|
2001
|
|
|
Testuaren historiak adierazpen bi ekarriko dizkigu begi aurrera, behintzat. Batetik, abangoardiaren eta tradizioaren arteko joeren arteko tentsioa gertatu izan dela, eta apurka apurka bigarrenak gehiago egin duela, ziurrenik gizartean gertatzen zen literatur mugimenduen epeltze prozedurarekin, agian prosa
|
lanak
egiten zituen neurrian publiko zabalago baten eskariak ulergarriago izatera bultzatzen zuelarik Atxaga. Horrek guztiak adierazi egingo du gustu estetikoaren aldaketa, baina gutxi esango digu prozedurak Atxagaren lanaren balioaz eta indarraz.
|
|
2005
|
|
|
Elizak hizkuntza gutietsietaz dauzkan erakaspen guziak zangopilatuz aldi honetan ere. Euskaldun apezek horrelako
|
lanak
egiten misionetako mintzairen errespetuz, eta Elizak euskara ez errespetatzen hemen.
|
|
2007
|
|
|
Bizitza bere kabuz irabazi behar zuen lehenbailehen, eta Jesusa arrebaren senarrak berehala eman zion nahi zuen aukera: 1934ko urtarrilaren lehenengoan bere koinatuaren enpresan sartu zen kapataz gisa lan egiteko, Nafarroan zehar Aldundiarentzat errepideak eraikitzen eta konponketa
|
lanak
egiten:
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, ardiei gaitzak sartzen zitzaizkienean, edozein zela ere, Belategiko landako harri ilara baten ondora eroaten zituzten. Bertan kurak edo osatzeko
|
lanak
egiten zizkieten ardiei. Baina beti ere, Belategiko landako harri ilararen ondora eroaten zituzten.
|
|
|
Berreraikuntza
|
lanak
egiteko Gorlizeko hondartzako harea erabili zuten Jataben. Idiak uztartu eta gurdietan ekartzen zuten.
|
|
|
Artilezko koltxoia egin eta mantentzeak lan handia eskatzen zuen: artileak eduki zitzakeen pintxo eta arantzak kendu, urarekin garbitu, sikatzen utzi, tela erosi koltxoiaren zaku edo estalkia egiteko, josi... eta etxearen garbi ikuziaren atalean aztertuko ditugun
|
lanak
egin behar ziren. XX. mende amaieran heldu ziren koltxoi sintetikoek alboratu zituzten ardi lanaz egindakoak.
|
|
|
Untzioa egiteko gaixoari oinak agerian ipintzen zitzaizkion, abadeak iyosi, igurtzi zitzan. Auzoan emagin eta herri osagile
|
lanak
egiten zituen andrea izaten ohi zen gaixoari oinak estaltzeko zeregina hartzen zuena.
|
|
2011
|
|
|
Lekukoak bat datoz esatean, XX. mendean Busturiko paisaiak aldaketa itzela ezagutu dauela. Batetik, etxe barri asko eregi dira industria eta turismoaren eraginez; bestetik, untziolak egiteko dragatze
|
lanak
egin ziranean, erribereari asko eragin eutsan horrek; eta azkenez, 1989an izan ziran suteen ondorioz be, basotu egin ziran hainbat lur, lehen garbi ziranak.
|
|
|
Iretargiaren egoereari garrantzi handia emon izan jako, baserriko
|
lanak
egiteko orduan. Ilgoran egiten zan behar bakanenetakoa, frutarbolen menduak egiteko pinuen negarra ateratea izaten zan.
|
|
2012
|
|
|
Auzoko ondasunak jagoteko auzolana egiten zan. Horretarako auzoko etxe bakotxetik gizon bana joan behar izaten zan
|
lanak
egiten, izentetan zan egunean. Persona nagusiak bakarrik edo alargunak egozan etxeak obligazino horretatik libre lotzen ziran.
|
|
|
Auzolanean egindako beharren artean ohikoena bidegintzea zan, hau da, bideak garbitu eta konpontzea. Arduradunek esandako egunean auzokoak alkartu,
|
lanak
egin eta gero tabemara joaten ziran kopaua egiten. Bideak dirala eta, ardura berezia eukiten zan andabideak garbi jagoteko, euretatik eroaten zan gorpua eleizara eta.
|
|
2013
|
|
|
Irailaren bukaeran Ondarretako espetxean militar zahar batek egin zizkien lehenengo galdeketak, banan banakoak. Etxean harrapatutako eskopetez eta kartutxoez gain, Errenteriako Campsa erregai biltegian zaintza
|
lanak
egitea leporatu zieten laurei. Badirudi Irun nazionalen eskuetan erori zenean, anarkista talde batek su eman nahi izan ziola erregai biltegiari, eta jeltzaleak ez zeudela ados ekintza harekin.
