|
2001
|
|
|
Bigarren ondorio honek urrutira garamatzake. Besteak beste, irakasleenoinarrizko prestakuntza eta etengabeko prestakuntza aztertzera,
|
lan
egoeraz ahaztugabe. Adierazita geratzen dira.
|
|
2002
|
|
|
– Bazkide langileek beren
|
lan
egoeraren oinarrizko esparrua finkatzen dute, lanaren antolakuntza, jardunaldiak, asteko aisialdia eta gizarte segurantzaren izaera aukeratzeko ahalmena ere enpresaren beharren arabera arautuz.
|
|
|
Hortaz, fakultate horretako irakasle euskaldunen
|
lan
egoera erdizka banatutadago funtzionarioen eta ez funtzionarioren artean. Aipatu beharra dago, halaber, ezen irakasle gehienak arduraldi osokoak direla (bost izan ezik).
|
|
|
Aurrez esandakoa gaineratuz,
|
lan
egoeraren gorabeherak enplegu modu berriak bilakatzen dira, non enplegu betearen xedea eta lan mugagabearen nolakotasuna baztertu egiten diren. Halako jendearen heziketa okupazionala, oro har, kualifikazio ertainekoa da, eta horrek oztopoak jartzen dizkio lanpostuan ezinbestekoa izateko ahalmenari.
|
|
|
Batzuk estatuko kateen barruan sartu dira, legalitatetik kanpo aritu arren. Askotan langileek ez dute
|
lan
egoera onik izaten, bekario gisa edo praktiketan daude, asko baitira komunikazio arloan lan egiteko aukera eske dauden ikasleak eta lizentziatu berriak. Egon omen dira bertan lan egiteko inbertsio ekonomikoa aurretik eskatu duten emisorak ere, langabezian zeuden kazetarien eta esatarien egoeraz baliatu zirenak.
|
|
2003
|
|
|
Diagnostiko goiztiarrak abantaila handiak ekartzen ditu arazo honetan inplikatuak dauden sektoreentzat: horrela, gaixoa oraindik ez badago jubilatua, bere
|
lan
egoera planifika dezake; familiartekoak ere, berandu baino lehen eman dizkioten zainketak eta ardurak planifikatzen has daitezke; eta gaur egungo botikek gaitzaren aurrerapena moteldu egiten dutenez, interesatzen dena da gaixoari botika horiek ahalik eta lehenbailehen ematea. Puntu horiek guztiak kontuan hartuta, erraz uler daitekeen bezala, zenbat eta goizago diagnostikatu gaitza, orduan eta lehenago jarriko dira martxan ekintza prebentibo eta zuzentzaileak.
|
|
|
Azken urteotan
|
lan
egoera ere ongi doa Zornotzan. –Enplegu Osoaren Gizartetik hurbil gaude?, hori dio IK2k eta datu apurrek ez gaituzte asko urruntzen ustehorretatik.
|
|
|
Minusbaliatuen Ordezkarien Espainiako Batzordeak (CERMI) adierazi duenez, “plan honek 1997ko akordioa berrargitaratzea, zuzentzea eta handitzea lortu du”. Erakunde horrek dio lehen aldiz “bereziki kontuan hartzen direla ezgaitasunak dituzten emakumeak, haien
|
lan
egoera bereziki kritikoa baita. Merkatu arruntean emakumeak kontratatzeagatik ezarritako pizgarriak ere gehitu dira, horiek ere ezgaitasunen bat badute”.
|
|
|
Pisu handia eta jarrera desegokiak dira bi arrisku faktore nagusiak. Adituek
|
lan
egoera desberdineko amekin egindako azterketen arabera, lanaldian ordu gehiegi ematen dituzten emakume horien haurrek 200 gramoko jaitsiera izaten dute, gutxi gorabehera. Juan José Díaz Madrilgo Carlos III. Osasun Institutuko zuzendariak koordinatu zuen ikastaroa, eta bertan azaldu zen ordu gehien eserita ematen dituzten emakumeek goi mailako seme alabak dituztela, eta umekia hilik dutela.
|
|
|
Lan horren arabera, emantzipazio tasa handienak Balearretan eta Katalunian daude, soldata altuagoak dituztelako, eta Valentzian eta Extremaduran, berriz, etxebizitzaren prezio merkearen truke. Madrilen eta Euskal Herrian, ordea, lan baldintza egokiek ez dute lortzen etxebizitzaren prezio altuari aurre egitea, ez eta Kantabrian, Asturiasen eta Galizian ere, non arazoa
|
lan
egoera zaila baita, etxeen prezio apala dela eta. Halaber, FUCIk adierazi du etxebizitzak% 10 garestiagoak direla emakumeentzat, gizonek baino soldata txikiagoak jasotzen baitituzte (2.000 euro gutxiago urtean).
|
|
|
Baina neurri batean soilik. Euskaltegietako irakasleriaren
|
lan
egoera, euren prest akuntza eta motibazioa, helduen euskalduntze alfabetatzearen sakabanaketa eta sustapen murritza, euskaldun ikasien euskarara gizarteratzeko zailtasunak eta laguntza falta, euskara eta bere hizkuntza komunitatearen kontrako erasoak, jarrera ideologiko hertsiak eta beste zenbait faktore azalgarriak zerrenda daitezke. Iritzia emateko jarritako mugen barruan ezinezkoa da faktore azalgarri horien azalpen xehea egitea.
