|
2000
|
|
|
Gu ez gara hain presatuak, baina interesantea da guretzat ere partikularki barnealdeko ikastolako egoitzen gai horretan eta publiko izate horren gaian. Zeren eta uste dugu ikastola ereduaren garapena Iparraldean hortik pasatzen ahal
|
litekeela
.
|
|
|
Ez duzue uste zuen inguruan horrelako presio bat sor
|
litekeela
, hots, entzuleak bertsolari osoak izatea eskatzen ahal dizuela?
|
|
|
Ez nintzen hasi bertsolari batek edo bestek erakarririk. Aldiz orain, iduritzen zait gerta
|
litekeela
: sei edo zazpi urteko gazte batek ikusten badu hamaika urteko beste bat bertsoak kantatzen, bertsozalea eta bertsolaria bilaka daiteke.
|
|
|
Eta merezi badu, bertsolaritzak zer aportatu dezake? Ahozkotasuna, komunikazio gaitasuna, hizkuntz gaitasunerako trebakuntza, inprobisaziorako ahalmenak, jarrera sortzailea edo autokonfiantza, komunikazio estrategiak lantzea, memoria, musikalitatea... intuizioz somatzen dugu hori guztia lan
|
litekeela
, baina curriculum orokorrari begira, ikuspegi orokor hori landu eta formulatu gabe daukagu.
|
|
|
hizkuntza kultua, periodo luzeetakoa, mailegu anitz darabiltzana, zehaztasun lexikal eta sintaktikoaren onetan, euskara batuaren arauak betez nolanahi ere. Efektua bitxi samarra da, aitortu behar dut, baina gutxi gorabehera horrelatsu imajina liteke izango
|
litekeela
euskara idatzia Joanes Leizarragaren bideak aurrera egin balu.
|
|
|
Izan ere, umetan, baita gaztetan ere, itzalik gabeak eta kutsurik gabeak dira, artean, mundua izendatzeko erabiltzen eta manaiatzen ditugun hitzak, zeren argi ezabatzen baititu subjektuaren eta objektuaren arteko distantziak —mundua hor dago, baina ni naiz mundua, eta munduaren baitan nago—, objektuaren izena subjektuaren izanarekin loturik dagoen hotsezko ezaugarri ezin doiagoa eta ezin zehatzagoa balitz bezala, eta etxea etxe da, eta amorioa amorio, eta lehen behakoan edo objektuak eragiten digun lehen ukitu guztizkoan agortzen zaigu hitzen erranahia; aitzinago, aldiz, adinean gorat goazela, subjektuaren eta objektuaren artean distantzia bat sortu —mundua hor dago, baina ni bertze mundu bat naiz, eta mundutik apart nago—, perspektiba aldatu, eta ohartzen gara, bertze behako baten bidez, ezen objektu bakoitzak bere itzala duela, zeina bihurtzen baita objektuaren osagarri ere, eta ohartzen gara, halaber, ezen, handik aitzina, ez dugula aski, objektuaren izendatzeko eta mugatzeko, etorkiko hitza —haurtzaroko eta gaztaroko hitz itzalik gabea, alegia—, zeren signifika baitezake baita guztiz kon trakoa ere... Eta orduan ikasten dugu ezen etxea desterru ere bihur
|
litekeela
, amorioa desamorio.
|
|
|
Eta, gauzak hala badira, ez al zaizu iduritzen ezen bertze bi hitz horiekin ere —galtzaile eta garaile—, antzeko zerbait gerta
|
litekeela
.... Edo jada Salamancan erran nizuna erran behar ote dizut berriro, eta oroitarazi behar ote dizut, halatan, nola akabatu zuen gure aitak, bere burua beti garailetzat izan zuenak...?
|
|
|
Eta ahantz ezazu Maddalen, neskame bat izanik, jostailu bat izan baitaiteke, gehienik ere, Joanikoten eskuetan... Aldiz, etxetik egotziko bagenu eta jostailuari jostailuak ez duen inportantzia emanen bagenio, kontrakoa izanen litzateke ondorea, eta orduan bai seta eta tema
|
litekeela
Joanikot... Halarik ere, gaur bertan egonen naiz anaiarekin, eta erranen diot tentuz eta zentzuz ibiltzeko eta ez nabarmentzeko..."
|
|
|
Neure irudiaz sobera arduratu gabe ari izan naiz hitzari hitza harikaltzen, ulergarritasuna helburu. Hainbertzeko ezaguera badut, zehaztasunaz den bezainbatean erratekorik izan
|
litekeela
ohartzeko. Zer kendua eta zer erantsia.
