|
2000
|
|
|
Lehenengo eta behin, historia ekonomikoari buruzko bere idazkiak,
|
lehen
mundu gerra gertatu baino arinago, Otto Bauer eta Max Adler austromarxista ezagunek gomendatzen zituzten. Geroago, gerran zehar, Neurath sozialismoarekin identifikatu zen estuago.
|
|
2002
|
|
|
Egin dezagun guk, bada, aurrerago! Komunikazio masiboaren nazioartekotze modernoa, XX. mendean jar dezakegu; izan ere,
|
lehen
mundu gerrak ekarri baitzuen gure artera komunikazioa handika eta lau haizetara egiteko joera berria, propagandarekin lotuta, gerra arma legez. Eta XX. mende horretan, azken hamarkada izan da benetan globalizazioaren eztabaida piztu duena.
|
|
|
Baina nazioartekotzerako bidean emandako urratsik handiena Estatu Batuek egin zuten
|
lehen
mundu gerra zela eta. 1914 urtean, munduan erakutsi ziren film guztietatik %85 Estatu Batuen diruaz ekoitzi ziren.
|
|
|
Nolanahi den, masek, masa erraldoiek?
|
lehen
mundu gerrako urteetan erosi zuten modu masiboan egunkaria lehen aldiz.
|
|
|
" Zera... Bakarrik zera jakin nahi nuen, ea kanoi hauek schneiderrak ote diren... alemanek
|
lehen
mundu gerran erabili zituzten bezalakoak...". Espioitzat hartu zuten hasieratik.
|
|
2003
|
|
|
Historia orokorra. Greziatik
|
lehen
mundu gerra arte. (i).
|
|
|
Albizu, Xabier; Gonzalez Garai, Iñaki; Iriondo, Ramon: Historia orokorra (Greziatik
|
lehen
mundu gerra arte), Donostia, Gaiak, 2001.
|
|
2004
|
|
|
Baina 1918an,
|
lehen
mundu gerraren ondotik sortzen den errepresio giroan, erakundeari beren egoitzak itxi zizkioten, berriro handik urte ter dira irekitzeko. Familia nazionalistaren barruan jadanik desadostasunak agertzen hasiak baziren ere Gasteizen 1917ko abenduan egindako Batzarre an, erabateko etena 1921eti k aurrera gertatuko da, beste arrazoien artean, gazte hauek Comunión ekoak baino jarrera abertzaleagoak eta sozialistago ak sostengatzen dituztelako, garbiki euskal independentzia aldarrikatuz eta atzerriko mugimendu antikolonialisten lerroan kokatuz.
|
|
|
Mundu mailan,
|
lehen
mundu gerraz geroztik, ekonomia kapitalistaren zuzendaritza, Ingalaterraren eskutik, Ipar Ameriketara pasatu zen. Ondorioz, AEBetako Depresioak herrialde industrializatu guztietan izan zuen eragina; eragin are gogorragoa AEBen ekonomiaren menpekotasunean bizi ziren lurraldeetan.
|
|
|
Adibidez, definitiboa izateko asmorik gabe, honako epeketa proposa liteke: 1914/ 18tik 1936/ 45era, gerra eta gerrarte epe ezegonkorra(
|
lehen
mundu gerraren ondoren Europa osoan, XIXtik zetozen sistema liberal kontserbadoreak krisian sartu baitziren, alternatiba liberal demokratiko, komunista, zein faxistak agertuz; eta giro ezegonkor hau azkenean gerra berrietan lehertu zen. Hor koka ditzakegu Euskal Herrian eragin zuten diktadura desberdinak, errepublikak zein gerra zibil eta mundialak); 1945etik gure egunetara, atlantismoa eta Europaren eraikuntza aldia (gerra ostean mendebaldeko Europa estatubatuar orbita atlantiarraren pean geratu zelarik, multzo honen baitan zati batek, Alemania Frantziak gidatuta, europar eraikuntza abiatu zuen, Ipar Euskal Herria barne hartuz; eta beste zati bat, Espainia frankista kasu, atlantiar orbitan egon arren europar eraikuntza eta dinamika demokratikotik kanpo geratu zen 1975/ 86 arte; eta hola zenbait azpiatal bereiz litezke...).
