|
2004
|
|
|
250 artikuluaren 1 paragrafoko 10 eta 11 zenbakien kasuetan, egikaritutako akzioaren oinarria bada ondasun higigarrien eperako salmenta kontratua ez betetzea, orduan ez dira demandak onartuko, demandarekin batera ez bada aurkezten zordunari egindako ordainketa agindeiaren egiaztapena, ordaindu ez delako eta ondasuna eman ez delako eginbidearekin, Ondasun Higigarrien Eperako Salmenta Legearen 16 artikuluko bigarren paragrafoan xedatutakoaren arabera; demandarekin batera aurkeztu behar da, orobat, ondasunok Ondasun Higigarrien Eperako Salmenta Erregistroan inskribatzeko ziurtagiria, ondasunok erregistro horretan inskriba badaitezke. Finantza errentamenduaren kontratua ez betetzean oinarritutako akzioak egikaritzen badira, ez dira demandak onartuko, horiei batu ez bazaie zordunari egindako ordainketa agindeiaren egiaztapena, ordaindu ez delako eta ondasuna eman ez delako eginbidearekin, Ondasun Higigarrien Eperako Salmenta Legearen
|
lehen
xedapen gehigarriko hirugarren paragrafoan xedatutakoaren arabera.
|
|
2005
|
|
|
Espainiako Konstituzioak eskubideok babestu, errespetatu eta lurralde foralen kasuan eguneratzeko aukera ematen du. Doktrina konstituzionalaren
|
lehen
xedapen gehigarriaren arabera, lurralde historikoak Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroa baino ez dira, lehen hiruren eguneratzeak Euskal Autonomia Erkidegoa sortuz. Hala ere, harrigarria da Kataluniak eta bere parlamentuak euren autonomiaren oinarri bezala eskubide historikoak bereganatu eta defendatzea.
|
|
2007
|
|
|
Bertan Hego Euskal Herriko lau herrialdeei España foral deritze; Aragoiko Koroa zaharreko herrialdeei, España incorporada o asimilada; eta beste probintziei, España uniforme o puramente constitucional (eta Afrikako lurraldeei, Ceuta/ Sebta eta Melilla/ Mric barne, España colonial). Gainera, ez du zentzurik esateak foruek bereizten dutela Nafarroa Arabatik, Bizkaitik eta Gipuzkoatik, Konstituzioko
|
lehen
xedapen gehigarriak aitortzen duenez, probintzia horiek ere foru lurraldeak direlako. Nafarroak, Euskadin sartuta ere, ez luke nahitaez bere Hitzarmen Ekonomikoa galduko, gaur egun Hirurak Bateko Itun Ekonomikoa bezal bezalakoa baita, biak 1839ko urriaren 25eko Legean eta 1978ko abenduaren 6ko Konstituzioan oinarritzen baitira, xedapen indargabetzaileko bigarren lerroaldeak esanak esan.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, ezin dugu ahantzi, 86/ 1997 Dekretuak, bere
|
lehen
xedapen gehigarrian aurreikusitakoari jarraiki, plangintza orokorretik at geratu direla (euren izaera zehatza eta berezitasunak direla medio) osasun arloa (22.500), Ertzaintza (7.500) eta unibertsitate mailakoa ez den irakaskuntza arloko irakaslegoa (23.000). Hain zuzen, azken kasu honetan, 47/ 1993 Dekretuak, martxoaren 9koak, irakaspostuetarako hizkuntza eskakizunak eta derrigortasun datak zehazteko irizpideak finkatzen ditu, baita euren salbuespen araubidea eta euskalduntze plangintza ere.
|
|
2010
|
|
|
Gogoan izan zen funtsezko gertaera hori legea egin zenean, eta gogoan izatekoa da orain ere. Honela dio 1982ko EEN legearen
|
lehen
xedapen gehigarriak:
|
|
|
[27] Hala dio Espainiako Konstituzioaren
|
lehen
Xedapen Gehigarriak: " Konstituzioak foru lurraldeen eskubide historikoak babesten eta errespetatzen ditu.
|
|
2015
|
|
|
Apirilaren 24ko 11/ 1997 Legeak, Ontzi eta Ontzien Hondakinei buruzkoak, Europako Parlamentu eta Kontseiluaren abenduaren 20ko 94/ 62/ CE Zuzentarauaren barne araudia txertatu zuenak, ontzi industrial edo komertzialen bilketarako araudi berezia ezarri zuen:
|
lehen
xedapen gehigarriaren 1 atalean ezarritakoaren arabera, hondakin mota horren kudeaketaren erantzukizuna azken edukitzailearena da, ontziratzaileek borondatez erabaki ezean etxeko kontsumorako ontziraturiko produktuetarako aurreikusitako moduan merkaturatzea.