|
|
|
Badakit erredakzioko nire lankide bat baino gehiago irriz urra
|
litekeela
halakorik aditzean. Hala ere, zart erranen dut:
|
|
|
Horrela, Va sconia aldizkariko aleetan Unibertsitateko zenbait irakaslek zuzenduriko euskal historia garaikideari buruzko bibliografia bat argitaratzen da. Ekimen hori beste zenbait arlotan ere burutu nahi izanez gero, une honetan hori egiteko gauza izan
|
litekeela
ikusten dudan elkarte bakarra Eusko Ikaskuntza da, EIren sail ezberdinak hain zuzen. Hemen ere informatikak eskaintzen digu laguntza handia behar beharrezkoa den espezializazioa lortzeko, Jon Bilbaok planteaBiblinleka tzen zuen osotasunari uko egin gabe.
|
|
|
Komeni izanen litzateke, beste eremu batzuetarako ere baliagarria izan daitekeen adibide bat besterik ez emateko, lankidetza handiagoa izatea Euskal Autonomia Erkidegoko erakunde eta liburutegiekin, euskarazko lanen ondare bibliografikoa babestu beharrari irtenbideak batera eman ahal izateko(...) arrazoizkoa da pentsatzea euskarazko ondare bibliografikoa askoz hobeki zain
|
litekeela
, Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan eta Iparraldean lege gordailua jasotzen duten liburutegiekin partzuergo bat eratuz gero. Edo bestela, partzuergorik ez balitz, itunen bidez, alderdi bakoitzaren betekizunak eta eskubideak zehaztuta.
|
|
|
esan zuen, atsegina izanda ere, joate hau" honi buruz esan daitekeen kasik gauzarik ñimiñoena dela". Esan zuen" Kontrabaxu hori gehiegi mugitzen da" bezalako enuntziatu bat ez dela inolaz ere gizakiei buruzko enuntziatua, baizik eta Matematikaren zati bat ematen duela; eta, marrazten dudan aurpegi batez esaten badut" Barre gehiegi egiten du", esaten dela oraindik" ideal" batera gehiago hurbildu
|
litekeela
, baina ez oraindik behar bezain atsegina ez denik, eta halako" idealera" hurbiltzeak" buruketa matematiko bat ebaztearen" antza duenik. Era beretsuan, esan zuen, margolari bat koadro bat hobetzen saiatzen denean, ez da bere buruari buruzko saiakuntza psikologikorik egiten ari, eta ate bati buruz" Gaizki orekatuta dago" esatea, atean gaizki dagoena esatea dela, baina ez zein hunkipen utzi duen.
|
|
|
Esan zuen Freuden ikerlana" ikerketa estetikoa" zela. Esan zuen gai honi buruzko Freuden liburua oso liburu ona zela hutsegite filosofikoak aurkitzeko, eta gauza bera esan
|
litekeela
bere lanei buruz orokorrean, kasu askotan galde daitekeelako esaten duena zein neurritan den" hipotesi" bat eta zein neurritan den gertakari bat irudikatzeko modu on bat —auzi honi buruz esan zuen Freud bera ere maiz ez dagoela ziur— Esan zuen, adibidez, Freudek nahaste bat sortu zuela zeure barrearen zergatia jakitearen eta barrea eragiten dizun arrazoia jakitearen artean, ha... Azken puntu hau ere azaldu zuen hauxe esanez:
|
|
2001
|
|
|
Gainera Errioxako izendapenak ospe handia du, ardo ona egiten delako. Baina orain ikusten da toki askotan egin
|
litekeela
ardo ona. Konpetentzia handia dago, atzerrian oso prezio onean egiten ari dira ardoa:
|
|
|
PSNren baitan gero eta gehiago entzuten da zuk diozun alternantzia hori gauza
|
litekeela
, baina horretarako su etena ezinbestekoa litzatekeela.
|
|
|
Erdi tragoz baita ere. Barkatu, eraztun hau topatu dut eta zurea izan
|
litekeela
esan didate. Hobeto.
|
|
|
Nork esan dit. Hobe, adibidez, zurea izan
|
litekeela
bururatu zait. Hori.
|
|
|
Hiru urte barru ama espetxetik aterako dela pentsatzen du egunero. Kanpoko bizimodua umezurtz etxekoa baino gozagaitzago izan
|
litekeela
, orduantxe jabetuko da beharbada.
|
|
|
Traidorea une bakoitzean gutxien uste den hura dela topatuko dugu. Entsegu esperimentala da eta sujerentea, haratago joateko ateak zabalik uzten dituena, jar dezagun etsaiari kalte egiten ari zaion ustean, halako batean etsai horren zerbitzuko lanetan ari izan daitekeela susmatzen hasten den heroi/ traidore baten zalantza eta drama asmatzekoa; fikzioaren perspektibatik geure herri honetako errealitatea interpretatzeko saiakera baliagarria izan
|
litekeela
uste dut.
|
|
|
Hobe litzateke, nire iritzian behintzat, herritarren kontzientziatik, ohartzetik, nahikundetik euskararen esparrua zabaltzea. Etxeak oinarritik dira eraikitzen, ez hegatzetik, baina tira... agintarien jokabideek herritarren gogoak argitzeko balio badute, behingoz onartuko nuke goiko zeruetatik etor
|
litekeela
salbamendua...
