|
2001
|
|
|
Larramendik berak maila jasoagoa ipini zion bere buruari: sermoiak sermoi, Mendibururen
|
lehen
liburuan ageri den gutunak5 gerorako utzi zuen eredua. Bazekien, noski, goregi zegoela orduko entzule irakurleentzat; bazekien, eta horrexegatik beharbada hain guttitan eman zion euskarari amore.
|
|
|
Nobela antzekoa izan zen, guztiok dakigunez, Txillardegiren
|
lehen
liburua: Leturiaren egunkari ezkutua.
|
|
|
Larramendik pizten du hemen behin ere itzalia egon ez zen hauspeko sua eta
|
lehen
liburuan, De la antigüedad y universalidad del Bascuence en España, de sus perfecciones y ventajas sobre otras muchas lenguas, demostración previa al Arte, que se darà ¡ à ¡ luz desta lengua, 1728: Artea, El impossible vencido deritzana, hurrengo urtean agertuko zen.
|
|
2003
|
|
|
Gaztelerazko" castigar" ek edo guztien iturri den latinezko" castigare" k, ordea, ez dute abisua ematearen zentzua. Euskarazko
|
lehen
liburuan (Linguae vasconum primitiae), 1545ean, jada bi adiera horiekin agertzen da (I. Sarasola, Hauta Lanerako hiztegia).
|
|
2006
|
|
|
Euskararen historia ezagutu, jaso eta kontatu duten guztiek edo gehienek zenbait une garrantzitsu azpimarratu dituzte: erromatarren etorrera, Erromako inperioaren galera, Erdi Aroko mende ilunak, euskarazko
|
lehen
liburua, frankismoa, ikastolen sorrera... Kontaketa kronologikoan zenbait gertakizunek izugarrizko zama berenganatu dute, eta historiografia orokorraren iturritik edan ohi du, askotan, euskararen historia berezituak.
|
|
2009
|
|
|
Irenek literatur gehigarria irakurri zuen. Bat zetorren kritikariarekin; berari ere, hobeak iruditzen zitzaizkion Gilardoren
|
lehen
liburuak. Hala ere, gehiegizkoa iruditu zitzaion Larsonen purrustada.
|
|
|
Nire belaunaldi guztia bezala, ni ere gaztelaniaz egin nintzen irakurle. Euskarazko
|
lehen
liburua irakurtzerako, ezagunak nituen Julio Verne eta Pierre Loti; AzorÃn, PÃo Baroja eta GarcÃa Lorca; Stevenson eta Graham Greene; Schiller eta Karl May; Salgari eta Giovanni Guareschi... Baztertu nituenean amaren iritzi eta aholkuak âmoralaren eta gustuaren arteko lehian, morala gailentzen zitzaionâ, irakurtzeko modu kale baleko bati ekin nion, eta, Juan Mari Lekuonaren aldian behingo aholkuak kenduta, inolako gidaritzarik gabe.
|
|
|
Orduko irakurketa haiek gogoratzeko, Auspoa saileko
|
lehen
liburu haietako bat hartu dut apaletik. Bitoriano Iraolaren Oroitzak ipuin sorta?, eta orri pasa hasi naiz hamasei bat urterekin azpimarratu nituen hitzen bila. Ezagutzen nituen amu eta perkal hitzak, baina pertxa gramatikalak falta nituen inoiz entzun/ irakurri gabeko amugile eta perkalezko eratorrietara heltzeko.
|
|
2010
|
|
|
Esango nuke garai hartan ia ia etikaren kontrakoa iruditzen zitzaigula gure liburuak saltzen laguntzeko edozein ekintza egitea. Egun batez, Euskal Telebista hasi berrian Saizarbitoriari nire
|
lehen
liburua bikaina zela entzun nion harrituta kolokio batean (urte asko geroago liburuaren azken paragrafoa irakurriko zuen kameren aurrean, Hasier Etxeberriaren Sautrela programan).
