|
2010
|
|
|
guk finantzatu eta guk banatuko genuen, homogenizazio bat emanez. Horrela, Santillana eta Casals argitaletxeekin hitzarmenak egin genituen, haien
|
lanak
itzultzeko?.
|
|
2012
|
|
|
Bere The Translator, s Invisibility (1995) liburuan, Venutik hainbat herrialdetako itzulpenen historiak aztertzen ditu aipatutako bereizketa oinarri hartuz, eta azterketa horretatik ondorioztatzen du ingelesa bezalako literatura, handi? edo, indartsuetan?, non literatura itzuliak leku oso txikia betetzen duen, metodo domestikatzailea erabili izan dela atzerriko literaturetako
|
lanak
itzultzean. Literatura minorizatuetan, aldiz, itzulitako liburuen portzentajea handiagoa izan ohi da, eta itzultzaileak gehiago lerratzen dira metodo atzerriratzailera.
|
|
|
Beraz, helburu horrekin ekin zion Ametzagak obra klasikoak euskaratzeari, eta Plinio gaztearen, Eskiloren eta Zizeronen
|
lanak
itzuli zituen. Azken horren Adiskidetasuna lanaren hitzaurrean argi adierazten digu itzulpena egitera bultzatu duen helburua:
|
|
|
Ele itzulketa, zelan edo alan esan bear, edozein gorputz iñarkun baizen sendo ta tinkoa da idazten ikasteko, batez be idazkera berezi beiñena eskuratzeko. Asko dira erbeste izkuntzetan orrelaxe jardunik idazlari punterengo egin diranak; gerkeratik edo lateratik olerkiak naiz itz lauzko
|
lanak
itzuliaz, zenbatek igon daben ospearen mendi tontorreraiño! Gure artean, Orixe ta Zaitegi, Larrakoetxea ta Ibinagabeitia batik bat.
|
|
|
Autore eta literatura hain desberdin horien hautaketak desberdintzen du batez ere Santi Onaindia Orixe, Ibinagabeitia, Larrakoetxea nahiz garaiko beste itzultzaile batzuengandik. Mundu osoko literaturetako
|
lanak
itzuli nahi izan zituen euskarara, eta, zentzu horretan, aurrerago aztertuko ditugun Mirande, Aresti eta Sarrionandiaren itzulpengintzara hurbiltzen da. Gogoraraz dezagun, gainera, Onaindia 1909an jaio eta 1997an hil zela, eta bere bizitzaren bukaerara arte itzultzen jarraitu zuela.
|
|
|
Horregatik hartuko ditu begi onez hainbat idazlek atzerriko literatura
|
lanak
itzultzeko egindako ahaleginak: –uste dut Shakespeare, Poe, Sofokles eta Platon itzultzen duten euskaltzaleek lan beharrezko bat egiten dutela?
|
|
|
Argi ikusi dugu, beraz, Mirandek gustuko zituen
|
lanak
itzultzen zituela. Ez zituen, bere aurreko euskal itzultzaile gehienek egin bezala, iragan mendeetako autore, prestigiotsuen?
|
|
|
Literatura eta itzulpena estuki lotuta daude, beraz, Sarrionandiaren gogoetan. Atal honetan argi erakusten duenez, munduko literatura ezin da itzulpenik gabe ulertu; hizkuntza bakoitzean idatzitako
|
lanak
itzuliko ez balira, ez legoke munduko literaturarik: –Munduko Literatura «itzulpen eremu» bat da?
|
|
|
eta, prestigiotsuetako?
|
lanak
itzuli ohi zituzten, eta batez ere literatura horietan, kanoniko, edo, klasikotzat?
|
|
|
Jada ez dago hain garbi zer den zeren itzulpen, ezta itzulpenak (bir) sorkuntza eragin duen ala sorkuntzak itzulpena. Izan ere, ikusi dugu Sarrionandiak bere testuetan txertatu dituen autoreen erreferentzia eta oihartzunek eraman dutela batzuetan autore horien
|
lanak
itzultzera, eta beste batzuetan, berriz, testuak euskaratzen lortutako eskarmentuak bultzatu duela itzulitako testu horiek imitatuz testu berriak sortzera.
|