|
|
|
Beraz, zientziaren oinarriak jartzeko espazio euklidearraren ereduarekin nahikoa zuen. Kantek berak bere lehen liburuan bestelako espazioen hipotesia onartzen zuen, dimentsio anitzeko geometria gorena ere aipatzen zuen, ez soilik idealki, baizik eta higiduraren legeak bestelakoak balira espazio fisikoa ere ezberdina izan
|
litekeela
onartzen zuen. Gero ideia hau ez zuen jaso, tamalgarria dena, zeren Fisika garaikideko ideiak aurreratzen baititu.
|
|
|
Nahi ote dute nik ikasketen egitaraua finkatzea? Jakixu enekin fite plegatua
|
litekeela
: euskara, ingelesa, hamaseigarren mendeko frantsesa, geografia, historia eta biologia.
|
|
|
Hitzak ez dira falta noski, baina direnak itsusiak kausitzen ditut, eta ez baldin badugu gertakari sentsual horien izendatzeko solas positiborik atzematen, mundu kosmikoaren plazer linguistikoaren zurrunbiloetarik baztertuak izatea arriskatzen dugu. Pentsatzen dut halatan Bourdieurekin batera alorrak alor direlako, Iparraldean, ardi hazkuntza eta euskal kultura biak uztarturik eratu zen Hizkuntza Kontseilu berriaren lehen zeregin urgentea, sexuaren ele baikorrak euskaraz bideratzea
|
litekeela
, diru publikoa erabiliz bistan dena, Estatu erraldoi eta maitagarri baten herritar garenaz gain, zor zaiguna alainan!
|
|
|
– Badakizu oso arriskutsua
|
litekeela
eta...
|
|
2002
|
|
|
Azken kasu hori, publizitatea jartzea merkataritza egitea denez, legeak arautzen duen esparrua bihurtzen baita. Zentzu honetan adierazpen askatasuna arriskuan egon
|
litekeela
diote batzuk. Gainera, ez dago delitua egin beharrik.
|
|
|
Ertzaintza eta ETAren enfrentamendu horretatik Batasuna eta EAJren arteko enfrentamendua ere areagotuko dela aipatzen da kolore oso desberdinetako analisietan. Hala gerta
|
litekeela
uste duzue?
|
|
|
Lege delako hori egingo balitz Estatu espainiarrarekin akordio batera iritsi ezean, lege berau berresteko Eusko Legebiltzarraren gehiengoa nahikoa
|
litekeela
dio Ibarretxeren planak. Bide horretan puntu ilun asko ageri dira nonbait.
|
|
|
Eranskineko mapan eta koadroan Ipar Euskal Herria hamabost eskualdetxikitan banatuta agertzen zaigu. Begiratu azkar batean ikus daiteke, maila sozioekonomikoan bederen, bi gune nagusitan bereiz
|
litekeela
Ipar Euskal Herria: bataLapurdiko kostaldeak osatuko luke, dentsitate demografiko handiarekin eta zerbitzu jardueren nagusitasun guztizkoarekin; bestea barnealdeari dagokio (batez ereZuberoari), non oro har dentsitate demografikoa oso baxua den eta nekazaritza jarduerak arras esanguratsuak (salbuespenak salbuespen).
|
|
|
63): Batetik, industria zibilizazioaren arriskuak eta hondamendiak zuzendu eta ekidin daitezkeela uste izatea (teknologiaren etengabeko perfekzioa, segurtasuna segurtasun teknologikoak dakarrelakoan); eta, bestetik, hori guztia gaur egungo bizitza maila aldatu gabe egin
|
litekeela
baieztatzea.
|
|
|
Hala ere, iragarpen guztiak ez dira hain baikorrak. Juan Ramón Lacadenak, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Genetikako katedradunak, dio genomarekin transplanteekin bezala gerta
|
litekeela
; “hasieran aberatsenek ateratzen zuten onura, eta orain herritarrengana iristen dira”. Ildo beretik, Genewatch erakunde britainiarreko Helen Wallacek uste du pobreek ez dutela genomaren aurrerapenaz baliatuko, zeren eta “giza geneen patenteak herrialde aberatsetan daude, eta funts gehienak banakako tratamendu oso garestietara bideratuko dira”.
|
|
|
Beraz, gure helburu" bakarra" karrera batzuk (klase batzuk) euskaraz ematea baldin bada, gaur egun dugun eskarmentuarekin eta hizkuntza bera esparru gehienetan zabalduta dagoenez, orokorrean arazorik gabe martxan jar
|
litekeela
esan daiteke. Aldiz, benetako unibertsitate bat, ikerketak garrantzi handia duena eta hirugarren ziklo sendo batekin sortu nahi baldin badugu, arazoak nabarm enak izango dira.