|
|
2004
|
|
|
Halere, 11 hilabeteko ondoeza nekez erremediatuko du hilabeteko atsedenak. Osasun ministroei nekez entzungo badiezu ere,
|
lan
egoera txarrak dira hemen, zalantzarik gabe, osasunaren kaltegarri nagusiak. Eta ez da erraza urtean zehar lanean lasai eta gustura ari den langile asko aurkitzea.
|
|
|
Bertan txirotasun handiena biltzen da. Orain,
|
lan
egoera hobetzen ari zenean, ezin dugu Naval ontziola eta eskumendeko enpresak edo bere filialak ixten utzi. Hori da gure arazo politikoa.
|
|
|
MCC erakunde horiekin harremanetan jar liteke, gure kooperatiben printzipioakezagutarazi, kanpoan sortu nahi diren enpresetan printzipio horiek sustatzeko dugunasmoa azaldu eta horiek ezartzea bideratzeko lankidetza eskatu, ohiko kapitalenpresetatik desberdindu nahi duen bide honetan gizarte eta langileak gogoz duten formulak aurkitzeko. Herrialdea eta bertako
|
lan
egoera ezagutzenduten eta enpresarengandik independente izan eta sartuta gauden edo sartu nahidugun herrialdean gizartearen oniritzia duten herri mailako erakunde zibilekinelkarlanean parte hartzeak, aberastu egingo gintuzke ezagutzan, eta proiektuarisinesgarritasuna emango lioke langileen eta bertako gizartearen aurrean.
|
|
|
GKEak garatze bidean dauden herrialdeetako milioika langileren
|
lan
egoera aztertu nahi du
|
|
|
Pozik daude diru hori familia laguntza bihurtzeko, amaren
|
lan
egoera edozein dela ere.
|
|
|
Familia Ugarien Espainiako Federazioak (FEFN) txalotu egiten du Laneko eta Gizarte Gaietako ministro Jesús Caldera 3 urtetik beherako seme alaba bakoitzeko hilean 100 euroko ordainsaria orokortzeko asmoa, eta familia laguntza bihurtzeko asmoa, amaren
|
lan
egoeran zentratu gabe. FEFNk jakinarazpen batean dio dagoeneko kritikatu zuela seme alabak eta etxea zaintzea aukeratu duten amak laguntza ekonomiko horretatik kanpo geratzea, horrek etxeko ama diskriminatzea baitakar, “bere familian nahiz gizartean funtsezko eginkizuna betetzen duen figura”.
|
|
|
Hala ere, nire ikasketa guztiak mekanika aldetik egin banituen ere, orduko
|
lan
egoerak behartuta, lantegi horretan elektrizitateko mekanismo automatikoetarako ateak zabaldu zizkidaten, eta bide berri bat gehiago ireki zidaten.
|
|
2005
|
|
|
emakumeen eta gizonezkoen lan promozioa eta ibilbideprofesionala ez dira berdinak. Amatasunak emakumearen
|
lan
egoeran etalan promozioan eragin handia du. Administrazioari dagokio berdintasun politikakindartzea eta berdintasuna bermatzeko baliabideak jartzea.
|
|
|
Zuzendariak duen lan kopuru handia, ardura, formaziorik eza, zuzendariaren botere urria, zuzendariaren zereginen anbiguotasuna (administrazioaren ordezkaria da eta, eraberean, hezkuntza komunitatea ordezkatzen du), bere lanarekiko esker on eskasa, administrazioaren laguntza apala, ikuskaritzaren presioa eta abar dira arazo honenarrazoietako batzuk. Arazo larri hau, zuzendaritzaren arazoa hain zuzen ere, zuzendariaren
|
lan
egoera hobetuz, autonomia emanez eta etengabeko formazioazainduz hobetuko da. Zuzendariak formazioa eta askatasuna behar ditu ikastetxeandituen arazoak konpontzeko.
|
|
|
Joan den otsailean, Espainian, Langile Atzerritarren Normalizazio Prozesua hasi zen, etorkin langileen egoera erregularizatzeko gure herrialdean egiten den lehen hitzarmen sozialaren ondorioz. Etorkin batek gure herrialdeko gizarte eta
|
lan
egoera arautu ahal izateko, besteak beste, bizi den udalerrian erroldatu behar du, Toki Araubidearen Legearen arabera: “egoera administratibotik kanpo dauden atzerritar guztiak erroldatzera behartuta daude”.
|
|
2006
|
|
|
Eta zer da hori funtsean? Plana ezagutzan zentratua dago; ezagutza eskasean; eta ezagutza hori mehatxupean perfila gainditu edo bestela
|
lan
egoerak okerragora egingo dizu edota lanpostua bera duzu eskuratu eraman nahi da aurrera. Mehatxua arintzeko, 45 urtetik gorakoak ezarpenetik libre gelditzen dira.
