kritikariak (1998b) azpimarratu duen bezala. Alor honetan, 70 hamarkadetako honako hauek aipa
|
litezke
: Xabier Amurizaren Hil ala bizi (1973), Ramon Saizarbitoriaren 100 metro (1976), Mario Onaindiaren Grand Placen aurkituko gara (1983), Txillardegiren Exkixu (1988), edo Hasier Etxeberriaren Mugetan (1989).
|
|
|
Modu honetan, tentsio narratiboa in crescendo doa, eta zenbait osagaik mise en abîme moduan dihardute, protagonistaren amaiera tragikoa iragarriz. Horien artean aipa
|
litezke
Gustave Doréren grabatua (Jezabel leihotik jaurtia), edo leialtasun ezaren aurkako zentzagarriak iradokitzen dituzten sagardotegiko jubilatuen kontakizunak.
|
|
|
Pertsonaia haietako bat, Xabier Nolotolon, geroagoko lanetan ere agertu da; izan ere, autoreak prentsan egindako kolaborazioetan erabilitako goitizena da, eta horrek frogatuko luke liburuak izaera autobiografikoa duela. Ahanzturaren artxipielagoa honetan biltzen diren ipuinak zenbait gairi buruzko gogoeta laburtzat har
|
litezke
, bizitzaren alderdi absurdo eta hitsaz mintzatzen zaigun bakarrizketatzat. Gertaerei begiran, berriz, nahiz aurrekoaren tonu pesimista eta ilun bera ostera erabili, zenbait berrikuntza formal agertzen dira, hala nola, narrazioa hirugarren pertsonan bideratzea eta estilo ia behavioristaren erabilera.
|
|
|
Makina bat adibide jar
|
litezke
goian salatutakoa berresteko. Gutxi batzukbaino ez ditugu arinki aipatuko, esanguratsuenak agian ez, baina gaurkotasunhandikoak direnak:
|
|
|
Beste estatuekin batera (adibidez, espainiarrekin batera) energiarengaineko zergaren aurka agertzen da. Energia arloko neurri liberalizatzaileak proposatzen ditu; harmonizazioak petrolioaren eta bere deribatuen prezioen gorakadaekar bailezake, eta, ondorioz, zorraren eta defiziten hazkundeak ager
|
litezke
, inflazio presioarekin batera. Jakina denez, azken hamarkadetako ortodoxia ekonomikoaren ardatza prezioen egonkortasuna da.
|
|
|
Ontzi komunikatuen analogia egiten badugu, eskumenak (likidoa) EBren eta Estatuen artean ibiliko lirateke ontzi horietan zehar. Eszenatoki horretan subsidiaritatearen ondorioz, likidoa (eskumenak) batzuetan EBtikestatuetara higituko litzateke, eta beste batzuetan alderantziz, Estatuetatik EBra.Alegia, eskumenak aurkako norabidetik ibil
|
litezke
, baina ez lirateke inoiz aterakoontzi komunikatuetatik, baldin eta ontzi berrien sorta txertatuko ez balitz.
|
|
|
Txosten honetan Euskal Herriko unibertsitateetatik hartutako datuak aurkezten dira. Bertan ikus
|
litezke
teknika eta teknologia zientzietan matrikulatzen direnikasle guztietatik zenbatek eskatzen duten eskolak euskaraz hartzea, eta, beste aldebatetik, unibertsitate bakoitzak zer eskaintzen duen.
|
|
|
Elikagaien Zientzia eta Teknologia izeneko lizentziaturak halabeharrezko123, hautazko 12 eta aukera askeko 15 kreditu ditu. Euskararen Erabileraren II.Plangintzak halabeharrezko 40 kreditu eta hautazko 12 kreditu euskaraz eskaintzeaproposatzen du eta, Euskara Dekanordetzaren datuen arabera, gaur egun halabeharrezko 22 kreditu eskain
|
litezke
; baina hautazko 12 eta aukera askeko beste 12soilik eskaintzen dira euskaraz. Fakultateak hurrengo 3 urteetarako halabeharrezko77, 5 kreditu eta hautazko 12 kreditu euskaraz eskaintzea proposatzen du; horietako22 kontratazio berririk egin gabe.
