|
2001
|
|
|
21 zergatik uste izaten da oraindik etxeko
|
lanak
emakumeen kontua edo zeregina dela
|
|
2009
|
|
|
Misoginoa izateaz salatu dutenek beraien argudioak dituzte. Bere bi zintarik arrakastatsuenak, Manhattan (1979) eta Hannah eta bere ahizpak (1986), edo duela gutxiko Vicky Cristina Barcelona (2008)
|
lanak
emakume desberdinak zituen gizon bakar baten ingurukoak ziren.
|
|
|
Ikerketaren arabera, halaber, emakumeek gizonek baino gehiago jasaten dituzte beroketa orokorraren ondorioak, nahiz eta horren hazkundean eragin txikiagoa izan. Batez ere, hainbeste garatu ez diren herrialdeetan nabaritzen da hori; nekazari
|
lanak
emakumeen ardura izaten dira, eta horiek sukaldean erabiltzeko ura eta egurra hartzen dute, familiak zaintzen dituzten bitartean. Jarduera horietan eragin zuzena dute lehorteek, uholdeek eta beste zenbait hondamendi naturalek.
|
|
2014
|
|
|
Lan merkatuari dagokionean, haurdun dauden emakumeak kaleratzeko aukera legeztatu da, lan baldintzak okertzen ari dira orokorrean eta emakumeak nagusi diren hirugarren sektorean bereziki, behin behinekotasuna, ziurgabetasuna eta prekarietatea dira nagusi. Horrekin batera, lan merkatutik kanpo uzten ditugun etxeko lanak eta zaintza
|
lanak
emakumeen bizkar erortzen jarraitzen dute. Horregatik, azpimarratu nahi dugu udal instituzioen eta herritarren arteko aliantzak sortzearen garrantzia, tokiko berdintasun politikak lantzeko.
|
|
2015
|
|
|
Baina aparailuen ahots mota aukeratzeko merkatu ikerketak egin ohi direla eta beraz, herritarren artean dagoeneko badauden genero estereotipoak islatzen dituztela ere gaineratu du. Errealitatean, izan ere, idazkari
|
lanak
emakumeekin lotzen ditugu gehienbat, azpimarratu du Rebecca J. Rosen kazetariak. " Enpresaburu handi sentiarazten gaituzten idazkari digital horien atzean, gizon eta emakumeen arteko botere harremanak sostengatzen eta bultzatzen dituzten dinamikak daude", gehitu du.
|
|
2016
|
|
|
Baldin eta etxeko
|
lanak
emakumeen lanak direla dioen ideia hori deuseztatuko bagenu, eta, aldi berean, berdintasunez banatuko bagenitu emakumeen eta gizonen artean, aseko ote gintuzke konponbide horrek. Baldin eta etxeko lanak askatuko bagenitu emeen sexuarekiko lotura esklusiboaz, zapaltzaile izateari utziko ote liokete?
|
|
|
Inkesta horretan, haurren osasuna ere kezkarik handiena zen; ondoren, txikiekin denbora nahikoa ez pasatzeko sentsazioa eta semea zoriontsu izateko nahia. Orain, SEPEAPen
|
lanak
emakumeen osasun eta garapen arazo txikien aurrean emakumeen kezka eta jarrera nagusiak identifikatzea bilatzen zuen, «Espainiako amen kezkak, eskaerak eta premiak sakondu eta konponbide posibleak antzematea, lasaitasun handiagoz jardun ahal izan dezaten». Sukarra, beherakoa eta gorakoak, arazo larrienak Irudia:
|
|
2017
|
|
|
EEBAAk generoa, klasea eta nazio askapena elkargunera ekarri zituen; eta 56ko belaunaldiak euskararen subjektibazio politikoa. Azken horien pentsamendu ez ortodoxoak, eta, baita ere, garai bertsuan, euskararen transmisio
|
lanak
emakumeei eman zien publikotasunak eta prestigioak protofeminismo baten bidea zabaldu zuten.9 Bi iturri horietatik iristen gara, elkarguneko feminismoaren markoan, hizkuntza, genero, klase sozial eta jatorriaren arteko gutxien gutxienikelkarguneko gogoeta hau plazaratzera. Eta, ziurrenik, horren ondorio ere bada Mari Luz Estebanek dioen hau:
|
|
2018
|
|
|
informatikari hitzetik hasita gizon emakume ibilbide bera jarraituko bagenu, adibidez, etxekoandre hitzera iritsiko ginateke [5]. Bestela esanda, maparen arabera, informatika gizonen kontua da, eta etxeko
|
lanak
emakumeenak dira. Zer ikusi, hura ikasi:
|
|
|
Sektoreko egoeraz galdetuta, ez du zalantzarik: “Hazkuntza eta zaintza
|
lanak
emakumeoi egokitu zaizkigula agerian dago, gure gizarteari erreparatzen badiogu, ez dago inondik inora ere orekatuta”. Guraso den heinean, berriz, kritikatu du genero rolak oso barneratuta ditugula bizimoduan:
|
|
|
Zer hobe, Afrikako kontinentearen onena irudikatzen duten lau emakumeren arteko baterako hautagaitza aurkeztea baino… Lau emakume hauek gizartea duintzearen alde borroka egiten dute, giza eskubideen defentsatik eta kontinenteko lau muturretatik borroka egin ere. Haien
|
lanak
emakume eta haurren babesa du ardatz, izan ere, gerra edo gatazka armatuen eraginez zein inondik inora sostengatzerik ez duten edo ezkutuko interesen mesedeko ohitura eta tradizioen ondorioz, horiexek dira oinarrizko eskubideak maizenik urratu ohi zaizkienak”.
