|
2002
|
|
|
Lan faktoreek gutxiago pisatzen dute kontsumitzeko, baina, horien artean, hauek dira pisu handiena dutenak: lanaren arriskua, gaueko lana, errutina, gaizki ordaindua sentitzea, nagusiekiko pozik ez egotea eta
|
lan
prekarietatea. Azterketaren beste ondorio bat da langileek egindako prestakuntza eta informazio eskariaren eta enpresek jasotzen dutenaren arteko desberdintasun handia, askotan nulua izan baita.
|
|
2003
|
|
|
Hainbat arrazoirengatik eskatzen dituzte abalak erakundeek, baina, funtsean, bi kasu hauetan eskatzen dute:
|
lan
prekarietatea, zabor kontratuak edo eskatutako maileguaren zenbatekoa etxebizitzaren tasazio balioaren% 80 baino handiagoa izatea. Abal emaileen egoera:
|
|
2004
|
|
|
“Merkataritza justiziarekin” kanpainaren barruan Intermónek antolatu duen “Moda eta lana” jardunaldiak ehungintzako enpresen erantzukizunean parte hartzen duten alderdi guztiak bildu nahi ditu, beren hornitzaileek garapen bidean dauden herrialdeetan dituzten langileekin. Intermon en arabera, gaur egungo globalizazio ekonomikoaren testuinguruan, jantzigintzaren sektoreko lehiakortasuna handitzeak “milioika langile”
|
lan
prekarietatea eragiten du ekoizpen katearen amaieran, ‘azkarragoa, merkeagoa eta malguagoa’ printzipioetan oinarritutako ereduan harrapatuta. GKEak azken asteetan ehungintzari buruz argitaratutako hainbat txostenetan adierazi duenez, sektoreko konpainia nagusiek “aurrerapen handiak” lor ditzakete ekoizpen eredu hori aldatzeko eta erantzukizun sozial korporatiboan eta etikan oinarritutako kudeaketa ezartzeko.
|
|
2007
|
|
|
Egoera konpontzeko, Luxenburgoko lehen ministro eta Eurotaldeko Finantza ministroa den Jean Claude Juncker enpresak irabaziak modu orekatuagoan banatzearen aldeko apustua egin du. Lan prekarietatea Bruselako txostenaren arabera, gainera, Espainia da
|
lan
prekarietate handiena duen Europako herrialdeetako bat. Haren datuen arabera, 25 eta 29 urte bitarteko Espainiako langileen erdiek aldi baterako kontratua dute, EBko batez bestekoaren bikoitza.
|
|
2008
|
|
|
Pobrezia ondasun eta baliabide gabeziak, bizitzari duintasunez aurre egiteko zailtasunek eta gizarte inkomunikazioak zehazten dute, Caritasko Víctor Renesek bere hitzaldian esan zuenez. Gaur egun, “pobreziaren aurpegia”
|
lan
prekarietatearen edo guraso bakarreko familien eskutik doa, eta horrek eragin handiagoa du helduengan, emakumeengan eta gazteengan, aditu horren arabera.
|
|
2009
|
|
|
Aldiz, alokatzeko aukeratu den etxebizitzak prezio tarte handia badu, higiezinen merkatuak alokairuaren aldeko ezaugarri batzuk ditu. Espainiako gizartearen
|
lan
prekarietatearen eta pentsamolde eroslearen ondorioz, etxebizitza txikiak alokatzeko eskaera handia dago, eta etxebizitza zabalak alokatzeko eskaera txikia. Testuinguru horretan, eraikin handi bat, hilean 1.400 euro inguru ordaindu lukeena, 1.150 euro inguru alokatzen da.
|
|
2010
|
|
|
Adierazi zuen proposatutako testuak adostasuna eta gizarte bakea lortu nahi dituela. Erreformaren “erronka handia”
|
lan
prekarietatea eta behin behinekotasun handiegia, Espainiako lan merkatuaren “arazo nagusia”, ezabatzea da. Lehendakariaren hitzaldian beste gai garrantzitsu bat Ekonomia Iraunkorraren Legea izan zen, ekoizpen eredua aldatzea helburu duena.
|
|
|
Batzuetan, pobreziak ezgaitasuna eragin dezakeela dio, eta, aldi berean, ezgaitasunak baliabide murrizketa dakar, etxebizitza eraldatzera behartzen duelako, osasun laguntza egokia edo ebakuntza kirurgikoak eskatzera, bizi kalitatea hobetzeko. ...zkarien Espainiako Batzordeak ere (CERMI) binomio horren aurka borrokatzeko eskatu du, “herritar talde honentzat gizarteratzea erraztuko duten egiturazko aldaketen” bidez. Ezgaitasunen bat duten pertsonen kontuak urriagoak izateko arrazoien artean, ikasketa maila txikiagoa dago, hezkuntza esparruan bereizkeria dagoelako, lan merkatuan sartzeko aukera gutxiago dagoelako eta langabezia eta
|
lan
prekarietatea daudelako, horrek “intentsitate handiagoz” eragiten baitie. Krisia areagotu egiten da ezgaitasuna duten pertsonengan, “soldata txikiagoak” dituztenetan eta beren egoerarekin lotutako ezohiko gastuei aurre egiten dietenean.