|
|
|
...1997 Legea onartu zenetik bildutako eskarmentuak erakutsi du, hainbat kasu zehatzetan, bilketa sistema horrek ez duela bermatu ontzi industrial eta komertzialen hondakinen kudeaketa egokia ingurumenari dagokionez, eta, horregatik, abenduaren 29ko 14/ 2000 Legean, Zerga, Administrazio, Gizarte Segurantza eta Laneko Neurriei buruzkoan, moldaketa garrantzitsu bat egin da aipaturiko 11/ 1997 Legearen
|
lehen
xedapen gehigarrian: Gobernuari gaitasuna ematen zaio ezartzeko, araudi bitartez, ontzi industrial eta komertzial jakin batzuen ezintasuna 1 atalean araututako salbuespenari heltzeko, haien konposizioak edota eduki duten materialarenak arrisku edo toxikotasun ezaugarriak edukiz gero, birziklapena, balorizazioa edo hondakinen osaketako hondar frakzioak deuseztatzea zailduko dutenak edo pertsonen osasunerako edo ingurumenerako arriskua ekar lezaketenak.
|
|
|
1.Ontzi eta Ontzien Hondakinei buruzko apirilaren 24ko 11/ 1997 Legearen lehen xedapenaren 5 atalean ezarritakoarekin bat etorrita, Zerga, Administrazio, Gizarte Segurantza eta Laneko Neurriei buruzko abenduaren 29ko 14/ 2000 Legearen bitartez sartutako moldaketen arabera, produktu fitosanitario ontziratuak aipatu 11/ 1997 Legearen
|
lehen
xedapen gehigarriaren 1 atalak aurreikusitako salbuespenetik kanpo geratuko dira, eta, ondorioz, merkaturatu dira ontzien berreskurapenerako deposito bidezko sistemaren bitartez edo, txandaka, ontzi eta ontzi erabilien kudeaketa sistema integratu baten bitartez.
|
|
|
625. " Hirugarren gunetik" sortu zen proposamen politiko zehatz bakarra eskubide historikoetan oinarritutako lege proposamena izan zen, Elkarrik goi mailako adituen laguntzarekin prestatu eta eragile politikoekin diskretuki lantzen ari zenean, El Correo Españolek() kaleratu eta leherrarazizuena; leherrarazteko asmoarekin kaleratu ere, askoren ustetan. Foru lurraldeen eskubide historikoak babestu eta errespetatzen dituela dioen Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarritik abiatzen zen lege proposamena eta, Konstituzioaren aurretiko eskubideetan oinarritua, Estatuarekin itun berri bat negoziatzeko bidea ireki nahi zuen. Euskal eragileen erreakzioetan denetik egon zen:
|
|
2016
|
|
|
Hurrengo urratsa Espainiako Konstituzioa izan zen. Konstituzioko
|
lehen
xedapen gehigarriak foru lurraldeen eskubide historikoak, babestu eta errespetatu, egiten ditu, eta aingura baten modura, bi aditz soil horiekin, XIX. mendetik zetozen foru erregimenak sistema konstituzionalera egokitu ziren.
|
|
|
Oraingo egoeratik abiatuta, eskuratu ahalik eta botere gehiena eta bide batez joan osatzen puzzlea?, azaldu du Aoizek. Bigarrenik, Ciudadanosek edo Espainiako beste alderdiren batek Hego Euskal Herriko bi zerga erregimenak bertan behera utzi nahi baditu, Espainiako Konstituzioko
|
lehen
xedapen gehigarria ezabatu du. Azkenik, deigarria bada UPNk eta Nafarroako beste indar batzuek Hegoaldeko lurraldeen batasuna saihesteko laugarren xedapen iragankorra jomugan izatea eta, aldiz, zentralismoaren eraso etengabeei aurre egiteko gauza ez izatea.
|
|
2021
|
|
|
Nafarroaren arazoa bideratzeko, Hego Euskadiko instituzio eta beste alderdiekin da elkartu. Azkenean, nafartarren borondatearen espresio zuzena (erreferendum edo bozketan) ezin bazterturiko gauza da, eta badira bide legalak hara heltzeko(
|
lehen
xedapen gehigarria bezala).