|
|
|
Mistikoagoak ere bai, zalantzarik gabe. Gainera, han eta hemen ageri diren datuen arabera, 1916an(
|
lehen
Mundu Gerraren erdian, beraz) Wittgensteinek bizipen erlijioso sakonak izan zituen, eta oso litekeena da orduan Jainkoan sinetsi izana errealitate transzendente bat bezala eta Harekin komunikatu (nahi) izana.
|
|
2008
|
|
|
Hain zuzen ere, krisiak izan dira udako ordutegiaren historia gorabeheratsuaren katalizatzaile nagusiak: 1973ko petrolio krisia baino lehen, bigarren eta
|
lehen
mundu gerrek eragin zuten gerrako ordutegia ezartzea, eta kasu horietan ere, energia eskasiak bultzatuta hartu zuten erabakia.
|
|
2009
|
|
|
Nazariok, 1911ko uda partean, frantses enpresari bat. Renault automobil markari lotua zegoèn lantegi bat zuena? ...ohi zuen, kontrastean, kasinora joatea, galtzaileen aurpegia ikusteko, ausaz?, baita hurrengo urteetan harekin harremanak estuagotu ere, eta nola enpresariak, monsieur Quessenet zeritzanak, fabriken eta enpresen etorkizunari buruzko ideia berritzaileak baitzituen, gainerakoan kontserbadore hutsa zen arren, eta nola ideia haiek, gainera, bere fruituak ematen ari baitziren ordurako, haren enpresak,
|
lehen
mundu gerraren eraginez eskasia eta prekarietate hutsean gelditu zenak, sekulako loraldia izan zuen bizpahiru urteren buruan; hala, gizonak Nazariori gonbita luzatu zionean, semeak Frantziara egin zezan?. Aizu, Nazagggio, igaro berri den gerran primeran portatu zara nirekin, eta zorretan bezala sentitzen naiz, baina hara: zergatik ez duzu zure seme Téophile Marie gurera bidaltzen denbora baterako?
|
|
|
ezen berriro etorriko zitzaiola bisitan? baina, batean arrazoi bategatik. Regina enea haurrez betetzen zen bitartean, markes jaunak eta markesa andereak Zaldiaingo jauregia saldu zuten azkenean, beren bizimodua Madrilen eta Andaluziaren artean antolatzen zutela?, bestean beste bategatik?
|
lehen
Mundu Gerra ez zen Lourdesera joateko abagunea, Frantzia gerran sartuta zegoenez?, markesa andereak ez zuen berandu arte hitza bete: 1921eko hartan bete zuen, hain zuzen ere.
|
|
|
Izugarriak izaten ziren Domingok Teofilo Mariarekin izaten zituèn istiluak; Nazario Orbek bere ohitura hura jarri zuèn garaian, igandeetako eta jaiegunetako goizeko zortzietan diana jotzekoa, hartarako gramofonoa ezin ozenago piztuta, erabaki hartan zeresan handia izan zuen
|
lehen
Mundu Gerrak, zeinak Nazariok bere baitan lotan zuèn militarra iratzarri baitzuen?, Teofilo Mariari militarismoaren harra sartu zitzaion, halako eran, non, Rikardo Lehoibihotz erregearen paperean jarri, anaiak ilaran ipini eta desfilatzeari ekiten baitzion noiznahi; hala ibiltzen ziren, bada, jauregiko lorategietan desfilatzen, Teofilo Maria buruzagi, eta beste anaiak soldadu, makila soingainean... Domingo gogaitu zen arte:
|
|
|
egongo ez zen, bada, baldin eta semearen hitzetan bere burua islatua ikusi bazuen. Berari ere behin baino gehiagotan bururatu zitzaion, izan ere, militarra izango zela, beste baldintza batzuetan jaio izan balitz?