|
|
2019
|
|
|
Edo beste emakume batekin? Noski gizonek
|
lanak
emakumeekin elkarbanatu behar dituztela, baina hori ez da konponbidea. Gakoak antolatzeko modu komunitario eta kolektiboagoan datza.
|
|
|
" Noski gizonek
|
lanak
emakumeekin elkarbanatu behar dituztela, baina hori ez da konponbidea"
|
|
|
Ikusi dugu amatasunaren nekeak gutxitu egin direla jaiotza kontrola erabiliz, agerian nahiz ezkutuan?, baina praktika hori ez da unibertsalki zabaldu, eta ez da zorrotz aplikatzen; abortua ofizialki debekatua dagoenez, emakume askok arriskuan jartzen dute osasuna kontrolik gabeko abortatze maniobrak eginez, edo haur asko izateak akitzen ditu. Hala seme alaben zaintza nola etxeko
|
lanak
emakumeak egiten ditu, hark bakarrik ia. Frantzian bereziki, hain da setatia tradizio antifeminista, non, gizonen ustez, beheratzea baita oraintsu arte emakumeenak ziren zereginetan parte hartzea.
|
|
|
Bai, bai. Zaintza
|
lanak
emakumeenak dira ia esklusiboki.
|
|
|
Patriarkatua kritikatu zuen, baita emakumeen desberdinkeria soziala ere. Legeen eta bizi baldintzen aldaketak aldarrikatu zituen berdintasunaren alde (etxeko
|
lanak
emakume eta gizonen artean banatu liratekeela esatera iritsi zen). Askatasun sexualaren defendatzaile sutsua izan zen, eta homosexualitatearen alde ingelesez idatzitako lehen saiakera idatzi zuen.
|
|
2020
|
|
|
Nik uste dut erakundeetatik etorri liratekeela neurriak, batez ere doako
|
lanak
emakumeengan ez kokatzeko (haurtzaindegi publiko gehiago, laguntzak, etab.) malgutasuna ordutegiekin soldatapeko lana eta doakoa uztartzeko.
|
|
|
izateko bizi duten sozializazioari zor zaio, hau da, biolentzia sinbolikoarekin lotutako kategorizazioari eta ez soilik biolentzia materialari. Etxeko lana eta zaintza
|
lanak
emakumeei txikitatik egozten zaizkien lanak dira: panpinetatik hasi, hezkuntza formaletik?
|
|
|
Etxeko lanetan gizonen parte hartzeak gora egin du, datuon arabera. Guk diogu errutinazko etxeko
|
lanak
emakumeek egiten jarraitzen dutela eta lan ez ordaindu horren nukleo gogorraren arduradunak direla: gizonek labadora jartzen dutela esatean, kontuan hartu behar da ez dela berdina arroparen kudeaketa osoa egitea (erosi, zikina dagoena bildu, garbitu, zintzilikatu edo plantxatu) eta bere tokian jartzea, edo labadora jarri behar duten bakoitzean emakumeari deitzea (telefonoz bada ere), ez dakitelako non dagoen xaboia, edo non zintzilikatu arropa (kudeaketa deitu duguna).
|
|
|
" Horrelako egoera nahasi eta zail batean, familiei kontziliaziorako baliabideak eskaini nahi dizkiegu. Jakitun gara zaintza
|
lanak
emakumeen zein aiton amonen esku geratzen direla sarri, baina pandemia egoeran aiton amonak babestea ere bada helburua. Zaintzarako laguntzen bidez hori ere lortu nahi dugu".