|
|
|
Gaur egungo beste argi eta sugarri ez zegoen denboretan, sarritan auzoek elkar hartzen zuten, edo elkarrekin
|
lanak
egiteko, edo bide batez erregaia aurrezteko. Garai honetan
|
|
|
Udazkena joaten ziren basora ira eta azpigarrien bila eta negurako egrrrra ekartzera. Era horretako
|
lanak
egiteko ohikoa izan da, XX. mendearen bigarren erdira arte, auzoak elkartzea. Emakumeak etxe batean batzen ziren gehienetan, josteko, artazrrriketan, ipuinak eta kontuak esateko eta abar.
|
|
|
Emakumeak etxe batean batzen ziren gehienetan, josteko, artazrrriketan, ipuinak eta kontuak esateko eta abar. Otoitzak leku handia izan du halako tertulietan, sarri errosarioa errezatzen zen
|
lanak
egin bitartean; hildakoen arimen alde, ekaitzak ez jotzeko, halako santuaren eguna zela eta...
|
|
2015
|
|
|
Oinarrizkoa ez da derrigorrez alfabetatze textoak egitea, ez, geure errealitate hau konplejorik gabe analizatzea, aurreiritzi petralik gabe, errealitate honi lotzen zaizkion, errealitate honetan sentidurik izanen duten
|
lanak
egitea baizik. Inbentatzea, imaginatzea, eta ez imitaziozko unibertsitateetan edo prestatzen dizkiguten errebistetan, besteek izatea beste erremediorik ez duten errealitatearen imitazio ridikulo bat gertatzea.
|
|
|
Urte batera edo bira hasi zan Gurutzi Arregi ordu batzuk egiten, eta handik aldi batera itxi eban bere beharra, Durangoko Ortiz de Zarate enpresan egiten eban behar, eta oso osoan sartu zan Ikastegian. Gurutzik lehenago be parte hartzean eban Udako Ikastaroa atonduten eta etnografiako
|
lanak
egiten. Unibersidadera sartu zan urte batzuk lehenago eta Soziologia karrerea egin eban.
|
|
|
Familiaren ardatza etxea dan moduan, etxea, tradizinoz, suagaz lotuta egon da; sua da etxearen bihotza eta bere arrimuan batu izan da familia, bai egon eta kontuak kontetako, bai
|
lanak
egiteko: ilundeetan artoak zuritu, artoak garandu...
|
|
2017
|
|
|
Batzuetan, hemengo lasterketaren bat bazan, geure lagunak ipinten genduzan puntu ezbardinetan eta hareek emoten euskuen lasterketaren barri. Osterantzean, lotura
|
lanak
egiten ebezan motordunek emoten eben informazinoaren zain egon behar izaten genduan, alde eginda zeintzuk doazan eta zenbateko aldeagaz jakiteko. Horregaitik, ez egoan orduko lasterketak kontrolatzerik.
|
|
|
Aita, Julian, Muxikako Elgezabal baserrian jaioa zan. Hamazazpi bat urte zituala Bergarako fraile etxe batera joan zan ortuko
|
lanak
egitera. Egunez behar egiten eban eta gauez eskolak emoten eutsiezan komentuan bertan.
|
|
2018
|
|
|
Han, bertikalean jartzen zen harri lau baten gainean. Asiento (La Calera del Prado), losa (Aldeacueva, Herboso eta Lanzas Agudas) edo solera (Bernales) esaten zitzaion harri horrek oinarriaren
|
lanak
egitez gain, lurreko hezetasunetik isolatzen zuen erlauntza. Enborra harriaren gainean ondo finkatuta utzi behar zen, animalia txikiek barrura sartzeko lekurik ez izateko, erle koloniaren biziraupena arriskuan jar baitzezaketen.
|
|
2019
|
|
|
Gerrako kronikak eleberrian bezala. Gutxiespenezko tratu hori gehienetan langabezian dagoen edota etxeko
|
lanak
egiten geratzen diren emakumeetan gertatzen den arren, azpimarragarria da kasu askotan lan egiten duten emakumeen kasuan ere gertatzen dela, eta bereziki deigarria da emakumeak bikotekideak baino gehiago irabazten duenean areagotzen dela (2014: 16). Honen atzean, maiz gizonezkoek beren gizontasuna eta gehiagotasuna erakutsi nahi izatea egon ohi da, bestearen gainetik jarri eta bestea menderatzeko helburua.
|
|
|
Egoera zail horiek sortzen direnean, Hanbreko lagunen aurrean disimulatzen ahalegintzen da: " Ahalik eta luzeen irauten saiatu nintzen, ez zezaten pentsa Floraren atzetik korrika ateratzen nintzenik, baina irrikatan nengoen etxera iritsi eta haren haserrea ikusteko, nirea erakusteko beharra nuen hein berean" (38); eta aldi berean, Florarekin haserretzen denean, Samuelek galdetzen dionean ea Flora non utzi duen, berak etxeko
|
lanak
egiten utzi duela esaten du. Etxera itzultzeko gogoz egon arren, geratzea erabakitzen du:
|
|
|
" arrautzak frijitzeko moduari buruz azaldu nuen iritzia ote zen, ala Florari, denen aurrean, tratatu ninduen bezala tratatzen utzi izana" (35). Labur esanik, matxismoa horren errotua dauka, ez baita jabetzen Flora kanpoko eta barruko
|
lanak
egiteaz nazkatuta dagoela, eta ez zaio bururatzen etxean lan gehiago egiten hasi behar lukeenik. Bere gizontasuna jokoan dagoela sentitzen du, kezkatuago baitago besteek zer pentsatzen duten bere emazteak aurre egin izanaz, benetan Floraren haserre eta ezinegona ulertzen eta baretzen baino.