|
lehen
Mundu Gerrako lau urteetan, egunkaria zabaldu ahala irakurtzen zuen bi bandoei buruzko informazioa?, atsegin baitzituen hitz handiak: Aberria eta Estatua, Erlijioa eta Eliza, Erregea eta Erregina, Hierarkia eta Ordena, baita Banderak eta Dominak ere, eta horretarako behar beharrezkoak baitziren gainegiturak eta azpiegiturak, eta, batez ere, Polizia eta Armada, guztiari eusteko; hitz haien gainetik, ordea, beste bat zuen Nazariok:
|
|
|
Nazario ez zegoen pozik ez lasai, eta horregatik hasi zen, beharbada, fabrikan ordu gehiago sartzen, berandu egiten zitzaion arte; halakoetan, herriko jauregia hartzen zuen ostatu, han jaioterrian, non anaia Ismael eta Bittori bizi baitziren, baita Ismaelek etxezain zuèn uste osoko lehengusua ere, bere familiarekin; egun haiek, baina, urruntasun espiritualak hurbiltasun fisikoa du gurutze?, ugarituz joan ziren, halako eran, non asteburuetan ere geratzen hasi baitzen, emazteari beti abisatzen zion telefonoz, nolanahi ere?, lanaren aitzakian? aitzakia hura, beste ikuspegi batetik, benetakoa bazuen ere,
|
lehen
Mundu Gerra bukatu ostean produkzioa eta salmentak apur bat jaitsi baitziren, enpresari hainbat arazo eraginez.
|
|
|
Helburua lortzeko, baina, aita zuen ezin saihestuzko giltza. ...t ikusten zuen bakoitzean begiak gora jasotzen zituela, baita inoiz harridurazko keinu bat egin ere, zuhaitza eta arranoaren hegaldia kontraesanik gabeko plano berean ikustetik zetorkiona; Nazariok bazuen, gainera, Hipikara biltzen zirèn gizonen artean lagun bat, hiriko erregimentuko teniente koronela, hegazkinetara zaletua, hegazkingintzaren berrikuntzen berri ematen ziona, ez baitago ahazterik,
|
lehen
mundu gerraren ondorioz, abiazioak aurrerapauso handiak egin zituela, bakealdian ere eragina izan zutenak, halako eran, non zerbitzu publiko batzuk airez ere egiten hasi baitziren munduan zehar, postarena, esate baterako; aitari esango zion, teniente koronelak ere bere harremanak izan baitzitzakeen, eta harreman haietatik, auskalo. Horregatik, aita hain jarrera onarekin ikusi zuenean, buruan zuèn galdera egitera ausartu zen:
|
|
|
baita Fausti ere, Madrilen adiskide min izan zuèn neskame adoretsua, Regina Madrildik itzuli eta handik hiruzpalau hilabetera hil zena, tetanoak jota, gaizki sendatutako zauri bat gaiztotu izanaren ondorioz; Nazariok, berriz, izeba Ursula galdu zuen urtebete lehenago, 1917ko urriko egun batean, egun deseroso batzuk igaro ondoren, Nazariok ekarritako azken kokazko ardo botila hustu (izebak Nazario zuen alor hartan hornitzaile zintzo) eta irribarrez bezala hil zen?, baita kuttun kuttuntzat zituen beste bi pertsona ere: bere anaia Honorato apaiza, tifus batek menderatu eta suntsitu zuena, Honoratok berak senar emazteak ezkondu eta handik lau urtera, 1909ko uda beteko egun sargori batean; eta Mateo Sukunza ingeniari lagun mina,
|
lehen
Mundu Gerra hasi ez beste hil zena eta Nazario umezurtz bezala utzi zuena: egia zen, bai, bidean galera haiek guztiak izan zituztela, baina egia zen, halaber, orbetarrak zoriontsuak sentitzen zirela?
|
|
|
egia zen, bai, bidean galera haiek guztiak izan zituztela, baina egia zen, halaber, orbetarrak zoriontsuak sentitzen zirela? ohi baino zoriontsuagoak ere bai, beharbada, halakoa baitzen kalean egun haietan arnasten zèn giroa,
|
lehen
Mundu Gerra amaitu izanaren kariaz, eta halakoa baitzen, halaber, orbetarrengan sortutako itxaropena, gripe espainola, gerrak ondorioetako bat izan zuena, beste mehatxu bat bazen ere, munduan gerrak berak baino biktima gehiago eragingo ez zituen, bada, denborarekin!?, iragarri ez zuen, bada, Reginak, egun haietako batean, albiste ezustekoa!