|
|
|
Lan Zuzenbideakkontuan hartzen ditu behar horiek eta babes arauak ezartzen ditu. Kasu hauetanlan araua saiatzen da amaren
|
lan
egoera bermatzen. Lan arauak kontuan izatendituen egoerak honako hauek dira, kronologikoki ordenatuta:
|
|
|
rolak kudeatzeari uko egiten dioten enpresaburuak edo etorkinak txantaia egiten diotenak, lan kontratua amaitzea lan merkatuaren eta gobernu politika murriztailearen ezegonkortasun orokorragatik, ez baitu beste sektore ekonomiko batean kontraturik onartzen baimenak berritzeko. Etorkinen egoera eta Espainian duten
|
lan
egoera alde batera utzita, Begoña Sánchezek, SOS Arrazakeriaren bozeramaileak, adingabeen aberriratzeak bertan behera uzteko eskatu du, bermerik gabe, jatorrizko herrialdeetara itzultzeko, Espainiara iristen diren bakarrik dauden haur asko atzerritartasun irizpideen arabera tratatzen baitira, adingabeak babestearen arabera baino gehiago. “Espainiako administrazioek beren gain hartu behar dituzte bakarrik dauden eta gure herrialdera iristen diren adingabeen tutoretza, bederatzi hilabeteko epean egoitza baimena izapidetu eta prestakuntza bideak eta lan mundurako sarbidea eskaini”, dio txostenak.
|
|
2007
|
|
|
Zein aukera dago egun elkarte zein sindikatu bidez kexak azaltzeko? Zein da emakumearen
|
lan
egoera gaur egun?".
|
|
|
Hauexek dira galderak: Zein da emakumeen gaur egungo
|
lan
egoera. Eta, industria garaia eta zerbitzuen gizartea alderatuta, zertan aldatu da emakumearen lan egoera?
|
|
|
Zein da emakumeen gaur egungo lan egoera? Eta, industria garaia eta zerbitzuen gizartea alderatuta, zertan aldatu da emakumearen
|
lan
egoera. Galletagileen web orrialdean ikus daitekeenez, hauek guztiek erantzun diete bi galdera horiei:
|
|
|
Honetarako hainbat arrazoi aipa badaiteke ere(
|
lan
egoeraren aldaketa, jendeak geroz eta denbora gutxiago duela zernahitarako,...), bada sektorearen beraren bilakaeran datu aipagarri bat: euskaltegietan programa orokorrak nagusi (edo ia erabatekoak) ziren garaitik, ikasleen beharrei zuzendutako ikastaroak antolatu eta ematera pasatu da.
|
|
|
a) Espainiako agintariei komunikaziorik ez egitea edo komunikazioa atzerapenarekin egitea, naziotasuna, egoera zibila edo egoitza aldatzen denean, bai eta atzerritarraren
|
lan
egoera zehazteko beste inguruabar batzuk aldatzen direnean ere, atzerritarrak inguruabar horiek izan behar baditu, aplikatu beharreko arauaren arabera.
|
|
|
Kazetariaren lana informazioa bilatzea eta lantzea da, eta hor gauza askokeragiten dute; batzuek, aspaldi honetan bereziki, kazetariaren aurka. Horietakobat
|
lan
egoera da, lan egiteko aukera. Denok ezagutzen ditugu goiz batean seialbiste jarraitu behar dituzten kazetariak.
|
|
|
Azken urte hauetan, kazetaritza asko aldatu da, eta hainbat gauzatan ezonerako. Hedabideak eta kazetariak izugarri ugaritu dira, baina
|
lan
egoera etasoldatak ez dira horrenbeste hobetu. Kazetari batzuk prentsaurrekoz prentsaurrekoibiltzen dira, denborarik gabe ezer galdetzeko eta kontrastatzeko.
|
|
|
Kontua da Espainian ia hiru langiletik bat (%45) ez dagoela ados bere lanarekin, batez ere soldata mailarekin, Accor Services (“Ongizatea eta motibazioa lanean”) enpresaren 2007ko Europako barometroaren arabera. Datu horien arabera, espainiarrak bigarren lekuan daude beren
|
lan
egoerarekin deseroso dauden europarren artean, turkoen atzetik. Kontuan hartu beharreko beste faktore bat da espainiarren %30 motibaziorik gabe sentitzen direla lanean.
|
|
|
Otsailean, Nafarroako landa eremuko osasun zentroetako 25 zuzendarik bilera egin zuten haien
|
lan
egoera aztertzeko. Leitzakoa, Doneztebekoa eta Lesakako ere bertan egon ziren.
|
|
|
Garranztzitsuena programazioa eta zerbitzuaren planifikazioa izanen da, gehienez 60 punturekin. Proposamen ekonomikoarengatik gehienez 38 puntu eskuratzen ahal dira; langile ezinduen kopurua plantillaren %3 baino handiagoa baldin bada puntu 1 eskuratuko da eta enpresaren
|
lan
egoera puntu batekin baloratuko da. Puntu bat emanen zaie bere gaitasun teknikoa egiaztatzerakoan behin behineko langileen kopurua %10etik beheitikoa duten enpresei eta puntu emanen zaie baldintza hori betetzen ez dutenei.