|
|
|
Sinboloen azpian, lehen aipatutako hiru sokak daude, beste hainbeste pertsona taldek haietatik tiratu dezaten. Maiatzeko Zuhaitzaren aurrean, talderik handiena jartzen da; alboetan, beste biak, tirante
|
lanak
egiten, enborra orekatzeko. Beste talde handi batek artazi formako urkilak hartu eta Maiatzeko Zuhaitza finkatu eta altxatzen dute.
|
|
|
Euskaraz, auzokoek, elkarlanean, guztiei eragiten dieten
|
lanak
egiten dituztenean, auzolanean ari direla esaten da. Garai batean ohikoagoak ziren halako zereginak, forualdundiek eta udalerriek premia gutxiago betetzen zituztelako; izan ere, gaur egun aurrekontu handiagoak dituzte.
|
|
|
Baserriek txorrotako urik ez zutenean, auzokoek zangak ireki, hodiak sartu eta ura ekartzeko gainerako
|
lanak
egiten zituzten.
|
|
|
Aldea itzela izan zan inguruko baserritarrentzat. Orduan, argia emotearren, ez zan dirurik kobretan; antxinako usadioan egiten ziran tratuak,
|
lanak
egiteko orduan, alkarri lagunduta.
|
|
2020
|
|
|
Karea egitea izan da lekuotako azkeneko jarduerea, baina gehienetan, karobiak dagozan lekuetan burdina berotzeko haizeolea egon izan dalako teoria indarrean dago. Jarduera ekonomikoa aldatu bada be, azpiegitura bera erabili izan da garaian garaiko
|
lanak
egiteko.
|
|
2021
|
|
|
Elementu garrantzitsu bat badago ikaslearen profila eta diseinatzen den proposamen didaktikoaren artean: ebaluazioa, hain zuzen ere, beste bien arteko zubi
|
lanak
egiten dituelako, azken xedea diren ezaugarri horietara iristeko kontuan hartu beharrekoak zehaztuz. Eta, ebaluaziorako testuinguru egokia eta koherentea diseinatzeko, bost funtsezko alderdi hartu dira kontuan:
|
|
|
Hau da, zenbaitetan horrelako nahasketak irizpiderik, koherentziarik eta kohesiorik gabe egiten direla salatzen du, gelara eramaten den proposamena eraiki eta justifikatu beharrean. Zeregin horretan, irakaslearen rola klabea dela iruditzen zaio, eta hor irakasleak zubi
|
lanak
egin eta loturak artikulatu behar ditu (LIR2):
|
|
|
Gorago esan dodanez, 1970ean, Arrasaten ikasle nengoala, Burgosko epaiketea eta ganerako giroa oso astintzaileak izan ziran niretzat. Ondorioz, aktibista
|
lanak
egiten hasi nintzan. Sasoi haretan, ikurrina agertzeko ekimen asko egiten zan.
|
|
2022
|
|
|
Garai batean etxe fuerte batzuek morroia izaten zuten soroko eta kortako lanetan laguntzeko. Hiriko burgesiakoen etxeetan ere ohikoa izan zen emakume edo zerbitzari batek etxeko
|
lanak
egitea. Bat baino gehiago ere egoten ziren:
|
|
2023
|
|
|
Berariaz utzi genuen geure burua garbitegietatik kanpo; eta, era berean, andrezkoak ez ziren oso eroso sentituko gizonezkoekin bertan topo egin eta sozializatzera behartuta egonez gero. Nolanahi ere, genero estereotipoek ez zuten inoiz biderik eman hipotesi hori gerta zedin, eta gizonezkoen presentzia halakoak eraikitzera, mantentze
|
lanak
egitera edo noiz edo noiz amari, alabari edo emazteari arropa ontzi astuna eramaten laguntzera mugatzen zen. Eta, ontzia lurrean utzi orduko, ospa egiten zuten.
|
|
|
Gernikan tailerretara beharren hasi ziran gizonezko asko, baina aldi baten baserriagaz batera jardun eben, andrek etxeko eta ortuko
|
lanak
egiten jarraitu eben bitartean. Plazara jeneroa saltzen joatea mehaztuz mehaztuz joan da, belaunaldiak aurrera egin ahala.
|
|
|
Gaur egun txarria hiltea beharra baino gehiago jaia da, auzoen artean
|
lanak
egin eta ospatzeko eguna.
|