|
2002
|
|
|
Azterketan bi atal bereizten dira:
|
lan
elkartuko kooperatibak eta lan sozietateak. Lehenengoan garapen propioa esleitzendio Borjak MCC taldearen ibilbideari, Euskal Herrian ez ezik atzerrian ere eredubihurtu baita ekonomia sozialaren esparruan zein toki garapeneko estrategienarloan ere.
|
|
|
Kooperatiben sektorean eta bereziki
|
lan
elkartuko kooperatiben azpisektorean, Mondragon Corporacion Cooperativa sarearen barruan dauden kooperatibek berebiziko garrantzia dute (hurrengo atalean deskribatuko ditugu), bai kopuruagatik eta bai pisu ekonomiko nabarmena dutelako ere; hain zuzen, gainerakolan elkartuko kooperatibek ez dute gainditzen fakturazio osoaren %30eko maila.
|
|
|
Euskal Herriko
|
lan
elkartuko kooperatiba independente gehienen tamainatxikia izanik, beste enpresa txiki eta ertainen ohiko arazo arruntak nozitzen dituzte.Zailtasun horiek era honetan laburbil daitezke: teknologia eta berrikuntzarakoahalmen eskasia, merkaturatze gabeziak (hala nola marken falta eta zenbait merkatutan, bereziki kanpokoetan, barneratzeko ezintasunak), finantziazioa lortzekozailtasunak, prestakuntza eta kudeaketa arazoak eta enpresa isolamendu handia.
|
|
|
Bestalde, Nafarroan Lan Enpresen Elkarte Nafarra (ANEL) sortu zen ASLEsortu zen urte berean, hots, 1982an. 1986an ekonomia sozialeko 48 enpresak zuten elkarte horretan(
|
lan
elkartuko kooperatibak zein lan sozietateak berebaitan hartuta); guztira 2.396 langilek ziharduten bertan eta salmentak 93,76 milioi eurokoak izan ziren, hor nonbait. 2000ko urtean, ordea, 157 ziren enpresak eta3.413 langileak.
|
|
|
Ekonomia sozialaren baitan kokatzen ditugu, eraberean, etxe ekonomia batzuentzako eta saltzeko ez diren zenbait zerbitzu produzitzen dituzten agente ekonomikoak, beren finantziazioa etxe ekonomiek egindakoborondatezko ekarpenen bidez gauzatzen delarik. Eremu honetan sailka genitzakeenpresa kooperatiboak (kontsumo arlokoak,
|
lan
elkartukoak, kreditu kooperatibak...), lan sozietateak (anonimoak, mugatuak...) eta dirua irabazteko asmorikgabeko erakunde pribatuak (elkarteak, fundazioak...).
|
|
|
Jarraian, ekonomia sozialari dagozkion bi erakunde aztertuko ditugu batezere:
|
lan
elkartuko kooperatibak eta lan sozietateak.
|
|
|
– Lana elkarrekin ipintzen duten pertsonak biltzen dituzten kooperatibak; hauek
|
lan
elkartuko kooperatibak izaten dira nagusiki.
|
|
2004
|
|
|
Kooperatibak eta sindikatuak sustrai bereko mugimenduak dira, bien sorrerak xx. mendeko langile mugimenduan kokatzen baitira. Esan beharrik ez dago, xix. mendearen hasieran, Frantzian erroturiko lehen
|
lan
elkartuko kooperatibaksindikatuek sortu zituztela. Gaur egun ere, Frantzian autoeraketaren aldekosindikaturen bat egon badago:
|
|
|
Hasieratik, argi eta garbi eduki behar duguna hauxe da: sindikatuak,
|
lan
elkartuko kooperatiben barnean burutu beharreko ekintzak, ez dira sekula ere izaeraerreibindikatzailean oinarritu behar. Kooperatiben testuingurua (langileak enpresaren jabeak dira, lanaren lehentasuna, lankidetzaren balioak, autoeraketan oinarritutako erakundea, eta abar), sozietate anonimoenarekin alderatuz (langileak soldatapekoak dira, balio indibidualistak, kapitalaren lehentasuna, eta abar), zeharodesberdina da.
|