|
|
|
Sentsazio bitxiak izan nituen. Nik uste dut
|
lehen
liburua gazte gazte argitaratzen dugunean ez garela zeharo kontzienteak izaten bakarka eta pribatutasunean idatzitakoa benetan publiko bihurtuko dela, etxeko intimitatean egindakoa jende guztiaren eskuetan jarriko dugula.
|
|
|
Beste gauza batzuen artean, ni hain idazle txarra banintzen, ez zen ongi ulertzen Euskal Herrian hainbeste idazle egonik zergatik aukeratu ninduen Verinesera joateko. Han esan zidanez nire
|
lehen
liburua asko gustatu zitzaion (ordurako argitaratuta nuen bigarrena existitzen zenik ere ez zekien, ezta bertan ipuin bat gaztelaniaz agertzen zenik ere, Verinesen irakurri nuena hain zuzen). Irainik bota gabe erantzun gogorra idatzi nion.
|
|
|
Nire
|
lehen
liburu hori idazten aritu nintzen egun haietan politika kontuak ez zitzaizkidan gehiegi gustatzen literaturarako, eta nire bigarren ipuin liburuan ez da gaiarekin zerikusia duen ezer agertzen. Ez, ez nuen laket gai politikoaz mintzatzea, eguneroko azken xehetasun politiko guztiez jarduteak ene inguruko gazte askorentzat denbora pasa dibertigarriena edo grina sutsuena zirudien bitartean.
|
|
2018
|
|
|
–Begira, erakutsi zien
|
lehen
liburua?: Bruegel Zaharrak egindako marrazkiak; eta hemen, ireki zuen bigarrena?, Crispijn de Passerenak eta Hendrick Golztiusenak.
|
|
2019
|
|
|
Nik esaten nuena laburtua ikusten nuen, erosionatua, liburuetako ispiluan. Zailtasun haiek gogoratzeko Auspoa saileko
|
lehen
liburu haietako bat hartu dut apaletik. Bitoriano Iraolaren Oroitzak ipuin liburua, eta orri pasa hasi naiz hamasei bat urterekin azpimarratu nituen hitzen bila.
|
|
2020
|
|
|
Liburu hori aurrean dut, mahai gainean, Hormigoia, Naufragoa, Ahots imitatzailea, Zuhaitz mozketa* eta beste batzuekin batera. Bai da irakurri nion
|
lehen
liburua. Zenbait laguni utzi izan diot, esanez ez nuela inoiz horrenbeste barre egin liburu bat irakurtzen.
|
|
|
Kontura gaitezen Leteren obraren zirkulartasunaz:
|
lehen
liburuak orduen gurpila aipatzen zigun, eta Espriuren aipu batekin zabaltzen zen; azken liburuan ere, hor dago orduen kolpea, eta Espriuren aipu bat ere irakur daiteke hasieran.
|
|
|
Espriuren poesia 60ko hamarkadan itzuli zuen Juan San Martinek euskarara. Espriuren eragina nabaria izan zen Leterengan,
|
lehen
liburutik hasi eta azkenengoraino. Raimon abeslari valentziarrak Cançons de la roda del temps argitaratu zuen 1966an.
|
|
2023
|
|
|
Baina ez daukazu zertan erosi, hemen irakur dezakezu... Galegoz idatzitako
|
lehen
liburua duzu, ba al zenekien?
|
|
|
Zuk zeuk irakurritakoan, bihotzera iritsiko balitzaizu niretik atera den sakontasun bertsuarekin, har ezazu eta eraman kartzelara, eta irakurri entzulegoari zure ustetan gehien komeni zaiona. Egindako lehenengo proba ongi atera da eta liburuak, onik ekartzekotan, horixe karitate ekintza bat izatea da, izan ere Gobernuak ez ditu espetxeak moralizatu nahi, ofizialtasunetik kanporatzen ditu moralizatu nahi lituzketenak, eta asmo horretxekin idatzitako
|
lehen
liburuaren egilea kargurik gabe utzi du, horra. Eta halakoari Gobernua esaten ez zaio ba!
|