|
2000
|
|
|
Bakarra ote,
|
lehen
frankismoaren hizkuntz politika?
|
|
|
Idazlan honen egitekoak bi izango dira: testu horiek elkarrekin batera ekimenpolitiko bat beraren kate-begi bezala aurkeztea, eta
|
lehen
frankismoaren hizkuntzpolitika nola formulatu eta ezarri zen erakustea.
|
|
|
Kristautasunean (eta beste erlijioetan) interes kulturalik handiena duen arloada politika linguistikoaren arlo hau. Hori historian hala izan baldin bada, esan beharradago bestalde
|
lehen
frankismo hartan erakunde boteretsua zela Eliza, herriarenganairisteko lanabes eraginkorra. Honen hizkuntz politika maneiatzean, mezu emaile horrenbizitza hobeki kontrolatzeko erosotasuna irabaz zitekeen, baina ez da hori bakarrik.Espainia Berriko proiektu nazionalaren funtsean dago, azkenik, hizkuntz batasunarenaere:
|
|
2009
|
|
|
12 Gerra Zibila eta
|
lehen
frankismo garaia Hego EuskalHerrian ikertzeko iturri dokumentalen gida
|
|
|
Gerra ostean eta
|
lehen
frankismoan euskal burgesiak izan zuen bilakaeraren berriematen da hemen. Ideologiatik edo beste ikuspegi ohikoetatik at, ekonomia ardatzhartuta eliteen jarrera urte horietan.
|
|
|
–Gurutzea, bandera eta ezpata. 1936ko Gerrako garaileenmemoria lekuak, Tolosan,
|
lehen
frankismo garaian()?, in EuskoIkaskuntzaren XVII. Kongresua, Gasteiz, Eusko Ikaskuntza.
|
|
2013
|
|
|
Onaindiaren antologiak euskal literaturaren corpusa batera aurkeztu, eta, haren balioa eta kalitatea erakutsiz, euskarari berari prestigioa ematea bilatzen zuen. Hizkera sistemikoa erabiliz, kapital sinboliko hura erakutsiz, euskal kulturaren izaera bera aldarrikatzea zen Onaindiaren asmoa,
|
lehen
frankismoaren urte ilunetan. Horrexegatik, formatu dotorean argitararazi ziren mila eta hamaika gehiago, olerki eder?, historia batean bezala kronologikoki antolaturik, eta karmeldarraren beraren sarrera pasarte goraipatzaileez.
|
|
2015
|
|
|
Bertze bi zatiak frankismoarenak dira: "
|
lehen
frankismo aldia,", estoka gogorrarena, eta" bigarren frankismo aldia,", kanbiamenen eta erresistentziarena, bereziki ETAren ihardukitzea. Azken atalak frankismoaren ondoko urteak ditu zilatzen," ahantz gunetik memoriaren gesaltzera", ordu laitekelarik justiziak bere bidea egin dezan, buruzagi frankistak bereziki auziperatuz, jakinez horietan bazirela euskaldunak ere, eta ez guti.
|
|
2019
|
|
|
M. Azkueren pianoa ere saldu egin behar izan zuten. Itolarri ekonomikoaren eta zentsura zorrotzaren eraginez, Euskaltzaindiak
|
lehen
frankismoan ez zuen argitalpen propiorik gauzatzeko aukerarik izan.
|
|
2021
|
|
|
Torrealdaik aipatzen du
|
lehen
frankismo idorrenean euskal kulturgintzak izan zuen arnasgunerik goiztiarrenetako bat bertsolaritza izan zela: " Oso goiz onartu zituen zentsurak, adibidez, Basarriren bertso liburuak; 1949an aurrena.
|
|
|
Ikur izaerari ere eutsiko zaio, zikloaren lehen hamarraldietan gerraosteko errepresioak eta
|
lehen
frankismoaren giltzarrapoak baldintzatutako kutsu folkloriko hutsalago batekin eta Bigarren Pizkundearen barruan Xahok sorreratik eman zion distira berreskuratuaz. Gandarak seinalatzen du, ikur izaera berritu honen oinarrian berriro ere," herriarekiko hurbiltasuna" deitzen diona legokeela, Gabilondok Lehen Pizkunderako planteatzen duen azalpena errepikatuz:
|
|
|
Ogibiderik ederrena daukatela esaten die konpainia ibiltari hartako buruzagiak bere kideei, baina egiatan oso bizimodu miserablea daramate,
|
lehen
frankismoan lau sosen truke herririk herri beren emanaldi tristeak eskainiz. Badirudi Urrezko Mendean iltzatuta geratuak direla, baina denborak aldatuz doaz, futbolak eta irrati bidezko eleberriek konpetentzia egiten diete, eta zinemaren zabalkundeak azken kolpea emango dio komiko ibiltarien aroari.
|
|
2022
|
|
|
El pico k irudikatzen duen lagunarteko erlazio horrek
|
lehen
frankismoan garaturiko pelikula belikoetan agertzen ziren adiskidetasun maskulinoak gogorarazten dizkigu eta Paco eta Urko pelikula horietan protagonismoa zuen soldadu errebeldearen maskulinitatearen arketipotik (Rincón, 2014: 75) hurbil erakusten ditu.
|