|
|
|
–Gure artean euskaraz egingo dugu?,, gutako bat erdaraz aritu arren, besteak euskaraz erantzungo dio?,, orduerditxo bat euskaraz arituko gara?, horrelako formulazio sinpleetan oinarritulitezke tratuok. Hau ere, noski, borondatezkoa da, eta tratuan nahi adinañabardura, salbuespen eta xehetasun jar
|
litezke
. Saihestu behar da inorbehartzea edo deseroso sentiaraztea.
|
|
|
Politika publikoari dagokionez, lan merkatu aktiboko politikak antolatzean, heziketako jarduera guztiak xeheki balioetsi eta berrikusi behar dira, modu horretara eraginkortasuna areagotzeko. Lan merkatu aktiboko politikak gauzatzeko, bestebaliabide batzuk sor
|
litezke
(lanpostuak sortu, lanpostuak sortzeagatik enpresarieilaguntzak eman, bitartekotzako zerbitzu publikoa enpleguan...), derrigorrezkoheziketa banakotsua baliatzeko. Halaber, diru sarrerei lagunduz zergak eta etekinak bamean hartzen dituzten lan politikako beste eremu batzuetan harago joanez, diru sarrera horiek pizgarri eta baliabide gehigarri gisa erabil daitezke, gizabanakoek heziketako jardueretan parte har dezaten, eta enpresariek heziketa gehiago etahobea eskain dezaten.
|
|
|
Lehenengo oztopoa konpontzeko, era biko ekintzak egin
|
litezke
. Alde batetik, Eusko Jaurlaritzak ontzat jotzea halako proiektu bat, Kataluniako Printzerriarengobemuak antza egin duen moduan; jakina, horrek dakartzan betebehar guztiekin, hau da, Eusko Jaurlaritza izatea legeztapenaren bermea eta, orobat, finantzazioarenoinarria, halakorik egiteko eskuduntza baldin badauka bederen; eta badaukalauste dut?.
|
|
|
Bigarren arazoa, irakasleriarena, lehenengoarekin dago zuzenean lotuta, zeren, lehenengoa bermatuko balitz, modu batez edo bestez lortuko litzatekeelakobigarrenerako oinarrizko azpiegitura ekonomikoa. Gainera, horrelako posta unibertsitate baterako, beste unibertsitateetako irakasleak ere egon
|
litezke
prest, beti ere postu pilaketa eta dim metaketaren oztopoak gainditzeko neurriak hasiera hasieratik hartzen badira, behiritzat.
|
|
|
batzuk definitu dira hainbat adierazle erabilita (75 bat ikertu dira honezkero); estandar horiek baliagarriak dira hizkuntza, ikasleazein ikaskuntzaren testuingurua zeinahi dela ere. Eta erabil
|
litezke
ikas programakdiseinatzeko zein ikasleen gaitasunaren maila zehazteko.
|
|
|
449). Badirudi III. milurtearen erdialdetik aurrera errotzen joan zela trikuharrietanlurrontzi osoak (edo nahiko osoak) uzteko ohitura; baina ez dago baztertzerikordura arte eta/ edo garai horietatik aurrera zurezkoak ere lagatzea. Horren frogaizan
|
litezke
Pagobakoitza eta Trikuaizti Ieko nazioarteko kanpanantzekoak, ElSotillo ko kanpanantzeko intzisoa edo beste hilobi batzuetako apaindugabekolurrontziak (Ausokoi, Mandubi Zelaia, Longar, etab.). Bardeetako Tres Monteshilerri berezian gizaki baten hezurdura zegoen egonera kuxkurtuan (tolestuan), eskuineko aldearen gainean eta ipar mendebalderantz begira, eta buruaren ondoanbi ontzi kanpanantzeko its...
|
|
|
Horrela jokatuz gero, udal artxibo batzuetakodokumentazio osoa bere eskura duela ziur egon daiteke ikertzailea (1520 urteraartekoa, behintzat). Beste kasu batzuetan, artxibo handietako agiriei dagokienez, metodo horren baliagarritasuna eta praktikotasuna zalantzan jar
|
litezke
.