|
|
2003
|
|
|
Behin eta berriro ematen den kontua da, aurrera egiteko aukera handiak direnean unionismoak unean bertan bete ezineko baldintzak jartzen dizkio IRAri eta Blairrek egoera hori baliatzen du soka tenkatzeko. Maiatzean hauteskunde horiek egitea lortuko ez balitz, bake prozesuaren egoera asko okertu
|
litekeela
pentsatzen da.
|
|
|
Horregatik dirua ipintzen ari den ororen izen abizenak zorrotz biltzen ari dira. Horrelako neurri txikiak hartuta ere, edozer gauza gerta
|
litekeela
badakite, baina ez dute horri begira egon nahi. Proiektuarekin aurrera egin eta mezu positiboa zabaldu nahi dute.
|
|
|
Garcia Montalvok, Funcas fundazioarentzat etxebizitzei buruz egindako dokumentu batean, arrazoizkotzat jotzen du burbuila immobiliarioa existitzen dela pentsatzea, eta baieztatzen du, 2002 urtearen bukaeran, intentsitatea neurtzea zail gertatzen bada ere, etxebizitzen soberako balorazioa Espainiako Estatuan %28raino irits
|
litekeela
, Espainiako Bankuak kalkulatutakoaren gainetik, %8 eta %20 bitartean aipatzen baitu. " Burbuila izan edo ez", esan du Santiago Carbok, Nafarroako Unibertsitateko ekonomiako katedratikoak," egoera benetan kezkagarria da".
|
|
|
Hong Kongek eta Txinak hegaztien gripearen aurkako joera nabarmena dute. Birusaren eta aldaketa klimatikoen gordailu izan
|
litekeela
uste da. Baita merkataritza ere, han hegazti biziak saltzen baitira.
|
|
|
Helduagoa iruditu zaio. Eta, halako batean, polizia izan
|
litekeela
ere bururatu zaio. Bai; zergatik ez?
|
|
|
Horizonte horiek dira euskal unibertsitatea eta erdal unibertsitatea, unibertsitatea euskaldunentzat eta unibertsitatea erdaldunentzat. Pentsa genezake ezen, aterabiderako proposamena  izan
|
litekeela
" euskal hiztunen unibertsitatea euskaldunek kudeatzea(...) eta erdal hiztunena erdaldunek80". Bi kudeaketa eta garapen behar dira:
|
|
|
Horrek esan nahi du oinarritzat duen hiztun herria ren botere oroko rrean erabakitzen dela hizkuntzaren erabilera araua, erabilera horrena rrazoiak zernahi izanda ere. Gogora dezagun bidenabarmotib azioaren zer nolakoa identitate nazionalaren muturretik hasita balio sozial instrumental hutseraino doazenaldaerez osatua egon
|
litekeela
hizkuntzaren balio sinbolikoa ren eta funtzionalaren arteko continuumbat taxuturik.
|
|
|
Begiak piztu egin zaizkio orduan Luperi. Aukeraren bat erne
|
litekeela
oraindik, pentsatu du. Etxea euliz hustu ahala, berak leku har dezakeela bertan.
|
|
|
pertsona bera izan
|
litekeela
zoragarria
|
|
|
izan
|
litekeela
ikaragarria sexualki,
|
|
2004
|
|
|
Neurri batean edo bestean, PSOEk alderdi nazionalistak kontuan hartu ditu Gobernuan aritzeko. Nola uste duzue ehundu
|
litekeela
PSOE eta alderdi nazionalisten arteko aliantza?
|
|
|
Ez ahaztu, ordea, aldaketa egitea ere arriskutsua gerta
|
litekeela
: ekipoak gehiegizko beroa nozi ez dezan hozketa sistema arreta handiz begiratu behar izaten denez, zeinahi osagai aldatzean (haizagailuak edo bero xahutzaileak kentzean, adibidez), izan dezagun beti gogoan ekipoak duen tenperatura.
|
|
|
Beharbada etxekoek ezarriko zizuten trabaren bat Beñatekin jarraitzeko. Hori bai izan
|
litekeela
.
|
|
|
Hots: zergatik ukatzen da horren jarrera irmoaz, bitartekoa bera aldi berean zerbaiten edukia izan
|
litekeela
–Lizarduikoaren irudikapen horri ere antzeko arriskua sumatzen diot nik.
|
|
|
Posibilitate teorikoa onartzen dut, ez pentsa horren trauskila naizenik. Badakit, teorian, Euskal Herriaren parte hau sekulorun sekulotan Espainiari lotuta nahi duzuenon artean ere, gerta
|
litekeela
horrelako kasu bitxiren bat edo beste, aho betean aldarrikatzen hasiak zareten Eibarko sozialista zaharren ildoari jarraikiz edo. Baina, PSOEren209 historia, oraingoa eta lehengoa, apurtxo bat ezagutzea aski da...?. 210
|
|
|
Eta, jakina, gizataldeen arteko oinarrizko ideia hori baldin bada, irudi horren sortzaile den ideologiaz ezin gara ahantzi hizkuntzen arteko harremanak aztertzeko unean. Zeren eta ez dago gehiegi pentsatu beharrik, Euskal Herriko bi erdal komunitate nagusiek euskarari eta euskaldungoari buruz egiazki izan dezaketen irudia, itxurak itxura, guretzat bihotz urragarria izan
|
litekeela
uste izateko. Ez naiz, bistan denez, aldian aldian han hemenka egiten dituzten inkesta soziolinguistikoen emaitzez ari; izan ere, hauetan euskararen gainean agertzen diren iritzi usteek egiatik duten gauza bakarra itxurazko nahikundearen aitorpena izaten baita.