|
|
|
Egia zen, senar emazteek, hamahiru bat urte lehenago ezkondu zirenetik, bazituztela beren penak, Reginak izeba Eugeni eta amona Luisa galdu baitzituen denbora horretan... baita Fausti ere, Madrilen adiskide min izan zuèn neskame adoretsua, Regina Madrildik itzuli eta handik hiruzpalau hilabetera hil zena, tetanoak jota, gaizki sendatutako zauri bat gaiztotu izanaren ondorioz; Nazariok, berriz, izeba Ursula galdu zuen urtebete lehenago, 1917ko urriko egun batean –egun deseroso batzuk igaro ondoren, Nazariok ekarritako azken kokazko ardo botila hustu (izebak Nazario zuen alor hartan hornitzaile zintzo) eta irribarrez bezala hil zen–, baita kuttun kuttuntzat zituen beste bi pertsona ere: bere anaia Honorato apaiza, tifus batek menderatu eta suntsitu zuena, Honoratok berak senar emazteak ezkondu eta handik lau urtera, 1909ko uda beteko egun sargori batean; eta Mateo Sukunza ingeniari lagun mina,
|
lehen
Mundu Gerra hasi ez beste hil zena eta Nazario umezurtz bezala utzi zuena: egia zen, bai, bidean galera haiek guztiak izan zituztela, baina egia zen, halaber, orbetarrak zoriontsuak sentitzen zirela... ohi baino zoriontsuagoak ere bai, beharbada, halakoa baitzen kalean egun haietan arnasten zèn giroa, lehen Mundu Gerra amaitu izanaren kariaz, eta halakoa baitzen, halaber, orbetarrengan sortutako itxaropena –gripe espainola, gerrak ondorioetako bat izan zuena, beste mehatxu bat bazen ere, munduan gerrak berak baino biktima gehiago eragingo ez zituen, bada, denborarekin! –, iragarri ez zuen, bada, Reginak, egun haietako batean, albiste ezustekoa!
|
|
|
bere anaia Honorato apaiza, tifus batek menderatu eta suntsitu zuena, Honoratok berak senar emazteak ezkondu eta handik lau urtera, 1909ko uda beteko egun sargori batean; eta Mateo Sukunza ingeniari lagun mina, lehen Mundu Gerra hasi ez beste hil zena eta Nazario umezurtz bezala utzi zuena: egia zen, bai, bidean galera haiek guztiak izan zituztela, baina egia zen, halaber, orbetarrak zoriontsuak sentitzen zirela... ohi baino zoriontsuagoak ere bai, beharbada, halakoa baitzen kalean egun haietan arnasten zèn giroa,
|
lehen
Mundu Gerra amaitu izanaren kariaz, eta halakoa baitzen, halaber, orbetarrengan sortutako itxaropena –gripe espainola, gerrak ondorioetako bat izan zuena, beste mehatxu bat bazen ere, munduan gerrak berak baino biktima gehiago eragingo ez zituen, bada, denborarekin! –, iragarri ez zuen, bada, Reginak, egun haietako batean, albiste ezustekoa!
|
|
|
...i baitziren, baita Ismaelek etxezain zuèn uste osoko lehengusua ere, bere familiarekin; egun haiek, baina –urruntasun espiritualak hurbiltasun fisikoa du gurutze–, ugarituz joan ziren, halako eran, non asteburuetan ere geratzen hasi baitzen –emazteari beti abisatzen zion telefonoz, nolanahi ere–, lanaren aitzakian... aitzakia hura, beste ikuspegi batetik, benetakoa bazuen ere,
|
lehen
Mundu Gerra bukatu ostean produkzioa eta salmentak apur bat jaitsi baitziren, enpresari hainbat arazo eraginez.