|
|
|
Hiruki gatazkatsua k ordaindutako lana merkaturatutako lana dela azaltzen du, boterea sorrarazten duen lana, ez baititu diru sarrerak bakarrik sortzen, ezpada botere soziala eta prestigioa. Aldiz, etxeko eta zaintza
|
lanak
emakumeek ordaindu gabe egiten dituzten lanak dira, ez dute botererik sortzen, eta, merkaturatzen direnean, gaizki ordaindutako lanak bilakatzen dira, prekarizazioa emakume gehienen ezaugarri bihurturik. Azkenik, hirugarren ertz gatazkatsua dugu:
|
|
2021
|
|
|
zaintzen sistema publiko bat martxan jar dezatela, «zaintzaileen duintasuna oinarri izango duena». Zaintza
|
lanak
emakume migratzaileek egiten dituzte askotan, gainera, eta, horrek «praktika neoesklabistak» sortzen dituenez, arrazakeria egiturazkoa amaiarazteko ere eskatu zuten deitzaileek. Bi eskaera nagusi horiek gailendu ziren pandemia garaiko Martxoaren 8an, eta egungo krisia «dena aldatzeko» aprobetxatzeko deia egin zuten.
|
|
|
Baina bestelako arrazoiak ere badaude sektoreak daukan gutxiespena azaltzeko: " Emakumezkoekin lotu den guztia historikoki gutxietsia izan da, eta munduko leku guztietan, etxeko
|
lanak
emakumeak egin izan ditu beti. Hau ez da harritzekoa, izan ere, etxeko lanak emakumezkoen genero aginduen luzapen bat bezala ikusten dira".
|
|
|
Urratsak ematen jarraitu behar dugu aurrera begira, baina orain arte lortutakoa ezin dugu ez ahaztu eta ez galdu. Aurten, pandemia eta zaintza lanetan jarri ditugu begiak, zaintza
|
lanak
emakumearen gain jartzen direlako, haurren zein pertsona nagusien kasuan. Emakumeak gizarte honi egiten dion ekarpena aintzat hartu eta aitortzeko eguna da Martxoak 8, baina urteko egun guztietan erantzunkidetasunak izan behar du eredu", adierazi du Mertxe Zubillaga Berdintasun zinegotziak.
|
|
2022
|
|
|
Desberdintasunak beste alor batzuetan daude: generoen arteko auzietan, familiaren barruko roletan... eta eztabaida horiek hemen ere baditugu, eta pandemiarekin ikusi berri dugu nola zaintza
|
lanak
emakumeen esku geratu diren.
|
|
|
" zerbitzu publikoek ez dituzte herritar guztien osasuna, hezkuntza eta etxebizitza beharrak asetzen. Bizitzari eusteko beharrezkoak diren zaintza
|
lanak
emakumeen bizkar segitzen dute".
|
|
|
Emakume langileon bizi baldintzen okertzea esparru askotan nabaritzen da: lan baldintza negargarriak ditugu; kasu askotan, senarrarekiko edo familiako beste kideren batekiko menpekotasun ekonomikoan bizi gara; zaintza lanak eta etxeko
|
lanak
emakume langileon gain jarraitzen dute, eta, gainera, Administrazio Publikoek gero eta zerbitzu gutxiago bermatzen dituzte gero eta baldintza okerragoetan; emakumearen irudia gero eta hipersexualizatuago dago; indarkeria matxistak gora egiten du, eta bereziki gazteen artean...
|
|
2023
|
|
|
Euskal instituzioetatik sistematikoki pribatizatu dira ahal izan diren zaintza zerbitzu guztiak, enpresa lagunen eskuetan jartzeko, zaintza jasotzen dutenen ongizatearen eta langileen lan baldintzen kontura. Komunitate hitza erabiltzen badute ere, familia heteropatriarkala erdigunean jartzen duten politikak erabiltzen ari dira zerbitzu horiek ez garatzeko; berriro ere, zaintza
|
lanak
emakumeon gain daude, eta sarritan emakume migratu arrazializatuengan". Indarrean den sistema kapitalista, heteropatriarkal eta arrazista honetan ardura dutenek" gure bizitzen gainetik kapitala jarri dute", salatu dute.Testuinguru honetan, erantzunkizuna eta konpromisoa exijitu diete arduradun politikoei. " Egoera hau sostengaitza da eta horren arduradunek izen abizenak dituzte".
|
|
|
Eta bestetik, eguenean, Greba Feminista Orokorraren bueltan, gogora ekarri zuten gaur egun 21 euskal preso emakumezko daudela eta “zaintza eskubide kolektiboaren aldeko proposamen horretan, emakume presoak pairatzen duten zigor sozial, pertsonal eta penalaz mintzatu” behar dela berriro ere. “Eta presoen zaintzaren ikuspuntutik, espetxea tarteko, zaintza
|
lanak
emakumearen bizkar suertatzen” direla beti ere.
|