|
2000
|
|
|
Hirurogeita hamarreko hamarkadaren erdialdean eredu fordista lur jota gelditu zenalde guztietatik:
|
lanaren
antolaketa gisa, metaketa erregimen gisa eta erregulazio eredu gisa. Horrela, produkzioak eta merkatuak internazionalizatu egin diren bitartean, Nazio Estatuaren eremuan gauzatzen ziren erregulaketa sistemak zaharkitutagelditu dira.
|
|
2002
|
|
|
azken hamarkadetan gauzatu den iraultza mikroelektronikoakteknologia berriak sortu ditu, eta horiek jarduera ekonomikoetan baliatzeko, ezinbestekoa da enpresako hainbat alde birregokitzea,, kapital ukiezina, birbaliotu eta areagotzeko:
|
lanaren
antolaketa, motibazioa, komunikazioa, langileen kualifikazio edo gaitasuna eta, oro har, langileen ekimenarekin, sormenarekin eta berrikuntzak egiteko ahalmenarekin loturiko aldagai, ukiezinak?. Bistan denez, heziketa autokudeatu sozialak funtsezkoa etaerabakigarria izan behar du heziketa teknikoa osatzeko eta sendotzeko.
|
|
2004
|
|
|
Zentzu zabalean, zenbait aldagarrik zerikusi handia dute Arrasateko kooperatibetako egungo ezagutzaren kudeaketarekin; besteak beste, malgutasuna,
|
lanaren
antolaketa, bezeroari begira dagoen enpresa, kudeaketarako sistema berria, jabetza, enpresarako berrikuntza sistema, bertako sistema produktiboa, berrikuntzetarako sistema orokorra, balore korporatiboak eta nazioartekotzea. Azken horiekarreta handiagoarekin aztertuko ditugu.
|
|
|
Dakigunez, herri aurreratuetan historia osoan ezagutzaren kudeaketa, batez ere,?
|
lanaren
antolaketa zientifikoaren, bitartez gauzatu da.
|
|
|
Horrela izan da Arrasatekoenpresa kooperatiboetan ere. Gainera, eta mundu industrial osoan gertatzen deneran, hemen ere,
|
lanaren
antolaketa zientifikoa ez da guztiz desagertu, eta ereduberriarekin uztartua aurki daiteke. Horregatik bere azterketarako dagoen interesa.
|
|
|
Dakigunez, gizaldiaren hasieran taylorismoa agertu zitzaigun; taylorismoaklan prozesua partzelatu zuen,?
|
lanaren
antolaketa zientifikoaren, hastapenak1 ezarrizituen eta artisauen trebetasunetik zetorren botere sindikala, edo lan tresnaren gainartisauak zuen kontrola ezabatu zituen.
|
|
|
Bideratutako ezagutzaren kudeaketa tradizionala adierazten du taylorismoak, fordismoak eta MTM sistemak osaturiko
|
lanaren
antolaketa zientifikoak; bertan, batzuek dena pentsatzen dute eta beste guztiek aurrekoen agintea onartzen dute.Orduko ideiei jarraituz, pentsalari horien eraginkortasunaren arabera, estatueneraginkortasun ekonomiko eta teknologikoaren sailkapena lortzen zen. Pentsalarionak eta eraginkorrak zeuden estatuetan aurrerapen teknologikoak eta sistema produktibo eraginkorrak zeuden.
|
|
|
dugu. Arrazoi historiko eta kulturalengatik, Japoniatik datorren
|
lanaren
antolaketa sistema hori, produkzio malguan, langileen balio aniztasunean, langileen arteko komunikazioan, eginkizunen errotazioan eta enpresarekikokohesioan oinarritzen da; sistema honek baztertzen hasiak ditu lantegi aurreratuetan jaun eta jabe ziren taylorismoa eta fordismoa9.
|
|
|
– Lanaren antolaketa eta kudeaketa eredu berriak nabarmen aplikatu dira.Euskal Autonomia Erkidegoan
|
lanaren
antolaketa, adibidez, produkziodoitua, eta kudeaketa eredu berritzaileen. EFQM eredua lekuko, aitzindari bilakatu dira taldeko enpresak (ikus, esaterako, Cluster del conocimiento 1997, 2000; Vazquez 1998).
|
|
|
Lankidetza mugimenduak, eta zehazki, kooperatibak, garapen horren alderdi negatiboa ekiditen saiatu dira, baina saiatze horretan kaleegin dute: kooperatiben araudi juridikoak, lan harremanak erabat aldatu etasoldatak ezereztu ditu, enpresaren gaineko jabetza langileei emanez; halaere, prozesu horretan
|
,
lanaren antolaketa ez da aldatu, (eredu kapitalistareneskema erabiltzen jarraitzen du), eta ondorioz, langileek pairatzen dutenegoera antzekoa da. Izatez, kooperatiben arduradun nagusiek, lankidetzakoinarrian duen printzipio demokratikoa modu honetan ulertu dute:
|
|
|
Ondorioz, enpresa kapitalistetanerabiltzen den lan antolaketa, kooperatiba elkarteetan modu bertsuan erabiliohi da (Dal Ri 2001) 10 Askotan, autoeraketa ez ezartzearen arrazoietakobat, zuzendarien aurkakotasuna da, hau da, enpresak kultura aldaketagauzatzeko duen ikara11 Arizmendiarrietak berak, gai horren inguruanhausnarketa sakona egin zuen: industria kooperatiboetan erabiltzen zen
|
lanaren
antolaketa ezagutzen zuen, baita lan antolaketa horren arrisku etakalteak ere. Bere ustez, antolaketa mota horiek onartu beharrean gaude, baina langileari enpresak zor dion gizatasuna ahaztu gabe.
