|
2009
|
|
|
Goiena14, Berria, Hitzak15, euskararen esparru geografiko osoan zabaltzen diren informazio orokorreko aldizkariak eta B1 multzoko bi aldizkari espezializatu kenduta, euskaraz ari diren hedabide gehienetan ez dago langile ordezkari eta enpresa komiterik sortzeko aukerarik. Beraz, zailagoa da langile kopurua txikia den hedabide horietan
|
lan
baldintzak hobetzea eta horien inguruko ardurak aldarrikatzeko espaziorik bilatzea. Ondorioz, lan baldintza eta soldatei buruzko arazo eta kezkak, besteak beste, ordutegiak, gaixotasun bajak, amatasun bajak, kontratuen hobetzea, soldata igoerak edo oporrei buruzkoak, langile bakoitzak modu indibidualean planteatu behar izaten ditu.
|
|
|
Eraiki nahi duzuna horrela bizitzeko bada oso duinak dira, baina eraiki nahi duzuna beste baldintza batzuetan bizi izateko bada, ez da duina izango. Nire ustez soldatak ez dira duinak, hobegarriak dira eta uste dut zuzendarien edo zuzendaritza taldeen eginbeharretako bat izan litzatekeela langileen
|
lan
baldintzak hobetzeko politikak garatzea»29.
|
|
|
Sektore guztirako lan itun bat sortzea mesedegarria litzateke, profesioa arautzeko, gutxieneko lan baldintzak arautzeko, eta, bide batez, egungo anabasa honetan ordena apur bat jartzeko. Lan honetarako elkarrizketatu diren iritzi igorleek begi onez ikusten dute sektorerako hitzarmena sortzea, egungo
|
lan
baldintzak hobetzeko lagungarria izan litekeelako. Hala ere, zaila iruditzen zaie euskarazko komunikabideen sektore osoa arautuko duen hitzarmena gauzatzea.
|
|
|
Lan honetarako iritzi igorle protagonisten aburuz, langilerian dirua inbertitzea ezinbestekoa da orain arteko soldatak eta
|
lan
baldintzak hobetu nahi badira. Hedabide enpresek apustu hori egin behar dute nahitaez kalitatezko zerbitzua eman nahi badute.
|
|
|
Berria egunkarian eta Goienan ordainsarien inguruan hartu diren neurriek agerian utzi dute bertako langileen soldatak eta
|
lan
baldintzak hobetzeko beharra eta horretan diru gehiago inbertitzeko premia. Bestalde, nabarmen geratu da beste behin ere, sektorea erregulatuko duen araudi orokorrik ez izateak hedabide bakoitzak bere egiturari dagozkion soldatak banaka hobetzeko plangintzak adostea dakarrela.
|
|
|
–Administrazioak badu zeregina euskarazko hedabide pribatuetako zein publikoetako langileen
|
lan
baldintzak hobetzen laguntzeko. Diruz laguntzen dituen proiektu pribatuekin elkarlanean lan baldintza eta soldata minimo batzuk adostu.
|
|
2012
|
|
|
Monarkiaren lehendabiziko gobernuak iragarririko liberalizazio prozesua noraino iritsiko zen jakiterik ez zegoen tenorean, grebak ugaritzeak honakorako balio izan zuen:
|
lan
baldintzak hobetzeko, berehalako epean, eta soldatapeko klaseari lan harremanak negoziatzeko baldintza hobeak bermatuko zizkion instituzio markoa taxutzen laguntzeko. Lehenik eta behin, langileen erakundeak eta langileek ekintza kolektiborako zituzten lanabesak legezko izatea de facto ezarriz.
|
|
|
Familia, inbertsio estrategiak sustatzen dituen eremu bat da, eta horrek dakar, besteak beste, helduarorako trantsizioaren atzerapena (Melo eta Miret, 2010) eta hezkuntza sistemaren aldaketa morfologikoa (Bourdieu, 2001b), arestian azaldu duguna, baina ez da gertatzen Schultz eta Becker en (Schultz, 1960) giza kapitalaren teorian esaten den bezala: hezkuntza maila orokorra handitzeak ez dakar
|
lan
baldintzak hobetzea, justu kontrakoa baizik, Castillo-k (2004) dioen eran: gaur egun ia edozein lanpostutarako behar baino askoz langile gehiago dago aukeran, lanpostuak eskatzen duena baino trebakuntza formal handiagoarekin maiz, eta, beraz, norbanakoek gaur egun ikasketa maila handitzeko egiten duten lasterketa luzea ez da lanpostuaren beharretara egokitzeko, baizik eta lanpostu horretarako hautagai diren gainerakoekin lehiatzeko.
|
|
2014
|
|
|
1 Gutxien garatutako herrialdeetako bizieta
|
lan
baldintzak hobetzea, bertako unibertsitate sistemak edota garapenerako ikerkuntza indartzearen bitartez.