|
|
|
7 – Azken arauak indarrean sartu zirenean Udaleko bi taldei nire hizkuntza maila azaldu nien. Gaineratu nuen EGA ateratzeko saioa egiteko prest nengoela baina, Idazkaritzako
|
lan
egoera kontuan hartuz, hori epe labur batean ez zitzaidala posible iruditzen.
|
|
2008
|
|
|
Euskalduntze alfabetatze plangintzetarako honako irizpide hauek proposatzen dira lehentasunak erabakitzeko: Langilearen hizkuntz eskakizuna. Langilearen
|
lan
egoera. Langilea kokatua dagoen unitatearen nolakotasuna. Langileak administratuarekin duen harreman mota. Aurreko ikasturteetan langileak izan duen aprobetxamendua.
|
|
|
Legeak dio langile bakoitzaren eskubidea dela hau, izan emakume edo izan gizon, eta, beraz, bi gurasoetako edozeinek eska dezake, bikotekidearen
|
lan
egoera dena dela ere.
|
|
|
Eszedentzia eskubidearekin gertatzen den bezala, lan murrizketa ere bi gurasoetako edozeinek eska dezake, bikotekidearen
|
lan
egoera dena dela ere.
|
|
|
Magrebtarren erdiak baino gehiagok, eta latinoamerikarren eta Ekialdeko europarren hiru laurdenak, lan egiten zuten beren jatorrizko herrialdeetan, baina gizarte berrian, bakarrik Latinoamerikako emakumeek dute lan tasa altuagoa. Gaur egun,
|
lan
egoera ez da berdina denentzat, Latinoamerikako emakume gehienek lana lortzen badute ere(% 81,8), Ekialdeko Europako eta Magrebeko populazio erdiak bakarrik etxetik kanpo lan egiten du, X2 (2)= 15,67; p= 0,012.
|
|
|
Elkarrizketatutako emakumeek ziotenaren arabera, emakumeen osasun fisiko eta mentalaren alterazio handiagoa nabarmentzen da bizi baldintzekin eta
|
lan
egoerarekin lotuta. Jaso dugunez, diferentzia nagusiak honako hauek dira:
|
|
|
Magrebeko emakumeek lanaren eta baimenen inguruan bizi duten egoera berdintsua da Ekialdeko europarrenarekin konparatuta, bakarrik erdiak bete ditu behar horiek, hala ere, haien prestakuntza eta
|
lan
egoera oso desberdinak dira. Magrebtarrek ikasketa maila baxuagoa dute eta gehienek ez zuten etxetik kanpo lan egiten beren herrialdean zeudenean.
|
|
|
Estresa etengabe eragiten duen
|
lan
egoera arrisku faktore garrantzitsua da bihotz hodietako osasunerako, Londresko University College k egindako ikerketa batek berretsi duenez. Erresuma Batuko milaka funtzionariok egin dute azterketa hori.
|
|
|
Beste batzuetan, biziraupen ekonomikorako aukera hutsa da, enpresa batean kontratu egonkorra lortu arte. David Torres Dejavu agentziaren web proiektuburuak dioenez," profesionalek muga askorekin egiten dute
|
lan
egoera horretan". Adituen arabera," free lance" web diseinatzaileak arazo batzuk ditu bere lanean:
|
|
|
Normalean, gurasoek lan egiten duten ikastetxe publikoetako Haur eta Lehen Hezkuntzako ikasleei zuzentzen zaizkie programa horiek, eta hauek dira programa horietan sartzeko baldintza bakarrak:
|
lan
egoera egiaztatzea eta Administrazio eskudunak aukeratutako ikastetxea edo ikastetxeak dauden udalerrian erroldatuta egotea. Ikastetxe horietara beste ikastetxe batzuetako ikasleak joan daitezke, eta, kasu askotan, ikaslea eskolaldian dagoen udalerrian berean egon daiteke.
|
|
|
Gainera, joan den apirilean, Europako Parlamentuko 400 kidek baino gehiagok, Europar Batasuneko herrialde guztiak ordezkatuz, agiri bat sinatu zuten, eta bertan premiazko ekintzak egiteko eskatu zuten, 2015 urtean" sinhogarismo" gisa ezagutzen denarekin amaitzeko. Egoera horrek eragina izan dezake “edozein adinetan, egoera zibilean, osasun egoeran, sexuan,
|
lan
egoeran eta kultura mailan”. Gizarte bazterketa eta sinhogarismoa aliantza bat dira.
|
|
|
“Inoiz eragingo ez digun kanpoko inguruabar gisa ikusten dugu beti”, adierazi du erakundeak. Bere esperientziaren arabera, egoera horrek “edozein adinetan, egoera zibilean, osasun egoeran, sexuan,
|
lan
egoeran eta kultura mailan” izan dezake eragina. Etxerik gabeko pertsonen ohiko profila gizon heldua, ezkongabea, alkoholismo arazoak dituena eta prestakuntza eta hezkuntza maila txikia duena izan arren, azken urteetan profil berriak sortu dira, batez ere gizon gazteak, emakumeak eta etorkinak sartu baitira.