|
|
2011
|
|
|
Era berean, eremu horretan dauden aitortu gabeko enplegu egoerak arautzen lagundu nahi du, eta horrek amaiera emango die laneko eta gizarteko babesgabetasun egoerei, Valeriano Gómezek zuzendutako sailaren esanetan. Araudi berriak biltzen dituen berrikuntza garrantzitsuenen artean, enpleguaren egonkortasun handiagoa eta
|
lan
prekarietate txikiagoa nabarmentzen dira. Familia etxean enplegua lortzeko, zuzeneko kontratazioa egingo da, edo enplegu zerbitzu publikoen edo behar bezala baimendutako enplegu agentzien bidez, eta bereizkeriarik ezaren berme osoa izango da (sexua, arraza edo etnia jatorria, adina).
|
|
2012
|
|
|
Etxearekin eta bikotearekin etxetik alde egitera ohituta gaude”, azaldu zuen Almudena Morenak, Valladolideko Unibertsitateko Soziologiako irakasleak. Krisiak aurkitu duen beste arrazoi bat
|
lan
prekarietatea da. “Lanpostu prekarioenak eta aldi baterako lanpostuak betetzen zituzten.
|
|
2013
|
|
|
Berriki egindako azterlan baten arabera,
|
lan
prekarietatea langabezian egotea bezain kaltegarria da buru osasunerako.
|
|
|
Adimen osasuna: prekarietatea langabezia baino okerragoa Laneko segurtasunik eza, aldi baterako kontratua izatea edo kontraturik gabe lan egitea
|
lan
prekarietatearen oinarrizko hiru ezaugarri dira. Baina, Joan Benach ek dioenez, Osasun arloko desberdintasunak ikertzeko taldea (GREDS EMCONET) eta Pompeu Fabra Unibertsitatea Prekarietate horren ezaugarri dira, halaber, «eskubideak falta direla eta langileak ez direla gai eskubide horiek erabiltzeko, ahulak direlako eta babesik gabe daudelako».
|
|
|
Batek ez badaki datorren hilabetean lanean jarraituko duen edo zenbat kobratuko duen edo egindako lana ordainduko dioten, «ezin du bere bizitza planifikatu, ezin du planifikatu seme alabak izango dituen edo auto bat erosiko duen», zehaztu du. Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko azterlan batean, Blanchek zuzendua, boluntarioek lau taldetan banatuta zuten lan ongizatearen maila konparatzen zen, lan egonkorra zuten, langabetuak zeuden, aldi baterako borondatezko lana zuten (asteburuko lana zuten ikasleak) eta, azkenik, aldi baterako lana nahi gabe zuten pertsonak(
|
lan
prekarietatean bizi zirenak). Azken horiek ziren beren egoerarekin pozik ez zeudenak.
|
|
|
Lan prekarietatea eta osasunean duen eragin negatiboa Prekarioan lan egiten dute kontraturik gabeko etxeko langileek, aldi baterako kontratu batetik bestera doazenek, fakturak kobratzeko arazoak dituzten autonomoek, etab. Ez dira prestakuntza txikia duten pertsonak soilik, edo paperik gabeko etorkinak. Baita arkitektoak, kazetariak, diseinatzaile grafikoak eta abar ere.
|
lan
prekarietatearen ondorioak pairatzen dituzte, prestakuntza handia duten baina diru sarrera baxuekin, lan puntualekin eta gaizki ordaindutakoekin edo dirua jasotzeko zailtasunak dituztenekin. Joan Benach ek dioenez, «lan prekarietatea epidemia balitz bezala zabaldu da ia lan eta gizarte klase guztietan».
|
|
|
Joan Benach ek dioenez, «lan prekarietatea epidemia balitz bezala zabaldu da ia lan eta gizarte klase guztietan». Nolanahi ere,
|
lan
prekarietatean erortzeko arrisku handiena dutenak hauek dira: etorkinak rolak edukitzeko lanaren mende daudenak, emakumeak (diskriminazioa gaur egun oraindik ere lanean dihardutenak), prestakuntza gutxiko pertsonak, gazteak, ia erretiratzeko adinean daudenak … «Izan ere, ezaugarri okerrenak pilatzen direnean (emakumea, etorkina, gaztea eta langile klasekoa izatea, adibidez), prekarietatea asko handitzen da(% 90etik gorako tasekin), baita prekarietatea ere.
|
|
|
X. talentuaren programaren bidez, ONCE Fundazioak gizarteratzeko ibilbide integratuak egiten ditu, beste ekintza batzuekin batera. 2007an abian jarri zenetik, 102.000 pertsona baino gehiagori eman die lanik langabezian edo
|
lan
prekarietate egoeran, eta 25.700 laneratze baino gehiago lortu ditu. Ijitoen Idazkaritza Fundazioa.
|
|
2016
|
|
|
Horrek esan nahi du emakume gehiago daudela adin aurreratuetan pobrezian erortzen direnak baino. Diana Plaza elkarteko Diana Plazak dioenez, «emakumeok maila txikiagoko lanpostuak betetzen ditugu, eta ez dugu zuzendaritza postuetara iristen; hala, bada, Diana Plazak sektore profesionaletan kokatzen gara, eta sektore profesionaletan kokatzen gara; esaterako, zerbitzu sozio-sanitarioetan edo
|
lan
prekarietaterik handiena duten irakaskuntzan, eta aldi berean, enpresen barruan antzinatasun eta egonkortasun gutxiago pilatzen dugu».
|
|
2023
|
|
|
Praktika hori onuragarria izan daiteke familia osoarentzat, ikuspegi legal, fiskal eta psikologikotik. Seme alabei laguntzeko aukera ematen du Gaur egun,
|
lan
prekarietatearen ondorioz, gazte askok arazoak dituzte independizatzeko. Ondasun higiezin bat seme edo alaba bati ematea —edo bizia hasteko dirua— posible da herentzia bizirik banatzean.
|