|
|
|
Beraz, biografia erabiltzen badugu ere, zentzuz bete behar dugulakoan nago. Beharbada, ikertzeko modukoak izan
|
litezke
planteamendu horiek agertzen dituzten ikerguneeta gai berriak. Historialari gehienek aldarrikatzen dute, ohiko joera historiografikoek gizabanakoen partaidetza ahaztu dutela prozesu historikoan, eta, ondorioz, agente historiko moduan berreskuratu behar dugula partaidetza hori.
|
|
|
Dena dela, balioen arloak gizartean ematen ari diren aldaketen hurbilpen bat egiteko balio dezake. Silvestre (1997) ere uste horretakoa izaki, 1995eko inkestetatik zenbait ondorio atera
|
litezke
.
|
|
|
19). Beraz, bi fase bereiz
|
litezke
, baldin eta hiritarrok kontzientzia hartu eta, hizkuntza monopolioa ekidinez, gizartearen zerbitzura egongo diren erabakiak guztion artean hartzen baditugu. Arriskuaren gizartean dinamismo autonomizatuari bere bidea egiten uzten bazaio, Holokaustoa gertatuko da; aldiz, hiritarrok erabakiak hartuz gero, gizarte egitura berri bat ahalbidetu ahal da.
|
|
|
Pragmatismoaren izenean, ideologia eta politikaren porrota kasu, erabakiak adituei utziz. Demokraziaren teoria ekonomikoa delakoarekin uler
|
litezke
Europako herrialdeetan ezker eskuin cleavage edo gatazka ardatzaren oinarri nagusia den zerga politikaren inguruko erabakiak, SPD alemaniar alderdi sozialdemokrataren zerga erreforma ez delarik auzi bakana.52
|
|
|
Teknokraziaren (edo aukera bakarraren politikaren) ordez, politikak lehentasuna hartu eta protagonismo pluralari, hautabideei, anbibalentziari ateak irekitzeko Beck en ahalegin honetan, hori guztia gertagarri egiteko irakurketa baikorrak Inglehart en (1991 eta 1998), mobilizazio kognitibo? eta balio postmaterialisten gogoeten bidez gara
|
litezke
. Aldiz, Ripalda (1999a) ezkorragoa da, protagonismo
|
|
|
Geure inguruan disonantzia kognitiboa susmatuko dugu, egonezin hori deuseztatzeko zerbait egin beharra dago. Aterabide desberdinak proposa
|
litezke
:
|
|
|
Ostera, irudikapen horrek egitate eta gertaeren funtsik ez duenean, euren errepresentazio okerra denean, errakuntza deitzen diogunaren aurrean gaude. Beraz, nola ezagutza zuzenak hala ezagutza okerrak, biak egon
|
litezke
, eta biak dira pertsonaren altxor.
|
|
|
Osasunerako Mundu Erakundeak atzo ohartarazi zuenez, jarduera fisikorik ez izateak urtean bi milioi heriotza eragiten ditu zuzenean, eta horiek saihets
|
litezke
eguneroko 30 minutuko ariketa fisikoa eta dieta orekatua eginez gero. Azken urteetan, jarduera fisikoa murriztu egin da, eta munduko populazioaren %60tik %80ra bizimodu sedentarioa darama.
|
|
|
Aurkikuntzak frogatzen du zelula ama heldu horiek gai direla normalean gibelean dauden substantzia eta elementuak bereizteko. Ikertzaileentzat, zelula aldatu horiek oso erabilgarriak izan
|
litezke
zenbait zirrosi mota eta gibeleko gutxiegitasunak tratatzeko, eta, gainera, zelula iturri baliotsua izango lirateke gibeleko gaixotasun genetikoak dituzten pazienteentzat. Bestalde, Londresko Imperial College ko zientzialari talde batek iragarri zuen, egun bat geroago, saguaren enbrioi zelula amak birika zelula mota bihurtzea lortu zuela, zehazki airea trukatzeko behar direnak.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Osasun Publikoko Saileko albaitariak Herbeheretatik inportatutako txerrien 12.000 kilo haragi ibilgetu dituzte, eta horiek MPA hormaz kutsatuta egon
|
litezke
. Bitartean, oraindik detektatu ez diren beste 4.000 kiloen arrastoak jarraitzen dituzte.