|
|
|
Garai batetik bestera, ordea, badirudi administrazioak hasi direla arazoa ulertzen, eta horietako batzuek dagoeneko irtenbideak proposatzen dituzte. Kataluniako Hezkuntza Lege berriak, adibidez, konpentsazio bekak aurreikusten ditu errenta apalenetarako, eta beste batzuk ikasle onenei, merezimendu akademikoa sustatzeko, haien
|
lan
egoera edozein dela ere. Ez da bekadunen kasua.
|
|
|
Orduan, enpresaburuen elkarteek eta sindikatuek zenbait aldaketa hitzartu zituzten, kontratu mugagabe berrien ohiko tasa %3tik %8, 5era igotzeko. 2006ko neurriek eragin handia izan zuten Andaluzian eta Extremaduran,
|
lan
egoera handiena duten erkidegoetan. Egonkortasun indizea %7 ingurura iritsi zen 2007aren hasieran autonomia erkidego horietako lehenengoan, eta %8tik gorakoa izan zen bigarrenean.
|
|
|
Praktikaldian, hilean 700 euroko ordainsaria jasotzen dute gazteek Prestakuntza praktikoa. Benetako
|
lan
egoerei aurre egiteko enpresa batean bekadun gisa lortutako esperientzia balio erantsia da beti tituludunen prestakuntzarako, eta, gainera, lan merkatuan sartzeko orduan elementu bereizgarria da beste batzuen aldean. Hori dela eta, Pasabidea bekek aukera ematen diete Goi Mailako LHko tituludunei bereizteko, eta aukera ematen diete urtebetez prestakuntza praktikoko aldi bat egiteko OHOrekin lankidetzan aritzen diren enpresetako batean, tutore batek gainbegiratuta eta OHOrekin eta Unibertsitatearekin koordinatuta.
|
|
|
Ondoren, hautagaiak izena eman duen gaitasun arlo bakoitzerako ebaluazio faseak gutxienez bost pertsonak osatutako batzorde bat izango du arduradun. Fase horren helburua izango da irizpideetan eta
|
lan
egoera erreal edo simulatu batean eskatzen den gaitasun profesionala frogatzen duen egiaztatzea. Azkenik, egiaztatze fasean, izangaiak LHko tituluekin bat datozen lanbide gaitasun bakoitzaren ziurtagiria emanen da.
|
|
|
Zorpetzeko gaitasuna Krisi une honetan, familia askok ez dakite zer egin hainbeste zorri aurre egiteko, besteak beste hipotekei aurre egiteko, eta gero eta ezegonkorragoa den
|
lan
egoera batean, gutxi dira mailegu berri bat eskatu nahi dutenak lehenengoa ordaintzeko. Aukera hori, hasiera batean, zentzugabetzat har daiteke, irteerarik zaileko gurpil zoro batean sartu behar delako, salbu eta titularra ziur badago diru sarrera handiak izango dituela geroagoko epe batean, bigarren kreditua ordaintzeko.
|
|
|
Instituzioen immigrazio politikak eta etorkinen
|
lan
egoera uztartzeko joera dute Araba, Bizkai eta Gipuzkoako herritarrek, hau da, lan egiten duten immigranteen egoera erregularizatzeko aukera hobeak emango lituzkete. Hori da Ikuspegik, Euskal Autonomia Erkidegoko Immigrazioaren Behatokiak, egindako ikerketa baten ondorio nagusietako bat.
|
|
2009
|
|
|
lanari edozein murrizketa egiten dionak kotizazioa ahultzen du, eta erretirorako baldintza okerragoak izango ditu, gainera dependentzia ekonomikoan eror daiteke... beti ditu arriskuak. Lanean egun osoz jarraitzen duenak bi lekutan egon beharraren arazoak ditu, bi lekutan eta inon ez egotearena... ez da erraza, eta gainera emakume guztien
|
lan
egoeran du eragina. Gehienetan emakumeak badira amatasun baimenak hartzen dituztenak, murrizketak egiten dituztenak...
|
|
|
Hamar mila langilek ziurtasunik gabeko
|
lan
egoeran hasi dute 2009 urtea
|
|
|
Magrebtarren erdiak baino gehiagok, eta latinoamerikarren eta Ekialdekoeuroparren hiru laurdenak, lan egiten zuten beren jatorrizko herrialdeetan, bainagizarte berrian, bakarrik Latinoamerikako emakumeek lan tasa altuagoa dute. Gauregun,
|
lan
egoera ez da berdina denentzat: Latinoamerikako emakume gehieneklana lortzen duten bitartean(% 81,6), bakarrik Ekialdeko Europako eta Magrebekopopulazio erdiak etxetik kanpo lan egiten dute |A2 (2)= 15,67; p= 0,012].
|
|
|
Latinoamerikako emakume gehieneklana lortzen duten bitartean(% 81,6), bakarrik Ekialdeko Europako eta Magrebekopopulazio erdiak etxetik kanpo lan egiten dute |A2 (2)= 15,67; p= 0,012]. Egoerajuridikoak zerikusi handia du
|
lan
egoerarekin, magrebtarrek eta Ekialdeko europarrek, ia erdiak, ez dute baimenik, eta ondorioz, lanean jardutea zaila suertatzenda beraientzat | A2 (2)= 8,85; p= 0,012]. Etxebizitza lortzea ere zaila da bi taldehorientzat,% 10 kalean edo erakundeetan bizi da |k2 (2)= 5,86; p= 0,053].