|
|
2021
|
|
|
Erakundearen birmoldaketa lantzen dute. ...een artean honako hauek nabarmendu ditzakegu: Langileen kopurua igotzea puntako orduetan, horrela, lan karga murrizten da, txandakako antolaketa eta laneko bajen estaldura hobetzen da. Osasun eta segurtasunerako arriskuak sor ditzaketen egoeretako komunikazio protokoloa ezartzea. Langileen parte hartzea sustatzea iradokizunak, ideiak eta iritziak eskaintzea ahalbidetzen duten bileretan. Txandakako
|
lan
baldintzak hobetzea, adibidez, langileen beharretara eta ezaugarrietara egokituz (gaueko txandak hoberen egokitu daitezkeen langileentzat, eguneko txandak adinekoentzat, haurdun dauden emakumeentzat, familia kargak dituzten pertsonentzat...).
|
|
2022
|
|
|
Hala ere, ez da beste premia nabarmenik adierazten:
|
lan
baldintzak hobetzea (M= 2.27; SD= 1.35), etxebizitza hobetzea (M= 1.85; SD= 1.24), laguntza juridikoa (M= 1.96; SD= 1.06), laguntza medikoa (M= 1.51; SD= 0.78), laguntza psikologikoa (M= 1.42; SD= 0.83) eta gizarte laguntza (M= 0.55; SD= 1.16).
|
|
|
Bi aldagaitan oinarrituz, hautemandako estresari lotutako ereduak% 26 aurreikusi du:
|
lan
baldintzak hobetzeko beharra eta migrazio helburuak ez lortzea (R2= 0.26, F (2,77)= 14,43, p. 001). Ongizateari buruzko ereduak% 32ko bariantza azaltzen du, eta bi iragarle esanguratsu biltzen ditu, migrazio helburuen lorpena eta espero zenarekiko egungo egoera (R2= 0.32, F (2,84)= 21,10, p. 001). Somatizazioari buruzko eredua lau aldagaik azaltzen dute, garrantziaren arabera:... familia sarerik ezak, laguntza medikoaren beharrak, laguntza psikologikoaren beharrak eta etorkinekiko kontakturik ezak.
|
|
|
Eredu horrek bariantzaren% 31 azaldu zuen, R2= 0.31, F (3, 77)= 12,29, p 0.001 Depresioaren ereduan, lau iragarle esanguratsu daude: gizarte laguntzaren beharrak, gizona izatea, laguntza psikologikoaren beharrak eta
|
lan
baldintzak hobetzeko beharra, bariantzaren% 24 iragartzen dutelarik, R2= 0.24, F (4, 84)= 5.75, p. 001 Azkenik, disfuntzio sozialaren eredua bikotekiderik ez izateagatik iragarri zen, baita egungo egoera espero zenarekin alderatuta okerragoa izatearekin eta lan baldintzak hobetzeko beharrarekin, bariantzaren% 26 azalduz, R2= 0.26, F (3,80)= 10.26, p. 001.
|
|
|
Eredu horrek bariantzaren% 31 azaldu zuen, R2= 0.31, F (3, 77)= 12,29, p 0.001 Depresioaren ereduan, lau iragarle esanguratsu daude: gizarte laguntzaren beharrak, gizona izatea, laguntza psikologikoaren beharrak eta lan baldintzak hobetzeko beharra, bariantzaren% 24 iragartzen dutelarik, R2= 0.24, F (4, 84)= 5.75, p. 001 Azkenik, disfuntzio sozialaren eredua bikotekiderik ez izateagatik iragarri zen, baita egungo egoera espero zenarekin alderatuta okerragoa izatearekin eta
|
lan
baldintzak hobetzeko beharrarekin, bariantzaren% 26 azalduz, R2= 0.26, F (3,80)= 10.26, p. 001.
|
|
|
◦ Hautemandako beharrak(
|
lan
baldintzak hobetzea, etxebizitza hobetzea, harrera herrialdeko hizkuntza hobetzea, gizarte laguntza, laguntza medikoa, laguntza/ asistentzia psikologikoa eta laguntza juridikoa).
|
|
2023
|
|
|
Trenbidearen sektorea ez zegoen borroka sindikaletatik kanpo. Langileek egindako
|
lan
baldintzen hobetzearen eskakizunez gain, enpresen beren zailtasun ekonomikoak zeuden, Gerra Handiak eta haren ondorio ekonomikoek areagotuak. Langileek grebak erabiltzen zituzten beren ahotsa entzunarazteko, presio modu bezala, eta jabeek, berriz, kanporaketak erabiltzen zituzten, erantzun eta kontrapresio bezala, langile gatazkatsuenez desegiteko, 1912ko, 1917ko (Errepublika aurrekoak biak) eta 1934ko (Errepublika garaian, PRR eta CEDAen gobernuaren aurkakoa) grebetan gertatu bezala.
|
|
|
Bestetik, erakundeen dimentsioan, zaintza lanari eta egoitzetan ematen diren zainketei loturiko esanahien tentsioak azaleratzen dira. Aurrez egindako ikerketekin bat eginez, zaintzari loturiko ideia tradizionalen eta profesionalizatuen arteko koexistentzia eta talka adierazten da, non horiek inplikazioak dituzten zaintzaileen
|
lan
baldintzen hobetzeari eta garapen profesionalari begira (Hedler et al., 2016; Moreno Colom et al., 2017; Sconpinho eta Rossi, 2017). Bestalde, egoitzetan eman ohi diren arreten nolakotasuna zalantzan jartzen da, norbere inguruan eta etxean bezala sentitzeari garrantzia emanez (Daniel et al., 2019; Diaz Veiga eta Sancho, 2013; Koren, 2010).
|