|
|
2009
|
|
|
Zer ekoiztenduen, alegia, zein zerbitzu eta ondasun. Nola ekoizten duen, alegia, zer nolakoteknologia eta baliabideak darabiltzan, zer nolako kapital eta
|
lanaren
antolaketa, zein energia iturri. Eta norentzat ekoizten den, alegia, kontsumitzaileak, helburua, hartzaileak nortzuk diren.
|
|
2010
|
|
|
Iraultza mikroelektronikoak ekarritako teknologia berriak produkzio prozesuaren barruan hedatzeak (mikroprozesadoreak, zenbakizko kontrola, telematika, robotika, fabrikazio malguko sistemak, etab.) serie ezerdin, labur eta sofistikatuenprodukzioa ahalbidetu du, hau da, tailer malguetan aldaketa azkarrak egiteko gaidiren aginte elektronikoekin bakarrik fabrika daitezkeen serieen produkzioa. Bainahorrek guztiak
|
lanaren
antolaketa arina, malgua eta produkzioaren baldintza aldakorretara egokitzeko gaitasun handia eskatzen du.
|
|
|
Horrela,
|
lanaren
antolaketa berria da sindikatuen eta patronalaren artekoeztabaidagai berria. Praktikan, kapitalak produkzio prozesuen kontrolari eustekoeta lan indarraren intentsitatea areagotzeko moduan hedatzen ditu teknologia berriak, eta horretarako beharrezkoak diren gizarte eta kultura arloak garatzen ditu.
|
|
|
Errealitate enpirikoan, estrategia parte hartzailea abiatzearekin batera, taylorismoa eta fordismoa mantendu eta garatu egiten dira (kapitalak egoera berriaez duela onartu nahi adierazten du), baita haiei lotuta dauden ezgaitze prozesua etaaginte harremanak ere. Alde sozialak
|
lanaren
antolaketa berriaren hainbat arlobultzatzen ditu, lan indarraren birgaitzea eta produkzio prozesuen kontrol eta prestakuntzaren hobekuntza ekarriko dituzten arloak, alegia, eta aldi berean, zalantzanjartzen ditu aldaketok txertatzen diren gizarte eta kultura ereduak.
|
|
|
Mikroelektronikak
|
lanaren
antolaketan sorrarazi dituen aldaketok produkziounitate osoari eragiten diote eta enpresa modernoaren joera berriak diseinatzendituzte. Automatizazio eta informatizazio prozesuak eta komunikaziorako zeinelkarlotzeko sistemak lau joera nagusi dituen sistema tekniko eta ekonomiko berriaerdiesten ari dira:
|
|
|
Beraz, internazionalizazio prozesuenhierarkiarekin egiten dugu topo hemen ere. Alabaina, nolabaiteko nazioartekotzeagertatzen da, esaterako,
|
lanaren
antolaketaren arloan, ezinbestekoa da nazioarteangutxieneko homogeneotasun bat, eta arlo teknologikoan; azken horretan, nazioaren muga estuak nola edo hala gainditu egiten dira neurri batean ekipoondasun edo makineriaren lekutzearekin, patente eta lizentzien deserriratzearekin, laguntza teknikoarekin, etab. Azken finean, ekonomia prozesuaren nazioartekotzeak interdependentzia eta produkzio sarearen orokortzea dakar, baina inola ereez herrialde eta eskualde arteko produkzio ehun diferenteen parekatzea.
|
|
2011
|
|
|
Informazioaren gizartearen teknologia berriak EITB taldearen kudeaketa prozesuan eta
|
lanaren
antolaketa prozesuan txertatzea.
|
|
2017
|
|
|
Irizpide honetan kokatuz, lan merkatuan lanbide gehienek genero tipifikazioa daukate eta mendebaldeko jendarteetan, integratuak edo misto bezala ezagutuak diren lanbideak gutxienekoak dira (Caceres eta al., 2004). Generoaren bidez
|
lanaren
antolaketaren ondorioak ez dira neutroak eta emakumeak kaltetu ohi izaten ditu. Batetik, lan eremu maskulinoa femeninoa deitzen dena baino zabalagoa baita, eta beraz, emakumeak enplegu mota gutxiagotan kontzentratuak egoten baitira, ondorioz lan aukera murritzagoa izaten dute. Gainera, gizonezko eta emakumezkoak lan baldintza ezberdinetan lan egitera daramatza, burutzen dituzten lanbideen ezaugarriak ezberdinak izaten baitira, soldata apalagoak izanez, besteak beste, eremu feminizatuetan (Salléeta Molpeceres, 2010; Bettio eta Verashchagina, 2009).
|