|
|
|
Magrebeko emakumeek bizi duten egoera lanaren eta baimenen inguruanberdintsua da Ekialdeko europarrenarekin konparatuta, bakarrik erdiak bete ditubehar horiek; hala ere, haien prestakuntza eta
|
lan
egoera oso desberdinak dira.Magrebtarrek ikasketa maila txikiagoa dute eta gehienek ez zuten etxetik kanpolan egiten beren herrialdean zeudenean. Latinoamerikako emakumeen egoerapsikosoziala beste emakumeena baino hobea da, agian, haien emigrazio sareakhandiak eta kalitatezkoak direlako.
|
|
|
Hori dela-eta, gizonezkoek etaemakumezkoek lan desberdintasun handiak izaten jarraitzen dute (Goldsmith, 1989). Adineko emakumearen
|
lan
egoera berezia da. Izan ere, 55 urtetik gorakoenenplegu tasa baxua da gazteagoak diren emakumeekin erkatuz.
|
|
|
bost irrati, telebista bi eta 34 aldizkari, hain zuzen ere. Sektoreko langileen
|
lan
egoera aztergai izan du Topaguneak bere bazkideekin batera azken urteotan.
|
|
|
Zenbat jasotzen da? Umezurtz pentsioen zenbatekoa kalkulatzeko, oinarri arautzaile bati %20ko portzentajea aplikatzen zaio, eta horren kalkulua, aldi berean, hildakoak hileta egunean duen
|
lan
egoeraren eta heriotzaren arrazoiaren araberakoa da. Hala, langilea eritasun arruntaren ondorioz hiltzen bada eta Gizarte Segurantzan alta emanda badago, haren erregulazio oinarria 24 hilabetez jarraian kotizazio oinarrien batura zati 28 eginda ateratzen den zatidura da.
|
|
|
Hainbat arrazoik eragin dute hori guztia, baina, agian, emakumeak etxetik kanpo lan egiteak izan du pisurik handiena. Bera arduratzen bazen etxeko lanez,
|
lan
egoera berriaren ondoren ez du hainbeste denborarik plater landuak eta etxekoak prestatzeko. Errezeta errazak eta sukaldaritza azkarreko trikimailuak erabiliz, aukera osasungarriak egin daitezke eguneroko dietan.
|
|
|
Onartu ez arren, hipotekatu guztiek ezin dute hipotekaren luzamendua eskuratu. Izan ere, neurri honen onuradun izan daitezkeenek baldintza hauetako bat bete dute, gutxienez, beren
|
lan
egoerari dagokionez: Legez langabezian dagoen inoren konturako langilea izatea eta eskaera egin aurreko hiru hilabeteetan gutxienez egoera horretan egotea, eta langabezia prestazioak, kotizaziopekoak edo kotizazio gabekoak jasotzeko eskubidea izatea.
|
|
|
Nahikoa da erre gabeko bosgarren hamarkada eta balio normalen arteko kolesterolaren eta odol presioaren mailak irekitzea bizi itxaropena luzatzeko. Gainera, gorputz masaren indizea egokia bada, glukosarekiko erresistentziarik ez badago (diabetesa) eta
|
lan
egoera ezin hobea bada, biziraupena 15 urtera arte luza daiteke.
|
|
|
Haurdunaldiak lanarekin duen lotura ere azter daiteke: gezurra badirudi ere, pertsona askok eta askok, lantokian, behintzat, ez dute horren berri ematen, horrek
|
lan
egoeran izan ditzakeen ezkutuko ondorioen edo bestelako errepresalien beldur.
|
|
|
Eta nire kasuan gutxiago, asko itzultzen baitizkidate lanak, eta idaztetik bizi bainaiz. Frantziako idazleen
|
lan
egoerari buruz argitaratu berri den inkesta bat aipatu du, eta hangoak Herrialde Katalanetakoen antzera daudela gaineratu: Han ere gutxiengo bat dago diru mordo bat irabazten duena, zeinak irakurle jakin batekin bat egiteko, literatura mota jakin bat idazten duen; gero, beste gutxiengo bat dago goi mailako literatura egiten duena; eta gainerako %95ek ahal duten bezala egiten dute aurrera, oso liburu gutxi saltzen baitituzte.
|
|
|
Estatistikek agertzen dituzten datuek soslai androzentrikoa dute eta sistematikoki baztertzen dituzte emakumezkoen errealitate diskriminatua agerian utz dezaketen azterketak. Krisia baino lehen, emakumeena zen baldintza prekarioak dituztenen multzoan talderik prekarioena; hori zen emakumezkoen
|
lan
egoeraren elementu nagusiena. Egun, krisian murgilduta, prekarietatea larriagotu egin da eta sistemak aurreikuspen gutxiago eta okerragoak eskaintzen ditu.
|
|
|
Ikerketak agerian utzi du immigrazio politikak eta
|
lan
egoera lotzen dituela gizarteak. Lanera etorri diren atzerritarrak langabezian geratzeagatik kanporatzearen kontra agertu dira herritarren %58 (kanporatzearen alde, berriz, %20).