|
|
|
Zenbait elikagai, hala nola patata, letxuga edo platanoa, etorkizun hurbilean bihur
|
litezke
gaixotasunei aurre egiteko behar den txerto dosian. adibidez, elgorria, Afrikan 800.000 heriotza eragiten dituena, batez ere haurren artean. Melbourneko (Australia) Ikerketa Medikorako eta Osasun Publikorako Macfarlane Institutuko Steve Wessenlingh birologoak dioenez, logistikaren ikuspegitik, ahozko txertoa Afrikako populazioaren %90i elgorria txertatzeko proposamena da.
|
|
|
2002an planetako tenperatura globalak historiako altuenak izan
|
litezke
, meteorologoen arabera.
|
|
|
Hurrengo nazioarteko biltzarrean, Bruneleko Unibertsitate ingelesean egingo den hurrengo nazioarteko biltzarrean izango da hori. Martínez Fríasen ustez, «Science» ren arabera, «megakriometeoroak» portaera atmosferiko atipikoaren emaitza izan
|
litezke
. Whitehwaterreko Unibertsitateko (Wisconsin) klimatologo batek (David Travis) dio ezen, joan den hamarkadan, munduko hainbat tokitan 50 izotz bola jaso eta aztertu zituztela munduko hainbat tokitan.
|
|
|
Iritzi berekoa da Emilio Bouza doktorea, Gregorio Marañón Ospitaleko Mikrobiologia eta Gaixotasun Infekziosoen Zerbitzuko burua, Madril: «Seguru asko, kontrol neurriak hobetu
|
litezke
, baina, trafikoan bezala, ezinezkoa da polizia bat jartzea, asko jota edo kurba bakoitza egoera txarrean dagoen pertsona bakoitzaren atzean». Espainiako lehen legionela kasua diagnostikatu zuen Bouza doktoreak uste du bizi kalitatearen eta garapenaren alde ordaindu beharreko prezioetako bat dela.
|
|
|
Espezie hau ez da soropil gehienen eta haien alternatiben graminea, baizik eta dikotiledoneoen familiakoa. Beste landare tapizatzaile batzuk ere erabil
|
litezke
, hala nola gazania, santolina (kamamila) edo ijitoa, baina efektua desberdina izango litzateke, azken horietan loreak baitira nabarmenena eta, lorategi berdea nahi bada, moztu egin lirateke. Merkatuan hazi nahasketak ere merkaturatzen dira, proportzio desberdinetan, bakoitzaren abantailak aprobetxatzeko zoysiaren oinkadekiko erresistentzia eta arratoi belarriaren itzalarekiko tolerantzia, eta haien hazkundea eta garapena bultzatzeko.
|
|
|
Bi eta hiru milioi espainiarren artean gaixotasun arraroak izan
|
litezke
|
|
|
Robert Gallo AEBetako ikertzaileak, HIESaren birusaren aurkitzaileak, gaixotasun horren aurkako txertoa sortzeko egin diren aurrerapenak azaldu zituen atzo Yaunden. Lehen proba klinikoak urte eta erdian egin
|
litezke
, eta «eta zin egiten badut ahal dudan guztia egingo dudala Afrikan banatzeko, hori baita lehentasun nagusia», adierazi zuen birologoak Afrikako lehen damei buruzko ‘goi bilera’ inauguratu zuenean. Gaur egun, mundu osoan egiten dira txerto posibleen hainbat saiakuntza.
|
|
|
50 kilo izan liteke. Kumeak 100.000 pezetan sal
|
litezke
.
|
|
|
Honatx laburki zakurren erasoak azaltzeko zer dioen. Zakurrak arrazoi hauengatik oldar
|
litezke
.
|
|
|
Erasoak, konparazione, zakurraren beldurrarengatik gerta
|
litezke
, bai eta zakurraren harrokeriagatik ere.
|
|
|
Eta zakurrak berak ere betiko txundituta geldi
|
litezke
, oso sentiberak baitira.
|
|
|
Arrisku handia! Behiak, ardiak baino zuhurrago badira ere, ihes egitean, edozein tokitara sar
|
litezke
, edo arroetan behera jauzi egin, akabatzeko arriskutan.