|
|
|
Helburua lortzeko, baina, aita zuen ezin saihestuzko giltza. ...t ikusten zuen bakoitzean begiak gora jasotzen zituela, baita inoiz harridurazko keinu bat egin ere, zuhaitza eta arranoaren hegaldia kontraesanik gabeko plano berean ikustetik zetorkiona; Nazariok bazuen, gainera, Hipikara biltzen zirèn gizonen artean lagun bat, hiriko erregimentuko teniente koronela, hegazkinetara zaletua, hegazkingintzaren berrikuntzen berri ematen ziona, ez baitago ahazterik,
|
lehen
mundu gerraren ondorioz, abiazioak aurrerapauso handiak egin zituela, bakealdian ere eragina izan zutenak, halako eran, non zerbitzu publiko batzuk airez ere egiten hasi baitziren munduan zehar, postarena, esate baterako; aitari esango zion, teniente koronelak ere bere harremanak izan baitzitzakeen, eta harreman haietatik, auskalo... Horregatik, aita hain jarrera onarekin ikusi zuenean, buruan zuèn galdera egitera ausartu zen:
|
|
|
Frantziakoa ulertzeko, baina, zera esan behar: ...zuen, kontrastean, kasinora joatea, galtzaileen aurpegia ikusteko, ausaz–, baita hurrengo urteetan harekin harremanak estuagotu ere, eta nola enpresariak, monsieur Quessenet zeritzanak, fabriken eta enpresen etorkizunari buruzko ideia berritzaileak baitzituen, gainerakoan kontserbadore hutsa zen arren, eta nola ideia haiek, gainera, bere fruituak ematen ari baitziren ordurako, haren enpresak,
|
lehen
mundu gerraren eraginez eskasia eta prekarietate hutsean gelditu zenak, sekulako loraldia izan zuen bizpahiru urteren buruan; hala, gizonak Nazariori gonbita luzatu zionean, semeak Frantziara egin zezan –" Aizu, Nazagggio, igaro berri den gerran primeran portatu zara nirekin, eta zorretan bezala sentitzen naiz, baina hara: zergatik ez duzu zure seme Téophile Marie gurera bidaltzen denbora baterako?
|
|
|
Izugarriak izaten ziren Domingok Teofilo Mariarekin izaten zituèn istiluak; Nazario Orbek bere ohitura hura jarri zuèn garaian, igandeetako eta jaiegunetako goizeko zortzietan diana jotzekoa, hartarako gramofonoa ezin ozenago piztuta –erabaki hartan zeresan handia izan zuen
|
lehen
Mundu Gerrak, zeinak Nazariok bere baitan lotan zuèn militarra iratzarri baitzuen–, Teofilo Mariari militarismoaren harra sartu zitzaion, halako eran, non, Rikardo Lehoibihotz erregearen paperean jarri, anaiak ilaran ipini eta desfilatzeari ekiten baitzion noiznahi; hala ibiltzen ziren, bada, jauregiko lorategietan desfilatzen, Teofilo Maria buruzagi, eta beste anaiak soldadu, makila soinga... harena, baina, erraietako erreakzio bat zen, beharbada, gogaitze eta aspertze hutsa baino gehiago... lehen ere nabaritu izan baitzuen halako ezinegon bat, gehiegizko ordenaren aurkakoa, ikastetxean esate baterako, non diziplina erabatekoa baitzen, eta formazioak eguneroko ogia, sotanadunek noiznahi antolatzen baitzituzten ikasleak gelaz gela eta lerroz lerro patioan, bai goizeko lehen orduan, adibidez, geletara sartzeko, eta bai hainbat ekitaldi berezitan ere... ordenaren fundatzailearen omenez urtean behin ospatzen zena, seinalatuena.
|
|
2010
|
|
|
XX. mendean, eta
|
lehen
Mundu gerra amaituta, gutxiengo nazionalen hizkuntza eskubideen babesa jasotzen zuten nazioarteko zenbait itun agertu ziren nazioen elkartearen babespean. bestalde, bi mundu gerren artean zenbait estatuk gutxiengoen hizkuntzei begirako zenbait legegarapen zirriborratu zuten. belgikak, esaterako, frantsesaren eta nederlanderaren arteko oreka bermatzeko zenbait neurri ezarri zituen. bigarren Mundu ...