|
|
|
Handik aurrera, bere trebetasunak preziatzen jakin ez zuten antzerki nahiz zine munduko sasijakintsu haiek egurtzeko aukera izango zuen; eta, hori gutxi balitz, ordainduta. Gainera, nazkatuta zegoen bere orduko
|
lan
egoera prekarioaz: orain estudiante kaskarrei klaseak eman, orain denda batean saltzaile.
|
|
|
" Mendebaldea brasildartzen" ari zaigula zioen Ulrich Beck soziologo alemanak: hazkunde ekonomikoa bai, eta enpresen etekinen hazkundea ere bai, baina, aldi berean, ekonomia moderno gehienetan kaskartzen joan dira langile sektore zabalen
|
lan
egoera, soldatak eta autoestimua. Enpresa logika berri batek gobernatu du aurreko mende amaiera eta berriaren hasiera:
|
|
|
Robert Castel ek hiru irizpide hartzen ditu kontuan gizartea zatitzeko:
|
lan
egoera, harreman sarea, eta bizitzari zentzua atxikitzeko ahalmena. Irizpideok eskuetan, hirutan zatitzen du gaurko gizartea.
|
|
2010
|
|
|
Azterlanak ikasleen hainbat ezaugarri biltzen ditu, hala nola, adina,
|
lan
egoera, lanbidea, euskara maila eta euskararen ezagutza familian, lagunartean, lanean. Horiez gain, atal sendoa dute ikasleen motibazioek eta helburuek.
|
|
|
Azken horien artean,% 53k jakinarazi dute beren
|
lan
egoera ez dela aldatu iaztik, eta, horregatik, ez dutela gastatuko ez gehiago eta ez gutxiago.
|
|
|
ATA eta UPTA autonomoen elkarteek ohartarazi dute kolektiboaren
|
lan
egoera muturrekoa dela eta urtarrileko langabeziaren datuak agerian uzten omen du bere kontura lan egiten dutenen krisiaren larritasuna.
|
|
|
Ildo horretan, Hezkuntza Sailak eta CCOO eta UGT sindikatuek izenpetu duten EAEko unibertsitatez kanpoko irakasle funtzionarioen
|
lan
egoera arautzeko hitzarmena berritzeko oinarrien proposamenak kalte garrantzitsuak eragingo ditu, bai irakasleen lan baldintzetan, bai ikastetexte publikoetan beraietan ere.
|
|
|
Dubaiko enbaxada espainiarrak Arabiar Emirerri Batuetan eraikigintzan dagoen benetako
|
lan
egoera zein den ohartarazi du. Bertan, lan egunak 12 ordukoak dira, 50 graduko temperatura jasanda, eta hileko soldata ez da 300 eurotara heltzen.
|
|
|
Ez da ohiko dokumental bat izango, hobe esanda docu reality moduko zerbait izango da. Izan ere, ikus entzunezko munduaren
|
lan
egoeraren gaineko informazioa biltzeaz gain, taldeko kideek abentura horretan izandako bizipenak jasoko ditu. Halaber, taldeak zinema tailerrak antolatuko ditu igarotzen den herri bakoitzean jendea filmaketan parte hartzera gonbidatzeko.
|
|
|
Helburu berezia etorkin helduen ezaugarrien aztertzea da ondoko aldagaien arabera: sexua, adina, sorterria,
|
lan
egoera, lanbidea, ikasketa maila, atzerriko hizkuntzen ezagutza, Euskal Herriko egonaldien luzera, euskararen ezagutza familian, lagunartean, lan gunean, etab.
|
|
|
2008 galdera bakoitzarentzat, adibidez, ez dira beti 879 erantzun sartu. Generoarentzat eta lanbidearentzat, motibazioentzat eta helburuentzat bai; aldiz, adinaren kasuan 872 erantzun izan dira,
|
lan
egoerarenean 861, ikasketa mailakoan 751,« zenbat urte Euskal Herrian? » galderaren kasuan 848, familia eta euskararenean 838, haurrik duen 852, lagunartea euskaraz galderarenean 843 eta lankideak euskaraz galderarenean 599 (langabezia da azken zenbaki honen arrazoia).
|
|
|
Banan banan euskara ikasten duten ikasle heldu horien ikaskuntza maila AEKn, jatorria, generoa, adina,
|
lan
egoera, lanbidea, ikasketa maila, zenbat urte Euskal Herrian iragan duten, zein hizkuntza (k) menperatzen d (it) u (z) ten, familiako euskaldun kopurua, haurrik duten, haurrak euskara ikasten duen, lagunartean edo lan gunean euskara nork dakien, ikasleen motibazioak eta helburuak aurkeztuko ditugu.
|
|
|
Ikasleen fitxan atal bat bada abandonoari buruz eta 6 arrazoi aurreikusten dira: egoitza aldaketa,
|
lan
egoeraren aldaketa, osasun arazoak, erritmoa ezin segitu, denborarik ez, motiabazio eskasa eta besterik. Baina atal hau hutsik gelditu da.