|
|
|
Beharbada, bere berea duen jakintza-gaiaren talaiatik ari delako, zorrotz mintzo zaigu lurraldetasun ideia hizpide hartuta. Abertzale batzuen desbideratze makurra egon
|
litekeela
dirudi ele minduon zioan: –Orduan, zer egin Euskadi proiektu politikoaren lurralde mugak eta Euskal Herriarenak bat egiteko?
|
|
|
Mintzamena eta idazmena, biak ikusten ditut nik neurri batean kamusturik, eduki linguistikoetan itorik. Egia da bakoitzak bere legeak dauzkala, baina uste dut bata landuz bestea ere hobe
|
litekeela
–. Hedabideetako euskara mintzatua,. Euskara mintzatuaren erronkak?, 1998, EHU, 11.
|
|
|
Bururatzen dugun proiektu sozialean, euskara bakarrik ez, baina euskara ere inportantea delako baizik?. 298 Hori eta horrenbestez, etorkizunaren talaian ezarri behar genuke gure pentsaeraren ikusgunea: . Lehenari ez, baina uste dut azken finean geroari begira bakarrik legitima
|
litekeela
politikoki Euskadi birreuskalduntzeko programa. Etorkizunari begira.
|
|
|
Nik neuk ataundar euskaltzalearen aldeko apustua egingo nuke, besteari euskaltzain izatearen ohorea aitortuagatik. Izan ere, bi biek, aho batez gainera, berretsi digute legeriaren guztizko determinaziorik eza, euskararen erabilera egungo legeriaren baldintzapean ere dena baino oparoagoa izan
|
litekeela
baiesten dutenez gero. Haatik, euskaltzainaren ñabardura bestearena baino kamutsagoa da asmoz eta argibidez, ustez zuzena dirudien iritzi oker bat itzuri zaionean:
|
|
|
Aurreko udaberrian eta udan, Combinatie Berging Tricolor partzuergoak bederatzi ataletan ebaki zuen ontziaren kroskoa, eta horietatik bost eta 900 auto inguru ateratzea lortu zuen, baina eguraldi txarra zela eta, bertan behera geratu zen eragiketa. Ia 2.000 kotxe izateaz gain, oraindik ere erregai hondarrak daude ontzian, eta horrek pentsarazten du isuria gerta
|
litekeela
itsasoan operazioan, udako denboraldi berriaren atarian. Erreskateari berriro ekiteak arazo gehiago sortuko ez dituen arren, partzuergoak uste du duela amaitu uda ofizialki hasi aurretik.
|
|
|
Euskal Zinemaz hitz egiterakoan, baikortasun halako bat gailendu zaio lehenagoko tonu etsiari. Badirudi izan
|
litekeela
euskal zinemarik, sortuko direla filmak euskaraz —ari dira errodatzen, ari dira hurrengo urterako beste film bat prestatzen—, badirudi errealitateaz ari garela eta ez urruneko amets ezinezkoez.
|
|
2005
|
|
|
Zaila da definitzen, baina nik uste dut orekatua baldin bazara, eta denei tokatzen bazaie beren partea, egin
|
litekeela
umorea. Bizitzen ari garen egoera negar egitekoa da, baina tartean badira barre egiteko kapituluak, eta uste dut herri honek badakiela barre egiten, baita gauzarik bortitz eta ankerrenekin ere.
|
|
|
Ez dakite zer ari diren bizitza honetan. Ipar orratzik ez dute, eta gehiago dena, ez dakite ipar orratz bat izan
|
litekeela
. Nolaz aurki eta bila lezakete bidea, bide bat badela ere ez zaielarik gogoan pasatzen?
|
|
|
apezpiku guziek hori eta hori bakarrik zuten beren diozesako katixima. Inperadorea Jainkoaren gantzutua bezala ekarria da eta hari eta haren ondokoei desobeditzea ifernuaz gaztigatua
|
litekeela
abisatzen du. Jondoni Pauloren arabera, Jainkoaren nahia liteke familiak hartzea ondoregoa249 Daniel Rops historialari
|
|
|
Ezkongaieri bi gauza oroit arazten dizkiet. Lehenik, zorionez gaindika direnaz gain ezkontzen direlarik, damu
|
litekeela
zorion horren galtzea. Ezkontzaren haustea.