|
|
|
XX. mendean, eta
|
lehen
Mundu gerra amaituta, gutxiengo nazionalen hizkuntza eskubideen babesa jasotzen zuten nazioarteko zenbait itun agertu ziren nazioen Elkartearen babespean. batuen erakundea sortu zuen. hala ere, tratatuen bidez eratutako mekanismo horretan gutxiengoen babeserako sistema ahaztu zuten. anoni Milianek esan zuen bezala" oinarrizko eskubideetan oinarritutako babes sistema ezartzean, nazioarteko ko...
|
|
2011
|
|
|
Estanisek Afrikako gerran ibilitako osaba bat zuen, Ollopenzukoa, gerrari buruzko mila istorio zekizkiena, Afrikako gerraz ez ezik
|
lehen
Mundu Gerraz ere; Estanisek anitzetan erraten zien lagunei militarra izan nahi zuela, eta hala, hartara ohitzeko edo, desfilatzen jartzen zituen mutilak maiz, makila fusiltzat harturik bizkar gainean, batean, ir mo!, jartzeko agintzen ziela; hurrengoan, aitzina!, bat eta bi, ezker eskuin, bat eta bi??; eta hurrengoan, gel di!?.
|
|
|
Urte batzuk lehenago gertatua zen, adibidez, 1914
|
lehen
Mundu Gerra; kasik segidan, Afrikako gerra etorri zen, Espainiako eta Frantziako armadek Afrika iparraldeko herrien kontra aitzina eraman zutena eta urgaindarrak hurbilagotik ukitu zituena; gerra harekin batera, Primo de Riveraren zazpi urteko diktadura iritsi zen; Primo de Riverari, Berenguer jenerala jarraitu zitzaion agintean; gero, Errepublikaren ordua izan zen, eta, Errepublikaren aldarriare...
|
|
|
Jose Luis Lizundiak arrazoi osoa dauka honako iritzi hau aldeztean: . Irak bera ez da nazio bat,
|
lehen
mundu gerraren ondorioz, orduko potentzia inperialistek, Erresuma Batuak eta Frantziak, inoiz existitu ez zen nazio estatuak asmatu eta eraiki baitzituzten Ekialde Hurbilean?. –Irak banatuko al da??, Berria,.
|
|
|
Biharamunean bereizi ginen. Ondoko urtean, bost urterako engaiatu nintzen
|
lehen
munduko gerran. Infanteriko soldado batek ezin zien ia zuhaitzeri gogo eman.
|
|
2014
|
|
|
Bi hitzaldi, biak Antzuolan: urriaren 15ean (18:30), Eneko Bidegainena,'' Euskara eta
|
lehen
mundu gerra", eta azaroaren 5ean, tenore berean, Xebax Christyrena,'' Euskoa, Iparraldeko tokiko moneta". Bi hitzaldi horiekin, Antzuolarrak hobeki jabetuko dira hemengo egoeraz.
|
|
|
24an, ostirala (18:15), Mikel Urdangarinen kontzertua. 25ean, larunbata (11:00), Eneko Bidegainen" Euskal Herria eta
|
lehen
mundu gerra" liburuaren aurkezpena. 29an, asteazkena (10:30), Oreka Tx rekin txalaparta ikastaldia.
|
|
2015
|
|
|
Denborak guztia higatu du. Ramsay andrea hila da, baita haren alaba Prue ere, erditze garaiko gaitz batek joa, eta Andrew semea gerran,
|
lehen
mundu gerran, granada batek apurtua.
|
|
2016
|
|
|
Hura ikusi zuen lehen aldian ere Xabierrekin zegoen. Eskulturaren inguruan Tourraren historia kontatzen zen, imajinetan eta hitzetan, Octave Lapize, François Faber (Tourreko irabazleak eta
|
lehen
mundu gerran hildakoak biak), Maurice Garin, Henri Cornet, Eugène Christophe..., Joseba eta Xabier nerabeak zirenean Ibarretako liburutegiko entziklopedian txirrindularitzari buruzko informazio bila hasi ziren garaian ezagututako izenak. Aurrerarago Poulidor, Anquetil, Merckx eta abar agertzen ziren.