|
|
|
Unibertsitateko irakasle bati hauxe entzun nion: " Bizio guztiak zuzen
|
litezke
. Bat badago, ordea, sekula kentzen ez dena:
|
|
|
Otso jendearen aztarnak orain bi milioi bat urte suma
|
litezke
bai Sartaldeko Asian, bai Afrikan eta bai Ipar Ameriketako zabalguneetan. Lurralde horietatik ibilaldi luzeak egin ondoren, Europara iritsi ziren.
|
|
|
Jeff Sampson jakintsuak ematen digu ihardespena. Gizakiok 46 kromosoma ditugun bitartean, zakurrek 78 Hau da, nahasketa eta moldaketak askoz errazago egin
|
litezke
zakur jendearekin.
|
|
|
Ume egiteko ordu eta erdi edo bi ordu behar izaten dute. Hiru ume baino gehiago badira, ume bakoitzaren tartean bizpahiru ordu igaro
|
litezke
. Etzanda egoten da eta albora begira.
|
|
|
Hori eginez gero, gauzak hobeki joango zaizkiola. Zakurren artean ere, zaunka diferenteak entzun
|
litezke
, ez egin dudarik.
|
|
|
Ezpain ertzetan
|
litezke
harrizta
|
|
|
2 Egia esateko, zenbaki horren inguruko zalantza handiak daude, armadarako gastu handiak sartuta baitaude hor, eta gastu horiek gastu guztien ehuneko handia izatera irits daitezke (zenbait iturriren arabera I+G gastuen %40 inguru izan
|
litezke
gastu horiek).
|
|
|
Izan ere, hizkuntza gutxituek agintarien aldetik ezbairik gabeko jarrera laguntzailea aurkituko balute, are stian aipaturiko faktoreak erraz jar
|
litezke
indarrean; aldiz, bo rondate garbirik ezean jai du hizkuntz politika orok. Nola erdietsi, ordea, politikari eta agintarien aldetik hizkuntz politika eraginkor baten aldeko jarrera komuna?
|
|
2003
|
|
|
Nondik etor
|
litezke
soluzioak?
|
|
|
I. ARRATIBEL. Arlo analitikoan egon
|
litezke
orientazio bide batzuk, baina analisien interpretazioari dagokionez, kontua asko aldatzen da, gure eskuetan egon, familiako medikuaren eskuetan egon, edo hematologoarenetan egon. Esate baterako, burdinarena.
|
|
|
Urte gutxi batzuen buruan bukatuko litzateke gatazka (edo, gutxienez, gatazkaren gaurko aro hau, talka armatuak markatzen duena, alegia) eta, beraz, presoek pairatzen dituzten tankera guztietako erasoak laster txikian desagertuko lirateke. Horrela balitz, seguruenik askoz arreta handiagoa eman genioke beste zenbait gauzari eta oharkabean pasa
|
litezke
kontuok.
|
|
|
Hauek denak ezin
|
litezke
esan. Badut mediku kalboso bat, bizitzen ez didana lagatzen.
|
|
|
Testuinguru horretan ereduak mantentzearen irizpidepean egin ahal den hobekuntza ororen emaitzen ondorioak aurreikusi
|
litezke
, bada, ez dezagun hortik funtsezko aterabiderik datorkeenik espero. Egun bestelako errealitatea bizi dugula kontuan, azken hamarkadetan didaktika arloan, materialgintzan, irakasleen prestakuntzan, Europako hizkuntzen eskuratze goiztiarrean pilatu dugun eskarmentuak nola baita Europan, hizkuntza gutxiagotuei buruz ez ezik herritarren eskubideak jasotzen dituen kartak ere nahikoa helduleku eskaintzen dizkigute beste ibilbide bati ekiteko.
|
|
|
Beharbada gune horietan kontsumoa handiagoa da, baina ez dugu ahaztu behar ez dela horietan bakarrik kontsumitzen. Arrazoiak asko izan
|
litezke
: bakardadea, zure gustu berdinak dituzten lagunekin egoteko nahia...