|
|
|
Iduri luke Francoren garaian sofriturik euskaldunek uste dutela haren garaietako kontrarioa egitea aski
|
litekeela
zoriontsu izateko. Ez ahal dira jate, edate, lo egite, hatsa hartze eta gaineratikoetarik gelditu, baizik eta Francok jaten, edaten, lo egiten, hatsa hartzen eta abar egiten zuela!
|
|
|
Bostongoak bere apezpikutegi ospetsu eta puxanta saldu behar izan du arrazoi beraren gatik.194 Eta zenbat apez emazte batekin bizi direnak eta noizean behinka harremanak izan edo badituztenak? Gaztigu zenbeit aski
|
litekeela
egoera hori aldatzeko. Ez ote du beste gogoetarik merezi horrelako egoerak?
|
|
|
Gaur egun ere badirela apez ezkonduak eta kalitate handikoak.212 Clermont eko apezpikuak ere ez dezake horren aitortzeaz besterik egin.213 1971ko sinodoa212" Egia da, ez duela eskatzen apaizgoaren izaerak berak, hasierako Elizaren praktikan eta Ekialdeko Elizen tradizioan ageri denez; hauetan graziaren dohainak hartara eraginik, apezpiku guziekin batera ezkongabetasunaren aukera egiten dutenez gain, apez ezkondu oso baliotsuak ere badira." Apaizen Ministerioa eta bizitza, Vatikanoko II. Kontzilio Ekumenikoa, 807 or. ri buruz, biltzar horren prestatzeko, komisio berezi batek dokumentu ofizial bat plazaratu zuen apezetaz (ministerium sacerdotalis). Garbiki erraten du apezgoa eta zelibatua ez direla baitezpada elgarri lotuak eta Elizak zelibatuaren alde agertu arrazoinak ez direla beti zuzenak214 Argi eta garbi erraten du bi apez moeta izatea, ezkonduak eta ez ezkonduak, gauza ona
|
litekeela
jadanik erran dugun bezala.215 Non da bada arazoa. Arazo bat bada bai, gero eta nabariago, apezik ez dela.
|
|
|
(...) Ba ote liteke diferentzia izpirik, edozein sailetan, esklaboa eta nagusiaren artean? (...) Zergatik zintezkete gehiago, zer gatik uste duzue gizon bat beste baten jabe izan
|
litekeela
–" 55 Horra arrazoinamendu zuzena eta zein argiki emana!
|
|
|
Kontua da produktu bakoitza balia dezaketen erabiltzaileen adin tarteen gaineko orientazioa kontsumitzaileari ematea eta, bide batez, produktu horretan eduki polemikorik izan
|
litekeela
jakinaraztea.
|
|
|
Errient batekin mintzatu eta, iduritzen zaio Piarres Lafitteri, oren laurden bat euskara emaitea egun guziez, arratsaldean, eta oren erdi bat larunbatetan ontsa
|
litekeela
. Zeren irakasteko, ordea?
|
|
|
Bere azalpenetan luzatu zen Jesus Toca popularra eta horrela argitu zuen" atzean ezer egongo ez balitz" berarentzat" irain pertsonala" izango litzatekeela berari Amnistia tabernaren inguruko informazioa ukatzea. Eta balizko irain pertsonalaren eta zer edo zer susmagarria egon
|
litekeela
pentsatzearen artean," atzean zer edo zer ezkutatuta" zegoela pentsatzea nahiago zuela argitu zuen popular ohoretsuak.
|
|
|
Besarkatu egin zuen, irrist egin zion malko batek masailean behera. Eta nik pentsatu nuen, pertsona besarkatuak ikusten ez gaituenez, besarkatzea izan
|
litekeela
une horretan pentsatzen edo sentitzen duguna ezkutatzeko era bat.
|
|
|
Ez direla ohartu haizea aldatzen ari dela eta Hegoaren lekua Mendebalak hartuko duela une batetik bestera. Erreka aldeko lizarretan, ederki baino hobeto ikus
|
litekeela
eguraldi aldaketaren seinalea.
|
|
|
Agian Karrikak ezaguna duen pattar zaletasunagatik izango da. Morfina eta pattarra elkartzen direnean, sumendia piztu
|
litekeela
uste dut eta.
|
|
|
Ez daki Radio Mosku entzun
|
litekeela
. Kerrua etorri zaio, albora behatu dut zapi zikina atera duenean.
|
|
2006
|
|
|
Hainbeste herrietatik datoz orain batzuk erbesteratu izan daitezkeela pentsa
|
litekeela
. Baina egia da Espainiatik etorritakoekin hori ez dugula egin.
|
|
|
Berriari batzuek aitzakiak bilatzen dizkiote. Ezin
|
litekeela
beste kazeten parean ezarri. Orri gutxiago dituela eta astelehenetan ez agertzea moztaile dela.
|
|
|
Zer esan nahi zuen «vascos» hitzak? Bistan da modu desberdinean uler
|
litekeela
, anbiguetatea deitzen zaio horri. Arazo handien aurrean iritzi desberdinekoen artean aurrera egiteko teknika
|
|
|
Historialari ugari saiatu izan dira Kalipsoren haitzuloa kokatzen... eta onartu dute Maltan egon
|
litekeela
.