|
|
|
1 Gerren arteko bizitza(): mende berria, ohitura zaharrak;
|
lehen
mundu gerra; aldaketa sozialak; paisaia aldaketak; euskaltzaletasuna; Hegoaldeko gerratik ihesi 2 Itzalpetik argitara(): bigarren mundu gerra; gerra ondoren, haize berriak; abertzaletasunaren sorrera; Hegoaldeko exilio berria; euskara plazara; herri alaia, kirolaria eta anitza.
|
|
2017
|
|
|
nola aldatu da denborarekin? Margarina Napoleon Bonaparten asmakizuna izan zela esaten bada ere,
|
lehen
Mundu Gerran eta gerraostean lehen aldiz izan zuen bere lehen ospea, eskasia garaian gantz iturri merketzat erabiltzen zenean. Baina 1950 hamarkadara arte ez zen izan Ancel Keysen ‘Estudio de los 7 nacios’ liburua argitaratu zenean.
|
|
2018
|
|
|
Bitartean, UGTri lotutako elkarteetako langileek atzera egin zuten zertxobait lehen hamarkadan, sindikalgintza mota horrek Iruñean zituen zailtasunak agerian jarrita, burgesiak eta Elizak langileen arloan berean egiten baitzioten aurre" mehatxu sozialistari". Hala ere, eutsi egin zioten, eta erakundea indartzearekin batera, langileendako mutualitate bat eta kooperatiba bat sortu, eta
|
lehen
mundu gerraren ondotik, berriz ere nagusi izan ziren. Errepublikanoak eta sozialistak Iruñeko politikan bezala, UGT inguruko langile federatuak" izugarrizko gutxiengo" bat ziren lan munduan; haien ibilbideak, hain zuzen ere, ekimen katolikoen bultzada markatu zuen lan arloan, eta ikusi zen haien ekintza eraginkorrena zela.
|
|
2020
|
|
|
Begirada jaso eta beste aldeko urertzaren gainean ikusten zen Belvederea seinalatu nion Ainhoari, bere garaian duke baten udako egoitza izan zen tokian gerora beste dukesa handi batek Greziako tenpluen erara eraikiarazitakoa. Turistei kontatzen niena esaten hastekotan egon nintzen, eraikin hura prostilo doriko baten imitaziora egina zela eta joan den mendean
|
lehen
mundu gerrako erorien oroimenerako toki ere izan zela, baina ez nion holako kontuak aditzeko interesik sumatu.
|
|
2021
|
|
|
Aldiz bizitza osoari luzera emana bazaio labur laburra da. Horretarako erreferentzia zuzenak preziatzeko ditut familian, lehendabizi nire aitatxi,
|
lehen
mundu gerran hogeita sei urte zituen borrokan hil zelarik, gero nire aita hogeita hamabi urtetan hil zena eta nire anaia bakarra motoz istripu batean hogei urtetan zendu zena. Eskertzen diot neure patuari oraino eskaini haien baino bizitza luzeagoa eskaini didalako, kasik nire hiru senideek bizi izan zutenaren metaketaren antzera.
|
|
2022
|
|
|
Euskal armagintzaren ezaugarri nagusiak
|
lehen
Mundu Gerraren bezperan hurrengoak ziren: Enpresa gehienak Eibarren kokatuta zeuden (11.000 biztanle). Inguruko beste herrietan, Ermuan, Elgoibarren edo Soraluze kasu, armagintzan aritzen ziren zenbait lantegi ere bazeuden.
|
|
2023
|
|
|
Euskaraz egindako lehenbiziko grabaketak horren adibide. Euskal komunitatearentzako altxor historiko dokumentala izan lukeenak, oraindik gaur, hainbertze herrialdetako legedi korapilotsuek ezarritako araudiek baldintzatuta, ia ezezaguna zaigu. XIX. Mende amaierako lehenbiziko soinu grabaketen ondotik, 1900ko lehenbiziko testigantzak,
|
lehen
mundu gerraren bueltan jasotakoak, eta horrela 50 hamarkadako bilketetara iritsi arte, euskaraz egindako soinu grabaketa historikoak ez daude gure artean. Ez behintzat modu normalizatuan.
|