|
|
|
J. M. S. Politika egiten dutenak ere pertsonak dira, eta beren asmoen alde edota boterea dutenen interesen alde eta denen ongizatea bultzatzeko ari
|
litezke
. Interes eta asmo ezberdinak elkar ukatzeraino kontrajartzen direnean sortzen dira arazoak.
|
|
|
Nola osa
|
litezke
balizko batzorde horiek?
|
|
|
Zirkulazioa (trafiko trinkoegia dabil) eta seinaleak hobetu egin
|
litezke
.
|
|
|
Aldaketa hori, gaixotasun kardiobaskularrak garatzeko arriskutzat jotzen da, eta genetika bera, edo B9 edo azido foliko, B6 eta B12 bitaminen eskasia izan
|
litezke
haren kausa.
|
|
|
Presen Munduko Batzordearen arabera, presa handiak desager
|
litezke
, minizentral hidroelektrikoak eraikitzeak, merkeagoa izateaz gain, uraren bereziki ureztaketa sistemen kudeaketa hobea ahalbidetzen duela frogatu baita.
|
|
|
Abbadie zenaren lehen irakaspenekin parekatzekoak
|
litezke
haren ikasle ohi batzuek. Jean Etxepare medikuak, Jean Elizalde Zerbitzari apezak eta, oroz gainetik, Jean Saint Pierre Anxuberro Baionako seminarioko moral irakasleak, gerlatokietarik bidaltzen zituzten artikuluak.
|
|
|
Estatu batek bere menpe dauzkan herri xumeen artean diskriminaziorik edo bereizkuntzarik egin baleza, hala nola, hizkuntza, sineste, ohitura edo kultura indartsuenak indartuz eta ahulenak ahulduz, orduan sor
|
litezke
arazoak. Baina Milan Kunderaren solasari jarraikiz erran genezake,, frantses, errusiar, ingeles batek ez duela sekula horrelako arazorik asmatuko?.
|
|
|
Baina gure esparru kronologikoa gainditzen dutenez ez ditugu aipatuko. Nolanahi ere, lan erlijioso guztiok, XVIII. mendean idatzitako santuen bizitzak bezala, sakonago azter
|
litezke
historiaren ikuspegitik.
|
|
|
Historia moralizatzeko lekua izango zen, jakituria edifikantea atxikitzeko tresna, bertuteen ikastokia.52 Ez da harritzekoa bada, Egiategik bere filosofia lanetan zehar, moral lezioen eta maximen artean, datu historikoak tartekatzea. Guk gainbegiratu baino ez dugu egin eta hobeto azter
|
litezke
nola azaltzen dituen frantses historia kontuak, zelan Europako historia aipuak, zenbatekoa tartea egiten zion Antzinatearen historiari, nolakoa historia biblikoari, etab.53
|
|
|
Nolanahi ere, poesia hauek idatziz jaso arren, normalean, jatorriz ahoz erabiltzeko sortu ziren (salbuespena XIX. mendetiko bertso-paperak izan
|
litezke
). Hein horretan kantu eta ahozko herri legendak, ez lirateke historiografia, geroago haiek idatziz jartzea ekintza historiografikotzat har badezakegu ere.
|
|
|
Baina ba al du zentzurik euskaraz idatzitako historia lanen inguruan inolako ikerketarik egiteak? Izan ere, halabeharrez hizkuntza berean idatzita dauden lan sakabanatu eta zerikusi gabeak izan
|
litezke
, eta kasu horretan, zergatik kontsideratu multzo eta ikergai?
|
|
|
Epe laburrean, begirada guztiak Thailandiara doaz, 19 herritan VaxGen txertoa milaka toxikomanotan miatzen den lekura. Asiako hego ekialdeko herrialde horretan, emaitza desberdinak lor
|
litezke
, han ebaluatzen baita txertoak GIBaz bestelako transmisio bide baten aurrean duen babes maila, sexu drogen ordez droga injektagarriak erabiltzea. Aurkari zaila Hiesaren Txertorako Nazioarteko Ekimenak, irabazi asmorik gabeko erakundeak, 1996 urtetik aurreneurrizko txertoaren bilaketa bultzatzen duenak, azken helburua oso konplexua dela uste du, baina presakoa dela eta, gainera, posible dela azpimarratzen du.
|