|
|
|
bera ere Lemoizko zentralaren alde egon zen. Energia kanpotik ekarri beharrean, Euskadi bere energia lortzeko bidea izan
|
litekeela
Lemoizekoa.
|
|
|
Ikuspegi horretatik abiatuta, esan daiteke telebista saioetan merkataritza komunikazioa lantzeko modua ere zaildu egin
|
litekeela
, ikuspegi murriztaile hori dela medio, telebista saio baten publizitate aipamenak debeka daitezkeelako. Zinemarako egiten diren filmetan, ordea, eragile ekonomikoek ez dute printzipioz inolako mugarik beren marken eta produktuen aipamen eta aurkezpenak egiteko; beraz, 1994ko Telebistaren Legearen 3 artikuluak eragile eta lehiakideen arteko desberdintasunak areagotzen ditu hainbat kasutan (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
Eta susmatuko bagenu, halakoxe lurralde historibakoa izan
|
litekeela
Espainia orobat. Historiak behin bere gainean eszena bat jokatzeko oholtza, besterik ez?
|
|
|
Arazoa, Ortega-k daukan substratu fisikoaren kontzeptu arraziala da, eta ondorioz, izpirituarena ere bai. H. d., Ortega ez da eta ez da bihurtu behar izpiritualista kulturalista hutsa, horrela maisua arrazismoaren orbanetik salba
|
litekeela
pentsatzen bada ere.
|
|
|
Euskaltzaleen zalapartak ulertzekoak dira. Alabaina, ez dago esaterik Unamuno oportunista bat zela, edo patxikontra hutsa, harroa, etc., ukatu gabe hori dena ere sar
|
litekeela
aferaren esplikazioan, edo esplikazioaren parte batean, beste parte bat begien bistakoa Unamuno-ren hamalau urteko eboluzio zurriburritsua baita, ideietan eta sentimenduetan. Ez da gure gaia, baina gogora ditzagun data soil batzuk:
|
|
|
Ala beren gurutzada horretan parte hartu ala heresia egin, ez dago beste biderik horientzat. Nola erakutsi abertzalea izan
|
litekeela
jainkozalea ere izanda, Espainiako Elizak gutun batean adierazi badu fededunek ezin dutela Errepublikaren alde jokatu!
|
|
|
Hegazkinean ezezagun batekin elkartzen haiz San Franciscora bidean eta bihozkada bat dun. Zera, neskato hori hire bizitzako maitasunik handiena izan
|
litekeela
. Eta hamabost minutu barru, hegazkinetik jaitsiko dun eta betiko galduko dun hirian.
|
|
|
Hamabostaldi bat aski dugu nork bere gogoa askatzeko. Jakinaren gainean gaude zer edo zer gerta
|
litekeela
eta aldez aurretik onartzen dugu.
|
|
|
Miren, ez al duzu inoiz pentsatu gerta
|
litekeela
jaio ere ez egitea. Mesedez, ez nadin obsesionatzen has.
|
|
|
Etxearen gelak gizakiaren gorputz aparatuen edo organoen parekoak zirela irudikatzeaz batera, herri bakoitzak bere gelak zituela pentsa
|
litekeela
ere bururatu zitzaidan behin. Damasok bere demagunak margotzeko aukeratu zuen txokoa herriko ganbara txikia zela imajinatu izan dut han aurkitu nuen aurreneko aldi haietariko batetik.
|
|
|
Ondo daki berak herrialde askotan orpalua landaretik ateratzen dutela euren gezientzako pozoia eta horren indarrak urteak iraun dezakeela, urte asko. Objektu berri bat dakarrela iragartzen didan bakoitzean, orpaluatik lortutako pozoia egon
|
litekeela
haren baitan etortzen zait burura, eta, arreta galduz gero, gauzarik txarrena gerta dakiokeela Mikeli. Eta, era berean, hori ere bai, aztertu ostean museora edo dagokion lekura eramateko edo bidaltzeko piezaren bat prestatzen ari dela ikusten dudanean, lasaitua hartzen dut.
|
|
|
Zeuk bezala hitz egiten jartzen banauzu, esango nuke egongela honetan denborari buruzko konortea gal
|
litekeela
. Horiek esan berri dutenez, Kantauriko argi grisaren eragina izango da; ez dakit.
|
|
|
Toki batzuetan une bat egon ostean euretatik ateratzerakoan iruditzen du benetan eman duzun denbora baino askoz gehiago eman duzula euretan. Gela honetan ere halako zerbait gerta
|
litekeela
uste dut. Denbora zenbaitetan ez dela aurrerantz garatzen esan ohi duzu zuk, norberaren barrurantz baizik.
|
|
|
Beti pentsatu izan dut norberaren oroitzapenekin eta norberaren itxaropenekin norberaren orainari buruzko ekuazio egokia osa
|
litekeela
. Zenbait inkognitatako ekuazioa izango litzateke batzuen kasuan; hori bai.