|
|
|
Ikaslearen fitxan,
|
lan
egoeraren taulan bost erantzunen aukera bada: lantegia, lanbidea, lanbiderik gabe, langabezian eta erretretan.
|
|
|
AEKko ikasleak
|
lan
egoeraren eta jatorriaren arabera: zenbaki gordinak
|
|
|
AEKko ikasleen
|
lan
egoera hiru ikasturteak hartuz
|
|
|
Ehuneko bertikala: jatorri multzoen azterketa
|
lan
egoeraren arabera
|
|
|
AEKko ikasleak
|
lan
egoeraren eta jatorriaren arabera(%)
|
|
|
AEKko ikasleen
|
lan
egoera ikasturtero
|
|
|
Ehuneko horizontala:
|
lan
egoera bakoitzean zenbat ikasle
|
|
|
Ikus dezagun
|
lan
egoera bakoitzean ehun ikasleen artean zenbat diren herrikoak eta zenbat etorkinak. Hiru ikasturteak aztertuz, ikusiko dugu zer aldaketa gertatu den 1995tik 2008 arte.
|
|
|
AEKko ikasleak
|
lan
egoera eta jatorriaren arabera(%)
|
|
|
Antzeko kasuetan zeuden beste hainbat euskal errefuxiatu, baibehintzat 1939ko udazkenera arte. Orduan asko hobetu zen
|
lan
egoera, hainbatlanpostu betetzeko aukera izan baitzuten iheslariek, behar horiek egiten zituztenfrantziarrak Alemaniaren kontrako gerrara deitu zituen-eta bertako gobernuak.
|
|
|
Kalkuluen arabera, gizon helduen %70ek eta emakumeen %40k “ekonomikoki aktibo” jarraitzen dute gutxien garatutako herrialdeetan, “bereziki sektore informalean”. Latinoamerikan, Lanaren Nazioarteko Erakundeak onartzen du helduen
|
lan
egoerari buruzko azterlanak gutxi direla, nahiz eta hegoaldeko konoko herrialde gehienetan (Argentina, Brasil, Txile, Uruguai eta Paraguai) “60 urtetik gorakoen lan indarraren partaidetza tasak”% 12 eta% 43 artean hazi diren 1993tik 2003ra bitartean. Erretiroa eta pentsioak Espainian, aldiz, lan merkatua eta aurre erretiroak ez dira pertsona nagusien lagunak.
|
|
|
Egoera ebaluatu behar da eta zalantzan jarri behar da ea etxetik lan egitea norberaren xedeekin eta bizimoduarekin bat datorren. Funtsezkoa da
|
lan
egoera berriaren onurak, oztopoak eta erronkak ebaluatzea. Alderdi horiek baloratzen ez badira, zailagoa izanen da bulego bat ordutegiak eta errutina jakin bat etxean uzteak dakarren aldaketara egokitzea.
|
|
|
Epaileak bezeroaren historiari buruz ebalua ditzakeen kasu batzuk hauek dira: kalte ordain bat berriki kobratzea, higiezin baten edo beste ondasun batzuen salmenta prezioa eta kaltetuaren
|
lan
egoera. Era berean, bere defentsan, kaltetutako bezeroak funtsak kutxara eraman dituela egiazta dezake, lekukoen deklarazioaren bidez.
|
|
|
200 eta 600 euro artean Eguberrietako aurrekontua 2009an bezala mantendu zutela adierazi zuten inkestatuek ez dute aldatu egoera ekonomikoa dela eta. %53k dio bere
|
lan
egoera ez dela aldatu eta, horregatik, ez duela gastu gehiago ez gutxiago egingo egun horietan. Bestalde, prezioen eta BEZaren igoera da arrazoi nagusia(% 68); horren ondorioz, inkestatuen% 13k gehiago ordainduko dute 2009an egin zuten gastua baino.
|
|
|
eta
|
lan
egoera eskasa zela-eta, ondorio larriak jasan zituen hiri gizartearen jende xumeenak; hainbeste, non langile klasea edo proletalgoa agertu baitzen.
|
|
2011
|
|
|
Egia da horiek hor daudela, baina horiez soilik kezkatzen dira. Kanpo uzten da gure
|
lan
egoerari buruzko eztabaida, adibidez. Eskubide politiko eta ekonomikoak eskuratuz joan ahala aldatuz joango dira beste horiek ere.
|
|
|
Jarduera agentea itzulpen lana egin bitarteko eragileen multzoa da: itzultzailea bera, itzultzailearen
|
lan
egoera, itzultzailearen pentsamoldea, argitaletxe jakin bateko irizpideei jarraitu beharra...
|
|
|
Haren jardunbidea eta pentsamoldeari buruzko zehaztasunik ematen al da? Itzultzailearen
|
lan
egoera edo baldintzak esaten al dira. Argitaletxeak ezarritako irizpideak zein izan diren esaten al da?
|
|
|
Lana egin bitarteko eragileen multzoa da: itzultzailearen
|
lan
egoera, itzultzailearen pentsamoldea, editorial jakin bateko irizpideei jarraitu beharra...
|
|
|
• Itzultzailearen
|
lan
egoera edo baldintzak esaten al dira?
|