|
|
2023
|
|
|
TFAOen 16.2 artikuluak (eta TLOren 2.2 artikuluak) hiru tributu mota arautzen ditu, edo TFAOen eta TLOren
|
lehen
Xedapen gehigarriaren 2 puntuak dionez, tributuzko izaerako publikoko hiru ondare prestazio11: zergak, tasak eta kontribuzio bereziak.
|
|
|
Azkenik, TAAJLren lehenengo xedapen gehigarriak foru lurraldeei dagokionez zehatz mehatz horrela adierazten du: " 1 Lege hau Euskal Autonomia Erkidegoan izango da aplikagarria, betiere Konstituzioaren 149 artikuluko 1.14 eta 1.18 paragrafoetan eta
|
lehen
xedapen gehigarrian zehaztutako terminoetan; dena den, Euskal Herriaren Autonomia Estatutuaren abenduaren 18ko 3/ 1979 Lege Organikoan, Aurrekontu Egonkortasunari eta Finantza Jasangarritasunari buruzko apirilaren 27ko 2/ 2012 Lege Organikoan, eta foru lurraldeetako eskubide historikoak eguneratzen dituzten gainerako arauetan jasotzen diren xehetasunak bete dira. Legea aplikatzean, eta dagozkien koordinazioeta zaintza ahalmenei kalterik egin gabe, zerbitzuakeskaintzeko moduari Toki amubidearen oinarriakarautzen dituen legearen 26.2 artikuluan jasotzen denariburuzko eskumena foru aldundiei dagokie, ukitutako udalerriek aurretiaz beren adostasuna ematen badute".
|
|
|
Horrela jasotzen da KAren 76/ 1988 Epaian: " Lehen alderdiari dagokionez —aintzatespen eta berme generikoa—,
|
lehen
xedapen gehigarriko C letran jasotako berme konstituzionala berresten da. Estatutuaren 3 artikuluan, lurralde historiko bakoitzaren antolaketa eta autogobernu erakunde pribatiboei dagokienez, 37.2, foru araubideari zein lurralde historikoen eskumenei dagokienez, honako hau ezartzen duenean:
|
|
|
" Arabako, Gipuzkoako eta Bizkaiko Foru Aldundiek, berriz, mila bederatziehun eta seiko abenduaren hamahiruko Errege Dekretuaren hamabosgarren artikuluak ordena eko nomikoan eta administratiboan aitortu zizkien ahalmenak izango dituzte. Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarrian ezarritako foru araubidearen eguneratze orokorraren prozesuaren arabera, iraundakotzat jotzen dira, Konstituzioaren ehun eta berrogeita zortzigarren artikuluko lehenengo puntuaren hemezortzigarren zenbakian aipatzen diren oinarriei kalterik egin gabe".
|
|
|
Ondorioz, ENDEMAÑO AROSTEGUIren ondorio berdina aipatu behar da: " Ekonomia Itunaren hirugarren xedapen gehigarriak foru aldundien ahalmen batzuk aipatzen ditu, Estatuko erregelamendu batean aitortutakoak, bai eta haien eguneratzea ere, Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarriari atxikitzen diona, eta, beraz, ahalmen horiek konstituzio manu horren babes eta zuzeneko babesaren pean kokatzen ditu. Xedapena honela dago idatzita:
|
|
|
Toki erakundeen berezko beste tributu batzuen zerga araubidea mantendu, ezarri eta arautu ahal izango dute bere lurralde historikoan, Ekonomia Itunaren 42 artikuluan adierazitako irizpideei jarraituz. EAEko toki erakundeek itundu gabeko tributuen diru sarreretan (Estatuaren tributuak) duten partaidetzari dagokionez, foru aldundiek banatuko dituzte, izaera orokorreko banaketa arauen arabera, beraien lurralde historikoko toki erakundeei dagozkien kopuruak. ...zaintzako ahalmenak EAEko erakunde eskudunei dagozkie —ez du zehazten zeintzuk diren erakunde horiek—, eta horrek ez du esan nahi, inola ere, EAEko toki erakundeen autonomia maila araubide erkidekoena baino txikiagoa denik. Foru aldundiek 1906ko abenduaren 13ko Errege Dekretuaren 15 artikuluak ekonomiaeta administrazio arloan aitortu dizkien ahalmenak izango dituzte, eta, Konstituzioaren
|
lehen
xedapen gehigarrian ezarritako foru araubidearen eguneratze orokorraren prozesuaren ondorioz, iraundakotzat jotzen dira, Konstituzioaren 149.1.18 artikuluan aipatzen diren oinarriei kalterik egin gabe. Azkenengo honen barruan toki ogasunei dagozkion beste finantza jarduerak sartu daitezke.
|