|
|
|
Liburuz beteta dago horko apalategi hori. Aitak behin ohartarazi zidan errespetu falta izan
|
litekeela
inoren liburuak begira  tzea. Hori batetik.
|
|
|
Hori batetik. Baina, bestetik, alderantzizkoa ere gerta litekee  la, estimua erakusteko bide ere izan
|
litekeela
norbaiten liburuei arreta ematea, alegia. Pertsona batek osatzen duen liburutegiak bere biografiaren eta nortasunaren arrastoak eskaintzen ditu.
|
|
|
Atea zabalik dudala idazten ari banaiz, biluzik sentitzen nauk. Iruditzen zaidak ate horretatik sar daitekeen edozein bezero izan
|
litekeela
nire lanaren lekuko. Nahiz dendan inor egon ez, aldian aldian burua paperetik jaso eta atzera begiratzen diat, inor begira ote dudan ikusteko, eta horrek sorgortuta eta sosegurik gabe uzten nauenez, ezin izaten diat idatzi.
|
|
|
Izugarri. Bizitzan nahi dugun hura lortu
|
litekeela
une batez sinisteraino. Edo gutxienez bakar batzuk lor dezakezuela sinisteraino.
|
|
|
Aitortu behar da, bestalde, ia euskaldunak bat batean desa  gerraraztea gogorra izan
|
litekeela
, batez ere bestelako pausaleku erosorik eta atseginik eman gabe erdaldunen multzora bidaltzen baditugu. Baina euskaldunen multzoan sartzea ere ez da zuzena, non ez dugun euskaldunaren definizioa murrizten eta argaltzen.
|
|
|
Ez jakin ziur. Iruditzen zait, hala ere, honelako pentsamendu bat izan
|
litekeela
horren oinarria: " gure egoera zitalaren erru osoa guk geuk dugu, eta bereziki gure diskurtso desegokiak.
|
|
|
Igual ez dira makulu guztiak eta aldi berean onartu eta aitortu behar. Uler genezake ostia, de puta madre eta gisako gordinkeriak etxekotzat hartzea gehiegitxo izan
|
litekeela
askorentzat. Horiek ez ditugu proposatuko, por si acaso.
|
|
|
Ke konplikau!". Esan dezagun, euskararen bikaintasunaren miresleen kontsolagarri, alderantziz ere gauza bera gerta
|
litekeela
, nahiz eta gertakizun soziolinguistiko arruntagoa eta masiboagoa den erdaraz pentsatu eta euskaraz aritzea euskaraz pentsatu eta erdaraz aritzea baino. Hala ere, esaldia ongi esanda ere, solaskidea nola utziko dugun ikustekoa izan liteke:
|
|
|
Haurrekin hitz egiteko, noski. Egia da, bestalde," haur hizkera" ikastaroko praktika konplikatu samarra izan
|
litekeela
, euskaltegiek pazientzia handiko haur boluntario mordoxka luketelako. Haurra eta boluntario hitzak aise ezkon litezke, bai, baina haurra eta pazientzia handia uztartzea askozaz ere zailagoa da.
|
|
|
Ez dugu guk hain lotura estua eta erabatekoa itsu itsuan defendatuko, baina egia da hizkuntza erabiltzeko arrazoi estetikoak egon litezkeela, eta une jakin batean, edo askotan? hizkuntza bat edo beste hautatzea hizkuntza" guaitasun" horren baitan egon
|
litekeela
. Gaur egun, iruditzen zait," guai" izan nahiak gehiago eramaten gaitu erdaretara euskarara baino.
|
|
|
Egia da hala ere Liburuaren bizimodua" enpirikoa" dela, iraun badirauela. Ordea, egia izan arren Liburua honda daitekeela, ostera inprima
|
litekeela
, eta abar, kontuan hartzekoa da enegarren argitalpena ez dela deusetan ere lehenengotik aldenduko: ezin da bertan ezer aldatu; ezin zaio ezer erantsi.
|
|
|
Alexandrok proiektatu Inperioa, espainolena eta frantsesena ez bezala, ez da herri nahiz kasta baten adierazpen politikoa. Aitzitik, Kojeveren iritziz, edozein gizaki guztiaren funtsaz jabe
|
litekeela
uste duen zibilizazio baten adierazpen politikoa da, izaki logiko, unibertsal eta bakar baten gauzatze materiala. Izan ere, logos a bera unibertsala eta bakarra denez, globalizazioaren oinarri egokia ere bada.
|
|
2007
|
|
|
Arazoaren beste ikuspegi bat du. Alderdi Sozialistak nazionalismoa Estatuan integratu
|
litekeela
dio, ez da, besterik gabe, suntsitu beharreko fenomenoa, baina ETA suntsitu behar dela dio. Ezker abertzalea berriz, suntsitu ez ezik, birrindu.
|